Bütün Oyunları Cilt 9 PDF
Preview Bütün Oyunları Cilt 9
Bertolt Brecht Bütün Oyunları Açıklamalı Berlin ve Frankfurt Baskılarından Yayına Hazırlayanlar Wemer Hecht J.an Knopf Wemer Mittenzwei Klaus-DeÜef Müller Türkçeye Çevirenler Ahmet Cemal Aziz Çalışlar Yücel Erten Özdemir Nutku Filiz,Ofluoğlu Yılmaz Onay Ayşe Selen Bertolt Brecht Cilt 9 Puntila Ağa ve Uşağı Mattı Arturo Ui’nin Yükselişi Simone Machard’ın Düşleri Türkçesi Yılmaz Onay (Puntila Ağa ve Uşağı Matti) Özdemir Nutku (Arturo Ui Simone Machard) - Dokuz Eylül Üniversite! Güzel Sanatlar Fakülte; Kütüphanesi MltoaBOYUT Kayıl No. Yayınlan TEM Tasnif No. Yıyn Yıyınntlı Ud y D.E.U Güzel Sanatlar Fakölles' Kiitfinhnnffci Danışman: Michael Voges Copyright Hakları: Oyunlar: © Suhrkamp Verlag, Frankfurt - Main, 1991. Açıklamalar: © Aufbau Verlag Berlin - VVeimar ve Suhrkamp Verlag, 1991. Türkiye Yayın Hakları: ©TEM Yapım Yayıncılık Ltd. Şti. (MitosBOYUT Yayınlan), 1997. ISBN 975.8106.43.8 Basım Tarihi: Kasım/2000 Baskı: Yeni Güven Matbaası, Topkapı-lstanbul Cilt: Yeni Güven Ciltevi, Topkapı-îstanbul (Tel. 212 / 56769 20) MitosBOYUT Yayınlan TEM Yapım Yayıncılık Ltd. Şti. Ağa Çırağı Sok. 7/2; Gümüşsüyü - 80090 İstanbul Tel. (212) 249 87 37-8; Faks. (212) 249 0218 5 İçindekiler Oyunlar Puntiîa Ağa ve Uşağı Matti ....... 7 Arturo Ui'nin Yükselişi................................ 89 Simone Machard'm Düşleri........................................... 197 Açıklamalar Pııntila Ağa ve Uşağı Matti ye ait Açıklamalar 255 Temel Metin ........................................................ 257 Tarihçe ........................................................ 257 Metnin Oluşum Öyküsü .................................. 258 Metin Yazımlan .......... 263 Oyunun Sahnelenişi ve Yankılan ............. 271 Satır Açıklamalan .................... 276 Arturo Ui'nin Yükselişine ait Açıklamalar ........... 285 Temel Metinler .......... 287 Tarihçe .................................................................... 287 Metnin Oluşum öyküsü ......................... 287 Metin Yazımlan ................................................... 298 Oyunun Sahnelenişi ve Yankılan ................... 305 Satır Açıklamalan ................. 310 Simone Machard'm Düşleri'ne ait Açıklamalar ....... 329 Temel Metinler ...... 331 Tarihçe .................... 331 Metnin Oluşum öyküsü .............................. 332 Metin Yazımlan ........................................... 340 Oyunun Sahnelenişi ve Yankılan ................... 346 Satır Açıklamalan ................ 348 Brecht’in Yazılan, Notlan........................... 361 Puntila Ağa ve Uşağı Matti ................................ 363 Arturo Ui'nin Yükselişi .................................... 387 Sİrnone Machard'm Düşleri ................. 397 Yayınevlerinin Notlan Alman-Suhrkamp Yayınevinin Notu 403 MitosBOYUT Yayınevi'nin Notu ....... 405 PuntilaAğa ve Uşağı Mattı FUNTİLA AĞA ve UŞAĞI MATTI4 [Herr Puntila und sein Knecht Matti] . Türkçesi Yılmaz Onay Puntila Ağa ve Uşağı Matti "Puntila Ağa ile Uşağı Matti", Deneme 22dır. Bir halk oyunu5 olan bu oyun, 1940 yılında Hella Wuolijoki'nİn bir oyun taslağına ve anlatımlarına dayanılarak Finlandiya'da yazılmıştır 6. Kişiler1 •Puntila, toprak ağası. «Eva Puntila, kızı. «Matti7, şoförü. •Garson. «Yargıç. «Ataşe. •Veteriner. «Kaçakçı Emma. «Eczacı Kız. «Sütçü Kız. «Telefoncu Kız. «Bir Şişman Adam. «Bir İşçi. •Kırmızı Saçlı. «Çelimsiz. «Kızıl Surkkala. •Surkkala'nın Dört Çocuğu. «Lama, aşçı. «Fina, hizmetçi. «Avukat. «Başrahip. «Başrahibin Kansı. «Orman İşçileri Pııntila Ağa ve Uşağı Matti 9 ' ÖNDEYÎŞ* (Sütçü Kız't oynayan oyuncu söyler) Sayın seyirciler, zaman tatsız. Akıllı kederde, aptal gamsız! Gülmeden taşınmaz bu yük diye8 Bir gülünçlü oyun yaptık size. Ve eğlenceyi tartmayız asla Altın terazisi gibi gramla; Patates gibi kantarla tartarız, Ormana da baltayla dalarız. Neden derseniz, bu akşam burda Bir hayvan çıkacak, eskiden kalma9: İlmen estatitum pos$essorw, aslen toprak ağası, Hayvan cinsinin pek obur hiç faydasız olam. Soyu tükenmemiş, çok da dayanıklı Toprağa musallat baş belası! Seyredin onu bakın nasıl pervasızca Gıit atıyor güzelim bir toprakta. Güzelliği dekor göstermezse Anlatalım görün şu dizelerde: Fin kayın ormanı, güğüm sesleri İlık ırmak, batmayan yaz güneşi Alaca köy kalkar horoz sesiyle Kiremit çatıda ilk duman taze. Umarız bütün bunlar var bolca Pııntila Ağa'nın oyununda.** * Şarkı sözleri orijinaldeki hece, uyak ve prosodi yapısına olabildiğince uygunluk gözetilerek çevrilmiştir (Bk. Metnin sonunda verilen "Puntila Şarkısı", "Müziğe İlişkin Not"). Başka bir müzik yapılacaksa, ona göre sözler yemden ele alınabilir. Ç.N. ** Üç heceli isimlerde vurgu İlk hecededir. 10 Puntila 'Ağa ve Uşağı Matti 1 PUNTİLA BİR İNSAN BULUYOR (Tavasthus’dcp- ParkfıoteVİn yan servisi. Toprak ağası Puntila, Yargıç ve Garson. Yargıç sızarak sandalyeden diişer) PUNTİLA Garson, biz buraya geleli ne kadar oldu? GARSON İki gün oldu efendim. PUNTİLA (Yargıç 'a, suçlayıcı) Hepsi hepsi iki gün, duydun mu, iki kısacık gün geçmiş daha, akvavit* yudumlayıp şöyle biraz dert yanayım dedim, yalnızlığımdan, Yüce Meclisin12 halinden filan! Ama en küçük bir zorlanmada yığılıp kalıyorsunuz hepiniz, neden, çünkü canınızın çektiğini vücudunuz kaldırmıyor13. Nerede hani doktor? Daha dün, gelsin boy ölçüşelim diye dünyaya meydan okuyordu, ne oldu ha? Kapıdan nasıl taşıyıp çıkardıklarını istasyon şefi görmüştü, sonra da saat yediye doğru şefin kendisi zom oldu, ağzında bir türlü toplayamadığı diliyle cebelleşti durdu. Eczacı o sırada iki ayak üstündeydi daha, ona n'oldu peki? Bunlar da bölgenin ileri gelenleri ola caklar sözde. Ahali böylelerinden elbette yüz çevirir! (Sızmış olan Yargtç'a) Çiftliğe misafir gidecek koskoca bir yargıcın daha yan yolda yıkıldığım görürse Tavast halkı ne der? Ne kadar kötü Örnek olduğunu anlaşana! Bir ırgat senin içki İçmen gibi beceriksizce çift sürse, oracıkta kovardım işten. Köpoğlusu, derdim, kaytarmak neymiş gösteririm şimdi sana! Hiç mi dü şünmüyorsun Fredrik, senin gibi kültürlü birinden neler bekler bu insanlar, herkesin gözü sende, örnek olman gerek, dayanmak zorundasın, sorumluluk duygusu taşıman gerek! E niye kendine gelemiyorsun şimdi! Doğrulup karşıma otursan, iki satır laf etsek n'olur, güçsüz herif! (Garson 'a) Bugün günlerden ne? GARSON Cumartesi, Bay Puntila. PUNTİLA Olmaz. Cuma olacak. GARSON Affedersiniz Bay Puntila, ama bugün Cumartesi efendim. PUNTİLA Bir de karşı geliyorsun ha? Bu ne güzel garsonluk böyle? Kabalığınla müşterileri kızdırıp kaçırmak mı istiyorsun sen? Bana bak garson, şimdi bir akvavit daha ısmarlıyorum, kulağını * Akvavit: %42-45 alkol içeren, daha çok patatesten yapılan, İskandinav ülkelerine Özgü bir içki; diğer adı şnaps. (Yay.N.) Puntila Ağa ve Uşağı Matti 11 iyice aç ki, gene her şeyi birbirine kanşhrmayasın, bir akvavit, bir de Cııma! Tamam mı? GARSON Başüstüne Bay Puntila! (Gider) PUNTİLA (Yargıç'a) Uyansana, hımbıl! Beni böyle yapayalnız bırakma! Birkaç şişe akvavite teslim olunur mu? Doğru dürüst koklamadın bile. Ben akvavit deryasında kürek çekerken, sen teknenin içine sığındın, kafam çıkarıp bakmaya bile cesaret edemedin, utan! Bak bak, tekneden dışarı çıkıyorum işte! (Oyunla gösterir), yürüyorum deryanın üstünde, batıyor muyum hiç? (Bir süreden bert aşağıda kaptda dikilmiş duran şoförü Matti’yi görür) Kimsin sen? MATTİ Sizin şoförünüz, Bay Puntila. PUNTİLA (Kuşkuyla) Kim dedin? Bir daha söyle. MATTİ Ben sizin şoförünüzüm. PUNTİLA Nereden belli? Seni tanımıyorum. MATTİ Belki hiç dikkatle bakmamışsınızdır. Yanınızda çalışmaya başlayalı daha beş hafta oldu. PUNTİLA Şimdi nereden çıktın peki? MATTİ Dışarıdan. İki gündür arabanın içinde bekliyorum. PUNTİLA Hangi arabanın? MATTİ Sizinkinin, Studebaker’m15 içinde. PUNTİLA Çok garip. İspat et bakalım. MATTİ Sizi dışarıda daha fazla beklemeye de hiç niyetim yok, böylece bilin. Burama geldi artık. Bir insana böyle davranıl maz. PUNTİLA Bİr insana? O ne demek? Sen bir insan mısın yani? Az önce şoförüm demiştin oysa. İşte yakaladım seni, ifadende çelişki var! İtiraf et! MATTI Şimdi anlarsınız insan olduğumu, Bay Puntila. Merhamete gelip dışan çıkasınız diye sokakta sizi bekleyecek uysal öküz muamelesi yaptırmam kendime, görün bakın. PUNTİLA Yaptırmam dedin değil mi? MATTİ Evet aynen. 175 Mark alacağımı ödeyip hesabımı kesin, İyi Hal Kâğıdı'mı çiftlikte alırım. PUNTİLA Bu sesi tanıyacağım ben. (Garip bir hayoam inceler gibi çeuresinde dolanarak) Sesin çok insanca geliyor. Otur şuraya otur, bir kadeh akvavit iç, birbirimizi tanıyalım hele. GARSON (Elinde bir şişeyle girer) Akvavİt’iniz Bay Puntila ve bugün Cuma.
The list of books you might like
