Bursa Ticaret ve Sanayi Odası PDF
Preview Bursa Ticaret ve Sanayi Odası
120 Yıllık Tarihi Bir Çınar Bursa Ticaret ve Sanayi Odası Raif Kaplanoğlu Nihat Balkan Bursa Ticaret ve Sanayi Odası Yayınları 120 Yıllık Tarihi Bir Çınar: BTSO Yazarlar Raif KAPLANOĞLU Nihat BALKAN ISBN 978-9944-60-552-6 Güncel Fotoğraflar BTSO Arşivi Eski Fotoğraflar Raif KAPLANOĞLU Arşivi Katkıda bulunanlar Feray YILMAZ Zehra TER Ceren KILIÇARSLAN Tasarım Huriye BİLİŞİK Kolaylı Yayıncılık, Danışmanlık Ltd. Şti. Baskı Bizim Repro Ltd. Şti. Akköprü Mah. Kazım Karabekir Cad. Kültür Çarşısı No: 7/100 İskitler / ANKARA Kasım, 2009 Her hakkı saklıdır, izin alınmaksızın belge, bilgi ve fotoğraflar kullanılamaz. Bursa Ticaret ve Sanayi Odası, 120 yıllık koca bir zaman dilimini geride bıraktı. İnsan ömründe olduğu gibi kurum- larda da geçen zamanın hızından çok nasıl geçtiği önem- SUNUŞ lidir. Tarihte iz bırakmak ne tesadüfi ne de kolaydır. 120. yıldönümünü idrak eden Bursa Ticaret ve Sanayi Odası’nın son 40-50 yılına tanıklık edip hala hayatta olan- lardan dinleme şansına sahibiz. Ancak, daha gerilere uzan- dığımızda, tarihin tozlu raflarında iz sürmek gerekliliği or- taya çıkıyor. Geçmişte arşiv bilgilerinin, günümüzde olduğu gibi parmak kalınlığındaki elektronik belleklerde saklana- bilme lüksü olamadığından, uzun soluklu ve sabır isteyen bir sürecin sonunda elinizdeki eser ortaya çıktı. Odamız’ın kurulduğu günden bugüne kadar geçirdiği tüm evreleri, kentteki ekonomik ve toplumsal değişim pa- ralelinde yansıtan bu çalışma, aynı zamanda gelecek ku- 4 120 yıllık tarihi bir çınar: BTSO şaklara bırakılacak önemli bir miras niteliği taşıyor. ze ve ülkemize kazandırmanın heyecanına, geçmişte aynı Kurulduğu günden beri üyeleri, kenti ve ülkesi için sü- görevlerde bulunmuş büyüklerimizle benzer hizmet anla- rekli ortak fayda yaratan, toplumsal sorumluluklarını bi- yışına sahip olmanın coşkusu eşlik ediyor ve ortaya “ortak len, taş üstüne taş koymayı kurumsal bir disiplin haline fayda” yaratan eserler çıkıyor. getiren, girişimciliği ve yenilikçiliği teşvik eden Odamız ‘Milenyum kuşağı’ diye tanımlanan bugünün çocukları- tarihinin herkese açılması, duyduğumuz sorumluluk an- na, yakın gelecekte iş dünyasına adım atacak gençlerimi- layışının eseridir. İnancımız odur ki; geçmişimiz gelece- ze, genç girişimcilerimize ve halihazırda üreten ve ticaret ğe ayna tutacaktır. yapan tüm işadamı ve sanayicilerimize ‘hafıza devri’ yapa- Cumhuriyet’in ilanından kısa bir süre sonra Ameli Tica- bilmek adına ortaya çıkan bu eserde emeği geçen herke- ret Okulu’nu kurarak, adeta kentimizin Türkiye’nin sanayi se teşekkür ederim. başkenti olacağını öngören yönetim anlayışının kurumsal Bursa ekonomisinin bugünlere gelmesinde yaşanan tarihimizde neredeyse her dönem devam ettirildiğini gör- tüm deneyimleri de içeren bu çalışmanın, ‘ortak fayda ya- mek, bu bayrağı daha yükseklere taşıma konusunda bizle- ratma’ iddiasının güçlü bir yapı üzerine kurulduğunu gös- ri heyecanlandırıyor. Kitabın yayına hazırlandığı dönemde, termesi açısından önemli buluyor, Bursa’ya ve Bursalılar’a Türkiye’nin ilk ve tek mesleki eğitim kampusunu kentimi- hediye ediyoruz. Celal SÖNMEZ Bursa Ticaret ve Sanayi Odası Yönetim Kurulu Başkanı 5 Asya ile Avrupa uygarlığının eşiğinde bulunan Bursa; hem Asya, hem de Avrupa kültür ve medeniyetlerinden ol- dukça etkilenmiştir. Verimli ovası, yüzyıllarca Bursalıların ÖNSÖZ refah içinde yaşamasını sağlamıştır. Bursa, tarihi süreç içerisinde, dinamikleri sayesinde ismini tüm ülkeye, hatta tüm dünyaya duyuran markalar üretmiş ve üretmeyi sürdürmektedir. Bursa’nın yeşili, kes- tanesi, şeftalisi, kentsel gelişme ile birlikte yok olma nok- tasına gelmiştir. Asırlardır şehrimizi besleyen ipekböceği ve ipekçiliği de yokolmuştur. Ancak, dinamiklerinin gücü sayesinde Bursa, yeni markalar yaratarak, gelir kaynak- larını ve zenginliğini sürdürmüştür. Bursa, sanayi tesislerinin sayısı, kurulu güç kapasitesi miktarı itibariyle, “Türkiye’nin ticaret ve sanayi üssü” du- rumuna gelmiştir. Özellikle tekstil, otomotiv ile makine ve gıda maddelerinin üretiminde uzmanlaşan Bursa, asırla- rın birikimi ile oluşan tarihi ve doğasını da koruyarak sa- nayileşmektedir. Bursa’nın kaynaklarını doğru kullanarak, zenginliğini 6 120 yıllık tarihi bir çınar: BTSO sürdürülmesinde Bursa Ticaret ve Sanayi Odası’nın önem- Kitabımızda, sadece literatür çalışması yapılmamış, yo- li katkısı olmuştur. 1889 yılında kurulan Bursa Ticaret ve ğun ölçüde sözlü tarih çalışması yapılmıştır. BTSO’nun ya- Sanayi Odası’nın tarihi, bir bakıma Bursa’nın ekonomi ta- şayan tüm Meclis ve Yönetim Kurulu Başkanları’na ulaştık. rihidir. Bu nedenle, hazırladığımız bu kitap, bir bakıma Vefat etmiş olan başkanların da, çocuklarını veya torunla- Bursa’nın sanayileşme tarihidir. rını bulmaya çalıştık. Ne yazık ki, BTSO’nun eski başkan ailelerinin büyük çoğunluğunun Bursa’dan göç ettiklerini BTSO’nun tarihine ilişkin en önemli yayın, Fa- gözledik. Bu nedenle, çoğunun adından başka bir bilgiye ruk Üsküdari’nin “Eski Bursa’dan Notlar” kitabıdır. ulaşamakta zorlandığımız ailelere ulaşabilmek için yüzler- Üsküdari’nin kitabında kaynak olarak kullandığı BTSO ce kişiyle sözlü tarih çalışması yapmak zorunda kaldık. Bu Meclis Kararları Defterleri, uzun süre günışığına çıkmak nedenle, çalışmamıza katkı yapan herkese çok teşekkür için arşivlerde bekledi. Ancak, 1889-1904 yıllarına ilişkin ederiz. Bu konuda özellikle, ailesinden 4 kişi BTSO Mec- 400 sayfalık BTSO’nun ilk kayıt defteri bu yıl, 3 aylık kısa lis Başkanlığı yapmış olan Şükufe Gökçen’e katkılarından bir süre içinde Raif Kaplanoğlu tarafından çevrilip yayın- dolayı özellikle teşekkür ederiz. landı. BTSO’nun kuruluşunun 120. Yılı münasebetiyle ya- yınlanan bu “karar defteri”, bu kitabı hazırlamak için bize Kitabımızın hazırlanmasında bize yardımcı olan Feray cesaret verdi. Yılmaz, Zehra Ter ve Ceren Kılıçarslan başta olmak üzere katkı yapan BTSO çalışanlarına çok teşekkür ederiz. Kitabımızı hazırlarken, Başbakanlık Osmanlı ve Cum- huriyet Arşivi dışında, BTSO’nun tüm arşivlerini inceleye- Çalışmamızda bizi her zaman destekleyen ve cesaret rek, eksiksiz bir çalışma yapmaya çalıştık. Sadece 1910- veren BTSO Meclis Başkanı İlhan Parseker ve BTSO Yöne- 1922 yıllarına ilişkin belgelere ulaşmakta zorluk çektik. Bu tim Kurulu Başkanı Sayın Celal Sönmez ile Yönetim Kuru- nedenle, çalışmamızın en zayıf noktası bu yıllardır. lu ve Meclis üyelerine ayrıca teşekkür ederiz. Raif KAPLANOĞLU Nihat BALKAN 7 8 120 yıllık tarihi bir çınar: BTSO 9 ve Tüzel Kişiliğe Göre Dağılımı 89, 1972 Yılında Bursa Ticaret Odası’na Kayıtlı Gruplardaki Ticari Firma Sayıları 90, 1972 Yılında Bursa Ticaret Odası’na Kayıtlı Sanayi Gruplardaki Üye İÇİNDEKİLER Dökümü 91, BTSO Üyelerinin Toplam Sermayesi 92, 2009 Yılında Firma Tipine Göre BTSO Üyeleri 92, 2009 Yılında BTSO Üye Dökümü 92, BTSO’nun 2009 Yılı Eylül Ayı İtibariyle Komite Bazında Üye Dökümü 93, Bursa'da Şirketleşme 97, 1964-1973 Yıllarınd BTSO Üyelerinin Sınıflarını Gösteren Tablo 102, BTSO BAŞKANLARI 103 GİRİŞ 14 BTSO Meclis Başkanları 103, Yönetim Kurulu 105, Osman Fevzi Efendi 106, Ohanyan Parsih Efendi 110, Bursa'da Ticaret ve Sanayinin Gelişimi 16, Milli İktisat ve BTSO Haleplizade Mehmet Şefik Efendi 112, Çerezci Damadızade 23, Bursa Milli Sanayi Birliği 23, Cumhuriyet Döneminde Kâmil Efendi 114, Şeyh Bahaddin Efendizade Mehmet Emin Bursa'da Sanayileşme 25, İplik Üretimi 35, Boya Apre Emprime (Bursalı) 116, İnegöllüzade Mehmet Safvet Bey (Eriş) 118, Sanayi 35, Çeyiz Eşyası-Nakış İşlemeciliği, Ev Tekstili Sanayi İpekçi İsmail Efendi 120, Mehmet Refet Bey 121, 37, Konfeksiyon Sanayi 37, Havlu Sanayi 39, Belli Sektörler Seyitzâde Damadı Ali Behçet Bey (Ünmeriç) 122, Yorgancızâde İtibariyle Kapasite Raporu Gerçerliğili Devam Eden Aktif Mehmet Kâmil Bey 123, Mustafa Fazlı Bey 123, İsmail Hakkı Firma Sayısı (2009) 41, Otomotiv Sanayi 45, Bursa’da Bulunan Bey 124, Osman Nuri (Özpay) 126, Ali Cevat Borçbakan 128, Otomotiv Fabrikalarının Otomotiv Sanayi Derneği (OSD) Rüştü Egel 132, Sait Ete 136, Kazım Akhun 140, Ekrem Verilerine Göre Üretimleri 46, Karoseri ve Aksesuarı Sanayii Erkmen 142, Burhanettin Türe 144, Ferit Akçor 145, Nevzat 48, Makine Sanayi 48, Gıda Sanayi 54, Bursa’da Şarapçılık 57, Perkün 146, Rıza R. İlova 148, Ahmet Eker 149, Rafet Sözüçetin Haşhaş Üretimi ve İhracı 59, Diğer İmalat Sanayi Çeşitleri 60 150, Yusuf Ziya Uğur 154, Feridun Malcıoğlu 156, Adnan Türkay 160, Mümin Gençoğlu 164, Cengiz Battalcıoğlu 166,Mustafa BTSO KURULUŞU VE GELİŞİMİ 61 Paçacı 170, Türker Çilingir 172, Burhan Vatan 176, İlhan Parseker 177 Avrupa'da Sanayi ve Ticaret Odaları'nın Kuruluşu 61, Osmanlı Devletinde Yabancı Ticaret Odaları 61, Osmanlı Devleti'nde BTSO İDARE/YÖNETİM KURULU BAŞKANLARI 180 İlk Yerli Ticaret Odası 62, Bursa Ticaret ve Ziraat Cemiyeti ile Meclislerin Kurulması 63, Bursa Ticaret Odası'nın Kuruluşu Baha Cemal Zağra 180, Hayri Terzioğlu 181, Hasan Alkoçlar 65, Bursa Sanayi Odası’nın Kuruluşu ve Ticaret Odası’yla 184, Kamil Tolon 186, Abdi Biçen 188, Hüseyin Sungur 190, Birleşmesi 67, 1910 Yılında Ticaret Odaları Düzenlemesi Selahattin Aktar 194, Ali Osman Sönmez 196, Mehmet Şener 69, 1917 Yılında Ticaret Odaları Kanun Tasarısı 70, 1925 Yılı 200, M. Mutlu Uraz 202, Celal Sönmez 204 Düzenlemesi 70, 1943 Yılı Düzenlemesi 72, Bursa Ticaret Borsası 73, 1950 Yılı Düzenlemesi 79, 2004 Yılı Düzenlemesi BTSO'NUN AMACI DOĞRULTUSUNDAKİ FAALİYETLERİ 208 80, Bursa Ticaret ve Sanayi Odası Üyeleri 80, 1889-1904 Yılları Arasında Bursa Ticaret ve Sanayi odası’nın Üyeleri 80, BTSO'nun Denetim Görevi 209, İstanbul’a Giden Tüccara Cumhuriyetin İlk Yıllarında BTSO Üyelerinin Dökümü 87, 1956 Pasaport… 209, Sermaye Birikimi ve Bankacılık 210, BTSO Yılında BTSO'nun Gruplara Göre Sanayi Envanteri 87, Yıllara Göre Üye Sayısı 88, 1964-1986 Yıllarına Ait BTSO Üye Dökümü Binaları 210, Çevreye Duyarlılık 217, Atıksu Arıtma Tesisi ve 89, 1964-1973 Yıllarında BTSO Üyelerinin Sınıflarını Gösteren Bursa Çevre Merkezi 219, Proses Suyu Üretim Tesisi 221, II. Tablo 89, 1964-1989 Yılları Arasında BTSO Üyelerinin Gerçek Atıksu Arıtma Tesisi 222 10
Description:The list of books you might like
