Bu dünya tanrıya səcdə yeridir

252 Pages·2012·1.15 MB·Turkish

Èäåàë-Ïðèíò
2012
Øàèðëèê — Àëëàù âåðýèñè,
Øåèð — èëàùè ñþçäöð,
Øàèð — Àëëàù àäàìû.
Òîõóíìàéûí øàèðÿ,
Áàòàðñûç ýöíàùà.
Øàèð — Àëëàù àäàìû,
Àüûð ýåäÿð Àëëàùà.
ÃßØßÌ ×ÛÐÀÃËÛ
ÁÓ ÄÖÍÉÀ
ÒÀÍÐÛÉÀ
ÑßÚÄß ÉÅÐÈÄÈÐ
Èäåàë-Ïðèíò
2012
Ðåäàêòîðó:
Íöøàáÿ Ìÿììÿäëè
×51
Ãÿøÿì ×ûðàãëû
Bu dönyà Òanrûya sÿcdÿ éeridir.
Áàêû “Èäåàë-Ïðèíò” 2012 - 252 ñÿù.
“Bu dönyà Òanrûya sÿcdÿ éeridir” kiòabû Azÿrbaycan Yazû÷ûlar
Birlèyinin özvö, þzönÿmÿxsus poeziya íömunÿlÿri ilÿ kifayÿt
qÿdÿr tanûnan øair Qÿøÿì ×ûðàãëûíûí sayca îíuícu kitabûdûr.
Kitabda son iki ildÿ yazûëmûø øeèrlÿr toplanmûødûr. Mþvzu
rÿngarÿnýliyi, dil vÿ öslub ñadÿliyi bu øeèrlÿrií baølûca mÿziy-
yÿtlÿrindÿndir. Odur ki, oxuúunu yormur, oxucuda ruh
yöksÿkliyi yaradûr, ona dincëik, rahatlûq gÿtirir.
ßminik ki, øairin “Bu dönya Tanrûya sÿcdÿ yeridir” kitabû da
ÿvvÿlki kitablar kimi oxucular tÿrÿfindÿn ìaraqla qarøûlanacaq.
4702060200
×
122
© Ãÿøÿì ×ûðàãëû, 2012
Áèñìèëëàùèð-Ðÿùìàíèð-Ðÿùèì
Demÿ mÿn kimÿm, íÿ÷iyÿm,
Øeir döíyasûía åë÷èéÿì.
Yår øairiyÿì, ýþy øairiyÿm,
Doüma øåiriìizií þgåy øairiyÿì.
ÌßNTÈQ
1. Sþz -
þn sþzÿ ehtiyac olìayan kitabdûr.
2. Àòîì çÿððÿúèêëÿðèíäÿ
Äàõèëè åíåðæè âàð.
Áåëÿ çÿððÿúèêëÿðè
Áÿçè øåèðëÿðäÿ äÿ
Òàïìàã îëàð.
Бу дцнйа танрыйа сяъдя йеридир
ÄÖÍÉÀÉÀ
ØÅÈÐ
ÝßËÈÐ
Øeir necÿ doüulur?
Éer özöndÿ bircÿ øair tapa bilmÿzsiniz ki, bu suala gþzunu
qûrpmadan cavab verÿ bilsin. Øair bir az fikirlÿøÿndÿn sonðà bu
suala cavab taïacaq: “Mÿnim øeirim duyüudan, hissdÿn,
qandan gÿlir. Örÿyimdÿn gÿlir.”
Amma he÷ bir øair izah edÿ bilmÿç ki, duyüudan, hissdÿn,
qandan, örÿkdÿn gÿlÿn øeir hansû mÿnÿvi qövvÿnin
qaynaüûídan sözölör? Duéüuya, hissÿ, qana, örÿyÿ hþkm edÿn
nÿdir ki? Àdi sþzlÿr sûralanûr, øeirÿ dþnör âÿ bu øeir ÿsrlÿð
ke÷dikcÿ ne÷ÿ örÿyÿ, qana, duyüuya, hissÿ kþ÷ör?
Øåir, zÿnnèmcÿ sirri izaholunmaz bir mþcözÿdir. Hÿr bir øair
bu dónyaya î mþcözÿdÿn bir zÿrrÿ belÿ bÿxø edÿcÿksÿ,
yaøaéacaq. Azÿrbaycan poeçiyasûnda belÿ mþcuzÿlÿr ÷ox olub.
Vÿ bizim poeziyanûn bu ýönkö mÿnzÿrÿsindÿ dÿ mþcöçÿëè øåir-
lÿr doüulur, bþyöyör, yaøa dolur, amma þlmörlÿr.
Qÿøÿm ×ûraqlû adlû øàirimiz dÿ o mþcözÿëÿr qanadûída vÿ
þzö dÿ mþcözÿ yaratmaq arzusu ilÿ pîeziya meydanûna daxil
olub. Budur, øairin “Bu dönya Tanrûya sÿcdÿ yeridir” øeirlÿr
kitabûnûn ÿlyazmasû qarøûmdadûr.
Qÿøÿm ×ûraqlû artûq þmrönön yetmiøini þtöb, sÿkkizincè
onilliyinÿ doüru gedir. Amma onun øeirlÿrini oxuéanda gÿnclik
øþvqö, bahar duyüularû ilÿ qarøûlaødûm. Vÿ øeirlÿri oxuduqca
hiss etdim ki, Qÿøÿm ×ûraqlûnûn poeziya payûzûnà vÿ qûøûna hÿlÿ
÷ox var.
7
Ãÿøÿì ×ûðàãëû
Ènsanû aüladan,
Göëdörÿndi sþz.
Ènsanû dirildÿn,
Þldörÿndi sþz.
Qûlûnca, qalxana
Dþnÿndi sþz.
Yenÿqÿlÿmÿ
Gövÿndi sþz.
Þz sþzönÿ inam hissi, deyÿcÿyi sþzön ehyaedici göcönÿ
arxayûnlûq Qÿøÿìin bötön øeirlÿrindÿ hiss olunur. Qÿøÿm
×ûraqlû sþzÿ ýövәndiyi kiìi, sþz dә ona gövÿnir. Mÿhz bu
qarøûlûqlû vÿhdÿtdÿn øeirlәr yaranır. ßn adi hÿqiqÿtlÿr onun øåir-
lÿrindÿ yeni ìÿna statusu qazanûr.
Ènsanlar
Torpaq östäÿ
Dava salûr,
Qan tþkör,
Torpaq alûr.
Torpaq
He÷kÿsÿqalmûr,-
Hamû torpaüa qalûr.
Qÿøÿm ×ûraqlû ö÷ön mþvzu ìÿhdudiyyÿti yoxduð. Î, bötön
øeirlÿrindÿ poetik tÿùêiyÿ÷idir. “Iirik mÿn” Qÿøÿm ×ûraqlû -
möasir insan - bunlar eynidir. Bu “lirik mÿn” dönyanûn isti-
soyuüundan ke÷ÿn möasirimizdir. Odur ki, onun bir ÷ox øeirlÿ-
rindÿ artûq tÿmkinli bir insanûn monoloqunu eøidirik.
8
Бу дцнйа танрыйа сяъдя йеридир
Tÿkcÿtÿáèÿtin deyil,
Tÿkcÿsÿnÿtin deyil,
Tÿkcÿhÿqiqÿtin äeyil,
Dilimizin dÿ,
Dinimizin dÿ,
Genimizin dÿ,
Soyuìuzun da,
Yerimizin dÿ,
Øeirimizin dÿ
Ekîlogiyasûnû
Qoruyaq gÿrÿk!
Yaxud:
Siyasÿt-diásiz quyu,
Sînsuz kaha.
Eëәki,
Döødön quyuya,
Elÿki,
Girdin kahaya,-
Geriyÿyol yox daha.
Yenÿ áir misal:
Øairlÿr
Yaz buludu kimidir;
Kimi ÷ox guruldayûr,-
Az yaüûr,
Kimi az guruldayûr,-
×ox yaüûr.
Qÿøÿm ×ûraãlûnû bir øair kimi sÿciyyÿlÿndirÿn áir cÿhÿtèíè
gþstÿrmÿk istÿyirÿm. Onun øeirlÿri hÿcmcÿ qûsadûr, uzun øeirÿ
9
Ãÿøÿì ×ûðàãëû
tÿsadöf etmÿzsÿn. Amma áu qûsa øeirlÿr mÿzmunludur, i÷i
doludur. Hÿm dÿ áu øeirlÿrdÿ oáyekti, ÿøyani mÿnalandûrmaq
meyli ÷ox göclödör. Bÿzÿn áu tÿzÿ fikirlÿr adi sþzlÿrlÿ ifadÿ
olunur ki, áu da Qÿøÿmin øeirlÿrinÿ áir þzönÿmÿxsusëóã ýÿtirir.
Deyir êè,
Qadûílar iki cör olur.
Kimi tez ÷i÷ÿklÿyir,-
Tez dÿsolur,
Kimi gec ÷i÷ÿklÿyir,-
Ýec solur.
Kimi áÿráad evi
Aáad edir.
Kimi aáad evi
Bÿráad edir.
Dåyir ki;
Sÿnin kitaáûnû oxudum,
Kitaá lal idi, kar idi.-
Kitaá
Danûømadû, dinmÿdi.
Sÿni sordum kitaádan
Kitaá he÷nÿdemÿdi.
Qÿøÿm ×ûraqlû axtarûølar aparmaqdan ÷ÿkinmir. Âÿ áó
axtarûølar áÿzÿn alûnmasa da, yenÿ eyái éox, ÷ÿkinmÿk lazûm
deyil. Mÿn ona ñþz uürunda - øeir uürunda daha qÿtiyyÿtli
axtarûølar arzulayûram.
VAQÈF YÓSÈFLÈ
10