EGE ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ (YÜKSEK LİSANS TEZİ) BODRUM YARIMADASINDA RADON ÖLÇÜMLERİ İLE DEPREMSELLİK ARASINDAKİ İLİŞKİLERİN İNCELENMESİ Öztürk ÜLKÜM Tez Danışmanı: Prof. Dr. Mehmet N.KUMRU Nükleer Bilimler Anabilim Dalı Sunuş Tarihi: 20.01.2016 Bornova-İZMİR 2016 iii Öztürk ÜLKÜM tarafından Yüksek Lisans tezi olarak sunulan “Bodrum Yarımadasında Radon Ölçümleri İle Depremsellik Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi” başlıklı bu çalışma E.Ü. Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliği ile E.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü Eğitim ve Öğretim Yönergesi’ nin ilgili hükümleri uyarınca tarafımızdan değerlendirilerek savunmaya değer bulunmuş ve 20/01/2016 tarihinde yapılan tez savunma sınavında aday oybirliği/oyçokluğu ile başarılı bulunmuştur. Jüri Üyeleri: İmza Jüri Başkanı : Prof. Dr. Mehmet N. KUMRU ................................. Raportör Üye : Doç. Dr. M. Murat SAÇ ................................. Üye : Doç. Dr. Gültekin YEĞİN ................................. iv v EGE ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ ETİK KURALLARA UYGUNLUK BEYANI E.Ü. Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliğinin ilgili hükümleri uyarınca Yüksek Lisans Tezi olarak sunduğum “Bodrum Yarımadasında Radon Ölçümleri İle Depremsellik Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi” başlıklı bu tezin kendi çalışmam olduğunu, sunduğum tüm sonuç, doküman, bilgi ve belgeleri bizzat ve bu tez çalışması kapsamında elde ettiğimi, bu tez çalışmasıyla elde edilmeyen bütün bilgi ve yorumlara atıf yaptığımı ve bunları kaynaklar listesinde usulüne uygun olarak verdiğimi, tez çalışması ve yazımı sırasında patent ve telif haklarını ihlal edici bir davranışımın olmadığını, bu tezin herhangi bir bölümünü bu üniversite veya diğer bir üniversitede başka bir tez çalışması içinde sunmadığımı, bu tezin planlanmasından yazımına kadar bütün safhalarda bilimsel etik kurallarına uygun olarak davrandığımı ve aksinin ortaya çıkması durumunda her türlü yasal sonucu kabul edeceğimi beyan ederim. 20/01/2016 Öztürk ÜLKÜM vii ÖZET BODRUM YARIMADASINDA RADON ÖLÇÜMLERİ İLE DEPREMSELLİK ARASINDAKİ İLİŞKİLERİN İNCELENMESİ ÜLKÜM, Öztürk Yüksek Lisans Tezi, Nükleer Bilimler Anabilim Dalı Tez Danışmanı: Prof. Dr. Mehmet N. KUMRU Ocak 2016, 81 sayfa Depremlerin etkilerinin azaltılması günümüz dünyasının en önemli sorunlarından biridir. Bu amaçla birçok doğa olayı izleyici/işaretçi olarak bilim insanları tarafından kullanılmaktadır. Yapılan araştırmalar radon gazının yer kabuğu hareketleriyle ilişkili olabileceğini göstermiştir. Bu tez çalışmasında Bodrum Yarımadası’ nda toprak gazı ve kuyu sularındaki radon konsantrasyonları bir yıl boyunca periyodik ölçümlerle izlenmiştir. Radon konsantrasyonlarındaki değişimlerle meydana gelen depremler arasındaki ilişkiler incelenmiş ve açıklanmaya çalışılmıştır. Çalışmada toprak gazı radon konsantrasyonları LR 115 tip 2 katı hal nükleer iz kazıma dedektörleri, kuyu sularındaki radon konsantrasyonları kolektör çemberi yöntemi kullanılarak belirlenmiştir. Ayrıca bölge topraklarının doğal radyoaktivite düzeyi, NaI(Tl) dedektörlü sintilasyon gama spektroskopisi kullanılarak belirlenmiştir. Çalışmada toprak gazı radon konsantrasyonlarının 1,1 ile 52,9 kBq m-3 arasında değiştiği gözlemlenmiştir. Kuyu sularındaki radon konsantrasyonları ise 0,3 Bq/L ile 156,9 Bq/L arasında ölçülmüştür. Çalışma bölgesinde meydana gelen çok sayıda depremle ilişkili olarak radon konsantrasyonlarında önemli anomalilerin oluştuğu tespit edilmiştir. ANAHTAR KELİMELER: Radon, Deprem, Bodrum Yarımadası vi ii ix ABSTRACT DETERMINATION OF THE RELATIONSHIP BETWEEN RADON MEASUREMENTS AND SEISMICITY AROUND BODRUM PENINSULA ÜLKÜM, Öztürk MSc in Department of Nuclear Sciences Supervisor: Prof.Dr.Mehmet N.KUMRU January 2016, 81 pages To minimize the effects of earthquakes is one of the most important problems of today’s world. For this purpose many natural events are being used as tracer/marker by scientists. The studies showed that soil gas radon can be related with seismicity. In this thesis study, radon concentrations in soil gas and in well water have been monitored by periodic measurements during one year. The relations between the radon variation and the occurred earthquakes has been studied and tried to explain. In the study, soil gas radon concentrations has been measured by LR-115 type 2 solid state nuclear track detectors, the radon concentrations in well water has been determined by collector-chamber method. Also, natural radioactivity levels of the region soils measured by using gamma ray spectrometry with NaI(Tl) detectors. In the study, it’s observed that the soil gas radon concentrations varied between 1,1 and 52,9 kBqm-3.The radon concentrations in well water are measured between 0,3 Bq/L and 156,9 Bq/L. Related with the many earthquakes happened in the study area, it’s determined that significant anomalies occurred on the radon concentrations. Keywords: Radon, Earthquake, Bodrum Peninsula
Description: