BİZANS Yeni Romiam paratorluğu CyrilM agno Oxforüdn iversiBtiezsavine'Ms no ddeeG mr eDki plrio fe sörüEdxüert.e r·öCğorlelüteyigemves e Bi i zasnasn aatrık,e oltoajriishii, vee debiüyzaetrbıii nreçk oiktv aemp a kalyeanziann dır. GüÇla ğaGlüıv en AnkaÜrnai vertslietteFisaşiki Üml tbeistii'rndii (1 982); Boğaüzniiçvie rsittaerysiüihk' snledikes aynaspÇıte ış.di etrlgii (1993-94), veg azetemluehradbCeiu rm.h uriÇyeevtSi'ertrievş iesfii Ak (1997-98) soYya yınceıdliıtkö'rt a olarçaakl ıTşatrıei.dh e,b ifyealts,e fe vem edya/igliedbteiiğ şiiaşmli akn lçaervdiayr aiplteır. CYRMIALN G,O Bizans YeRnoim iam paratorluğu Çeviren: Gül Güven Çağalı /fıA.ArN.. omo İSTANBUL YapKır eYdaiy ın-l2a7r2ı0 Tari-4h2 BiZANYSe nRio mai mparatoIrC lyurğiul Mango Özgüand ıB:y zanmt-iTuhEem piorfeT hNee wR ome ÇevirGeünÇl:a ğaGlüıv en Kitaedpi töNruürA:ik bayar DüzelHtaik:aT no ker Kapatka sarNıamhıi:Dd iek el Grafuiykg ulaGmüal:ç Eirno l Basküıç:- EOrf set Yüzyıl MMaasls3ıi..Ct a dN.o :1 95B ağcıllsatrıa nbul ı.ba sklıs:t anHbauzli,r2 a0n0 8 ISB9N7 89-75-08-1410-5 ©YapKır eKdüil tSüarn aYta yıncTıilcıavkre eS ta naAy.i.Ş. 2007 SertiNfiok:1a 2 06-34-0·0 3513 Copyrig1h9t8 b0©y C yrMialn go Bütüyna yıhna klsaarkıl ıdır. Kaynak gösttearniıltieıçrmie nk yapkıılsaaalc ıanktd ıılşaırn da yayıncyıanzıınl ıo limzankish ıizçıbynio rlç loağ altılamaz. YapKır eKdüil tSüarn Yaaty ıncTıilcıavkre eS ta naAy.iŞ . YapKır eKdüil tMüerr kezi istiCkaldadleN soi1. 6 1B eyoğ3l4u4 3l3s tanbul Telefo(nO2: 1 22)5 24 70 0( pbFxa)k s(:O2 122)9 30 72 3 http://www.yapikrediyayinlari.com e-posytkay:k ul�[email protected] tntersnaetatıd şr ehstit�p ://aliiskvreerdiis..cyoamp.tr http://www.yapikredi.com.tr İÇİNDEKİLER öns•ö z7 Gi•r i9ş BİRİKNICSİIB Mi:z Yaanşsa mÇıenşıYinöt nllie ri HalklDairl• l 1ve9er TopluvmeE kon•o3 m9i KentOlretraiKdnaa yonbl uvşeYu e niden •C6 a9n lanışı Muhal•i9 fl9e r ManaHsatrıer(k Meotnia s)t 1i•91s izm Eğit1i3m9• İKİKNICSİIK aMv:mr saaBli zDaünnsy ası İyiilK eö tüG'önzüGlnöe r ülDmüenzy• a 1s6ı7 FiziEkvsr•ee 1ln8 3 YeryüzSüanküi•nn 1 l9e5r i İsnanlGıeğçım•n2i 0ş7i İnsıağnGılenl e•c2 e91ğ i İdeYaalş• a2 m37 ÜÇÜNKCIÜS IMMi:r as Edeb•i2 y5a3t SanvaeMt i ma•r l72ı7 k BizHaünksü mdarları • 303 NotlaKrıdsaakl•it3 m0a7l ar Kayna•3k ç0a9 Diz•3i 2n9 HARİTALAR 1t.ustiİnmipaaatnroorsyl .5u 6ğ•0u 1 2-13 1t.ustiDnöinaenmoBisin zdaeDn isHl'a ırniy t5.a6 •s02 ı 0 -21 Bizİamnpsaa troryl.1u4 1ğ0•u9 4-95 ÖNS ÖZ UygarTlaırkdi ihziiiç siBini dzela mnpsa raut'oanryalr uıoğllma(ınDş i mitri ObolensThkeB yyz'annniteCni om monewaltihl kea rıştıgreırlemckaiemlna)s ı disno ruğmlubu,al şulaRnogmıiçJltelany k (iön.s 've1e 9r6i9lY)ma izşatbii.l ecek kadyaarş asbaeyndşiıum, asnudnad uğuçmoddkaa hynae tvkeie nm inkiim dahiayb iie rs veerr ecekti. Bizuayngsıa ğrılinlai şkin öaynlledaseyirınişenı lmheıaş ytaoitlrtseaun n, olmatsüıdmno ,vs etm eslektaaşdllaavrreıırmnmııekn ka tçeınn aOcnalğaırma. olgaönn büolr cuymauz,d ıkğitıammb üısnv erdidonekilu emaliasrtıenmıe mek yoluöydleam çeayleı ştım. Greiks imvlese örzic ükylaezrıiimlinıeli gbnii alrçi ı kylaapmmaga ekr e kiyKourl.l anıelnaa bzüi çsl iescvteaekyrm a; n lia tinleoşlta(inkir çiilnm iş c,-o isç -iunso ,ii çoienv,b . ;)s tandG draesrki stoelmaarida lka ndırılabilecek olavnee; nz ahmeotlla(inbs aiş kaylaansrıımm rmüa t fefvAaer noTlody n bee'dnebi enn idmisğfoein)e Mtoidke GrrneS ki stseimsit eBmelİnen,rg .i lizce konuşduülnaynea nyd aagy ıbni çikmudlel aonlımlgaaisbnbıa i sb iintre den leö,zi esli kmolneurs buinrdiain zcliegydeiil m ;g Gerleseköl zicmüv,ke dl eer yimlyearziınm eıtnadeypaıso, in ldvaeno mgeayıd ao miocnrdaaynıe rttm ek üzebrier akseaknl eiymşoealkru ieyktliiasn ,ic sitb eemnii msBeudnibumin.r karııkşlnıeğdaoe lna biildedcieağsiıs nöaye lbkeiaylreştcıeşe keğ yyia,mz ım dat abmi tru tağrıplneı,çkl o ıgka rfoirpm lyaoralaç abiolledcueğku . Son otleaşreakkk,üö rrlnseearkbi ımnriel dayerlnMıeie ssWresi deelvndef Nicolysaosnnıı'e ruşani, dm ee suinsmtaekr im. OxforKda,s1 ı9m97 7 GİRİŞ Tarihççoiğluentrlaiuırnğna udft aann ımlkaanddaBıriğızıyİal mnap saat rorlu ğu'nKuonn,s taonltyiiasnnY,oie p ni kReonmtati. n3si.2 yn4ı lıknurdual uşuyla birdloiğkdtvueeağ yun ı 1k4e5nO3ts'imtnae Tn ülrrıki lneeilnig neçem essoinyal e erdsiöğyilB einzibaruno. snb ir yüdzöynbıeolmyl uımnkuc aaz zdaömn üşümlere uğmrıaşbtunı erd;e nlet,a rBieihnazi zanıninüs dç ba üny düökn e-mEer kOernt,a veG edçö nBeimz aanysı-rmako lamdueşEttrtukeBrenin. z daönnse myiankin, laş7ıy.k ü zyoırltıands eığnbiaibn ra, ş ka İdselyayimüş'klısenve eAl riaşpil arın Akdneizd'oiğvnueg ünkeyıyı labreılnibdriavgr ai rgnlö ıskt eçradğdiaeğ ki; Orta döneymaAi nna,d ol1u70''0nlueTnrü drekt laıernrad ffateinhn yead, ad ahaazh a k lıplaıykıK yolnas,t ainst1'i2in0onH4p a'oçtlletı alıranardfi asnt idleaGkse;ıdç nö a nemdiebn,u nlabridrabinan şilcnaı nng1dı4a5nd3 e'ukez andıeğdıi klaebbuill ir. Yukarıdakkie ygsfiaigbp öitr aümnaed bebi,ul nikura sbeeut lm eki yiiç in nedevnalre'drBı ir.zs aınfastg'ıe nlaib nusc öez,c üuğgyüunn luiğlugbyiallzaiı cididtii ryaazplıalvraes b ısikıly kia rp ıldmaıA.şm tabı utr e rviamr lkıoğrıunı muştvuekr u llbainerıt şilkıie btatorelendt u ğaunnlua dsıüğrıbemucı ezt, e rimi kullanmayı reddetmgeimtimGzee zru.çk eakkltuaeşl,ykı oukkkh ti ia,çn öteye Bizİamnrpsaa todrilbuyiğedur e valsevltaao r lmam.Vı aşratonıKl,ro nstantino poliyseşr'iltbekeiR ro mdae vildeit.i SkaeknidnniRillo eemrraiiyio,aid ak ısa caH ıristoilyaarünallkka,er ld eeRr oimnaiinad iyaed lraınydoırBlikarir şdiı,. eğİemrp aatrorlbuağşbukinyar ö e rsidneiğdnie Kl,o nnstntioapolyeilrsii'ssiien kendBiyzsainntidi ioyts ea nlıamyialbi"rBdiiz.a n"sRloımlsaaölrzı"c",ü ğünün tümüfayrlkbeli aırn lasmaaho ilpd BuağAtuvrı u palgıö,rlg eaernae lGarleidk,l e SlavglöairresGa eer kain lagmeılniay aomrAadr ua,pv leTa ürr kolnelRrau rma, yaRnoim adliıy odrıİl.ma paratrorillsueak k iinçlkieunrl il aBynzaınlutasitn ne ri miR,ö nesansg'eaç ekdraelzğimailanniy ka ıc.a ktBteurDi omğiRu,o myaladı a 9 BİZANYSe nRio mİamp arautğour l DoğuHlıur isgtitibayişa ındn amahsaeı şg düeçğ eirklaeemrteimg yeil rei şimleri, genkealbb uull maçmaıbşao llaarr ak kaldı. Biztaanrsi hkiınvseeay çuokka rbıibdraa kanıt şa oclaukr (skbaiuk,r ada elimgiezlddeinğ biu nykuaa pd,tia ışreka et)rt tibğui dmüöiçnz e mEdrekdneö,n nemeinön n emollidsuiğs uönyul emmüemmkiüBznu d. ö neAmn,tç iakğa ai ttir veA kdehnaivzzg aösözın üanleı ndıbuğç ıanğsdıoann, u nu oRloumşat urur. İmparğauty,oa rvlyauaşv kauşz teoyp rakklaayebrtımonilışa bdielh,ia rlsae Cebelitsaurlıaökrt'ıetnsaıginnenn, lde eekd süeşlm oalnSaıan s İarnaiinl y'eüı z leştiğdieu kzF maıanrkattıa'B.yaui d kbiü yüka rgaüsçıç nadtaıvkşedim e an ge, sökzo nusu adlötnçıeinmzsıiei nny taesmaoelll uirş utyuo.Rr odmuvaeİ rialne , bui kgiü cçüenv reyleerr ianldaen birkdaıçş ıdknaüdllçagaü,ankk ıö pd evletin pürbeibnra rbarlık dheinçişbzeiiyynrot kd ue.n başka ErkBeinz daenvtsli enOirnyt,aad aG edçö nemkdaernş ılyaaşptıılrammaa yacöalkç büüdyeoü lku yşaul,n ızg ecnoiğvşresla iifykiak suadnlre edte niyle değiAlyndıdi urr.uk mü,l tbüarşealar çıılsaıdrna gd eaçlnei rdEirrkB.ei nz ans, HıristGiryeaknol-ıgRğeoılm eennbe üğtiüynlleHe ışrtiisdrtodigiym;aa tnsa ını nımlvaeHd ııri iysaytna şaymaıpnı lkaurrbıdinuHır;ı risetdieybavineyb aitrı Hırisstainyyaaatrnı.aB titzıtaönrse gnesleellne erkinin tüdmöünnedme, Erken dekna ynaklaknumrauymda afny i ak çiorlnkea rd irdir. 7y. üzykıelnddgaiö nsitf eleraektneü tkr oüp nueş ,k öandeamrs aezndsıer . Olaayrölıynks üünoük uyan hbeikrrih şaiynnügiziny h,ıe lmıbenan ş ılnrdaan istiblaaşslıoaytylyuaıız pkl ,a dsaoran krAir agpe nişylleem egssiüidrİeümnp, paratobrlauşğgıuennlaf el ena keştalşeırpe koallamnagamikabss-ıiıİzd m ipra ratoernlm uüğreuehv ff ilearyietnyldaeSnnui,r iFyiel,i stviedn a,hs aoMa nı rsır daK,uz eAyf ryiokkas buınr adkoalna-yhıesmaı lyalnhaıe nmdı en üfusunu yarıddaaa zinan dbiirdreit nze ir bsilrnibikiiz rlieNmeki işk,ta iy.n akolkaurnın masbıuo, l aylaram ueaşzlzdiaökmn üeşdiüelmniea ş nkciank b ebleiblrilsrii z fivkeirirel Çbiörk.ü mşuüanz zbaomy utiulnitaşa kbmiif nri ekdieirbn ilimçeikn , çoska yyıedragd eeelcnae rkk jeiokkla onıdtagl öazr ıö bnuülnudned guerrmeak kiBruç. ö kBüişz,ta onpsr aikçlianr ıb ir y-aAnştçaiamkğ kıtenaun rytzg ıanrın lığısnoınnuv-neçu o fakr kvleaı p abçiıbrki çiomrdteaö çzagbğüiad r ü nyanın başlantgeımecsdıiinlyı .oD rodlualyabı,sia ırny lamda, f7le.a kByeiütziy,ı lın zans ttaermioehllia nyNiıandsA ııvrulr.p a'bnaıtnı sınbao,y uoRnroctmaaa ç,a ğ imparğaut'ognröullnsuge ieg emoelnda uC,yo snstaTnhteidnovusetsi su,ut si ni anosH'ıurni sitmaipryaatnoh ralyudağelBu,ii ziaçnöiszn l deyumu laamnaa s la ulaşılbaiimrda eoyaallna rakB ikzaualyndgslıa ı.rğ gıençımndi öşnedü okğ ası, büyöülkç büudk eo şulblisaror nıunc udur. 10