Bizans II

231 Pages·04.176 MB·Turkish

by  Edward Gibbon

ROMİAM APR AT ORLUGU'NUN
GERİLVEEÇY ÖİIŞ< ÜŞ
____
o TARİCiHlİt V
0
JJIZAN
EDWARGDI BBON
KiTAP2
Çeviren:
ASIMB ALTACIGİL
ARKEOLOVEJ SİANAT Y AYINLARI
ARKEOLOJVİE S ANATY AYINLARI
DenemeE,l eştvieTr air iDhi zi1s6i :
EDWARD II"
GIBBO"NB,İ ZANS
BİZANSi lo laryaaky ınladıbğuıki nıtza pd,a haö ncAes ımB altacıgil
tarafınçpeavnr ilBeFrSeY ka yınltaarrıa fın1d9a8n7 -1y9ı8l8l arında
. ilcii lhatl inydaey ınlaEndawna rGdi bbon'un
"Romal mparatorluğGue'rniulnev yeÇi öşk üTşa rihid"envianm ıdır.
.. Çeviriiyllgehi elrit ü rlsüo rumluçleuvki reaniet tir.
Ozellibkuli ek incciil dyiany ınlanmaSsnı.nB daal tacıigsitle'ğiin
doğrultusugnedlaeç ne vimreit inloelrdiu ğgui bdii zilmiştir.
Yayınetvair afınhdearnh anbgiirr e daksiyyaopnı lmamıştır.
kaparke smi:
Ön
Justinipaonrutsr esi, Rmaovzaeinknlae rinadyernı ntı
Arkkaa parke smi:
Ayasofya'bdiiarçn g örünü1m9,2 0'ler
(ArkeovleoS jain aYta yınlAarrşıi vi)
ISBN:9 75- 753-86 5- 5( Tk.)
ISBN:9 75-7538-78-7
Baskı: KMaantabaata İssıt,a nbul
1995
Hert ürlyüa yıhna kksıa klıdır.
© ArkeolvoejS ia naYta yınlar.ı
1995
HayriCyaed desi,Ç orlAup tG.a latays,a ra sta
3/5, 800l60n bul
TelO. : Fax: O
21229 0337 82-46583 8 21224 6587 7
BÖLÜMXLII
BARBADRÜ NYASINDIUNR UMU-L OMBARDLARIN
TUNA'DYAE RLEŞ-İEMSİK LVAO N( SLAOVY)M AKLARI
VEA KINLARI-TÜRKLKEÖRK'EİNNİİ M,P ARATORLUGU
VEE LÇİLE-ARVİA RLAR'KIANÇ I-ŞHIU SREVY AD A
1
NUŞİREV(APNE RKSR AL-IS)A LT ANAT ININ
GÖNENCVİE R OMALILARSLAAVA ŞLAR-I
GOLÇİYKA D AL AZİSKA VA Ş-
JUSTINIAİNMUPSA RATORLUGUNUN
ZAYIFLIGI
527-565
Bikri mseyneitnk indleiğğeirnlie ndiinrsmaeonmlıaiannzğ
y.etilgeörryiean peı bliöarln ç meEdyilrey.ma lşiaa amln ında ya
dak urguaslaalno dlas duen,h avneı ne rdeentm uitnk çualbua ­
lagreır,çb eüky üklüğçüonikdç,ei nbn udleu nduykülzayrvııel ın
ülkdeü zeyüizneirniu nldaeş tyıükksleakrglıöi ğröeel çüDleüvr .
yapiınlsıa nalnoa lrudşbaihnral ka rasdıinkdtkaçia e kmebyiern
boyk,ı bsoay bliusr o ydgaenlt eonp liulçuekr içsoidkni dkek ate
değerb irn itelkiakz arn.ıL eonidialse savaşTeçrımospıi l'de
300
canrlıavneır diNleve arkr.i ç ,o cukllaurkıdnedlai,k anlılıkların­
da ovleg unlukallıadkrlıeanğrdiıat b iuum n,u tulömzavze riyi
hazırlvaems ıaşğ laHmeırIş stpıaa.l rkıten,d via tandaşnl arında
p
8000'viekn einnd idseiy naaicna gkü çotled uğguö reeyvl e­
bir
mini onadyulraunmmdauak ydBıü385y•üP ko mpemieuysd,a n sa­
vaşlairkımini dlayd oünş myaennıd iMğeiotniis,'Kd ıeznı ldeniz'e
dek1 050k entıiğ ıaanlnıdml aıklgaerçıinrat ebNilevm airş tir386•
kiR,o ma'zneınng iknalritğail larıunçıunş uöyyneoünrni,dl ee n
ulusolnaukrno rkuseuryilvyeeok ro muettat lieğjiy oznatleanr ,
fetiyhalpear yyeatpiavş emy iüşz yılbleasrrüidr agünep l dein-
178
siplyionğlreu blimrulşi kolleuroşdruedyBnuu d. u rumglöazrö ­
nüntdtueu luBreslai shaakrloiılo asre,as kck,ui m huriyetlerdeki
kaahmranılnda aür stüynedarel a.bZ ialmiarnyıetnkıinn sizlik­
lehreiyr a nyaa yışdl umurımdayEdreıdm.l kenerdii söizngeü y­
düb,u lnaarnıc yaakr ıaldıyşaı nddaüa ş ügnücceü bnoer çdluu.y
Ustaysadı ayz a rışm(arcaıksioıplzsa yirezat)kyi üşkispieO .ln dun
buyruğvuenraik luevnv ekteldneirnn,di esteunkteunl aprekl a
azo rantHıalsııymdlıka.er nıdnbiıennği e nmviekş alriışğnıi­ds a
kiknüiç güökr üoşnüu n atveaaknjo tıl dOun.u enm rikniid me­
paroarut yrukRloamraıld ıilyaaenr ıa ld meğegröisntie İrtdaill­er.
yak rallYıuğnıannıdl,edı illkaetrrr ia jpeadnidcoi,mv iekm oar ­
sakni şislaevraslşoemak u ş olmyaükeztrlkaiın za angr ururlu
GotlabruY8 u7n a(nGlerıkl )a'arşıa ğbıullıukvy eso arv anştiçeı­
likilnyeietr ergsöirzü yoŞrulradarasgd ıeı r.ç keik,t i'Arnns i ıyka­
limais,k errulhaiuşk mı alsabıa kımıAnvdrpauann',ı nkoirnaen ­
lad aheal veriZşesvivkzee d ğilre.zno crerb,ea j viebm oiş ain­nç
laDro uğ'nkuanl abeaylahılakel tk lgaervışneıtu i.Ky eioşşrlder
oralöanermdlane sirü irdürvüesy aobyraı k ımıansdkaenr lerden
dahkaa labbaiklraı tkmo alnu şturuİmypoarrlaatroddrıül.­u ğun
znelkiu vvebtilzrea rmia natllıayrkü ızr kbaesşkbveiarnre m ıştı.
Justinisaanlutssa'ınsuraınatn aıdn ac yaüzke lbliains kvearr dı.
Görüntüenşe d enlçio gki gböiür nsedle,be urb irlİiskpl­aenr,
ya' y,İta al'yyAaaf,r 'iaykM,aı sıTru'nkaaı, y ılKaarrıandake,ın ­iz
yış eirdivnePe e rssı nırınad uudrmadğaıylYdmuıır.şt taazşalla­r
mışatsık;e ürclreert allmeaıryionriıl B.au rndlyaorkısnu llukları
ancakkö tyüa ğmavcebı alşııkb oyzoulkllaugrkiı dyelrei lebiliyor­
duS.a vaçşıırknla akroırnkıu svuetz elchiak eesligeze cçeib rue n
ajnalıandr olıarnıdcgıelcıiğökıdmem ieşy dee keoly uyordu. Bu
durumda kvaebm iurseasylas fe,adl l evelitent ordularına yeni
akserslaeğrl ıuy.No evr adkris ,a şvtaöaz,e ldlüişkmlaenk ıanr ­
şıısndsaa,y ıları baüazlyıüyko Udölulu.çsg üaödlze ü peklikteki
boşlduoğlud uirçmiüanck,r etleb atrubtaugrlülavaner nıinl mez
bağlılvıedğ iısniap alsiknesrilzbi akşlveurriunleÇu oyzkoa r-du.
188
mane rdevmeiö nz gürlyütiğiürni lmseosniernladde eedn i len
askoenruihr e mehne meyno okl muşEtsukz.ia mlaanarikdö r­
neğihnireça stlmaınşm aolsaany ıgçdeonake rallerin bütün işi
gücmüe slektabşalşlaaarrröııınnnmılıene y yea üdnal earazi­lnti
mayçaa lışDmeanketyoıin.ml ö ağrtrame ikşidte iğ kearz anmak
impaorrauktnı asnkçluıyğaınndıı rdaebğieklraislrim,zya adk a
büysüukiç ş leomneuikny ilhiokşçgöir küaszüannüa 8bB8iu•l irdi3
aşağyıüzlyııkBl edlai ss'auurnti kouvlead redı ah as oanN rar­
seisn'kiblaeşhrki,aç bbaşiarr eık yalırlşaışltayımaracdaekğ erde­
diNre.v akrib ,uu ktualırnçe vreustianvndebçe ü yküıky eınm ,
karrae nklkeernidyillee rini Jguötssitnei'raumtnnieu şmsl­erdir.
silcivseVi a,n dGkaorltıa klllasriılynioıpkt etsiığria da, tutkusu­
nak arçşeıkni nogleainnm3 p8a9o rrba,at rbkaurv vetlerini birbir­
lerkianrdeşen ıge dteu tmiasktd iuyB.oö rnlmüelekrıişnkiı rtmak
içiynü,ze güvlems eayhit egceiçleirğliih aylöginentteei mr iyor­
du3P9e0r.sA lnaetkry' ayyııt kıkıvl eaJ runsitnaius'uKno nnsttai­
nopolgüivse'niliniç tğiiint rseıdrigağedina e raKlalarectrai'nneı n,
Romnaı'vne Raav'ennınhnt aaarrnvlıael riiyordu.
BARABRLARDIUNR UMU
BelisaGrotiloaskr'a'urenaşl ıde eti tğbia şa,rT ıeloadroirliek
kııznsıünr ekkloirluidkulökenel malYriuı k arıe-nTguendlaei ni
başagşetaiğrıid çioiğnnilı andr evtlleedrei naziarau rğartGtoı­t.
laİtra, lysaa'vyubıni alkmi eçeirni,n gçö nveienç çe risPiannd­eki
nonyvae'N yoır ibkı'ria kDtoığliuam rpa.at rorbuui, k eiy aletin
eegmnelitğaiınnydiou rN.ev akrib ,u nrlısan<ı hipkliaimlğ miô,k
isteorntsaee er dki orldi.uyT uan'nnk ıaşrılkııkylııYl uabrrıı,­
Maciasrtoavnar lıva,eT rasnilvtaenpyeaAl teiatrl'inö,ıl mnüü n­
dens onGroaat,rl 'sıinll aahrıknodraknva en, geRroçrneakltıe­
lara'lıtnnıd nadıneğ ioln,l haeryraıö lde mekylükeü mloül duk­
lavreır gigliezgrlüiidn ü lerinden otyimkasklianreınn cGac pit
tu­
tuluuy.o rd
189
GEPİTLER
Bub arbaırrlmaarkğ,oı r uyvaeGn o tlagri'dıinş ibnedrbeion ş
kalbaenr kitirnlerih e(mteeanlh lkeigrmeiaçntie)r dSialnecra.k ­
larSıinrım ivueBm e lgkraalte ülzeerridi inket iBlude arv.r anış­
larıtnadkaı ndaılkalytacurıtı u imm,p arraltuoğyuünc eliyğai­ne
pılmbıişsr a taşsmaay ıl"ıTrodpır:a kload reınynlaıiyz g kıien y
Caesdairy,ie m parasteosrlae niykoernltalredorık ia,nd iaçzro k
kid,u rmadualnu salraıry orsbuanruıvzşe,st aav abşuty aa rarsız
yerloenrliab rıar akimçaikYn i.ğG ietp itsliezsri,an d bıakğ laşık­
larınıVzedrıdri.k levreii yniilziek lkearridşnoıiğ zreu lbuakğl­a
lılgıöks termişlerdir."
Justiniabneunsi'musneö dciağliam raa ocnıl akreınnd bieni­
ğenmişlihkalkeçlrııik nairU dyır.u klakroırnuım aykülkaü mlü
hükümdahraıknl adreısntıe klyeemreeii knm paraTtuonria,l e
Alplaerra sınRdoamkaei y aletellegereç iinrim üezke yraeb ancı
bihra lsköav ze rdvieG, e pitlteurtiknuü snul,eg rüin degnü ne
artLaonm bard'çlaabrucceaan kg ellendi391•
LOMBARDL'A R
Lombardlbaorz'uıknlu uğğraa maıdşl andırıolnmüaçlüanr­ı,
cüy üzyısladkaa,l luazruınnlıvuneğ k ue ndiönzegb üi çimleri ne­
denlieLy a ngobkaörkde ynalbia snaıvla şçvıelrairilase inm den
çıkmİıtşa,l tyüacnc avrelb aarnık acılyaaryıınlcmaİı sşktaınrd.i ­
navk ökeonlldiu klarnıekn udşakdnuu yamkn e bdöey olled u­
ğuntua nıtliasmtaiky oNreud me3o,9n 2l•at raınnı nmşüa lmkıeler­
deng eçerveebk i srü rşüa şıslearsüıv eynalşeary ayraapkt ıkları
göçlaenrlia tdaecğaiklA işma.yğ uık aAruıg usvteuT sr ajaznau­s
manıntdaar,i hlkearriannilnı ğbıiınrşd çıaiknz gibseilniirnd iği­
niv ei lkke zE lbielO ed earr asıgnödraü ldüklerini söyleyebili­
rimO. s ıralCaerrdmae nledra'hdkaeo nr kuonlçab nui nsanlar,
kendilekröipnekikan f absiıç imibnadşelo alrdıu ğuvnebu i sra ­
vaştsaonn ryae,n dikalsekreir klaerniıinnç ıt ikhleeyrra inndaiu -
190
yurarkaokr ksua lmakhtoaşnl anıyAozrs laayrıddına.ük fiu sla­
rıçnoığ altimçaitknu ,t saakrlaasrııne dnya inğ itleevrleiadntii ­
niyorlKaernddgıiö. z üpeklgiükçlkleoürm iş,u laorrıtynaeı rni n­
dey,a baynacrıd ımgıenrake akl mabdaağnı msızlsıükrldaürrı­nı
meyyee tiyoNridcaued. l avrehı a lksluaa rlıt ıynodkea d eKnu ­
zefyı rtıanraalsaırLnıod mab ardklüaçrüıskna ndaldlaalrgıa la­
rad ayanYdaıv.ay şa vGaüş neyv'eTe u na'dyoağ riun diDlöerrt.
yüzy ıslo nreas,kd ie ğerlivleei skküline lreir iyleo ryteanyiad en
çıktGıellaern.e killyekır rit,ı cıslüırkdlüarrüıynKoıor nduuk.s e­
verkluirka llkaarrışHnıeanr ,u leblieprrr 'einns i, krsaölyı­n kızına
lediinğcii stöizclie drodleanvy ebı u,k ızHıenr,u leli'de umduğu
yiğeintda mıbnıu lamaasmnıe denbioyğldeu rulrnBuum şuttu­.
supzr enksairnd oelşaiHn e ruklrea bluıö ,l dürmöenciünna ül ­
maki çionn labriavr e rgsia ldBıu.d urumo nlaırldıam lvıleaı dk a­
ledtu yguscuannul andırdı. Polonyyear'lneoışlnma ingş ü neyinde
Heruleultekru,l asraıyngıı sızca kötüye kuuğl-lanınca yenilgiye
·
radılvaedr a9ğ3ı ldLıolmabra.r dultakruıosnnu l airmap aratorla­
rıdno stluğunu kazandırdı. Justinianus'un kışkırtması üzerine,
antlaşmaulyagruoınln aar Naokr,ik ke ntlevrei nPea nnkoan­ya
lelebroiynueen ğ dirümzeekTr ue nag'eyçıt iNleve arkr.i y,a ğ­
mas evdoanslıa brueı y aletgleenrsiiışnn ırdlıaşrıdınag a ö tür­
düA.d riyatik kDıiyrırsaıhniddueamkdk' oial andKıalbasara .­
bat eklifseilzlleirkilkneadrçeiın,r dtıuktlsaargkıel raalirm ıaik çin,
bağlaşoılkalRnao rmıa lılkaern'tılnev redi een vel erbiinlgeei re­
cedke nillieg irti. Bt uinlbairr ksaeçr seriişniiddnie rn,i lbeur ek
tüdrü şmandcaav ranışlavrei muplaursaçtbaoa rğcıaş lKaın­dı.
sas ürseo nLroam bard'dlaahcraiı dnod lia rgaik, rişottiukzl eri
yılslaıvka şta yGoepkoil tdBluue.i r kh ia lçko zka masna vlarını
Konstantitnaohptoöılnniüısnn dd ielg ee tiriBrülteübrnad rib.a r­
lardan endeefdnrü ezte nJcuis tinyiaanntu ust,uv ceku e sbiinr
anlaimçıe rmebyikeran ar ra lıygoerc,i kvmeyi eşt erysairzd ım­
larslaav auşzıanm assıanğıl ıySoarvdayuşe. r ionneb inlaesr­ce
kegrö ndeLroemnb arrd'lkıaonr umasını istiyorlardı. Lombard-
119
larGlepail ter yeişğiigttö lsitkea rridAyıno.cr baluky iğidtel ik
işraebtaek ıySoarvdsauıaş.rs ıinkdoiar dduab irdpeann ikğae­
pılmıhşelra drie,kk iaçsmiı şylaarnh,ıü nüki mkdaira lrmıu,h a­
fızlbairrılybilookeşvt daeak alaalkmıdşıKl.ıa ssraü rbeilsrii lah
bırakı(şmmüaetskaıear )ln aşmyaaspııN levd aır.b ikria rza ,s on
ikyia dna y enicdaennl a,nb diırölanaezcrk i kuatçaınşcıınn dan
kurtuilsmtaekr yceednseniis naev agşiar iştilerv,e umutsuzluk
caanl ıcbıültıhükıntn aç lçaırkıanrkımo auyylad uKlıarrkb.ba irn­
barıyno okl dubğuçu a rmpaıdşGae ptilyeırk ,ıb ludd aJı ustini­
auns'küonr kulvaeri ısntdeak ldeeğriişnidykeola liç ,ğit elrı ede
İtyaaln'f ntaıiohlia gceankLç o mbahrüdk üdmaıAr bloiny'eitne ­
neklegretiliinişri3d 94•
ESKLVAON LAR( SLLAAVR)
JustinziaamnnaıuanRs du syLai,vt anvyePa o loonvyaal ­arın
day erlyeadş aig kö çer ddakuiyr aubmamBlullagravıre El sakr­
lavodniliyakebri ü yüalkie iyned giermeokl aısr3ıY9du5n•na lyıa ­
zalragröar Kea,r eandiMze'oItegi ösla aür sıknadnlala akröıkne ­
nvi ea dlıHa urnldaagrnel mektYeedteiekrnvl.eai ıt lgoaknçl uar
olTaant arırçnlo baki livneye aınknt öerreilnbduaerdnya e niden
söezt meykatreya ork tKuırs.r aklaürnıüinç ıiny, oç sreülvtaikr
vey ourlmak zbs ialvaamltşea rıentıiynnii yl oarrSdüır.ü kleenr­i,
dielriinzil idyaohdrao, ğ ryuösnul reinydeoinur z,av kee rişilme­
eng üüçl keblieolrne l aarkıınn luağrarımnaakk tuarntm uıl­a
si
yor.dH uenre d eink loroknlu airç inn cybıai kbraa vmrsaad a,
kaçsıaşn adtaıb nüay üykak tnılaırkvılad rıU.l uiskg,iü çolyü­
maktoalnu şuyvoebr udnrulk aardbeişkrçi enb lrieb irçiayrlpeı ­
şıyorİmlpaarrdaıJt.usi otnriu as'nudno stlvueeğ lauiç ıkiliçınğ ı
kenid ralaraınadç ekişadiryıAo.nr ltlaıldgıöğrıbenli,ag ihsüi­z
kümdarınsıönz3l'ü1 6b gielrtgeiibnlie erlr oçininl,ia rık öspaedkı k
ve kauçsr mitg elerbieyllier lReommiaşlntız ile.an rgğıiidn,el ğii­
şiakdl alraan ıblüaütnnB ualrgılanaç rögzlğüülnüdüür ütklüyor-
192
duE.s klavtoanş ıahydeşaıren vy e üyzeerr ibenldi'reis mpiaz­
ratosralvuiıkln seıür riü yohrılzaylrüıdr ıü;y üaşnlceBarakıil k t
dezniyi ad aK uzeükyle leraişınıs ironğ uvğeyu o ksulillueğ u
durduirlumlaiNbşevt aikr.ia ,na lşıldgıöğraıeyn nsaıo yadnb ir
Esklagvroubnpu uü lkelhearloiklnıa orraakkd aal mıBşitrıbri.­
rnieu zavked ed üşmbainol lels aaçre şhiaktlllaaiyr n dıü,z ensiz
vek ulahğogaşe lmeykeunl ldiallnaiırB yduoınr.,lb airrbirlerine
benzeerrdliienaknnl şlıalıyıoT.ra ltaagrridlebasirm deerğ illerdi;
boylvaerr eın kblaeıkrmiı n,da aynrımolladsraaCı, e rmenlerin
uzubno yrlıavneab eyraezn klueyruiynoer RluasrvydeaPı o.­
loneyyaa lreitndldağeeı ldmöırşt bailınty ükzö yydaşeı yo­rlar
dı397.d eiTmarşdy eovnke so ulnaü nl kelebruilanbdietl edki kleri
maddoel avnek ötüb uadnmşaı ğaçatcaemnle ey dagnetai rilen
kulübvealreOdrrmıia.n lairçıenr lıerrmiandkveleb,a a rtılanık k­
lraıynan bıaşıynadlpamı ıdşa,hd ao ğrguiszul ebnuumlniaşbn u
kulübkeulnedruiz larınb eyneumztveabkle alorknıilın oa anr ur­
lanrdmaıkg ibbiir oşleayc aBkukt uılrü.b ekluenrdiunz larınkine
benzetilimkçeiıs kyiıenşrd ivena irnnl eıdğoeıln m aıkrtb:auç dı­
kışlabritdroiap nr aökbtüasrnuü,' n ddaıÇrı.k ıbşuşl aaşrı,dl öratr ı
aaylkıoyraa dnalaha azt emdiazh,a azç alnıv şekd aed ahaaz
topluomlsabanilh r a yvhainmzaee td iyuo.Tro dpravğeırni mli­
lioğria,l yaerrdlaie nşsirakın gnlö ardiüşğtüde anhi ay issaiğn­i
lıyEosrak,vl ornılknaı rzseanlg inolliuğşitnuirÇ uoyskoa rydıu­.
dak oyunvleia rriı yapılhıa ynbvloaıavy ranruDdzaılrv.uıep a­
nise3k9t8it kalrelırb,aiu l ğadroaryaadn alhaka a bvaed ahaazb es­
leyüiürcnvi e riuy.Ko ormdşulaerkıinnılne riiniçink eyna­ğma
diü ürnrlietnoip arg aöğmüyaorrdBlıiy.ra bnacoın lgaerlaid iğ
zam,ab nunubnibr ö lümoünnaü sevvee rsiaeyrvodKerıar l.a k­
terblaekrıidma ınn kpd eee lveorlimşalbyiuah na ,ln kamusları,
sabıvrekl oanruık sevetralniıknlıeYyrüoictryeadl nuer. ıg süa­llık
cnüdyeı ılrddıamb ulugnöarnü nbmiteraz ın yrtaa prılydaoıIr.r ­
maklvaesr up eriblaıeğmrtliaı ın sraeldilinıykvo erg entealp ın­
malaadar kıl aanvr eds unguloalrudşauunyN. oe zr odrhbüak üm-
139