ebook img

(BitArkivo.org) Esperanto Panorama / Horizontaal - Numero 253, Januaro - Februaro (2012) PDF

0.83 MB·nld
by  
Save to my drive
Quick download
Download
Most books are stored in the elastic cloud where traffic is expensive. For this reason, we have a limit on daily download.

Preview (BitArkivo.org) Esperanto Panorama / Horizontaal - Numero 253, Januaro - Februaro (2012)

Jaargang 44 - nummer 253 januari - februari 2012 Internationale cultuur – een weg naar vrede? (p. 4) www.esperanto.be HORIZONTAAL Tweemaandelijks tijdschrift, uitgegeven door de Vlaamse Esperantobond v.z.w., 44ste jaargang. Verschijnt de 1ste van elke oneven maand. Overname van artikelen is vrij op voorwaarde dat de bron wordt vermeld en een exemplaar aan de redactie wordt gestuurd. Redactie en administratie: Vlaamse Esperantobond v.z.w. Frankrijklei 140, 2000 Antwerpen tel.: 03 234 34 00 fax: 03 233 54 33 Epost: horizon.taal#esperanto.be Webstek: http://www.esperanto.be/fel/nl. Abonnementen: 25,00 EUR Rekeningen: t.n.v. Vlaamse Esperantobond, Antwerpen: KBC 402-5510531-55 of Fortis 001-2376527-06. IBAN-nummers van FEL: IBAN BE66 0000 2653 3843 BIC: BPOTBEB1 Redactie: Kimmie Spaapen Medewerkers: Lode Van de Velde, Petro De Smedt, Ivo Durwael, Agnes Geelen, Paul Peeraerts, Roland Rotsaert, André Ruysschaert, Emiel Van Damme, Kris Panis, Julia Litvinova, e.a. Verantwoordelijke uitgever: Kimmie Spaapen, Flandra Esperanto-Ligo, Frankrijklei 140, B-2000 Antwerpen, Belgio. Advertentietarieven: (alle prijzen zijn in euro) 1-malig 3-malig* 6-malig* formaat 1/1: 253 625 1000 formaat 1/2: 150 375 600 formaat 1/3: 110 275 440 formaat 1/4: 80 200 320 formaat 1/6: 55 140 220 formaat 1/12: 30 75 12 * Inlassing van 3x dezelfde advertentie van een door u drukklaar geleverd exemplaar. Op deze tarieven geldt het BTW-tarief van 21%. Kleurtoeslag bedraagt 125 euro per kleur en per inlassing. 2 Horizontaal 253 januari - februari 2012 V oorwoord orizontaal Bij een nieuw jaar horen wensen van gezondheid en geluk, Over rijkdom, over vriendschap, En een leven zonder druk. Bij een nieuw jaar hoort familie, De ene groot, de ander klein, Die samen kunnen dromen van Hoe fijn het jaar zal zijn. Bij een nieuw jaar hoort een dankwoord Aan de lezer van dit blad, En ook de schrijvers van artikels, U bent stuk voor stuk een schat! Dus bedankt aan iedere lezer, die dit tijdschrift gaarne leest. En wat de toekomst ook mag wezen, ’t is een keitof jaar geweest! Kimmie i nhoud Internationale cultuur – 4 een weg naar vrede? Nieuws van het Esperanto-Fonds Cesar Vanbiervliet 8 Taalproblematiek 9 Clubprogramma’s 11 Festo okaze de la Semajno de Internacia Amikeco 14 Horizontaal 253 januari - februari 2012 3 3 i – ? nternationale cultuur een weg naar Vrede orizontaal Een miljoen jaar oorlog Als je de verschillende christelijke godsdiensten beschouwt, zijn het dan de anglicanen, evangelis- Op verschillende plaatsen in de wereld vechten ten, katholieken, quakers, lutheranen, protestan- verschillende volkeren met verschillende cultuur ten, orthodoxen of remonstranten of nog anderen en religie onderling. Al sinds de prehistorie werd die gelijk hebben, die god op de juiste manier er gevochten, net zoals in de Middeleeuwen en aanbidden, terwijl al de anderen echt wel verkeerd nu, in de 21e eeuw (!!), wordt er nog steeds gevoch- bezig zijn? Wil god wel gediend worden? En zul- ten. De disputen over territoria, heerschappij, len niet-gelovigen echt eeuwig (en nog langer!) religie, ... blijven voortduren. In België worden branden in de hel? nog steeds wapens geproduceerd! Zou het moge- lijk zijn dat de Homo sapiens, dus de mens met Internationale ontmoetingen zonder verstand, over 200.000 jaar eindelijk vrede heeft gevecht kan! gesloten met zijn soortgenoten? Als je het nieuws volgt, moeten we hierover helaas eerder sceptisch Gelukkig zijn mensen van verschillende afkomst zijn... toch nog in staat om op een vreedzame manier samen te komen, terwijl landgenoten in de respec- Oudheid: - 2.500.000 jaar tievelijke thuislanden op datzelfde ogenblik soms Homo sapiens: - 200.000 jaar regelrechte vijanden zijn. Romeinse Rijk: - 2.000 jaar • denk aan jeugdherbergen waar veel reizigers uit verschillende landen elkaar Kruisoorlogen: - 800 jaar ontmoeten zonder enig probleem; Verlichting: - 200 jaar • denk aan internationale uitwisselingsprojecten, zoals Socrates 1e Wereldoorlog: - 90 jaar (Erasmus) waarbij studenten uit verschillende landen samen studeren; 2e Wereldoorlog : - 55 jaar • denk aan internationale jamborees waar duizenden scouts uit de hele wereld En ondertussen nog steeds: 3 golfoorlogen, hier samenkomen voor gezamenlijke activiteiten; en daar een burgeroorlog… tot zelfs vandaag; • denk aan internationale congressen rond kijk maar in de krant! een bepaald thema, bvb. congres over kankeronderzoek, de milieuproblematiek, ...; Tabel 1: Enkele ‘glorierijke’ feiten uit onze geschiedenis. Zoveel mensen vinden zich superieur tegenover Het meest grootschalige voorbeeld is de Espe- anderen. Alleen zij hebben de juiste god, de juiste rantobeweging1. Terwijl de hierboven beschreven politiek, de juiste tradities, voldoende rijkdommen; evenementen reeds mooie voorbeelden van inter- alle anderen zijn minderwaardig, arm, dom, ... nationale ontmoetingen zijn, betreft het meestal slechts een oppervlakkige en kortdurende (mees- Maar, wonen niet in alle landen relatief evenveel tal niet langer dan 2 weken) gebeurtenissen, intelligente mensen? Zijn vele mensen niet arm waarin men meestal ook nog taalmoeilijkheden omdat de rijken alles voor zich willen houden en ondervindt, waarvan de niet-moedertaalsprekers systemen uitbouwen om nog méér geld te ver- in de eerste plaats de dupe zijn. garen ten koste van de armen? Bevindt zich tus- sen alle religies slechts één die de juiste god eert? Dit is een groot verschil met de Esperantobeweging Of, misschien, stel je voor: misschien vechten al waar veel mensen de taal niet alleen op bijeenkom- deze goden onderling net zoveel als de mensen? sten gebruiken, maar ook in het dagelijks leven (God heeft de mens immers geschapen “naar (bvb via internet) en zo contacten onderhouden zijn eigen beeltenis”.) Of zijn Allah, (de christe- met vrienden in het buitenland. Hier ondervinden lijke) God, Jehova, Quetzalcoatl … verschillende de mensen nagenoeg geen taalproblemen, hetzij, benamingen voor dezelfde god? laten we eerlijk zijn, de “komencantoj”, de begin- 4 Horizontaal 253 januari - februari 2012 4 ners in de taal dus, maar dat is normaal gezien Tijdens de internationale bijeenkomsten dragen de slechts tijdelijk, aangezien men de taal behoorlijk deelnemers naast hun eigen taal, ook hun eigen snel onder de knie kan hebben. (Naar schatting tot cultuur met zich mee, soms ook specifieke kleder- 10 keer sneller dan andere talen.) dracht, maar tevens heerst er onder de deelne- mers een tweede, gemeenschappelijke cultuur, Meer gedetailleerde analyse van de namelijk de gemeenschappelijke “internationale Esperantobeweging cultuur”, naast de gemeenschappelijke interna- tionale taal. Reeds meer dan honderd jaar komen Esperan- tosprekers uit vele landen uit de hele wereld sa- Kenmerken van de internationale men tijdens een groots congres en vele kleinere cultuur congressen, conferenties, bijeenkomsten, festi- vals, weekends enzovoort. Hiernaast houden de Of het nu om een Esperantobijeenkomst of een Esperantosprekers zich ook nog bezig met acti- andere bijeenkomst van studenten, wetenschap- viteiten op internet, internationale samenwerking, pers, dokters of scouts gaat, er heerst een onder- correspondentie, literatuur, muziek,... . Dit alles ling begrip gebaseerd op het feit dat de mensen gebeurt in dezelfde eenvoudige taal het Espe- gemeenschappelijke interesses hebben. Weten- ranto, waarmee de sprekers communiceren; los schappers en studenten hebben hun vakgebied, van de sociale klasse, religie, land, religie en dokters hun specialiteit, scouts hun gemeen- cultuur. schappelijke beleving, enzovoort. De zogenaamde “Universalaj Kongresoj” vinden Tijdens zulke bijeenkomsten kunnen we volgende elk jaar in een ander land plaats en trekken gemid- kernmerken waarnemen: deld een 2000-tal mensen uit 60 landen aan. Dit - Openheid: mensen voelen zich vrijer om alles zonder taalprobleem, zonder bommen of onbekenden aan te spreken; moordaanslagen, gewoon vredig, hoewel natuur- - Interesse in de afkomst en cultuur van de lijk ook Esperantosprekers maar mensen zijn ander; en dus wel eens zwaar van mening kunnen ver- - Begrip: voor elkanders cultuur en schillen. Deze verschillen monden echter niet uit moeilijkheden; in ware gevechten. (Ziehier meteen ook een re- - Solidariteit en behulpzaamheid jegens de den waarom het Esperanto niet vaak in de media anderen; komt: goed nieuwe is simpelweg niet sensationeel - Respect voor andere mensen; genoeg. Er gebeuren nu eenmaal geen moorden, - Verdraagzaamheid ten opzichte van andere grote fraudeschandalen o.d.) gewoontes en overtuigingen; - Ongedwongenheid: mensen met eenzelfde Het spreekt vanzelf dat de congressen zonder tolk interesse komen samen met een soort verlopen (behalve voor niet-Esperantosprekende vakantiegevoel gasten zoals burgemeesters, minister e.d.), dus de - Vrijheid: deelnemers kiezen doorgaans in verschillende deelnemers kunnen rechtstrees met hoeverre ze deelnemen aan het programma elkaar communiceren zonder tussenpersonen, die (behalve misschien bij jamborees, maar dat aan de verstandhouding doen inboeten. Zulk een is vanzelfsprekend voor de groepsgeest); congres valt te vergelijken met een dorp van een - Engagement: mensen dragen meestal 2000-tal inwoners, waar de bewoners uit verschil- vrijwillig en onzelfzuchtig bij tot het lende straten samenkomen, één en dezelfde taal programma; spreken, een toneelstuk bekijken of een concert bijwonen, boeken kopen, koffie of wijn drinken - Vredelievendheid enzovoort. Het enige verschil is, dat de mensen Het spreekt voor zich dat deze bijeenkomsten (min niet uit verschillende straten komen, maar uit ver- of meer) ver van huis en werk/studie plaatsvinden, schillende staten, met een afstand die soms dus vaak tijdens vakantieperiodes of weekends, waar- duizend maal groter is. door de sfeer sowieso al losser, opgewekter en Horizontaal 253 januari - februari 2012 5 5 meer ontspannen is. waarin niet iedereen dezelfde taal spreekt. Espe- ranto is bovendien een ideaal middel om andere Toch zijn er, wat Esperanto betreft, gelegenheden talen beter te leren kennen. Een veel voorkomend genoeg voor het gebruik in het dagelijkse leven: gespreksonderwerp tijdens bijeenkomsten tussen Esperantosprekers is juist talen. Veel gehoorde - internationale koppels (partners uit zinnen zijn dus “Wat betekent dit woord?”, “Hoe verschillende landen die Esperanto spreken zeg je…?”, “In mijn taal, …”. De Esperantobewe- thuis); ging is een grotere voorstander van de bescher- - gastgezinnen van Pasporta Servo2; ming van de verscheidenheid aan talen. (In tegen- stelling tot sommige imperialistische talen.) - mensen die beroepsmatig werken met Esperanto (uitgeverij, informatiecentrum, …); Op een volstrekt analoge manier, leven mensen vol- - vrijwilligers die een tijdschrift uitgeven, in gens de plaatselijke culturele gewoontes en wan- het bestuur van een vereniging zetelen, neer men iemand uit een andere cultuur ontmoet, evenementen organiseren, kan men het over de andere cultuur hebben. - artiesten die muziek, film, literatuur, ... maken in het Esperanto; De Esperantobeweging (meer bepaald UEA3), - het verenigingsleven (Esperantoclubs) organiseert elk jaar een groot internationaal con- gres, telkens in een ander land en achtereen- volgens zoveel mogelijk in verschillende wereld- Is een internationale cultuur delen. Een essentieel deel van het programma verenigbaar met volksculturen? is ook steeds de plaatselijke cultuur: dansvoor- Hier wil ik graag – opnieuw – een parallel maken stellingen in folkloristische kledij met traditionele met Esperanto, maar dit keer met Esperanto als muziek, voordrachten (of uitleg in het congres- internationale taal. Het doel van de Esperantobe- boek) over plaatselijke gewoontes, kookkunst, weging is niet te streven naar een situatie waar literatuur en een inleiding tot de taal. slechts één enkele taal in de wereld gesproken wordt! De idee is dat iedereen zijn/haar streektaal/ Veel mensen combineren ook de deelname aan moedertaal spreekt, eventueel nog de officiële taal een internationaal congres met een (rond)reis in van het land(sgedeelte) en daarnaast de interna- het land, waarbij men vaak thuis bij Esperanto- tionale taal Esperanto gebruikt voor die situaties sprekers overnacht. Een essentieel deel van het programma is ook steeds de plaatselijke cultuur. Hier: UK in Yokohama (Japan) - nacia vespero 6 Horizontaal 253 januari - februari 2012 6 Het succes dit moeras van haat, relletjes, pesterijen en oor- van de Esperantobeweging logen kruipt om als écht Mens op deze planeet een toekomst van samenwerking en rechtvaardig- heid uit te bouwen. Door het hogere doel, namelijk 2011 Kopenhagen (Denemarken) een betere wereld voor iedereen, vóór de eigen 2010 Havana (Cuba) (egoïstische) doelen te stellen. 2009 Bialystok (Polen) Moesten meer mensen nu wat meer openheid, 2008 Rotterdam (Nederland) interesse, begrip, solidariteit, respect, verdraag- zaamheid, ongedwongenheid, vrijheid, engage- 2007 Yokohama (Japan) ment en vredelievendheid kunnen opbrengen voor elkaar, het zou een enorm verschil maken. 2006 Firenze (Italië) Mensen kunnen misschien nog wat leren van hoe 2005 Vilnius (Litouwen) het er aan toegaat op Esperantobijeenkomsten. Men moet dan uiteraard wel de moeite doen om 2004 Beijing (China) een stap naar de anderen toe te zetten, namelijk: 2003 Göteborg (Zweden) Esperanto leren. Maar daar krijgt men wel héél veel voor terug. 2002 Fortaleza (Brasilië) Vanaf januari 2014 zullen in het Gemeenschaps- 2001 Zagreb (Kroatië) onderwijs in de derde graad de vakken Godsdienst 2000 Tel Aviv (Israel) en Niet-Confessionele Zedenleer vervangen worden door één levensbeschouwelijk vak. Dit lijkt Tabelo 2: Landen waar deze eeuw UK plaatsvond me reeds een stap in de goede richting, mits inderdaad voldoende gewerkt wordt aan ken- De grootste motivatie voor mensen om deel uit te nismaking met andere culturen, verdraagzaam- maken van de Esperantobeweging (en er in te blij- heid, respect... een soort “internationale cultuur” ven) is niet de illusie dat alle mensen over een tien- dus. tal jaar dezelfde taal zullen spreken of dat de oor- logen meteen zullen verdwijnen, (hoewel het wel Lode Van de Velde bij kan dragen tot de vrede) maar juist het venster op de wereld dat Esperanto biedt. Hieruit groeien vriendschappen met mensen uit alle uithoeken van 1 Esperantobeweging: verzameling van al wat er op de wereld. Men kan anderen aanspreken zonder Esperantovlak gebeurt. ‘Beweging’ slaat niet op één schroom, dokters spreken evenzeer met arbeiders organisme waarvan alle Esperantosprekers deel zouden of boeren, Europeanen evengoed met Afrikanen, uitmaken. Er zijn meerdere internationale verenigingen, Aziaten of Amerikanen, christenen even goed met maar niemand die Esperanto spreekt, is verplicht om islamieten en Boeddhisten. zich waar dan ook bij aan te sluiten of hoe dan ook te registeren. Esperanto is dus niet meer dan een taal, Weinig mensen die eens goed geproefd hebben die vrijblijvend door eender wie geleerd kan worden. van de internationale sfeer tijdens bijeenkomsten (Wat wel meteen het schatten van het aantal sprekers verlaten de beweging. Wat wel vaker gebeurt is bemoeilijkt.) dat men omwille van familiale of carrièreredenen minder actief kan zijn; maar de “interna ideo” blijft 2 Pasporta Servo: boekje (nu: website) met adressen doorgaans wel aanwezig. in ongeveer 100 landen waar Esperantosprekers gratis kunnen overnachten Besluit 3 UEA: Universala Esperanto-Asocio: Universele Espe- Het wordt de hoogste tijd dat de mens eindelijk uit rantovereniging Horizontaal 253 januari - februari 2012 7 N E -F IEUWS VAN HET SPERANTO ONDS C V ESAR ANBIERVLIET orizontaal Stijn Streuvels ten (Belga Sonorilo, Belga Esperantisto, Flandra Esperantisto...) Op het ogenblik dat deze tekst In het vorig nummer van Horizon.taal vroeg verschijnt zou op www.esperanto-kortrijk.info een Rindert van der Meulen (NL) informatie over pu- overzicht moeten staan van wat al gereed is. De blicaties van of over Stijn Streuvels in het Espe- rest (tot ongeveer 1960) zal in de loop van het jaar ranto. Het Fonds kon hem enkele originele exem- toegevoegd worden. Om allerlei redenen (o.m. plaren van tijdschriften en enkele scans bezorgen. de bestandsgrootte) kunnen de gedigitaliseerde Ondertussen kwam een gelijkaardige vraag uit nummers niet rechtstreeks op de website gezet België over meerdere Vlaamse schrijvers. worden, maar geïnteresseerden zullen ze via een eenvoudige procedure kunnen downloaden. In de Nederlanda Bibiografio van Petro De Smedt is een manuscript vermeld van de vertaling door Tegelijk wordt ook een oproep gedaan naar de H. Vermuytten van de novelle ‘De Oogst’. Dit ma- plaatselijke groepen om een stel van hun tijd- nuscript werd nog niet teruggevonden. schriften zorgvuldig bij te houden en dit archief, in- dien mogelijk, ook op een website beschikbaar te Schenkingen stellen. Er wordt ook nog gezocht naar oude tijd- Eind 2011 ontving het Fonds twee omvangrijke schriften van al dan niet nog bestaande groepen. schenkingen. De eerste bevat vooral wetenschap- Zo ontbreken verschillende nummers van het blad pelijke publicaties in het Esperanto, de tweede dat de Kortrijkse groep La Konkordo omstreeks vooral tijdschriften. In beide bevindt zich archief- 1930 uitgaf. materiaal van internationale Esperantovereni- gingen. De verwerking van de schenkingen zal in Ik hoop binnenkort in Monato een artikel te pu- de loop van het jaar gebeuren. bliceren over de diverse aspecten van het digita- liseren van boeken en tijdschriften. Voor wie er Digitalisering van Belgische meteen wil aan beginnen: er staat een “Handboek digitaliseren van documenten. Technische aspec- Esperantotijdschriften ten en kwaliteitseisen” op www.faronet.be. Er werd begonnen met het digitalisering van de voornaamste Belgische Esperantotijdschrif- Roland Rotsaert Onafhankelijk, internationaal tijdschrift over politiek, economie en cultuur. Maandelijks tijdschrift in de internationale taal Esperanto; lezers in 65 landen; oprichter: Stefan Maul; 33ste jaargang; verschijnt in principe de eerste van elke maand. 8 HORIZONTAAL 253 januari - februari 2012 8 t aalproBleMatiek orizontaal Geen Nederlands, geen subsidies leiding toonde aan dat meer aandacht voor taal Rector Paul De Knop van de Vrije Universiteit Brus- in het onderwijs nodig is. Vooral de werkwoorden sel liet weten dat hij een uitzonderingsmaatregel zijn problematisch. De kandidaat-leraren haalden wil om meer Engelstalige opleidingen te kunnen maar een gemiddelde van 64 %, terwijl twaalf- inrichten. Als hij die krijgt, dan ziet de N-VA niet jarigen 77 % van de werkwoordvormen correct in waarom dat met Vlaamse belastinggeld moet spellen. gebeuren. (Nieuwsblad, 14.10.2011) (De Morgen, 8.10.2011) Reactie van een leraar Engels boven Nederlands Een leerkracht wiskunde reageerde op het voor- Volgens gegevens van Etnic, het bureau voor gaande bericht met de klacht dat hij door zijn statistiek van de Franse Gemeenschap, kiest directie op het matje geroepen wordt als hij punten 51% van de Waalse leerlingen uit het middelbaar aftrekt voor een dt-fout. In een wiskunde-taak is onderwijs het Engels als tweede taal. In katholieke spelling geen essentieel onderdeel. scholen en in grensgemeenten blijft het Neder- (Nieuwsblad, 17.10.2011) lands wel het overwicht behouden. (Metro, 12.10.2011) Duitsers zeggen veel met weinig woorden Toekomstige leraars spellen slechter Volgens een studie van de Universiteit van Lyon, dan twaalfjarigen verschenen in Language, spreken Spanjaarden Een onderzoek van de Universiteit Antwerpen (maar ook Fransen en Japanners) sneller dan bij 600 eerstejaarsstudenten uit de lerarenop- Duitsers (acht tegenover zes lettergrepen per er h ac e a t ask al Toekomstige leraars spellen slechter dan twaalfjarigen Horizontaal 253 januari - februari 2012 9 9 seconde). De hoeveelheid overgedragen informa- Emilija Lapenna. De afbeeldingen dateren uit de tie per tijdseenheid is echter gelijk. periode 1927-1936 en geven ook veel informatie (Der Spiegel, 42/2011) over de Esperantobeweging uit de regio. Enkele tientallen jaren later werd Lapenna een der belang- rijkste figuren in de Esperantowereld. Latijn (www.ipernity.com/blog/dokumenta.esperanto. De uitspraak van het Latijn was soms een pro- centro/348575) bleem. Voor een Duitser is de uitspraak anders dan voor een Brit. Ik heb altijd geprobeerd het Latijn uit te spreken zoals dat in de Oudheid het Vinilkosmo geval was. Enkele maanden geleden werd de muziekuit- (Paul Elsen, in het Kontaktblad van de Brugse geverij Vinilkosmo getroffen door een zware Gidsenbond, september-oktober 2011) brand, waardoor een groot deel van het bedrijf verloren ging. Men blijft echter niet bij de pakken zitten. Binnenkort komt een nieuwe cd uit van de Huis van het Nederlands bekende groep Kajto. Het Brusselse Huis van het Nederlands ziet het (www.vinilkosmo.com) aantal cursisten Nederlands spectaculair stijgen. Het voorbije schooljaar waren het er 16.833, 1200 meer dan het vorig jaar en het dubbel van vier jaar Disney geleden. De organisatoren van het ijssculpturenfestival te (Brussel deze week, 3.11.2011) Brugge verstuurden hun uitnodiging voor de ope- ning alleen in het Engels. Dat blijkt een contrac- tuele eis van Disney te zijn. Middenstandsopleiding (Nieuwsblad, 26.11.2011) De Brusselse afdeling van Syntra, de Vlaamse middenstandsopleiding, vraagt zich af of er ook geen cursussen in het Engels moeten gegeven worden. Veel Brusselaars hebben immers een betere kennis van Engels dan van het Neder- lands. (Brussel deze week, 3.11.2011) Dialect op tv is rampzalig De emancipatie van het dialect komt erg onge- legen. Wij willen dat anderstaligen Nederlands leren. Met duidelijke taal laten we zien dat we de anderstaligen die Nederlands spreken, au sérieux nemen. (Gunther Van Neste, directeur van het Brusselse Huis van het Nederlands, Brussel deze week, 17.11.2011) Esperanto Foto-album van Lapenna teruggevonden In Zagreb werd een foto-album gevonden, met uitgebreide documentatie over de jeugdjaren van 10 Horizontaal 253 januari - februari 2012

See more

The list of books you might like

Most books are stored in the elastic cloud where traffic is expensive. For this reason, we have a limit on daily download.