GEORG SIMMEL BİREYSELLİK VE KÜLTÜR Georg Simmel (1858-1918). Al man düşünür, sosyolog. Bilimsel bir disiplin olarak sosyolojinin kuruluşunda oynadığı rol uzun yıl lar ihmal edilse de, özellikle 1980'li yıllarda modernlik hakkında- ki tartışmaların gelişmesiyle birlikte yeniden keşfedilmiştir. Mo dern toplumsal hayatın para ekonomisi, şehir hayatı, yoksulluk gibi kapsamlı veçhelerini de, moda, fuhuş, macera, yemek, seya hat, aşk gibi o zamana dek sadece ayrıntı gözüyle bakılan veçhe lerini de son derece özgün bir biçimde incelemiştir. Simmel kendi döneminde de bugün de daha çok " felsefi de neme" türüne sokulabilecek 300'ü aşkın makalesiyle tanınmış ve etki uyandırmış olmasına rağmen yirmi beş kitap da yayımla mıştır. Bunlardan bazıları: Toplumsal Farklılaşma Üzerine (1890), Ahlak Bilimine Giriş (1892-3), Paranın Felsefesi (1900), Scho- penhauerve Nietzsche (1907). Sosyoloji (1908), Felsefi Kültür (1911), Goethe (1913), Rembrandt: Sanat Üzerine Felsefi Bir Deneme (1917), Hayatüzerine Görüşler (1918) ve Modern Kül türde Çatışma (1918). Metis Yayınları İpek Sokak 5, 34433 Beyoğlu, İstanbul Tel: 212 2454696 Faks: 212 2454519 e-posta: [email protected] www.metiskitap.com BİREYSELLİK VE KÜLTÜR Georg Simmel Türkçe Yayım Hakları © Metis Yayınları, 2009 © Türkçe Çeviri: Tuncay Birkan, 2009 İlk Basım: Kasım 2009 Yayıma Hazırlayan: Müge Gürsoy Sökmen Dizgi ve Baskı öncesi Hazırlık: Metis Yayıncılık Ltd. Baskı ve Cilt: Yaylacık Matbaacılık Ltd. Fatih Sanayi Sitesi No. 12/197-203 Topkapı, İstanbul Tel: 212 5678003 ISBN-13: 978-975-342-731-9 GEORG SIMMEL B İ ÇEVİREN: TUNCAY BİRKAN R E Y S E L L İ K V E K Ü L T Ü R metis içindekiler Makaleler için Kaynakça................................... 9 Sunuş. Tuncay Birkan..........................................................11 SOSYAL BİLİMLERİN FELSEFESİ 1 Tarih Nasıl Mümkün Olur?..............................................31 2 Toplum Nasıl Mümkün Olur?.........................................33 .3 Sosyoloji Sorunu .....................................................47 4 İnsan Deneyimi Kategorileri............................................58 TOPLUMSAL ETKİLEŞİM BİÇİMLERİ 5 Mübadele...............................................................-.......— 65 6 Çatışma........................................................................ 87 7 Tahakküm..........................................................................109 8 Fahişelik......................... ..129 9 Sosyallik.................. -....................134 TOPLUMSAL TİPLER 10 Yabancı...................... :............-..........................149 11 Yoksul..................... 155 12 Cimri ve Savurgan......................................................i 79 13 Maceracı................— ......................... 186 14 Soylu................ 196 BİREYSELLİK VE TOPLUMSAL YAPI 15 Özgürlük ve Birey.......................................................211 16 Duyuların Sosyolojisi.............„...................................219 17 Grubun Genişlemesi ve Bireyselliğin Gelişimi 232 18 Platon'daki Eros ve Modern Eros...............................267 19 Hayatın Aşkınlığı ......................................-...........279 KÜLTÜR ÜZERİNE 20 Din Sosyolojisi Üzerine............................ ...301 21 Metropol ve Zihinsel Hayat........................................317 22 Kültürün Özüne Dair....................................................330 23 Kültür Kavramı ve Kültürün Trajedisi......................330 Dizin........................................ 361 Makaleler için Kaynakça "Tarih Nasıl Mümkün Olur'?”: Die Probleme der Geschichtsphilosophie, 3. basım. Leipzig: Duncker & Humblot. 1907. s. vii-ix; "How is History Possible?'1. On Individuality and Social harms. Donald N. Levine (haz.), Chicago. 1971. s. 3-5. "Toplum Nasıl Mümkün Olur?": "Exkurs über das Problem: Wie ist Gesellsc haft möglich?". Soziologie: Untersuchungen über die Formen der Verge sellschaftung, Münih ve Leipzig: Duncker & Humblot. 1908: "How is Society Possible?", On Individuality and Social Forms, s. 6-22. "Sosyoloji Sorunu": "Das Problem der Soziologie", Soziologie, "The Prob lem of Sociology", On Individuality and Social Forms, s. 23-35. "İnsan Deneyimi Kategorileri": Soziologie, s. 771-5; "The Categories of Hu man Experience". On Individuality and Social Forms, s. 36-40. "Mübadele": Philosophie des Geldes. 2. basım. Leipzig: Duncker & Humb lot. 1907, s. 33-61: "Exchange". On Individuality and Social Forms, s. 43-69. "Çatışma": "Der Streit". Soziologie: "Conflict". On Individuality and Social Forms, s. 70-95. "Tahakküm": "Uber- und Unterordnung", Soziologie: "Domination", On In dividuality and Social Forms, s. 96-120. "Fahişelik": Philosophie des Geldes, 2. basım, s. 413-8; "Prostitution". On Individuality and Social Forms, s. 121 -6. "Sosyallik": "Soziologie der Geselligkeit". Verhandlungen des I. Deutschen Soziologentages (1910) (1911); "Sociability", On Individuality and Soci al Forms, s. 127-40. "Yabancı": "Der Fremde," Soziologie, s. 685-91: "The Stranger". On Indivi duality and Social Forms, s. 143-9. "Yoksul": "Der Arme", Soziologie: "The Poor". On Individuality and Social Forms, s. 150-78. "Cimri ve Savurgan": Philosophie des Geldes, 2. basım, s. 351 -4. 254-7: "The Miser and the Spendthrift”, On Individuality and Social Forms, s. 179-86. "Maceracı": "Das Abenteuer", Philosophische Kultur: Gesammelte Essays, Leipzig: W. Klinkhardt, 1911; "The Adventurer". On Individuality and Social Forms, s. 187-98. "Soylu": Soziologie, s. 732-46; "The Nobility". On Individuality and Social Forms.s. 199-213. "Özgürlük ve Birey": Brücke und Tiir, Michael Landmann ve Margerete Sus man (haz..). Stuttgart: Koehler. 1957, s. 260-9; "Freedom and the Indivi dual". On Individuality and Social Forms, s. 217-26. "Duyuların Sosyolojisi": Soziologie: "Sociology of the Senses". David Frisby ve Mike Featherstone (haz.), Simmel on Culture. Selected Writings. Sage, 1997. s. 109-19. "Grubun Genişlemesi ve Bireyselliğin Gelişimi": "Die Erweiterung der Gruppe und die Ausbildung der Individualität", Soziologie, s. 527-45, 552-65. 568-70: "Group Expansion and the Development of Individu ality". On Individuality and Social Forms, s. 251-93. "Platon'daki Eros vc Modern Eros": "Der platonische un der modeme Eros", Fragmente und Aufsatze, Münih: Drei Masken Verlag, 1923, s. 125-45. İlk kez. ölümünden sonra yayımlanan "Über die Liebe", Logos 10 (1921- 22)'nin bir bölümü olarak yayımlandı: "Eros. Platonic and Modern" (1921), On Individuality and Social Forms, s. 235-48. "Hayatın Aşktnlığı": Lehensanschauung: Vier Metapysische Kapitel. Münih ve Leipzig: Dunckcr& Humblot, 1918. I. Böl.; "TheTranscendent Cha racter of Life", On Individuality and Social Forms, s. 353-74. "Din Sosyolojisi Üzerine": Die Religion. Frankfurt: Rütten & Loening. 1906: "On the Sociology of Religion", Simmel on Culture, Selected Writings, s. 275-87. "Metropol ve Zihinsel Hayat": "Die Grosstadt und das Geistesleben", Die Grosstadl. Jahrbuch der Gehe-Stiftung 9. 1903; "The Metropolis and Mental Life", On Individuality and Social Forms, s. 324-39. "Kültürün Özüne Dair": "Wont Wesen der Kultur". Brücke und Tür. Michael Landmann ve Margercte Susman (haz.), Stuttgart: Koehler. 1957, s. 86- 94; "On the Essence of Culture". Simmel on Culture, Selected Writings, s. 40-5. "Kültür Kavramı ve Kültürün Trajedisi": "Der Begriff und die Tragödie der Kultur". Philosophie der Kultur: Gesammelte Essais, Leipzig: Werner Klinkhardt, 1911. s. 245-77: "The Concept and Tragedy of Culture" (1911). Simmel on Culture, Selected Writings, s. 55-74.