Bilim Felsefesi

258 Pages·7.396 MB·Turkish

by  Cemal Yıldırım

BİLİFME LSEFESİ

CE M A L YIL DIRIM
BILIM
Felsefesi
3.B asım
RemzKii tabevi
BÜYÜKFI KIRKlT APLARDIZlIS l. 35
ISB9N7 5-14-0294-8
KTB9 1.34.Y.0030.0375
RemziK itbeavAi. Ş.
SelvMielsic Si.3t 3 444C0a ğaloğlu-Istanbul
Tlf5:2 27 24-85 220 58F3ax, :5 229 055
EvriMma tbaacLıtldŞı.tk i .
SelvMielsic Si.3t 3 444C0a ğaloğlu-1I9s9t1a nbul,
ÖNS ÖZ
(BiriBnacsiı m)
Çagımızamy dımh,e rş eydeönn ceb,i limin avnelb aimlıi mdsüeşlü nmenin
nitelüizegrii nde sabgilaran ml aykıaşz anmıkşi şidiBru. k itabaımna cbıu a n­
layıbşaış lıöczeal likleorrityalykeao ymakb,i libmiirb ilygıgiı noıl aradke gil,
bird üşünmyeö nteomlia raakç ıklamaMkodteımr .d ünyandıognr uy orumlan­
masıh,i çş üphyeo kk ie,n b aşt·ab ildiemd•ifj imkiazr maşfıekn omeniiynai n ­
laşılmasbmaag lıdKıarl.dk ıi b,i limkianv ramsyaalp ısıinnıc elezmieh,ie ng iti­
miniçno ke tkivne v erimbliiro lanagsıangıl aSro.n ç eyreykü zyıldbaenr if,e n
ögretiminodleg usbaill gidçeonkt emekla vravme i lkelveerrei löenne mi,ş len­
mişh,a zıbri lgieyzib erleymeer inbeu,l mad,og rulamav ed egerlendgiirmbei
düşünmseü reçleröinn pilna ngae çmesbiu olanagemg üsedle �erindielne ri
gelmektedir.
•Felsedfeen•i ncgee nelliskpleek ülantiitfe lihkattet,ba a zens orumsuzca
yürı:i.tübliedrnü şünmbei çiamkil gae liBru. ç agdafşe lseifçeid nog ruo lmadıgı
gibbii,l ifmelsefieçsihini çd ogru degildBiirl.if melsefkeosniuv ea macınuay ­
guno laraekl,e ştivreae nla libtiirdk ü şünmçea,b asıdnaay anıSrp.e külasyo­
nunfelsefheadtet,ba i lirnydeer iinnik aert memekblier linketb ei,l inmed ea s­
lındfae lsesfaels tp eküladtüizfe ydiel erleyeBmiernzia. s ıglö zlevme yad eneyi
sonb aşvurmkaa toıl arakka buelt mişsdeifj,e rdie is teirs tememza,n ttksçaöl­
zümlemyeö ntemidneinne timgiinrem ezko rundadKıirt.a bımızydaakklia şıma
bua çıdabna kılmabsaız,yı a nlaınşl amalöanrlıe mbea kımındöanne mlidir.
Elea lınakno nularsıony unti telvifjeid ilimiztdeerkmii noloji keşmekeşlifji
gözö nünea lınırysaaz,a rkıint agbeın eeln telekdtüüzeely dteu tmyao lunda
karşılagşütçılgüıkk o laytcaak deidri lBiurn.u nlbai rliokktuey,uc uygue reksiz
zorlamadkaunr tarmiaçki knu llandıgdıimlıeizln degne ldigibnacseia tç,ı vke
akıcı olmasma çaNleı vşaırkl imb,ıi şltifımerl.s efieliseli g biilkrii tabbıa,s ibti r
romaon kugri boik umaybıe klemdeekh aksızollıukr .
Bu kitaybaız maybae niil tke şveidke nD oçenDtr .K orkuBto ratav'a teşek­
kürb orçluyum.
OR-AN (AnkarŞau)b,a 1t9 73 CemaYlı ldırım
ÖNS ÖZ
(İkiBnacsiı m)
Buk itaibkıinbn acsiı mgıintam etmeinkne deinlbika sımtıünk enomlimşa ­
sıd egilGdüinrü.m üztdoep lum yaşahmeımmehınez krıe ns imiengdeem eonl ­
mayay üzt utmbuişr taskoırmu msfuazn,a tiykı kgıücçıl eornllea,r ın eylem
ve
vet utkulbaiçninmıl eyen akıl-kdaırşkşıaı r öşgızry.eEa tnyiiıleelrelket üel biri­
kimciı lbıikzrü ltoürrt amıönzdgadü,ür ş ün.ceeg itimyionkdsegunen n çlerin bu
tüark ımlbaarsıkvnı ep ropagandasına dayanabilecegini bekleyemeyiz. Gide­
reka gırldıugyıunrıfa ann atikzımssiaü reedtek iksıilzm aynoılnvu a rm ıdır,
varsaar,a çlnaend isro?r uyseut eri ahçeınküylzaı nkıltai adnemgıişlA dmiar .
uzusnü rebdaeg nkaazf alsaarvlaaş mabneıldnke ie ne tkyiollieu g itihmeirn
düzeyignednkeçu şakl·abninl.i amnslealyd ıeşd•iğ iymöizn tekmulşik uyyear
vereenl,e şvteit rair tışamçaıyokal, g ulsaamy gaıklııyl ackıl aşbıemnıi mserne­
melersiangil amaUkntuıtrm.a mgaekr ekkiib,ri limdsüenlyga ö rüşöüznüüm le­
memibşi krü ltüfradnea tihzemrti ürünne boyv ermoel anavgaır dKıirt.a p
1970'lbearşiınnb duag erçebgiilni nkcailyelmaeel ınmıbşutgıüd;ne a ynı
amaçla, genviegş elleitşitlimriişl omkiuşy uocluianlruganik ss uinnuel makta­
dır.
Kitasboınnu knoan aonnd örste çilmmeitşbi unb askıbnaışnl yıecnai ligini
oluşturmaTkatnaıdnıdmrüı.şş ü nvüerb ilaidma mlannçdeavnr ilaelrıenka n
buö rneyka zılhaenmnb ,i lfilemsefestianrdteık şomnau ksium sio runılşaırak
tutmhae,md eo kuyucöuzgyüun d üşünücreü nlekrairyşlıel ayşötnılremrai n­
den yaorlaarcliaıng aın cındAanylıaymmi.ıt irmeakçsıivkzea i nnl,a şbıidlriı lr­
lea ktarmçaaybaga ö sterdbiuog kiumm paa rçaloaknumy uculöaznenl,l ikle
seminçearl ışmyaalpaaögnnr encilielrgbiiunnl,ç a caklannı ummaktayım.
Ötyea ndakni,t aabsıımnle tnidi enb azyıe neik leme(lbeaurr laed ialb,ka ­
sımdgaö zdkeanç mdıişzg yia nlışdlüaznenlıt egreelki}ş,t isradniğıiymoiru m.
Ayrıiclabk,a sımpdeaky adırgamakkuslılzaınndy ıagbıamnk cöık esnölzic ük­
lebrüiy üökl çüadyeı klayyaerralke driilniem,ki uzldlea gniıdmeıyr aeykg ınlık
kazan1üarnk çseö zcükkloeyrmia öyzae gnö sterAdnicmab.ku a şamakdöak ­
tenbciitr u tuimç ignier emediiğçiiymne tertiuntcaekr allıa bilsdöigyilmeim em
güçtAümra.m, a ntısgaılsnto yuitl işkdiılşeırtniad mat utarnleırleıbdgueıl abi­
likrzi. !.
OR-AN (AnkaraŞ)u.b a1t9 79 CemaYlı ldırım
ÖNS ÖZ
(ÜçüncBüa sım)
Bilim Feülçsünecfbüea ssiım ,aE KLER bölümüne kyoennabini rm etin
("FiziBkisleilm leMradtee matiFk."J,D. y sond)ı şınidçae ryiökn ündeönn emli
bidre gişikulgirgaem adgainr mekteBdui arr.a dkiami anlatbuenl irsizliklerini
gidermepka,r agryaa fd at ümeelearçeı klkıakz andırmiaçkig ne rekglöir ülen
ifadvees özcüdke ğişiklyiakplıelrmiı ştır.
Kitabııyneınnbi i rb asımiıç ibne niyü reklendoikrueynu cularbıumnaa,
olanaska ğlayRaenm zKii tabevtie'şneek kbüorr cumdui lgee tirmieskt erim.
İda TeApkeç,a yH,a zira1n9 91 CemaYlı ldınm

İçindekiler
GlRlŞl:l
BirinKceis im
BlUMlNA NLAMIV EK APSAMI
I.B ölümB lUMN EDİRÖ?N EMlV E TANIMI1;5
BilimAinnl aı:nı1;5 -BiliNmiit eleÖyzeenl li1k9le r;
llB.ö lümB iLIMO,R TAKDUYUD,l NV E FELSEF2E4;
BiliimlO er takdu2y4-u ;B iliimlD ei n2;6 - BiliimlF ee lse2f7e ;
III. BöBllümU MV EF ORMELD lSIPLINL3E1R ;
MantıksDaülş ünm3e1;- MantıksDaolğ rul3u3k-;D edüktivfel ndükÇtiıfk arırnlar;
35-BilivmeM atemati3.9k-;M atmeatikTseeolrv ieY orumu4;1 -MatematiBği­in
liİmç iÖnn emi4;3
IV.B ölümB lUMV ED l L4;6
DilYianp vıe I şle4v6i- ;K avra4m9;- Tanımlam5a2;
IkinKceis im
BlUMSELY ÖNTEMV EK APSADICIHŞ LEMLER
V.B ölümB İLİMSEYLÖ NTEM:K APSAMV ES INIRLAI5Ü7:
BilimYsöenlt emYianp vıe i şley5i7ş-iB;i limseÖlllçüitk6ü 0;
VI. BölBüIm LIMSEYLÖ NTEMIF ARKLYIO RUMLAMALAR6;6
KlasYiokr um6;6 -Modern Yo7r0u m;
VIIB.ö lümO LGUYAG iTMEY OLLARIG:Ö ZLEMV E DENEY7;6
OlgKua vram7ı6;- Gözle7m7;- Dene8y;0
VIII. BöÖlLüÇm MENINM ANTlKSAYLA PIS8I2;
ÖlçmeÖ:n emvie A nlam8ı2;- Ölçekv eÖ lçeTkü rle8r5i- ;N eminaÖll çek8;6-
Oridn alÖ lçe8k7;- lntervÖallç e8k9; -Rasy(oR atioÖ)l çek9;1- ÖlçmcdTee mel
veT üretiAlymnimşı 9;1 - ÖlçmeG üvcnir9l3i ği;
ÜçüncKüe sim
BiLIMSEALÇ IKLAMAV E DAY ANDIGIT EORITKE MELLER
IX.B ölümB ILIMSEALÇ IKLAMA9;5
Betirnlemev eA çıkla9m5a- ;A çıklamaMnaınnt ıksal 9Y8a- pÖıns-Dıe;y i1;O l
X.B ölümB ILIMSEYLA SA KAVRAM1I0;3
YasKaa vram1ı0;-3 BilirnYdaes Oal uştuvremD ai lGee tir1m0e-;7 BilimYsaesla la­
nnI şle1v1Oi ;
XI.B ölüml flPOTDEOZG RULAMA;1 13
HipotKeazv ram1ı1;-3 HipotDeozğ rula1m1a5;