Bilim Aslında Çok Eğlencelidir PDF
Preview Bilim Aslında Çok Eğlencelidir
“Size bilimin belki de pek aşina olmadığınız başka bir yönünü göstermek istiyorum: Güzelliğini, - cazibesini ve tutkusunu. Ama hızlı davranalım ki matematiğin kulağına gitmesin!” İLİM ARTIK HERKESİN ANLAYABİLECEĞİ KADAR BASİT • • BİLİM ASLINDA COK EĞLENCELİDİR! BEN MİLLER Çeviri Ezgi Başer It’s Not Rocket Science! / Bitim Aslında Çok Eğlencelidir! Ben Miller ©2012 Ben Miller NTV Yayınları Direktörü Elif N. Kutlu Editör Onur Kaya Çeviri Ezgi Başer Grafik Tasarım Ayhan Şensoy Yardımcı editör NilTuna Proje Koordinasyon Yakup Akyı Idırım, Özgür Akhan Satış Müdürü Tüzün Bülbül ISBN: 978-605-5056-32-2 1. Baskı: Eylül 20U Sertifika No: 12444 =|MTV yayınları [email protected] www.ntvyayinlari.com Doğuş Yayın Grubu A. Ş. Ahi Evran Caddesi No.4 Sarıyer-İSTANBUL Tet: (212) 304 08 88 Faks: (212) 335 03 48 Tüm hakları saklıdır. Doğuş Yayın Grubu A. Ş.’nin yazılı izni olmadan, fotokopi yöntemi dahil, elektronik ya da mekanik herhangi bir yolla çoğaltılamaz ve iletilemez. BASK! Ömür Matbaacılık A. Ş. Beysan Sanayi Sitesi Birlik Caddesi No: 20 Haramidere, Beylikdüzü - İstanbul 34524 Tel: 0212 422 76 00 Faks: 0212 422 46 00 Bana bilim sevgisini aşılayan babama... İÇİNDEKİLER BÖLÜM 1 İLK AŞK UNUTULMAZ................................................................................9 BÖLÜM 2 ACAYİP SÜPER ATOM ÇARPIŞTIRICISI..............................................33 BÖLÜM 3 YAVAŞ YAVAŞ DEV BİR KARADELİĞE DÜŞÜYORUZ.......................63 BÖLÜM 4 İNSANOĞLU VE DİĞER FOSİLLER......................................................103 BÖLÜM 5 YARATILIŞIN GİZLİ KODU.....................................................................135 BÖLÜM 6 Ekmek yoksa pasta yesinler..........................................................163 BÖLÜM 7 DÜNYANIN SONU YAKLAŞIYOR..........................................................191 BÖLÜM 8 ASTEROİDE UÇUR BENİ!.......................................................................229 DİĞER ESERLER........................................................................................... 263 TEŞEKKÜR.....................................................................................................................267 RESİM VE GRAFİKLER...............................................................................................272 BOLUM 1 İLK AŞK UNUTULMAZ BAŞLANGIÇ Hepimizin içinde bir yıldız yattığını biliyor muydunuz? Simon Cowell1 gibi “bunu ölen büyükannemin anısına yapıyorum” tarzı yıldızlardan bahsetmiyorum. Demek istediğim şu: İnsan lar, bildiğimiz insanlar, gerçekten de yıldız tozundan yapılmıştır. Kulağa saçmalıktan ibaret bir bilimkurgu fikri gibi gelebilir, an cak içinde yaşadığımız dünyaya bilimsel bir gözle baktığımızda ortaya bu sonuç çıkıyor. Size şöyle açıklayayım. Siz ve etrafınızdaki her şey atomlar dan oluşuyorsunuz. Atomları doğanın temel yapıtaşları olarak düşünebilirsiniz. Okulunuzdaki duvarda büyük ihtimalle bu atomları artış sırasıyla gösteren periyodik bir tablo asılıydı: Bu tablonun üst kısmında hidrojen ve helyum gibi en küçükler, alt ta ise kurşun ve uranyum gibi kodamanlar bulunuyordu. Belki bu atomların çok daha küçük parçalardan oluştuğunu da hayal1 1 X Factor, Britain’s Got Talent, American Idol gibi televizyon programlarının yaratı cısı ve prodüktörü. (ç.n.) BİLİM ASLINDA ÇOK EĞLENCELİDİR! meyal hatırlarsınız; kesin konuşmak gerekirse, ortada küçük, yo ğun, elektrik yükü pozitif olan bir çekirdek bulunuyordu ve bu çekirdeğin etrafı negatif yüklü bir dizi elektronla sarılıydı. Peki, bu atomların nasıl oluştuğunu hiç merak ettiniz mi? Belki inanmayacaksınız ama yıldızların içinde oluştular. Yıl dızların parlamasının sebebi, içlerinde muazzam büyüklükte bir nükleer tepkime olması, bu tepkime ile küçük çekirdeklerin kay naşarak daha büyük çekirdekler oluşturması, bunun sonucunda büyük miktarda enerjinin ısı ve ışık hahnde açığa çıkmasıdır. Yıl dız ne kadar büyük olursa, oluşturabileceği çekirdekler de o ka dar büyüktür. Çekirdek oluştuğunda, yapmanız gereken tek şey üzerine birkaç elektron serpmektir -bu işlem açıkçası oldukça sıradandır- bu sayede güzel, hayat dolu, elektrik yükü nötr olan, yepyeni ve amnda işinize yarayacak bir atom elde edersiniz. Görünüşe göre, Güneşimiz gibi yıldızlar aslında biraz küçük kakyor. Yani ancak helyum gibi küçük türden atomlar üretebi liyorlar. Büyük yıldızlar, demir ve karbon gibi çok daha büyük atomlar üretebilir, bizler bu tür atomlardan meydana gebyoruz. Öyleyse bu büyük atomlar nasıl oluyor da bir yıldızın içinden çıkıp bedenimize giriyor? Cevap şöyle; büyük yıldızların yaşam döngüsü, Oasis grubu nun gitaristi Noel Gallagher’ın süpernova adını verdiği büyük bir patlamayla sona erer; bu patlama sonucunda ortaya çıkan kalıntılar galaksinin dört bir yanma saçılır. Bu kalıntılar mil yarlarca yıl içinde yerçekimine bağlı olarak yavaş yavaş küme lenir ve bazen yeni yıldızlar, bazen de gezegenler oluşturur. Bu gezegenlerde koşulların elverişli olması halinde yaşam ortaya çıkabilir. Başka bir deyişle, vücudumuzu oluşturan atomlar milyarlarca yıl önce gerçek, özbeöz, % 100 yıldızların göbeğinde şekillen miştir. Bu yıldızlar daha sonra gerçekten büyük patlamalarla da ğılmış, ortaya çıkan kalıntılardan gezegenler oluşmuş ve bizim — ıo —
The list of books you might like
