Bilge Strateji, Cilt 7, Sayı 13, Güz 2015 PDF
Preview Bilge Strateji, Cilt 7, Sayı 13, Güz 2015
BİLGE STRATEJİ Cilt 7, Sayı 13, Güz 2015 BİLGE STRATEJİ Jeopolitik, Ekonomi-Politik ve Sosyo-Kültürel Araştırmalar Dergisi Geo-Politics, Political Economy and Socio-Cultural Research Journal Cilt 7, Sayı 13, Güz 2015 / Vol.7, No.13, Fall 2015 ISSN: 1309-212X İmtiyaz Sahibi / Published By: Bilge Adamlar Stratejik Araştırma Eğt. Dan. Tan. Lob. ve Org. Hiz. A.Ş. Editör / Editor: Prof. Dr. Atilla SANDIKLI Yardımcı Editör / Associate Editor: Hatice EKE Yayına Hazırlayanlar / Editorial Staff: Erdem KAYA – Emine AKÇADAĞ – Elnur İSMAYILOV Ali SEMİN – Türkan BUDAK – Bekir ÜNAL – Beren YILDIRIM – Seren KORKMAZ Grafik Tasarım / Graphic Designer: Sertaç DURMAZ Bilge Adamlar Stratejik Araştırmalar Merkezi Mecidiyeköy Yolu Caddesi, Celil Ağa İş Merkezi, No:10, Kat:9, Daire:36-38, Mecidiyeköy-İSTANBUL www.bilgesam.org www.bilgestrateji.com [email protected] Tel: 0 212 217 65 91 - Faks: 0 212 217 65 93 Baskı / Printing House: Elif Ofset 4. Levent İstanbul Tel: 0 212 279 41 60 Gsm: 0532 668 91 30 Bilge Strateji yılda iki kere Bilge Adamlar Stratejik Araştırmalar Merkezi (BİLGESAM) tarafından yayımlanan hakemli bir dergidir. EBSCOhost, Columbia International Affairs Online (CIAO) ve ASOS tarafından taranmakta ve dizinlenmektedir. Dergide ifade edilen görüş ve fikirler yalnızca yazarlara aittir, BİLGESAM’ın düşünce ve politikasını yansıtan metinler olarak değerlendirilemez. © Bilge Strateji’nin tüm hakları saklıdır. İzinsiz yayımlanamaz. Kaynak gösterilerek alıntı yapılabilir. BILGESAM’s Wise Strategy Journal is a peer-reviewed journal published on a biannual basis. This Journal is currently indexed by EBSCOhost, Columbia International Affairs Online (CIAO) and ASOS databases. The opinions expressed herein are those of the author and do not necessarily reflect the views and policies of BILGESAM. © All rights reserved. No portion of this publication may be reproduced, copied, transmitted without the written permission of BILGESAM. BİLGE STRATEJİ Danışma Kurulu Salim DERVİŞOĞLU, E. Oramiral Advisory Board İlter TÜRKMEN, E. Bakan/Büyükelçi Kutlu AKTAŞ, E. Bakan/Vali Necdet Yılmaz TİMUR, E. Orgeneral Oktar ATAMAN, E. Orgeneral Emin Murat BİLGEL, E. Oramiral Sabahattin ERGİN, E. Koramiral Sönmez KÖKSAL, E. Büyükelçi Güner ÖZTEK, E. Büyükelçi Özdem SANBERK, E. Büyükelçi Ümit PAMİR, E. Büyükelçi A. Oğuz ÇELİKKOL, Dr., E. Büyükelçi Ahmet Ünal ÇEVİKÖZ, E. Büyükelçi Sami SELÇUK, Prof. Dr., Bilkent Üniversitesi Ali KARAOSMANOĞLU, Prof. Dr., Bilkent Üniversitesi Ersin ONULDURAN, Prof. Dr., Ankara Üniversitesi İlter TURAN, Prof. Dr., İstanbul Bilgi Üniversitesi Nur VERGİN, Prof. Dr. Orhan GÜVENEN, Prof. Dr., Bilkent Üniversitesi Çelik KURTOĞLU, Prof. Dr. Sami KOHEN, Gazeteci-Yazar Yayın Kurulu Ali KARAOSMANOĞLU, Prof. Dr., Bilkent Üniversitesi Editorial Board Hasret ÇOMAK, Prof. Dr., Kocaeli Üniversitesi Atilla SANDIKLI, Prof. Dr., Bilge Adamlar Stratejik Araştırmalar Merkezi Cenap ÇAKMAK, Prof. Dr., Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Editör’den… Uluslararası toplum, küresel ısınma ve iklim değişikliğinin gelecekte sebep olabileceği felaketleri önlemek veya bu felaketlerin etkilerini asgari seviye- ye indirmek için önlemler almaya yönelmektedir. Bu çerçevede Antarktika ve Güney Okyanusu’nda canlı çeşitliliği, akıntı rejimi ve suların yükselmesi ko- nularıyla ilgili yürütülen bilimsel çalışmalar önem arz etmektedir. Belirli dev- letler, 2041’e kadar kıta üzerindeki bütün hak iddialarını donduran Antarktika Antlaşması’nın gözden geçirileceği aşamada söz sahibi olmayı hedeflemekte, kıtada yer alan bilim üslerindeki faaliyetlerini artırmaktadır. Türkiye de gerek güney kutup bölgesindeki bilimsel çalışmalara katkı sağlamak gerekse 2041’e doğru Antarktika’nın statüsü ve kıtadaki hak iddialarını belirleyecek karar alma süreçlerine katılmak için aktif bir politika takip etmelidir. Bilge Strateji bu sayısında iki değerli akademisyenin kaleme aldığı yorum ya- zılarıyla Türkiye’nin nasıl bir Antarktika politikası geliştirmesi gerektiği soru- sunu cevaplamaya çalışmaktadır. İstanbul Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi Deniz Biyolojisi Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Bayram Öztürk, “Türkiye Nasıl Bir Antarktika Stratejisi Geliştirmelidir?” başlıklı yazısıyla Türkiye’nin Antarktika’da ivedilikle bir bilim üssü açması gerektiğini, Ankara’nın kıtanın geleceğinde ancak bu şekilde söz sahibi olabileceğini ifade etmektedir. Öztürk, bu alanda Türkiye’de bilimsel ve iktisadi potansiyelin altını çizerek gerek akade- mik gerek siyasi sahada farkındalığın eksikliğini hatırlatmaktadır. Antarktika’nın hukuki statüsü üzerine çalışmaları bulunan Bilkent Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Kemal Başlar ise sivil toplum kuruluşlarının bu konudaki rolüne işaret etmektedir. Antarktika’da Türkiye tarafından bilimsel araştırma üssü kurulması gerekliliğinin nedenlerini sıralayan Başlar, siyasi karar mercilerini bu konuda somut hedefler doğrultusunda hareket etmeye davet etmektedir. Bilge Strateji, Güz 2015 sayısında altı adet kıymetli makaleyi okuyucunun il- gisine sunmaktadır. Yüzüncü yılı içerisinde bulunduğumuz 1915 Ermeni Teh- ciri, uluslararası kamuoyunda Türkiye’ye karşı bir baskı unsuru olarak kulla- nılmak istenmektedir. Emekli Büyükelçi Dr. A. Oğuz Çelikkol, başta ABD’de görevli bulunduğu süreçte Kongre’de olmak üzere, ulusal parlamentolarda 1915 Olayları’nın “soykırım” olarak tanınması konusundaki girişimlere değinerek hafızaları tazelemektedir. Türkiye’nin tezlerini de ifade eden Çelikkol, Türk dış politikasını meşgul edeceği düşünülen “soykırımın” tanınması girişimleri- ne, özgür düşünce ortamında bilimsel çalışmaların devamının teşvik edilerek cevap verilmesi gerektiğini vurgulamaktadır. Yirmi senedir çözülemeyen ve Türkiye’nin Ermenistan ve Azerbaycan’la ilişkilerini etkileyen iki devlet arasın- daki çatışma Doç. Dr. Emin Şıhaliyev ve Yrd. Doç. Dr. Reha Yılmaz tarafından “Ermenistan-Azerbaycan Çatışması: Çözüm Yolundaki Temel Sorunlar ve Ge- lecek Senaryoları” başlıklı makalede ele alınmaktadır. Ermenistan-Azerbaycan görüşmelerinde belirleyici rol oynayan Rusya, Avrupa ülkeleri ve İran gibi ak- törlere dikkat çeken yazarlar, yakın gelecekte sorunun barışçıl çözümünde iyim- ser bir tablo çizilemeyeceğini belirtmektedirler. PKK/KCK, çözüm sürecinden itibaren İslam’ı birleştirici bir unsur olarak vur- gulamaya başlamış, bu adımla birlikte örgütün yerleşik laiklik söylemi açısından yeni bir döneme girdiği değerlendirmeleri yapılmıştır. Turgut Özal Üniversitesi Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Erkan Ertosun ve aynı üniversitede yüksek lisans öğrencisi Didem Tomaslar, PKK’nın laiklik söylemindeki değişimi, Türkiye’nin siyasi konjonktüründeki gelişmelerle birlikte analiz etmektedir. Özellikle II. Dünya Savaşı’nın ardından sömürge yönetimlerinden ayrılarak bağımsızlığını kazanan devletlerle birlikte yoğunlaşan kendi kaderini tayin kavramı tartışma- ları günümüzde de devam etmektedir. İstanbul Arel Üniversitesi Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Volkan Tatar ve Kırklareli Üniversitesi Araştırma Görevlisi Nuri Gökhan Toprak kavramı kuramsal tartışmalar bağlamında değerlendirerek, kav- ramın siyasi yönünün ağır bastığını ortaya koyan ve bunun nedenlerini açıkla- yan çalışmalarıyla Bilge Strateji’ye katkıda bulunmuşlardır. Türkiye, 1998’de başlattığı Afrika’ya Açılım politikasının ardından 2000’li yıl- larda ilişkilerine ivme kazandırmış ve 2010 yılında Afrika Strateji Belgesi’ni kabul ederek kıta ile ilişkilerini “Türkiye-Afrika Ortaklığı” dönemine taşımış- tır. Daha önce Londra ve Beyrut’ta gazetecilik yapmış ve Boğaziçi Üniversitesi Uluslararası İlişkiler ve Siyaset Bilimi Bölümü’nde yüksek lisans eğitimi alan, Patrick Sykes Türkiye’nin Afrika politikasını Brezilya örneği ile karşılaştırmak- tadır. Sykes’ın Türkiye ve Brezilya’nın Afrika politikasının kuramsal ve pratik yanlarını değerlendiren “Roles and Reality: Turkish and Brazilian Engagement with Africa” isimli makalesi bu konuda güncel bir çalışmayı akademi dünyası- na sunmaktadır. Güvenlik alanındaki çalışmalarıyla bilinen Dr. M. Sadi Bilgiç, Dr. Salih Akyürek ve F. Serap Koydemir “Türkiye’de Askerlik Sistemi Nasıl Olmalıdır?” başlıklı makalede zorunlu, yarı profesyonel ve profesyonel askerlik sistemlerini incelemiş, demokratik kontrolü daha kolay, daha etkin ve tasarruf- lu yarı profesyonel askerlik sisteminin Türkiye için en uygun model olduğunu tespit etmişlerdir. Derginin son bölümünde ise Dr. Hasip Saygılı, Hacı Mehmet Boyraz ve Coşkun Güllü tarafından yazılan üç kitap değerlendirmesi, eser oku- malarına eleştirel bir bakış getirmektedir. Gerek uluslararası ilişkiler disiplini açısından gerekse Türkiye’nin güvenliği ve dış politikası açısından güncel konularla ilgili bilimsel analizler, öngörüler ve politika tavsiyeleriyle dolu Bilge Strateji Güz 2015 sayısının akademik dünyaya ve Türkiye’deki karar mercilerine faydalı olmasını diler, bu sayının hazırlanma- sına katkı sağlayan BİLGESAM çalışanlarına teşekkür ederim. Prof. Dr. Atilla SANDIKLI BİLGESAM Başkanı İÇİNDEKİLER / CONTENTS Yorumlar / Commentaries Türkiye Nasıl Bir Antarktika Stratejisi Geliştirmelidir? Bayram ÖZTÜRK 1 Antarktika’da Türk Bilimsel Araştırma Üssü Kurulması Kemal BAŞLAR 11 Makaleler / Articles Ermeni “Soykırımı” İddiaları, Amerikan Kongresi ve Türkiye A. Oğuz ÇELİKKOL 17 Ermenistan-Azerbaycan Çatışması: Çözüm Yolundaki Temel Sorunlar ve Gelecek Senaryoları Emin ŞIHALİYEV ve Reha YILMAZ 31 Kendi Kaderini Tayin Kavramının Hukuki ve Siyasi Yönleri Üzerine Bir İnceleme Volkan TATAR ve Nuri Gökhan TOPRAK 55 PKK’nın Laiklik Söylemi: “Truva Atı” İslam’dan Demokratik İslam Kongresi’ne Erkan ERTOSUN ve Didem TOMASLAR 71 Türkiye’de Askerlik Sistemi Nasıl Olmalıdır? M. Sadi BİLGİÇ, Salih AKYÜREK ve F. Serap KOYDEMİR 97 Roles and Reality: Turkish and Brazilian Engagement with Africa Patrick SYKES 129 Kitap Değerlendirmeleri / Book Reviews Adil Hafızanın Işığında, Birinci Dünya Savaşı’na Giden Yol ve Osmanlı İmparatorluğu’nun Sonu / Altay Cengizer Hasip SAYGILI 157 Bölüm ve Disiplin: 100. Yılında Şikago Okulu / Andrew Abbott Coşkun GÜLLÜ 163 İnsan Hakları ve Diplomasi / Numan Hazar Hacı Mehmet BOYRAZ 169 Bilge Strateji, Cilt 7, Sayı 13, Güz 2015 Bilge Strateji, Cilt 7, Sayı 13, Güz 2015, ss.1-10 Türkiye Nasıl Bir Antarktika Stratejisi Geliştirmelidir? Bayram ÖZTÜRK* Türkiye’den Antarktika’ya giderek bilimsel çalışmalar gerçekleştiren ilk Türk araştırmacı olarak Atok Karaali gösterilebilir. İyonosfer fizikçisi Atok Kara- ali, 1959-1965 yılları arasında ABD’nin “Operation Deepfreeze” adlı projesi kapsamında Antarktika’daki bilim üssü Plato İstasyonu’nda araştırmalarda bulunmuştur. 1968’de ABD’nin Antarktika Yer İsimleri Danışma Kurulu kı- tanın batısındaki Marie Byrd Toprakları’nda yer alan Matikonis Tepesi’nin 9 km doğusundaki küçük bir kayalık bölgeye Karaali Kayalıkları (Karaali Rocks) adını vermiştir. Karaali Kayalıkları böylece Antarktika’da ilk Türk isimli yer olmuştur. Daha sonra birçok Türk araştırmacı beyaz kıtaya gitmiş- tir. Bunlardan Antarktika’da yukarı atmosfer çalışmalarıyla öne çıkan Ümran İnan’ın adı ise 1994’te, Ross Buz Sahanlığı’nın batısında bulunan Victoria Toprakları’ndaki bir tepeye (Inan Peak) verilmiştir. Bendeniz de Japon Ku- tup Araştırmaları Enstitüsü ekibiyle Kasım 2014’te Antarktika’ya gittim, Mart 2015’te geri döndüm. Antarktika’da ve Güney Okyanusu’nda biyoçeşitlilik, deniz koruma alanları ve akıntı rejimiyle ilgili bir araştırma gerçekleştirdim. Kıtayı çevreleyen Güney Okyanusu ve Antarktika tek bir bölge olarak değer- lendirilebilir. Bu bölgenin coğrafi konumu 65-90 güney enlemleri arasında yer almaktadır ve %95’i buzlar altındadır. Kıtada devletlerin kurduğu ve sayıları giderek artan bilim üsleri Antarktika’nın önemine işaret etmektedir. Kıtada hâlihazırda 29 ülkeye ait yüzün üzerinde üs bulunmaktadır. Başta ABD, Rusya Federasyonu, Japonya, Şili, İngiltere ve Arjantin olmak üzere belirli ülkeler kıtada birden fazla üsse sahiptir. * Prof. Dr., İstanbul Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi Deniz Biyolojisi Ana Bilim Dalı Başkanı 1
Description:The list of books you might like
