Bezpieczeństwo w administracji i biznesie we współczesnym świecie

304 Pages·2011·2.984 MB·Polish

by  Tomaszewski Janusz, Chrabkowski Marek, Tatarczuk Cezary

BEZPIECZEŃSTWO
W ADMINISTRACJI I BIZNESIE
WE WSPÓŁCZESNYM ŚWIECIE
część II
BEZPIECZEŃSTWO
W ADMINISTRACJI I BIZNESIE
WE WSPÓŁCZESNYM
ŚWIECIE
część II
Redakcja naukowa:
Marek Chrabkowski
Cezary Tatarczuk
Janusz Tomaszewski
Gdynia 2011
Recenzenci:
dr hab. Eugeniusz Bojanowski, prof. nadzw. WSAiB
dr hab. Wiesław Czyżowicz, prof. nadzw. WSAiB
dr hab. Kazimierz Dendura, prof. nadzw. WSAiB
prof. dr hab. inż. Krzysztof Ficoń
dr hab. Stanisław Piocha, prof. nadzw. WSAiB
prof. dr hab. Aurelia Polańska
prof. dr hab. Elżbieta Skrzypek
dr hab. Mariusz Zieliński, prof. nadzw. WSAiB
Redakcja naukowa:
dr Marek Chrabkowski
dr Cezary Tatarczuk
dr Janusz Tomaszewski
Kolegium Redakcyjne:
prof. dr hab. Jerzy Młynarczyk (przewodniczący)
dr Tomasz Białas
dr Piotr Lewandowski
dr Cezary Tatarczuk
prof. dr hab. Kazimierz Dendura
prof. dr hab. Aurelia Polańska
mgr Regina Szutenberg
mgr Sylwia Baranowska
mgr Ewelina Bemke (sekretarz)
Tłumaczenie wstępu na jęz. angielski:
mgr Danuta Korta
Opracowanie redakcyjne:
Ewelina Bemke
Skład i łamanie:
Maciej Ostoja-Lniski
© Copyright by Wyższa Szkoła Administracji i Biznesu
im. Eugeniusza Kwiatkowskiego w Gdyni
ISBN: 978-83-61505-88-4
Nakład 90 egz.
Druk:
Sowa - druk na życzenie
01-209 Warszawa, ul. Hrubieszowska 6a
tel. [phone], www.sowadruk.pl
SPIS TREŚCI
Marek Chrabkowski, Cezary Tatarczuk, Janusz Tomaszewski
Wprowadzenie 9
Rozdział I
Zarządzanie bezpieczeństwem na styku sektora publicznego i prywatnego
1. Władysław Ryszard Sulęta, Grzegorz Krasnodębski, Podstawy prawne zarządzania
kryzysowego w Polsce 27
2. Wojciech Wosek, Ochrona infrastruktury przemysłowej w aspekcie zagrożeń
terroryzmem morskim na przykładzie aglomeracji trójmiejskiej 43
3. Grzegorz Krasnodębski, Wykorzystanie taksonomicznej formuły potencjałowej
do oceny poziomu zagrożeń w aglomeracjach miejskich 64
4. Kazimierz Dendura, Rozumienie tolerancji jako narzędzie sterowania
zachowaniami organizacyjnymi (szkic wstępny) 75
5. Dorota Kowalska-Goś, Bezpieczeństwo zarządzania zasobami ludzkimi 81
6. Ewa Zimnowłocka-Łozyk, Wybór zawodu oraz przekwalifikowanie jako tendencja
współczesnego rynku pracy 88
7. Anna Bociąga, Beata Surmacz, Wpływ zarządzania zasobami ludzkimi
na kształtowanie warunków pracy 98
8. Valentinas Navickas, Rima Kontautiene, The importance of Corporate Social
Responsibility to the social security implementation 110
9. Kornela Oblińska, Bezpieczeństwo informacji niejawnych - podejście procesowe 116
10. Joanna Grubicka, Ryszard Motyka, Człowiek jako ważne ogniwo zapewnienia
bezpieczeństwa informatycznego jednostce administracyjnej 126
11. Tomasz Gutowski, Kapitał intelektualny jako element konkurencyjności
przedsiębiorstwa na globalnym rynku 137
5
Rozdział II
Zwalczanie przestępczości w służbie na rzecz bezpieczeństwa
12. Samuel Uhrin, Security Situation the Slovak Republik 151
13. Katarzyna Wardin, Costs ofpiracy in the Horn of Africa in context of energy
products security 176
14. Janusz Bryk, Prawne instrumenty zwalczania handlu ludźmi 189
15. Marek Chrabkowski, Zmiany przepisów o kontroli operacyjnej a bezpieczeństwo
prawne inwigilowanych 200
16. Grzegorz Kachel, „Maty" świadek koronny - cel uświęca środki? 220
17. Beata Piotrowska, Zakaz wstępu na imprezę masową w sprawach o przestępstwa 237
Rozdział III
Edukacja na rzecz bezpieczeństwa
18. Jerzy Będźmirowski, Powstanie i rozwój systemu bezpieczeństwa Polski
w pierwszych latach po odzyskaniu niepodlegtości (lata 1918-1921) 251
19. Piotr Dwojacki, Bezpieczeństwo Polski w myśli politycznej Eugeniusza
Kwiatkowskiego 265
20. Aneta Oniszczuk-Jastrząbek, Spoteczna odpowiedzialność a etyka w dziatalności
wspótczesnych przedsiębiorstw 274
21. Josef Janośec, Scenarios - the main method of securitology 286
22. Remigiusz Wiśniewski, Ewolucja celów wychowania obronnego a świadomość
spoteczna 295
Mariusz Zieliński
Podsumowanie konferencji 307
6
CONTENTS
Marek Chrabkowski, Cezary Tatarczuk, Janusz Tomaszewski
Introduction 17
Chapter I
Security management, where public and private sectors meet
1. Władysław Ryszard Sułęta, Grzegorz Krasnodębski, Legal basis for crisis
management in Poland 27
2. Wojciech Wosek, Protection of industrial infrastructure in case of the threat
of maritime terrorism 43
3. Grzegorz Krasnodębski, Using a taxonomic function to assess the level of threats
in urban areas 64
4. Kazimierz Dendura, Understanding tolerance as a means to control organizational
behaviour (an introductory draft) 75
5. Dorota Kowałska-Goś, Safety of HR management 81
6. Ewa Zimnowłocka-Łozyk, Career choice and career change - trends and tendencies
of the contemporary labour market 88
7. Anna Bociąga and Beata Surmacz, The influence of human resources management
on creating working conditions 98
8. Valentinas Navickas and Rima Kontautiene, The importance of corporate social
responsibility for the social security implementation 110
9. Kornela Obłińska, Safety of classified information - the process approach 116
10. Joanna Grubicka, Ryszard Motyka, Human being as an important link to ensure
information technology safety to an administrative unit 126
11. Tomasz Gutowski, Intellectual capital as an element of competitiveness
in the global economy 137
7
Chapter II
Fighting crime for security
12. Samuel Uhrin, Security situation in the Slovak Republic 151
13. Katarzyna Wardin, Costs ofpiracy in the Horn of Africa in context of energy
products security 176
14. Janusz Bryk, Legal methods to fight trafficking in human beings 189
15. Marek Chrabkowski, The changes of the regulations of discreet surveillance
with regard to legal safety of people under surveillance 200
16. Grzegorz Kachel, "Small" key witness in causa sua - the end justifies the means? 220
17. Beata Piotrowska, No admittance to mass events in offence cases 237
Chapter III
Education on security
18. Jerzy Będźmirowski, Formation and development of the security system in Poland
in the first years of independence (the years 1918-1921) 251
19. Piotr Dwojacki, Economic security of Poland in the economic and political
thoughts of Eugeniusz Kwiatkowski 265
20. Aneta Oniszczuk-Jarząbek, Corporate social responsibility and ethics in modern
business enterprises 274
21. Josef Janosec, Scenarios - the main method of securitology 286
22. Remigiusz Wiśniewski, Evolution of the defensive education purposes
and public awareness 295
Mariusz Zieliński
Conference summary 307
8
WPROWADZENIE
Książka oddawana do rąk czytelnika jest drugą częścią monografii pt. Bezpieczeń­
stwo w administracji i biznesie we współczesnym świecie pod redakcją: M. Chrabkow-
skiego, C. Tatarczuka i J. Tomaszewskiego (Wydawnictwo Wyższej Szkoły Admini­
stracji i Biznesu im. Eugeniusza Kwiatkowskiego w Gdyni, 2011). Celem opracowania,
tak jak jego części pierwszej, było zaprezentowanie najnowszych wyników badań oraz
upowszechnienie poglądów pracowników naukowych oraz praktyków na temat poli¬
tycznych, prawnych, ekonomicznych i społecznych aspektów bezpieczeństwa, szeroko
omówionych podczas IV Międzynarodowej Konferencji Naukowej pt. Bezpieczeństwo
w administracji i biznesie we współczesnym świecie, która odbyła się w dniach 26-27
maja 2011 r. w Juracie.
W tomie pierwszym monografii zagadnienia zostały pogrupowane sektorowo, tj.
zarządzanie bezpieczeństwem w sektorze publicznym oraz w sektorze prywatnym. Tom
drugi, jako komplementarne uzupełnienie tomu pierwszego, posiada strukturę obejmu¬
jącą trzy rozdziały nawiązujące do poprzedniej tematyki, czyli
Rozdział I - Zarządzanie bezpieczeństwem na styku sektora publicznego i prywat­
nego;
Rozdział II - Zwalczanie przestępczości w służbie na rzecz bezpieczeństwa;
Rozdział III - Edukacja w zakresie bezpieczeństwa.
Rozdział poświęcony zarządzaniu bezpieczeństwem na styku sektora publicznego
i prywatnego rozpoczyna się publikacją dra Władysława Sulęty i dra Grzegorza Krasno-
dębskiego zatytułowaną Podstawy prawne zarządzania kryzysowego w Polsce. Zdarzenia
o charakterze kryzysowym wymagają współdziałania wszystkich podmiotów zaintere¬
sowanych likwidacją zagrożenia bądź jego skutków. W tego typu sytuacjach mamy do
czynienia z powinnościami organów państwa, ale i podmiotów prywatnych. Autorzy
z dużą starannością dokonują analizy poszczególnych aktów prawnych regulujących
zarządzanie kryzysowe w Polsce. W wyniku tej analizy Autorzy podejmują się udanej
próby opisania systemu źródeł prawa regulujących tę materię, ze szczególnym uwzględ¬
nieniem jego kompletności i niesprzeczności. Jednym z najpoważniejszych zagrożeń
współczesnego świata, wywołującym sytuacje kryzysowe, jest terroryzm. To zagrożenie
9
Bezpieczeństwo w administracji i biznesie we wspótczesnym świecie - część II
nakłada nie tylko na państwo obowiązki aktywnego podejmowania działań kontrterro-
rystycznych. Na ten aspekt zwraca uwagę w swoim artykule dr Wojciech Wosek.
W publikacji pt. Ochrona infrastruktury przemystowej w aspekcie zagrożeń terrory¬
zmem morskim przedstawiono charakterystykę terroryzmu morskiego. W opracowaniu
poddano analizie główne kierunki potencjalnych ataków tą formą terroryzmu i omó­
wiono aspekty prawne. Powyższe (przedmiotowe) zagadnienia zostały przedstawione
w kontekście ochrony infrastruktury przemysłowej związanej z gospodarką morską.
Proces oceny poziomu zagrożeń, w tym również i terrorystycznych, jest jednym z istot¬
nych zadań realizowanych w zarządzaniu kryzysowym. Dr Grzegorz Krasnodębski
w podrozdziale zatytułowanym Wykorzystanie taksonomicznej formuty potencjatowej
do oceny poziomu zagrożeń w aglomeracjach miejskich przedstawił koncepcję zastoso¬
wania tej formuły do oceny poziomu zagrożeń w specyficznych warunkach, jakie
wywołuje aglomeracja miejska. Formuła ta należy do metod stosowanych w procesie
pomiaru złożonych zjawisk, których nie można wyrazić za pomocą jednej zmiennej.
Zastosowanie w praktyce proponowanego rozwiązania pozwoli na wyznaczenie synte¬
tycznego wskaźnika liczbowego określającego poziom zagrożeń.
Problematyka bezpieczeństwa jest dostrzegana nie tylko w sytuacjach ekstremal¬
nych, do jakich niewątpliwie należą kryzysy. Również w działalności codziennej ta
kwestia ma znaczący wpływ na życie człowieka. Poczucie bezpieczeństwa daje pożą¬
dany stan komfortu psychicznego i pozwala funkcjonować bez zakłóceń. Na straży tego
stanu stoją sądy i specjalistyczne organy administracji państwowej. Dbać o ten stan są
zobowiązane również wszystkie inne podmioty, ponieważ godność człowieka, upraw¬
nionego do życia bez lęku, jest wartością nadrzędną. Niewłaściwe kierowanie ludźmi
w organizacji może u nich wywoływać stan zagrożenia. Bez względu na strukturę wła¬
snościową organizacji (państwowe, prywatne), jej prawidłowe i bezpieczne funkcjono¬
wanie zależy między innymi od jakości zarządzania. Do tej problematyki nawiązuje
publikacja dra hab. Kazimierza Dendury, profesora WSAiB zatytułowana Rozumienie
tolerancji jako narzędzie kierowania zachowaniami organizacyjnymi (szkic wstępny).
Autor wyjaśnia zakres pojęciowy normy, standardu i tolerancji. Przy czym zwraca
uwagę na pozytywne, negatywne i neutralne rozumienie standardów. Przestrzega jed¬
nocześnie przed partykularnym rozumieniem tych pojęć (słów), gdyż może to wywołać
zachowania organizacyjne niezgodne z wymaganiami, przekraczające ustalone granice
tolerancji.
Elementem zarządzania organizacją jest zarządzanie jej personelem. Właściwie
dobrane osoby w wyniku rekrutacji i selekcji dają gwarancję prawidłowego rozwoju
organizacji, bez względu na to czy jest to podmiot sektora publicznego czy tez prywat¬
nego. Dorota Kowalska-Goś w swoim artykule zatytułowanym Safety of HR manage¬
ment (Bezpieczeństwo zarządzania personelem - M. CH.) za główny przedmiot obrała
bezpieczeństwo w tej sferze. Przedstawione uwagi dotyczą bezpieczeństwa w zdoby¬
waniu nowych pracowników i podkreślają rolę monitorowania w pierwszej fazie za¬
trudnienia. W artykule Autorka skupia się na najczęściej używanych narzędziach rekru¬
tacyjnych i wskazuje ich wpływ na zabezpieczenie procesu rekrutacji personelu oraz
ich doboru. Po drugiej stronie w procesie rekrutacyjnym znajduje się kandydat do
10
Marek Chrabkowski, Cezary Tatarczuk, Janusz Tomaszewski - Wprowadzenie
pracy. Ewa Zimnowłocka-Łozyk w publikacji pt. Wybór zawodu oraz przekwalifikowa¬
nie jako tendencja współczesnego rynku pracy przedstawiła problematykę związaną
z kwestią wyboru zawodu. Autorka wykazała, że wielokrotne procesy wyboru zawodu
i przekwalifikowania są integralną cechą współczesnego rynku pracy. Bezrobocie jest,
według Autorki, jednym z głównych determinantów skłaniających do podejmowania
decyzji w zakresie podniesienia kwalifikacji lub zmiany zawodu. Nie bez znaczenia
w tym procesie jest kwestia świadomego planowania kariery zawodowej. Już po za¬
trudnieniu pracownicy zainteresowani są dbałością o ich bezpieczeństwo w miejscu
świadczenia pracy. Obowiązek taki spoczywa na każdym pracodawcy. Zarówno praco¬
dawcy państwowi, jak i prywatni są zobowiązani respektować i egzekwować przestrze¬
ganie prawa w tym zakresie. Problematyce bezpieczeństwa pracy została poświęcona
publikacja Anny Bociąga oraz Beata Surmacz - uczestniczek seminarium doktoranc¬
kiego na Uniwersytecie Ekonomicznym w Poznaniu. W artykule omówiono wpływ za¬
rządzania zasobami ludzkimi na kształtowanie warunków pracy. Autorki zdefiniowały
zarządzanie zasobami ludzkimi oraz określiły jego wpływ na organizację stanowiska
i warunków pracy, w kontekście wymogów ergonomii. W podsumowaniu podkreśliły
rolę zasad ergonomii w polskiej gospodarce i ich wpływ na w wydajność i efektywność
pracy w podmiotach gospodarczych.
Obok właściwych warunków pracy, równie istotnym czynnikiem wpływającym na
poczucie bezpieczeństwa pracowników jest stabilność systemu zabezpieczenia socjal¬
nego. Profesor Valentinas Navickas oraz Rima Kontautiene z Politechniki w Kownie,
w publikacji zatytułowanej The importance of corporate social responsibility to the
social security implementation (Znaczenie odpowiedzialności społecznej korporacji
we wdrażaniu zabezpieczenia socjalnego - J. T.), wskazują na interakcje między zabez¬
pieczeniem społecznym i stabilnością społeczną, a także odpowiedzialność praktyk biz¬
nesowych za realizację społecznych procesów bezpieczeństwa. Opisują wpływ społecz¬
nej odpowiedzialności biznesu na postęp społeczny. W konkluzji odwołują się do praw
człowieka, ich realizacji i gwarancji na każdym poziomie społecznym. Wprowadzanie
nowoczesnych technologii zarządzania zasobami ludzkimi uważają za podstawowy czyn¬
nik służący lepszemu wykorzystaniu zasobów naturalnych tak, aby stosować technolo¬
gie sprzyjające ochronie zdrowia ludzi. Realizacja tego postulatu w opinii Autorów,
poprawia jakość życia i jest jedną z najważniejszych przesłanek stabilności społecznego
bezpieczeństwa.
Bezpieczeństwo organizacji prywatnych i państwowych w głównej mierze zależy
od ludzi. Każdy człowiek, bez względu na zakres posiadanych zalet i wad, jest poten¬
cjalnym źródłem niebezpieczeństw. Każda organizacja, zarówno prywatna, jak i pań¬
stwowa, dysponuje w swojej działalności wieloma dziedzinami, które z różnych powo¬
dów wymagają niejawności. Nie oznacza to, że dziedziny te są utajniane za przyczyną
niechlubnej i wstydliwej działalności tych podmiotów, wręcz przeciwnie. Prawidłowe
funkcjonowanie wymaga w niektórych sytuacjach dyskrecji. Człowiek jest tym ogni¬
wem, które może doprowadzić do ujawnienia tych tajemnic. Istnieje więc potrzeba
wprowadzenia mechanizmów ograniczających dostęp do określonych informacji.
W publikacji Korneli Oblińskiej zatytułowanej Safety of classified information - process
11