T.C. BAŞBAKANLIK DIŞ TİCARET MÜSTEŞARLIĞI ORTA ANADOLU İHRACATÇI BİRLİKLERİ GENEL SEKRETERLİĞİ BB EE LL LL İİ BB AA ŞŞ LL II ÜÜ LL KK EE LL EE RR DD EE MM PP OOBBİİLLYYAA AAZZAARRII AA RR AA ŞŞ TT II RR MM AA RR AA PP OO RR UU Ağustos-2002 AR-GE Şube Müdürlüğü ÖNSÖZ İhracatın artırılmasına katkıda bulunmak amacıyla, Türk firmaları tarafından ihracatımızda önemli kabul edilen ABD, Avusturya, Azerbaycan, Cezayir, G.Afrika, Danimarka, Fransa, Hollanda, İngiltere, İran, İsrail, İsveç, Japonya, Kanada, Kazakistan, KKTC, Rusya Federasyonu, Türkmenistan, Ukrayna ve Yunanistan’a mobilya ihracatı gerçekleştirilmesi esnasında uyulması gereken kurallar ile gözönünde tutulması gereken hususları içeren bir rapor hazırlanması amacıyla ilgili Ticaret Müşavirlikleri aracılığıyla derlenmiştir. Ülkemiz mamüllerinin tanıtılması ve pazarlanması yönünde mobilya sektörü için önem arz eden pazarlar hakkında derlenen raporun ihracatçılarımıza yararlı olmasını dileriz. ORTA ANADOLU İHRACATÇI BİRLİKLERİ GENEL SEKRETERLİĞİ/AR-GE ŞUBESİ İÇİNDEKİLER Önsöz 1) ABD Mobilya Pazarı 1 2) Avusturya Mobilya Pazarı 18 3) Azerbaycan Mobilya Pazarı 23 4) Cezayir Mobilya Pazarı 24 5) Güney Afrika Mobilya Pazarı 26 5) Danimarka Mobilya Pazarı 28 6) Fransa Mobilya Pazarı 30 7) Hollanda Mobilya Pazarı 31 8) İngiltere Mobilya Pazarı 32 9) İran Mobilya Pazarı 34 10) İsrail Mobilya Pazarı 36 11) İsveç Mobilya Pazarı 41 12) Japonya Mobilya Pazarı 42 13) Kanada Mobilya Pazarı 50 14) Kazakistan Mobilya Pazarı 60 15) KKTC Mobilya Pazarı 62 16) Rusya Federasyonu Mobilya Pazarı 63 17) Türkmenistan Mobiya Pazarı 68 18) Ukrayna Mobilya Pazarı 69 19) Yunanistan Mobilya Pazarı 71 EKLER 73 AĞUSTOS-2002 Hazırlayan Sevil SAKARYA AR-GE ŞUBESİ Not: Kaynak gösterilmek kaydıyla alıntı yapılabilir. A M P BD OBİLYA AZARI (cid:121)(cid:121)(cid:121)(cid:121)(cid:121)(cid:121)(cid:121)(cid:121)(cid:121)(cid:121)(cid:121)(cid:121)(cid:121)(cid:121)(cid:121)(cid:121)(cid:121)(cid:121)(cid:121)(cid:121)(cid:121)(cid:121)(cid:121)(cid:121)(cid:121)(cid:121)(cid:121)(cid:121)(cid:121)(cid:121)(cid:121)(cid:121)(cid:121)(cid:121)(cid:121)(cid:121)(cid:121)(cid:121)(cid:121)(cid:121)(cid:121)(cid:121)(cid:121)(cid:121)(cid:121)(cid:121)(cid:121)(cid:121)(cid:121)(cid:121)(cid:121)(cid:121)(cid:121)(cid:121)(cid:121)(cid:121)(cid:121)(cid:121)(cid:121)(cid:121)(cid:121) 1- GENEL BİLGİLER A BD Nüfus İdaresi’nin (Census Bureau) verilerine1 göre; 2000 yılında 19.000`den fazla mobilya üreticisi firmada 642.440 kişiye istihdam sağlanmakta ve yıllık üretim 75.5 milyar dolara ulaşmaktadır. Toplam üretimde ev mobilyaları 43.6 milyar dolarla % 58 oranında, ofis mobilyaları 24.5 milyar dolarla % 32 oranında ve diğer mobilya türleri (mutfak dolapları, lokanta ve mağaza malzemeleri, stadyum ve sinema koltukları, laboratuvar, hastane, kamu binaları, kütüphane, okul ve yatak mobilyaları) 7.4 milyar dolarla % 10 oranında paya sahiptir. 2000 yılında toplam mobilya satışları ise 91.3 milyar doları geçmiştir. 2 001 yılında ABD’nin toplam mobilya ihracatı2 2000 yılına göre % 15.9 oranında azalışla 2.30 milyar dolar olup, bu rakamın 1.50 milyar dolarını ev mobilyaları, 561.57 milyon dolarını ofis mobilyaları ve kalan kısmını ise diğer mobilya çeşitleri oluşturmuştur. A ynı yılda ABD’nin toplam mobilya ithalatı 2000 yılına göre % 2.8 oranında azalışla 14.16 milyar dolar olup, bu rakamın 10.12 milyar dolarını ev mobilyaları, 2.15 milyar dolarını ofis mobilyaları ve 1.89 milyar dolarını diğer mobilya çeşitleri oluşturmuştur. D üşük faiz oranları, ev satışlarındaki artış, düşük işsizlik oranı, kişisel gelirdeki artış ve müşterilerin güven düzeyinin yüksekliği perakende mobilya satışlarını olumlu etkilemektedir. 2000 yılında mobilya ve yatak için yapılan harcamalar 1999 yılına göre % 7.3 oranında artmıştır. 2002 Ocak ayında ise; 2000 yılı Ocak ayına göre % 3.6, 2001 Ocak ayına göre ise %0.3 artışla 66.5 milyar dolara ulaşmıştır. A BD mobilya pazarında ev mobilyaları, ofis mobilyaları, monte edilmeye hazır mobilyalar, kumaş kaplı mobilyalar, kurumsal mobilyalar, bahçe mobilyaları ve yataklar ana ürün gruplarıdır. Bu pazarda; özel kişiler, perakendeciler ve internet üzerinden satış yapanlar, kamu kurumları ve şirketler ana müşterileri oluşturmaktadır. M obilyada net ithalatçı durumuna ve ithalatın her yıl artmış olmasına karşın, dünya çapında üretici olan ABD’li üreticiler hala ABD mobilya pazarının önemli bir kısmına 1 U.S. Census Bureau-Statistics for Industry Groups and Industries: 2000 http://www.census.gov/prod/2002pubs/m00as-1.pdf 2 Department of Commerce-Offıce of Consumer Goods (http://www.ita.doc.gov/td/ocg/furniture.htm) 1 ORTA ANADOLU İHRACATÇI BİRLİKLERİ GENEL SEKRETERLİĞİ/AR-GE ŞUBESİ sahiptir. Tamamen monte edilmiş, orta ve üst gelir grubuna yönelik yemek odası takımları, çekmeceli dolap ve sandık ile kumaş kaplı kanepe ve sandalye gibi ahşap ev mobilyaları, ABD ev mobilyası tüketiminin çoğunluğunu oluşturmaktadır. Kanada dışındaki yabancı üreticiler yüksek maliyetli taşıma ücretlerinden dolayı bu tür mobilyalarda dezavantajlı durumdadır. Meksika’daki mobilya üreticileri mobilya boyama ve cilalamada yeterli teknolojiye sahip olmadıklarından henüz orta ve üst gelir grubuna yönelik mobilya pazarına girememiştir. Üretimdeki teknolojiye dayalı yüksek oranlı otomatikleşme ve dizaynlarından dolayı ABD’li üreticiler ofis mobilyaları pazarında üstün durumdadır. Önde gelen ABD’li firmaların dış pazarlarda kendi üretim tesislerini kurmalarından dolayı ofis mobilyaları ihracatı sınırlı kalmıştır. A BD, Avrupa Birliği ve Doğu Asya ülkelerinden Çin, Tayvan, Malezya ve Endonezya dünya mobilya pazarında başlıca üretici ve ihracatçı ülkelerdir. Avrupa Birliği üreticileri monte edilmeye hazır mobilyaları gelişmiş makinalarla otomatik olarak yapmaktadır. Bazı Avrupa Birliği üreticileri üstün kaliteleri nedeniyle tamamen monte edilmiş ev mobilyaları ve ofis mobilyalarında dünya çapında üne sahiptir. Üstün kalite ve tasarımları sayesinde İtalyan mobilya üreticileri ev mobilyalarında (özellikle deri kanepeler ve oturma grupları) dünya pazarlarında rekabet edebilir durumdadır. Eğitilmiş ve düşük ücretli işgücü yanında, sürekli gelişen ağaç işleme, boyama ve cilalama yöntemleri ile Doğu Asya’lı üreticiler monte edilmeye hazır mobilya pazarında ABD’li üreticilerle etkili bir şekilde rekebet edebilmektedir. Kanada ve Meksika mobilyada ABD’nin en büyük ticaret ortakları oldukları halde dünya mobilya pazarında önemli bir yere sahip değildir. A BD mobilya sektöründe orta ve üst gelir grubuna yönelik tamamen monte edilmiş ev mobilyası en büyük paya sahiptir. Çok yüksek olan nakliye ücretleri bu tür mobilyaların ithalini kısıtlamaktadır. ABD’li üreticiler yüksek kaliteli ev ve ofis mobilyasında lider durumundadır. New York, Chicago, Los Angeles ve Washington ev mobilyasında en büyük pazarlardır. A BD’ye mobilya ithalatının yapıldığı ülkelerin başında Kanada gelmekte, bu ülkeyi Çin, Meksika, İtalya ve Tayvan izlemektedir. Çin’den yapılan ithalatın büyük çoğunluğu özellikle monte edilmeye hazır düşük ve orta düzeyde fiyatlandırılmış ahşap ev mobilyalarından oluşmaktadır. A BD’deki üretim yerlerine yakınlığından dolayı Kanada, ABD yapımı ev ve ofis mobilyaları için en önemli pazardır. D oğu Asya ülkelerinden üreticiler ABD’de orta ve üst gelir grubuna yönelik tamamen monte edilmiş mobilya üretim veya montaj tesisleri kurmuşlardır. ABD pazarındaki 2 ORTA ANADOLU İHRACATÇI BİRLİKLERİ GENEL SEKRETERLİĞİ/AR-GE ŞUBESİ yüksek kar marjı böyle bir politika değişikliğine yol açsa da Doğu Asya’dan yapılan mobilya ithalatının çoğunluğunu düşük fiyatlı mobilyalar oluşturmaktadır. Y üksek taşıma ücretleri, ABD malı tamamen monte edilmiş mobilyaların dış pazarlarda rekabet gücünü azaltmaktadır. Bu durumu ortadan kaldırmak amacıyla ABD’lı ev mobilyası üreticilerinden bazıları ve ofis mobilyası üreticilerinden birkaçı Avrupa ve Asya’da üretim tesisleri kurmuştur. A BD’de mobilya üretiminde kullanılan başlıca kereste çeşitleri; meşe, kiraz ağacı, kavak, akçaağaç ve çamdır. A BD’deki mobilya üreticileri başlıca üç gruba ayrılmaktadır: 1- Entegre üreticiler (ev ve ofıs mobilyası) 2- Monte edilmeye hazır malzemelerden ahşap veya kumaş kaplı ev mobilyası üreticileri 3- Özgün (belli bir kesime ve/veya modele yönelik üretim yapan) üreticiler. D oğu Asya ülkelerindeki ağaç işleme, boyama ve cilalama işlerinin kalitesinin ABD ve Avrupa Birliği ile yarışabilir duruma gelmesi, monte edilmeye hazır mobilyaların dizaynında meydana gelen gelişmelerin bu tür mobilyaların görünümünü klasik mobilyalara yakınlaştırması ve kolay monte edilebilmesi, ikili ve çok taraflı anlaşmalarla mobilyada gümrük vergisinin kaldırılması veya çok düşük oranlara indirilmesi sonucu mobilya ithalat maliyetinin azalması sonucu ev mobilyası pazarındaki uluslararası rekabet hergün daha da artmaktadır. S on yıllardaki olumlu gelişmelere rağmen, ABD’deki 20 üretim sektörü içerisinde en fazla iflasların olduğu dördüncü sektör mobilya sektörüdür. Mobilya üreticilerinin çoğunluğu 20 kişiden az istihdama sahip, yerel pazarlara yönelik çalışan ve bölgesel olumsuz ekonomik koşullardan daha fazla etkilenen firmalardır. Üretim kapasitesini artıracak yeterli mali güçleri ve büyük satıcıların ithiyacına cevap verecek kadar üretim kapasiteleri olmadığından küçük firmaların pazarda büyük üreticilere karşı rekabette başarılı olma imkanları bulunmamaktadır. 2- ABD MOBİLYA SEKTÖRÜ a) Yatırımlar A BD’li mobilya üreticileri ülke dışındaki pazarlara yönelik olarak yurtdışında yeterli düzeyde üretim tesisi kurmuşlardır. ABD’nin yurtdışındaki mobilya yatırımları 1994- 1998 döneminde (eldeki en son veriler) yıllık 1.2 milyar dolar olmuştur. Bu yatırımların çoğunluğu Avrupa Birliği ve Kanada’da yapılmıştır. Aynı dönemde ABD’de 3 ORTA ANADOLU İHRACATÇI BİRLİKLERİ GENEL SEKRETERLİĞİ/AR-GE ŞUBESİ yapılan yabancı sermayeli mobilya yatırımları ABD’li firmaların yurtdışı yatırımlarının yarısından az olmuştur. Avrupa Birliği ve Doğu Asya ülkelerinden mobilya şirketleri bu yatırımlarda büyük pay almıştır. Bir Alman şirketi olan Klaussner ABD’de dürdüncü büyük mobilya üreticisi olmuştur. Ayrıca, birçok Doğu Asya’lı firma ABD’de montaj tesisi kurmuştur. b) Ev Mobilyası E v mobilyası üç ana gruba ayrılmaktadır. 1) Kutulanmış Mobilya: Tamamen montajı yapılmış yemek masası, sandalye, çekmeceli dolap ve yemek takımı dolabı gibi ahşap mobilyalar. 2) Monte Edilmeye Hazır Mobilya: Kitaplık, TV-video-müzik seti takımları, bilgisayar masaları ve diğer ev ofisi mobilyalarından oluşan müşterilerce monte edilecek şekilde dizayn edilmiş mobilyalar. 3) Kumaş Kaplı Mobilya: Kanepe, sandalye ve yatar duruma gelebilen hareketli koltuklar. E v mobilyasında yıllık toplam satışlara göre yapılan sıralamada ilk on firma sektördeki toplam satış hasılatının % 36’sını, ilk 25 firma ise % 48’ini elde etmektedir. Kalan kısım ise sektördeki diğer 4.000 firma arasında paylaşılmaktadır. Küçük firmalar sektörde kendileri için avantaj yaratacak şekilde, ancak büyük üreticilerin göremediği veya üretim çizgisini değiştirmeye değecek kadar pazar değeri olmayan alanlarda üretim yapmaktadır. T ablodan da görüleceği üzere, ilk on firmadan ikisi çeşitli ekonomik avatajlarından dolayı North Carolina eyaletinde faaliyette bulunmaktadır. Çevre eyaletlere göre düşük işgücü ücreti, bol miktarda kereste üretimine imkan sağlayan ormanları ve doğu pazarlarına yakınlığından dolayı North Carolina 1900’lü yılların başından itibaren ev mobilyası üretiminde merkezlerden birisi olmuştur. Fakat, pazarın büyüklüğünden dolayı California ev mobilyasında en önde gelen üretim yeridir. California ve North Carolina birlikte değerlendirildiğinde, toplam ABD ev mobilyası üretiminin 1/3’ü bu eyaletlerde gerçekleştirilmektedir. E v mobilyasında önde gelen üreticilerin ürünleri; yüksek kaliteli, tamamen montajı yapılmış, fiyatı orta ve yüksek düzeyde belirlenmiş, geleneksel ahşap mobilyalardır. Bu üretim stratejisi üreticilere düşük maliyetli yarı otomatik üretim için gereken kapasiteyi yaratmakta, böylece ABD’li üreticiler daha ucuza üretim yapabilen Kanada, Meksika, Doğu Asya ve Avrupa Birliği firmaları ile rekabet edebilmektedir. 4 ORTA ANADOLU İHRACATÇI BİRLİKLERİ GENEL SEKRETERLİĞİ/AR-GE ŞUBESİ Ev Mobilyasındaki İlk 10 Firma Firma Adı Geliri (milyon $- Merkezi ABD Dışı Faaliyetleri 1999) Furniture Brands 2.088 St. Louis, Missouri Kanada, Avrupa Birliği, S. Arabistan International La-Z-Boy Inc. 2.064 Monroe, Michigan Kanada, Almanya, İngiltere, Japonya, Yeni Zellanda, Tayland Life Style 1.830 High Point, North Kanada, Avrupa Birliği, Hong Kong, International Ltd. Carolina Malezya, Tayvan, Endonezya, Çin, Filipinler, Tayland Klaussner 935 Asheboro, North Meksika Carolina Ashley Furniture 816 Arcadia, Wisconsin Kanada, Meksika Ethan Allen 688 Danbury, Kanada, Japonya, Ürdün, Connecticut S. Arabistan Sauder 550 Archbold, Ohio - Woodworking Bush Furniture 412 Jamewtown, New Almanya York O’Sullivan 407 Winchester, Virginia - Bassett Furniture 397 Bassett, Virginia - Industries Inc. M ontaja hazır mobilyada ABD’li üreticiler daha fonksiyonel ve fiyatı uygun ürünlerle yabancı üreticilerle rekabet halindedir. (Sauder, O’Sullivan ve Bush montaja hazır mobilyada ilk üç üreticidir.) ABD’li üreticilerin talebi yabancı üreticilere göre daha hızlı karşılayabilmeleri ve satıcılar tarafından istenilen zamanda teslimat yapabilmeleri genelikle düşük fiyatla ve büyük miktarlarda satışın yapıldığı (Ikea ve Home Depot gibi) montaja hazır mobilyada önemli bir avantaj sağlamaktadır. 1 995-1999 döneminde ABD ev mobilyası sektöründe yeniden yapılanma faaliyetleri hızlanmış, firmalar ana faaliyet alanına yoğunlaşırken kar getirmeyen alanlardan çekilmişlerdir. Aralık 1995’te Furniture Brands International 6. büyük mobilya üretici olan Thomasville’i satın almış ve sonraki iki yılda Brads International bütün faaliyetlerini Broyhill, Lane ve Thomasville’e aktarmıştır. Ağustos 1996’da Masco, Citicorp’a bağlı Home Furnishing Division tarafından satın alınarak, sektörün önde gelen firmalarından Life Style International ortaya çıkmıştır. Bu dönemde sektördeki diğer bir çok firmada birleşme ve satın almalar olduğu görülmüştür. A BD ev mobilyası üreticilerinin yurtdışındaki faaliyetlerinin çoğunluğu Kanada ve Doğu Asya’dadır. Doğu Asya’daki ABD’li firmaların lisansı ve iştiraki olan firmalar esas olarak ABD pazarına yönelik montaja hazır mobilya üretirken, Kanada’dakiler 5 ORTA ANADOLU İHRACATÇI BİRLİKLERİ GENEL SEKRETERLİĞİ/AR-GE ŞUBESİ Kanada pazarı için üretim yapmaktadır. Avrupa Birliği’ndeki faaliyetler ise Avrupa Birliği pazarı için ABD’den veya yerel olarak sağlanan mobilyaların montajı ağırlıklıdır. i- Üretim Teknolojisi Y eni mobilya dizaynındaki makina kullanımının artmasına karşın, diğer üretim faaliyetleri ile karşılaştırıldığında tamamen monte edilmiş ahşap mobilyaların üretimi işgücü yoğun olma özelliğini korumaktadır. Mobilya üretiminde teknolojik ilerlemeler esas olarak sayısal kontrollü bilgisayarlı (CNC) ağaç işleme makinalarda olmaktadır. Otomosyonun ilerlemesi ile üretim hatlarının kısa sürede ve hızlı bir şekilde değiştirilebilmesi mümkün olduğundan, ABD’li firmalara üretim maliyetlerini düşürme imkanı sağlamaktadır. Bu bağlamda, Bessett Furniture tarafından 1990’ların ortalarında piyasaya sürülen “American Jurney” adlı yeni mobilya konsepti teknolojik ilerlemenin yeni mobilya üretiminde ne kadar etkili olduğunu göstermiştir. ii- Dağıtım Kanalları E v mobilyası “zincir mağazalar” olarak faaliyet gösteren başlıca dört kanaldan müşterilere satılmaktadır: 1) Bayiler (Gallery Networks): Sadece bir mobilya markasının satıldığı mağazalar. 2) Bir Ürün ve/veya Model Üzerine Yoğunlaşmış Mazağalar (Specialty Stores): Belli üretim kategorilerini, stili veya pazar grubunu hedef alan mağazalar (örneğin: Pier 1 Imports ve Ikea gibi). 3) Genel Mobilya Mağazaları (Full-line Furniture Stores): Birden fazla mobilya markasının satıldığı ve bütün mobilya çeşitlerinin (ev mobilyasından ofis mobilyasına kadar bütün çeşitler) satıldığı mağazalar (Örneğin; Levitz, Marlo ve Seaman’s gibi). 4) Büyük Mağazalar (Department Stores): Mobilyanın yanında, elbiseden mutfak eşyalarına kadar çok farklı ürünlerin satıldığı mazağalar (Macy’s, Bloomingdale’s, Fortunoff, Sears ve Target gibi). E v mobilyası üreticileri yukarıdakı dağıtım kanalları yanında; otel, hastane ve üniversite gibi sözleşme ile çalışan pazarlara doğrudan satış yapabilmektedir. Sözleşme ile çalışan pazarda siparişlerin hacmi büyük ve bu pazara yönelik ürünler ev mobilyasına göre daha dayanıklıdır. E lektronik Veri Değişimi (Electronic Data Interchange - EDI), internet ve video katalog kullanımının artması ile mobilya dağıtımının daha etkin olarak yapılması beklenmektedir. EDI sayesinde teslimat onayları ve tahsilatta günlerce süren ve sayfalarca kağıdın kullanıldığı işleri bir günde halletme imkanı bulunmaktadır. İnternet üzerinden ve mağazalardaki video kataloglar sayesinde müşterilere daha 6 ORTA ANADOLU İHRACATÇI BİRLİKLERİ GENEL SEKRETERLİĞİ/AR-GE ŞUBESİ kolay karar verme imkanı yaratılmıştır. Bilgisayar sayesinde showroom’ları gezme, fiyatları karşılaştırma ve kumaşları seçmede yaşanan karmaşıklık ve zaman kaybı ortadan kaldırılmaktadır. Başta internete direnen mobilyacılar internetin gelecekte vazgeçilmez bir dağıtım kanalı olduğunu kabul etmişlerdir. Araştırmalara göre 2003 yılına kadar ABD’de satılan mobilyaların % 9’u internet üzerinden satılacaktır. 1 999 yılında ABD’de yapılan posta ve elektronik sipariş yoluyla yapılan mobilya ve mefruşat satışları 5.73 milyar dolar olup, bu satışların 285 milyon doları elektronik ticaret yoluyla yapılmıştır. 2000 yılında söz konusu satışlar 6.31 milyar dolara yükselirken, elektronik ticaretin payı 839 milyon dolara ulaşmıştır.3 iii- Çevresel ve Düzenleyici İşler B ilimadamlarının kumaşlarda yanmayı geciktiren veya önleyen maddelerin zehirleyici etkilerini tespit etmelerinden sonra Tüketim Malları Güvenliği Komisyonu mobilyaların döşenmesinde kullanılan kumaşların yanması konusunda düzenleme yapmıştır. Bu nedenle, mobilya üreticileri kumaşların yanmasının önlenmesi amacıyla çalışmalar yapmaktadır. Ayrıca, sözkonusu Komisyon çocukların ranza yataklardaki parmaklıklarda yaralanmalarını önlemek amacıyla düzenleme yapmış ve parmaklık aralığının en fazla 3.5 inç (8.89 cm) olmasına karar vermiştir. iv- Ev Mobilyası İhracatı ABD’nin Toplam Ev Mobilyası İhracatındaki Belli Başlı Ülkeler (Bin $) Ülke 1997 1998 1999 2000 2001 Kanada 632,496 720,889 709,246 793,938 728,237 Meksika 106,297 175,269 186,500 269,692 172,674 S. Arabistan 63,932 68,013 56,055 56,505 65,628 Japonya 113,878 90,527 88,086 85,562 61,947 İngiltere 55,007 68,374 88,088 97,145 61,545 Kuveyt 27,646 26,218 23,515 21,208 20,872 Venezüella 18,366 26,424 18,355 15,470 19,315 Almanya 24,501 20,709 22,270 25,434 16,480 G. Kore 24,502 6,704 10,081 14,636 14,980 Bahama Adaları 12,976 18,639 14,759 18,821 14,099 Genel Toplam 1,529,908 1,641,050 1,600,335 1,769,930 1,506,370 3 U.S. Census Bureau, 2000 Annual Trade Survey (Revised May 2002) 7 ORTA ANADOLU İHRACATÇI BİRLİKLERİ GENEL SEKRETERLİĞİ/AR-GE ŞUBESİ
Description: