Bedwing je dwang: Werkboek PDF
Preview Bedwing je dwang: Werkboek
1 Bedwingjedwang Werkboek Ditwerkboekisvan: Houten BohnStafleuvanLoghum,2008 2 Bedwingjedwang KindenAdolescentPraktijkreeks DitBedwingjedwangwerkboekisonderdeelvan/hoortbij: Behandelingvandedwangstoornisbijkinderenenadolescenten Wetenschappelijkeinformatieoverdedwangstoornisbijkinderenenadolescenten,metbehandel- protocolenbeschrijvingvandebehandelingpersessie.Voor:(GZ)psychologen,klinischpsychologen, orthopedagogen,psychotherapeuten,psychiatersenanderehulpverleners. UitgeverijBohnStafleuvanLoghum,Houten,2008 Bestellen: Deboekenzijntebestellenviadeboekhandel,ofviauitgeverijBohnStafleuvanLoghumteHouten: www.bsl.nl RedactieKindenAdolescentPraktijkreeks Dr.ElsedeHaan(hoofdredacteur) Prof.dr.FritsBoer Drs.CarolienGevers Drs.HarrievanLeeuwenMHA Prof.dr.PierPrins 3 Bedwing je dwang Werkboek LidewijWolters ElsedeHaan CorinePaauw IllustratiesdoorMarcelJurriëns InsamenwerkingmetdeOCSwerkgroepvandeBascule BohnStafleuvanLoghum Houten2008 4 Bedwingjedwang ©2008BohnStafleuvanLoghum,onderdeelvanSpringerUitgeverij Allerechtenvoorbehouden.Nietsuitdezeuitgavemagwordenverveelvoudigd,opgeslagenineengeautomatiseerd gegevensbestand,ofopenbaargemaakt,inenigevormofopenigewijze,hetzijelektronisch,mechanisch,door fotokopieën,opnamen,ofeniganderemanier,zondervoorafgaandeschriftelijketoestemmingvandeuitgever. Voorzoverhetmakenvankopieënuitdezeuitgaveistoegestaanopgrondvanartikel16bAuteurswet1912j°hetBesluit van20juni1974,Stb.351,zoalsgewijzigdbijBesluitvan23augustus1985,Stb.471enartikel17Auteurswet1912,dientmen dedaarvoorwettelijkverschuldigdevergoedingentevoldoenaandeStichtingReprorecht(Postbus3051,2130KB Hoofddorp).Voorhetovernemenvan(een)gedeelte(n)uitdezeuitgaveinbloemlezingen,readersenandere compilatiewerken(artikel16Auteurswet1912)dientmenzichtotdeuitgevertewenden. Samensteller(s)enuitgeverzijnzichvolledigbewustvanhuntaakeenzobetrouwbaarmogelijkeuitgaveteverzorgen. Nietteminkunnenzijgeenaansprakelijkheidaanvaardenvooronjuisthedendieeventueelindezeuitgavevoorkomen. ISBN9789031360093 NUR777/847 Layout:HelfrichOntwerpbureau,Deventer Omslagontwerp:NanjaToebak Illustraties:MarcelJurriëns BohnStafleuvanLoghum HetSpoor2 Postbus246 3990GAHouten www.bsl.nl 5 Inhoud 1. OCSendebehandeling 6 Obsessieve-compulsievestoornis 6 Oorzaakengevolg 12 Debehandeling 15 Lijstvandedwang 16 Registratievandedwang 20 Angst 21 Vermijding 22 2. Doen 25 Oefenen 25 Terugnaardegoedemanier 27 Deoefeningen 29 Registratievandeoefeningen 30 3. Denken 32 Watjedenktenwatjevoelt(versievoorkinderen) 32 Watjedenktenwatjevoelt(versievoorjongeren) 34 Donderwolken 36 Helpendegedachten 38 Watzoudenanderemensenzeggen? 43 Tegenargumenten 46 Voorentegen 49 Research 54 Risicoprofiel 57 Onderzoekenennuanceren 59 Steldat… 61 Tryitout! 63 Eenhikjevandehersenen 66 Deregisseur 68 4. EHBO 70 6 Bedwingjedwang H.1 OCS en de behandeling Obsessieve-compulsieve stoornis Watiseenobsessieve-compulsievestoornis? Bijdeobsessieve-compulsievestoornishebjelastvandwanghandelingen (compulsies)endwanggedachten(obsessies).Deafkortingvanobsessieve- compulsievestoornisisOCS.Vaakzeggenmensenook‘dwang’of‘dwangstoor- nis’. Dwanghandelingenzijndingendiejedoetomdatjehetgevoelhebtdatjeze moetdoenofomdatjebangbentdaterandersmisschienietsergsgebeurt. Alsjedezedingennietdoet,voeljejerot,onrustig,boosofbang.Doorhet uitvoerenvandedwanghandelingenverdwijntditnaregevoel.Somsweetje datdedingendiejedoeteigenlijknietnodig,vreemdofoverdrevenzijn,maar tochlukthetjenietomermeetestoppen.Hetkanbijvoorbeeldzijndatje steedsweercontroleertofalleramenendeurenopslotzitten,datjealleswat jemetrechtsaanraaktookmetlinksaanraakt,datjedingeneenaantalkeer moetdoen,datjeheelvaakjehandenwast,ofdatjesteedsopnieuwaanje oudersvraagtofhetzogoedis.Jekuntdwanghandelingenookinjehoofd uitvoeren.Bijvoorbeeldalsjedingeningedachtenmoetherhalen,aaniets goedsmoetdenkenofdingenmoettellen. Dwanggedachtenzijnvervelendegedachten,beeldenof ideeëndiesteedsopnieuwinjeopkomenzonderdatjedat wilt.Meestalzijnhetnare,engeofvreemdegedachten waarjebangofongerustvanwordt.Somslijkthetalsof diegedachtennietbijjehorenofdateenstemmetjedeze dingentegenjezegt.Hetismoeilijkomdezegedachten uitjehoofdtekrijgen.Datluktvaakalleendoordwang- handelingenuittevoeren. Hetwerkteenbeetjealsongewenstereclameofspam. Jezietofhoorthetzonderdatjedatwilt.Meestalletje ernietechtop,maarsomsmoetjeerwelnaarkijkenof luisteren. h 1 . OCSendebehandeling 7 Dwanggedachtenkunnenbijvoorbeeldzijn: -Alsikmijnhandennietheelgoedwas,kanikziekworden. -Hebikhetwelgoedgedaan? -Ikbenslecht,wantikdenkersteedsaandatmijnouderseenongelukzullen krijgen. -Misschienstaatdedeuropen.Alsdehondnuwegloopt,ishetmijnschuld. -Ishetlichtweluit?Andersishetverspillingvanelektriciteit. -Alsikdingennietpreciesopdegoedemanierdoe,kanerietsergsgebeuren. -Ikdenksteedsaanseksmetmijnmoeder.Ikbengek. Waardoorkrijgjeeendwangstoornis? Overdeoorzaakvandedwangstoornisisnietveelbekend.Wewetenniet waaromdeeenwellastkrijgtvandwangendeanderniet.Waarschijnlijk gaathetomverschillende‘ingrediënten’diesamenkunnenleidentotdwang. Eénvandezeingrediënteniserfelijkeaanleg.Hetzitdusvooreendeelinde familie.Ookstresskanervoorzorgendatje(meer)lastkrijgtvandwang. Hoevaakkomthetvoor? Vaakdenkenmensenmetdwangdatzedeenigezijnmetditprobleem.Datis nietzo.Uitonderzoekisgeblekendat1tot2%vandekinderenenjongeren eendwangstoornisheeft.Datbetekentdatgemiddeldinbijnadehelftvan alleschoolklassenweliemandzitdielastheeftvandwang.Opjouwschool zuljeduszekernietdeenigezijn! Wordikgek? Omdatjedoordedwangvaakdingendoetofdenktdiejehelemaalnietwil doenofdenkenendievaakooknogeenbeetjevreemdofoverdrevenzijn, denkenveelmensenmetdwangdatzegekworden.Gelukkigisdatnietzo: alsjedwanghebt,benjenietgek!Dwangisooknietzoraaralsjemisschien denkt.Veelmensenhebbenweleenslastvandezedwanghandelingenof dwanggedachten,bijvoorbeeldindevormvanrituelen,vastegewoonten, bijgeloofofbezweringen.Inwetenschappelijkonderzoekiszelfsaangetoond datdemeestemensenweleensditsoortgedachtenkrijgen. 8 Bedwingjedwang Hieronderstaanvoorbeeldenvanveelvoorkomendegedachten,gewoonten, rituelenenbezweringen: -Eenklavertjevierbrengtgeluk. -Hetdoorsturenvaneene-mailnaaraljevriendenalsindee-mail staatdatdatgelukzalbrengen(endathetongelukbrengtalsjedee-mail nietdoorstuurt). -Ondereenladderdoorlopenbrengtongeluk. -Zoutoverjelinkerschoudergooienomongelukaftewenden. -Vrijdagde13eiseenongeluksdag. -Schervenbrengengeluk. -Jelievelingsshirtaantrekkenalsjeeenbelangrijketoetshebt. -Nogeenextrakeercontrolerenofdewekkerwelgoedstaat. -Afkloppenopongelakthoutalsjeietsgezegdhebtwaardoorje‘degodenin verzoekingbrengt’(bijvoorbeeld‘ikhebnognooiteenlekkebandgehad’). -Nietopdelijnentussendestoeptegelslopen. -Eenzwartekatbrengtongeluk. -Hebikdedeurwelopslotgedaan? -Eengeluksgetal. -‘Alsjehetoverdeduvelhebt,trapjehemopz’nstaart.’ -‘Omdatikvannachtgedroomdhebdatikdelottowin,isdekansgroot datditvandaagookgebeurt!Ikgameteeneenlotkopen.’ -… -… h 1 . OCSendebehandeling 9 Een‘doorstuure-mail’isvaakeenbezweringvan ongeluk(ofeenpogingomheelgelukkigteworden). Hierbovenstaatzo’ne-mail. Datjedwanghebt,betekentdusnietdatjegekbent.Vaakkomthetzelfs voortuiteenpositieveeigenschap,zoalszorgzaamzijnvooranderen,probe- rentevoorkomendatereenongelukoframpgebeurtenzorgvuldig,netjesof schoonzijn.Maarsomswordendehandelingenofgedachtenteveelofover- dreven.Erontstaateenprobleemomdatjeernietmeermeekuntstoppenen dedwangjeleventeveelgaatbeheersen.Danisheteendwangstoornis.Een dwangstoornisisduseigenlijkeenuitdehandgelopengoedeeigenschap. Erzijnookdierendiedwanghandelingenuitvoeren.Zoleefterinhetregen- woudvanNieuw-Guineaeenparadijsvogeldieinhetbossteedsweerblaadjes entakjespoetstenordent.Hetritueelschoonmakenvaneenstukjebosgrond isnatuurlijkweleenbeetjevreemdenoverdreven.Eenzuchtjewindenalles ligtweerdoorelkaar!Dezevogelweethetechtergoedtegebruiken.Hijver- leidtervrouwtjesmee. Dezeparadijsvogelzalhethelewerkboekmetjemeelopenen–vliegen,omook joutehelpendedwangweerterugtebrengentoteenpositieveeigenschap. 10 Bedwingjedwang Dezestukjesschrevenanderejongerenoverhundwang. Een soort verslaving 3 is heilig (…)Vanafgroep5begonhetomnietopde Ikhebookalzolangikmijkanherinneren lijntjesvandestraattegelstelopen,ook dwanghandelingen.(…)Ikloopvaaktus- hadikeenticommetmijnogenterollen. sendelijntjesvandestoep,maarvooral Nuishetheelerggeworden.Alsikover hebikergdatmijnlinkerhand/-voetaltijd mijnlinkerarmwrijf,moetikdatookop bovenmijnrechterhand/-voetmoetstaan mijnrechterarmdoen.Enalsikdedeur ofdatikdingenaltijdmetlinksmoetaan- dichtdoemetmijnlinkerhand,moetikde raken.Dathebikgewoonvroegerzo klinkookaanrakenmetmijnrechterhand. bedacht(ikhebnudanookmijnlinkervoet Ennogveelmeervanzulkedingen.(…)Ik overmijnrechtervoetgeslagen,alsikdat hebhettoenaanm’nmoederverteldenzij nietdoevoelikmijnietveilig).Opde zeidatikhetvanzelfmoestafleren.Dat basisschoolhadikookeentijdjedatik hebikeentijdjegeprobeerd,maardat altijd3keermijnhandenvanmijnstuur luktemegewoonniet.Toenbeniknaarde moestloslaten,waardoorikeenkeerhard doktergegaanendiezeidatikexpresiets gevallenben.Hetgetal3isnamelijkook moestdoen,bijvoorbeeldopm’nrechter- heiligbijmij.Ikmoetvaakbepaaldedin- wangwrijvenendangewoonaaniets gen3keerdoen.Ikheberalleennooitzo andersdenken,ennietopmijnlinkerwang ergbijstilgestaandatikdiehandelingen wrijven.Ikbendaarnumeebezigenhet heb,enikheberooktotaalgeenlastvan. helptsteedsbeter.Ikraadjeechtaanom Ikbeneraangewendendoewatdedwang- dattedoen,ofalsdepsychiaterhelptdat handelingenzeggen.(…)Hethoort zekerblijvendoen!(…) gewoonbijmij,hetismijnpersoonlijke Eenmeisjevan13 bijgeloof.(…) Eenmeisjevan14 Nog meer pijn Toenikjouwbrieflas,benikgaandenken. Niemand weet het Ikvondhetgewoondatikbijelkpaaltje Toenikjouwbrieflasherkendeikhet ofzoietsandersdeed.Laatstzatikinde meteen.Het‘nietopdelijntjes’lopenen auto.Ikkwamnetvanvoetbalenikhad allesmetjerechterhandaanraken.Ikheb heelergpijnaanmijnteen,maarelkkeer datook.Ikhebookdatikdanpreciesna datereenautolangskwam,moestikmijn mijnmoederdeautodeurmoetdichtslaan. teenbuigen.Ofikhetnouwouofniet.En (…)Niemandweetdatikditheb,zelfsmijn jeraadthetal:datdeednogmeerpijn.Dus oudersniet.Ikdachtdatikdeenigewas ikwouevenzeggen:jebentnietdeenige metdezedwanghandelingen. hoor,alleenikvindhetnormaal. Eenmeisjevan12 Eenjongenvan10
The list of books you might like
