ayse dalyan 2

28 Pages·2016·8.89 MB·Turkish

l i
j r
■pip
%
<jr
Bildiriler
$
$ Proceedings
W
J|L ^
■#
W
'
yJp
IV .
ULU S LARA RAS1
. * ■* 6«# * --*& ■**-■* . ' -* „ *■ ** ■* *-■
TURK* DILI VE
v,„ .^e ML ’*•»». «*► >_ M. w ^
> E D E B 1 Y A T 1
as*
istanbul Kiiltiir Universitesi
IV. Uluslararasi Turk Dili ve Edebiyati Ogrenci Kongresi
2012
TUDOK 2012
27 - 28 Agustos 2012
BiLDIRiLER
Istanbul Kiiltiir University
4th International Student Congress of
Turkish Language and Literature
2012
TUDOK 2012
27 - 28 August 2010
PROCEEDINGS
Yayina Hazirlayanlar
K. §ahan - H. B. Ye§ilta§
M. O. Hasdedeoglu - N. Giir - K. Yildinm
E. B. Yeni - Y. Yal^inkaya
YEN I TURK EDEB1YATI 385
KASSANDKA DAMGASI KOMANINDA BIRAKILM1SLIK SENDROMU
Yeliz AKAR......................................................................................................................................387
CAGDAS BUI.liARISTAN TlJRKl.KRi EDEBiYATl'NIN DONEMLERE GORE TASNiFi
U/.ERiNE BiR iNCELEME
Atif AKGUN......................................................................................................................................397
IHSAN OKTAY ANAR IN PIISEll KITALAR ATLASI ROMANINDA FANTASTiK
OGELER
FerdaATLI.......................................................................................................................................405
DIRANAS SilRiNE GEVREGi BiR YAKLA$IM
Huseyin A YAZ..................................................................................................................................421
MEVI.AnA'NIN MESNEVi'SlNDE YER ALAN TARENiN KIJRBAGA iLE ARKAPA?
OI.MASI" ADLI HIKAYENIN BjgiMHiLiMSKL fOZUMLEMESi
Yusuf AYD1N....................................................................................................................................429
METiN GOZUMI.EMELERiN0E YENI BIR YONTEM ''ARKETiPSEL GOZIJMLEME" VE
I)l$i KURD1JN RUYALARI ROMANIN1N ARKETiPSEL YONTEMLE gOZUMLENMESi
Scimet AZAP.....................................................................................................................................435
BEHCET NECATiGiL'iN §iiR DUNYASINDA METAFiZiK SOYLEMLER VE
SliRLERiNDEKi METAFiZiK TEMALAR
HiIgin BAKINC................................................................................................................................445
GERCEK VE HAYAI. MEKANLARI LiMiNAL KIJRAMI BAKI§ A^ISINDAN REFiK
HALiD KARAY'IN "iSTANBUL" ADLI HiKAYESi VE PINAR KUR'UN "BiR DELi AGAf
ADLI HiKAYESiNDEN ORNEKLER
Mzisa BUSKiVADZE......................................................................................................................459
SEZAi KARAKOCTJN HIZIRLA KIRK SAAT iSiMLi §iiR KITABINDA DiNI VE
FOLKLORiK GONDERMELER
Ay ?e DALY AN...................................................................................................................................463
AHMET HAMDi TANPINAR'IN HiKAYELERiNDE RUYA VE Ki^LiK BOLUNMESi
MeralEREZ......................................................................................................................................487
ACI DENiZ'DE METiNLERARASI iLi$KiLER
Yilmaz EVA T...................................................................................................................................497
ALEV ALATLI’NIN KABUS ROMANINDA "YENi DUNYA DUZENI" SEMBOLiZMi
El mas FERlK...................................................................................................................................507
835 SATIR ve SON $iiRLERi ORNEGiNDE NAZIM HiKMET §iiRiNDEKi iMGESEL
DEGi§MELER
S19
8BDURRAUF FiTRBTiN "8SL SEVGi" PYESiNDB C9DiD£iLIK iDEYALARI
Nargiz HUSEYN............................................................................................................................535
ROMAN VE SiNEMA iLi§KiSiNE KURAMSAI. BiR BAKI$
Ozlem KALE..................................................................................................................................543
SEZAi KARAKOg'UN YAGMUR DUAS1 SiiRiNDE ESTETiK DECER OLARAK YOCELiK
KATEGORiSi
Mine KARATA$...........................................................................................................................553
CEMAI. SUREYA'NIN GUILLAUME APOLLINAIRE CEVlRiLERi VE KENDi 511R i N E
ETKiSi
EmineKARTAL............................................................................................................................557
KEMAL TAHiR'iN SAGIRDERE ROMANINDA SOSYOLO|iK ARKA PLAN
Bilal KOKSAL...............................................................................................................................571
ANAYURT OTELi'NDE BiR YALNI7.: ZEBERCET
Selmin KU$...................................................................................................................................583
CAGDAS AZERBAYCAN COCUK EDEBIYATI
Rdv$en M EMM EDO V................................................................................'...............................589
EDEBiYATIN DONU§TUR0c0 GUCUNU EDEBi ESERLER UZERiNDEN OKUMA
DENEMESi
ElifOKSUZ GUNE$......................................................................................................................597
ILETiSiMSiZLiGiN SOMUT GORONGOsO VE BiREY: MURATHAN MUNGAN'IN
KiBRiTgOPLERi
ArifOZGEN.......................................................................................................................................611
ANTITHETIC MACRO-DIALOGUE MODEL IN ORHAN PAMUK'S NOVEL WHITE
CASTLE
Katerina POSOKHOVA................................................................................................................621
"TEKAZA-YI USLUB"A VEDA VE BA$LANGICIN SONU "SENiN igiN" CENAB
§AHABETTiN’E STiLiSTiK VE TEMATiK BiR BAKI$
Gdkhan REYHANOGULLAR1......................................................................................................629
ANAYURT OTELi ROMANINDA KADIN1N TEMSiLi
ilhan SUZGUN.................................................................................................................................641
gOK KATMANLI POSTMODERN BiR ROMAN: MAHREM
Necati TONGA.................................................................................................................................649
ADALET AGAOGLU'NUN ^ATlDAKi CATLAK ADLI OYUNUNUN YAPISALCIL1K
I§iGINDA TAHLiLi
Yavuz Sinan ULU...........................................................................................................................663
SEZAi KARAKOC’UN HIZIRLA KIRK SAAT iSiMLi §ilR
KiTABINDA DiNI VE FOLKLORIK GONDERMELER
Ay$e DALYAN
Mugla tniversilesi, Edebiyat Fakiiltesi, Tiirk ilili ve Edebiyati Boliimii
OZET
Metin. ciimlelcrle OrUlen anlatma vc anla$ma aracidir. Mennler yazilma a mag lari na gore
ogrctici meiinler vc sanat gayesi taijiyan edcbi metinlcr olarak ikiye ayrtlmaktadir Edebi mclin.
mal/emesi dil olan giizel sanal cikinligidir. Edehi eserler. kendi donemlerine kadar olu§an
kiiltiirel birikimden beslemrler Her metin bir onceki metinden anlam. tlslup. dii$iince. tekmk
yoniiylc etkilenmis ve bu verilerden hareketle yeniden iiretime ge^irilmi^tir. Boylece edebi eser.
90k seslilik barindirmaktadir. Co§ku ve heyecana bagli bir edebi metin olan §iir de. insanin
yaradili§indan bu yana kaynagini mitoslardan, dinden ve sosyal hayattan almi§tir. ikinci Yeni
$airlcrinden Sezai Karako<; da bu kaynaklardan beslenen ve ^iirlerinde sik sik metinlerarasi
ili$ki baglantisi kuran §airlerdendir.
Bu bilgiler i§iginda Sezai Karakoc’un Htzirla Kirk Saal isimli §iir kitabi metinlerarasi
ili§ki baglaminda incelenecektir.
Anahtar kelimeler:. metinlerarasi ili§kiler.£ezai Karako?, Hizirla KirkSaal.
ABSTRACT
Text is a means of communication knitted with sentences. Texts are divided into two
categories, and they are educatory texts and literary texts. Literary texts are creation of fine arts
whose material is language. Literary works are supported by cultural background of their
periods. Every text is influenced by the previous text in meaning, style, thought, and technical
aspects, and reproduced a new text as a result of this interaction. Thus, literary works contain
polyphony. Poetry, a literary text, written with enthusiasm and excitement, lakes its roots from
the source of the Mythos, religion and social life. Sezai Karako?, who is deemed as one of the
greatest poets in Second New movement, is nourished with these sources, and often establishes
inter-textual relationship connection in his works.
In consideration of this information. Sezai Karakoc's poems in his book Hizirla Kirk
Stun will be examined in the context of inter-textual relations.
Key Words inter-textual relations. Sezai Karako?. Hizirla Kirk Saai.
Tiirk edebiyatimn §airleri ve yazarlari kendi doneminin sanatkarlanndan oldugu
kadar, geijmijte yazilan metinlerden, kutsal kitaplardan, mitoslardan ve folklorik
unsurlardan etkilenmi? ve bu unsurlardan aldikiari imge, konu ve ttirleri yeniden iiretme
yoluna gitmijlerdir. Sezai Karako? da ?iirlerinde kutsal kitaplardan, mitoslardan ve
folklorik unsurlardan fokfa yararlanmi? bir §airdir.
Bu ?ali$mada Sezai Karakog’un Hizirla Kirk Saal isimli $iir kitabmi kaleme alirken
etkilendigi kaynaklar tespit edilecek ve soz konusu kitap, bu kaynaklar apisindan
fozumlenecektir. B6ylece Sezai Karakoip’un bu ?iir kitabmin dini ve folklorik
kaynaklarina inilecektir. „
iiy$c unij i /-viv
Sezai Karako9’un Hizirla Kirk Saat'i kirk jiirden olusmu§tur. Metnin yapisina
bakmamiz ifin iskeleti olu§turan birimleri tespit etmemiz gerekir. Bu §iirler iperik
olarak birimlere ayrildiginda, ilk on dokuz jiirde bizzat Hizir’in kendi diliyle kendisini
anlattigi soylenebilir. Yedi Uyurlar’m hikayesi ile ba?layan ikinci birim 20. ile 40. §iir
arasini kapsamaktadir. Bu birim, genel olarak Islam tarihi iizerine kurgulanirken
biyografik Ozellikler ta$iyan (21., 22., 23. ve 30.) §iirlere de rastlanmaktadir.
Birinci birimde Hizir kendini anlatir. Bu birimde, Islam diinyasindaki Hizir algisi
ile halk arasindaki Hizir anlayi$larimn bir ki§ide toplandigi goriiliir. Bu birimde Hizir,
fiziki Szelliklerinden, bilgisinden, ya§am tecriibelerinden, tarihe tanikhk edi?inden, ulu
ya da melek olarak algilam$indan, kendisine yardim edenlerden bahsetmektedir.
ikinci birimin ilk §iirinde (20. ?iir), Yedi Uyurlar’in kendilerini anlattigma ?ahit
oluruz. Karakop, bu birimde Kur’an-i Kerim’in Kehf suresinden etkilendigi gibi,
Anadolu’nun Roma ve Turk halk inam§larindaki Yedi Uyurlar efsanelerine de yer
vermi§tir. Bu §iir, Karakof'un hikayeleri temellendirdigi magara meteforuyla islam
tarihinin onemli olaylarina gefi$ini saglar.
ikinci birimde yer yer ?airin, ?ocuklugunu gepirdigi Ergani ve Dicle kasabasindaki
amlariyla kar$ila$iriz. Birimde biyografik gondermeler pok yer kaplamamaktadir. gair
bu birimde Kur’an-i Kerim’de gegen ‘su’ ile ilgili 9e?itli hikayelere gondermelerde
bulunur. Boylece hikayeleri, Hizir’dan ve onun en bilinen hayat suyundan
uzakla§madigi gibi, gondermeleri de Hizir’in 9agri?im alaninda bulunan'su’ve ‘magara’
kavramlariyla birbirine baglar. Vine bu birimde ?air, Islam tarihi ile ilgili gOndermeleri
yaparken kolektif bir anlayi? olan ‘biz’ algisiyla konu?ur. Biyografik unsurlarm
bulundugu gondermelerde ise 3. tekil $ahis olarak seslendigi goriiliir.
$iir kitabimn i<;erigine baktigimizda zengin bir kiilturle kar$ila§iriz. Kur'an-i Kerim
temelli gondermeler en 90k yeri kaplamaktadir. $air, islam kulturil ve tarihinden aldigi
unsurlara folklorik urlsurlari da ekleyerek gelenegi ycniden iiretime goturmUjttir.
gur kilabinda zaman 90k geni$tir. $air insaiiligm varatili?indan itibaren giiniimuze
kadai geriye gitmeler, ileri ftrlamalarla zaman kavramim metafizik bir algiyla i?lemi$tir.
‘$air bir du§ iipinde yolculuk yapmaktadir. Bir an Nuh’un i^isi iken birden Yusufun
hapishane arkada$ma donti$iir. Boylece zamanda stnir ve kronoloji kalkar (tayy-i
zaman). Mekanda da bu dii$ ve simrsizlik hali (tayy-i mekan) goriilmektedir. Omegin
$airin islam kiiltiirunde onemli bir yeri olan Mekke, Sina Dagi, Kudus etrafinda
doia$irken birden 90cuklugunun geptigi Ergani ve Dicle kasabasina dondiigiinu goriiriiz.
Zaman zaman Cennet ve Cehennemde dola$ir, Arafta bekler hatta bizzat Araf olur.
islam dunyasinin topraklanndan Roma’ya, Amerika’ya gidip gelmeler ya$ar.
§iirin $ahis kadrosu da geni$tir. Bu kadroyu, genel olarak peygamberler, melekler,
dini, tarihi, edebi $ahislar olu$turmaktadir. $iirlerde kutsal ki§ilerle ilgili Tiirk-islam
kiilturiine ve Anadolu baglantisiyla Yunan hikayelerine ve olaylarina gondermeler
yapilmi$tir. Bu unsurlarin hepsini birle?tiren ortak nokta ‘Hizir’dtr. Sanki biitiin bunlara
Hizir $ahit olmu$tur. Olaylarda Hizir bazen aktif rol oynarken, bazen de 3. $ahis olarak
anlatici konumuna ge<;er. Kur’an-i Kerim de bulunan Kehf suresindeki tip hikaye,
Hizirla Kirk Saal'in temelini olu$turur. Karako?, bu sure etrafinda gondermede
bulundugu diger hikayeleri de ‘magara’ ya da ‘su’ metaforlariyla birbirine baglar.
Ornegin, Kehf suresinin ikinci hikayesindeki ab-i hayal ile baglantili olarak $airin
‘su’yu ve ‘magara’yi imanm birer simgesi olarak kullanir. Bfjylece yukanda bahsedilen
unsurlari birbirine baglayan en onemli nokta ‘su’ve ‘magara’dir. Bu ytizden §air 19m bu
464
“HIZIRLA KIRKSAATTE DlNI VE FOLKLORIK GONDERMELER
kavramlar kutsaldir. Su kelimesinin <;agn?im alaninda bulunan ve islam diinyasinda
biiyuk yeri olan ‘kuyu’ metaforu da ‘su’ gibi gondermeleri olu^turan unsurlari birbirine
baglama ozelligi ta$imaktadir.
(^alijmamn bundan sonraki boliimlerinde birimlerde tespit edilen dini ve folklorik
gondermeler ayrintili olarak ayri baijhklar alttnda inceleneeektir.
A. Dini Gondermeler
1. Peygamberler
Sezai Karakop, Hizirla Kirk Saal isimli ?iir kitabinda kutsal kitaplarda gepen
neredeyse biittin peygamberlere gdndermelerde bulunmu$tur. Bizzat isimlerini
zikrederek en <;ok gondermede bulundugu peygamberler sirasiyla ijoyledir: Hz. isa, Hz.
Musa, Hz. Muhammet, Hz. ibrahim, Hz. Ilyas, Hz. Yahya, Hz. Yusuf, Hz. Zulkuful, Hz.
Zekeriya, Hz. Davud, Hz. Eytip, Hz. Suleyman, Hz. Suayyib, Hz. Yu§a, Hz. §it, Hz.
Null, Hz. Yakup, Hz. Lut, Hz. Yunus, Hz. Ishak, Hz. idris, Hz. Salih ve Hz. ismail.
Bildiri konusunun geni§ligi ve zamanin kisitliligi sebebiyle bu pali^mada en 90k
gOnderme yapilan peygamberler incelenecektir. Bunlar, Hz. Musa, Hz. Isa ve Hz.
Muhammet’tir.
1. 1. Hz. Musa
Sezai Karakop’un Hizirla Kirk Saal isimli $iir kitabinda Hz. Isa’dan sonra en 90k
gondermede bulunulan peygamber Hz. Musa’dir. Zaten $iir kitabi da Hizir’in,
dolayisiyla Hizir’la baglantili olarak Ku'an-i Kerim’in Kehf suresi iizerine kumludur.
Hz. Musa, bu surenin onemli bir parpasidir, bu yiizden en 90k gonderme ona yapihr.
Hizirla Kirk Saal isimli §iir kitabinda Hz. Musa’ninl5 yerde (s. 188, 190. 203, 204, 228,
237, 239, 261, 263, 267, 268, 276, 279, 285, 292 ) ismi zikredilmi?tir.
a. Hz. Musa'nin Dogumu
Sezai Karakoi;, Hizirla Kirk .S'tra/’inde peygamberlerle ilgili gondermelerde
bulunurken tarihi kronolojik siralamayi tercih etmiijtir. Kitabin ilk birimi olan I. ile 19.
§iirleri arasmda, Hz. Musa ile Hizir’in Kur’an-i Kerim’in Kehf suresinde ayrintili olarak
anlatilmasindan dolayi yapilan gondermelerin, ikinci birimin 28. ^nrinde yogunla^tigi
goriiliir.
Sezai Karakop’un. Hizirla Kirk Saal'inde Hz. Musa'ya yapilan gondermelerimn
arasinda dogumla ilgili "Suva birakilmif (,ocugu Kuriaran kuJin Asivc misralan
bulunmaktadir. Sezai Karakov'un bu misralarda i>arct ettigi olay, Kur'an 1 Kerim'in
Kasas suresinin 7. ayetinde; “Cocugunu emzir Onun ba$tna bin bir tehlikeli hal
geleceginden korkarsan o zaman onu suya birak Bogulmasindan korkma Hit;• kuykun
olmasw ki biz onu Sana vine dondurecegiz Ve onu pevgamber yapacagiz" ^eklinde
ge?er. Bu ayetin Taberi’ye gore hikayesi $oyledir: Hz. Musa, Hz. Yusuf soyundandir.
Misir’da Israilogullanna gonderilmiijtir Hz. Musa dogdugunda. Misir’in hukiimdari ve
ilahi olarak kabul edilen ki$i Firavundur. Firavunun yanmdaki kahinler baktiklari yildi/
falinda o yil dogacak olan israilogullannd'an bir pocugun kendisinin sonunu getirecegim
soylerler. Firavun da bOliin lilkede, o sene dogan crkek vocuklanm oldiirme karari alir
Hz. Musa'nin annesi pocuguna kiyamaz ve marangozda bir sandik yaptirir Yaptirdigi
sandikla Hz. Musa’yi Nil nehrine birakir Zaten Hz Musa'nin ismindeki 'Mu' Ibrani
dilinde su deinektir, ‘sa’ da agai; demektir. Firavun, su kcnanndaki sandigi goriir ve
sandigi kendisine getirtir; suyla gelen bebegi oldiirtmck istese de e$i Asiye ve kizi buna
1 Karako^, S., (2011), (run Dogmadan- Tophi $iirlerIstanbul. Dirih> Yay . s 2(i7
: Kur’an-i Kerim, Kasas: 7.
kar?i (,'ikar Boylece H/. Musa, Firavun'un sarayinda buyiimcyc ba?lar'. Tevrat’ta ise
dogan bebcklenn 6ldiirulu?ii ve Hz. Musa’mn dogumu farkli anlatilmaktadir. Tevrat’a
gore Firavun. Misir'da israilogullarinin niifusunun arttigini goriinee dogan her erkek
V'ocugu oldiirtme karari alir, ama ebeler dogan focuklari oldiirmcz. Bunun iizerine
Firavun dogan hutun crkeklen Nil'e biraktirir. Hz. Musa'nin annesi ogluna kiyamasa da
dogumundan on uv ay sonra hasir sepet ii;inde Nil’e birakmak zorunda kalir. Hz.
Musa'yi Firavunun kizi bulur ve bebegi evlat edinir4. Sezai K.arako<;’un “Kurtaran
kadm Asiye'" misrasiyla Hz. Musa'nin dogumu ile ilgili islami kaynaklara gondermede
bulundugu anlaijihr.
h. Hz. Musa'nin Mucizeleri ve Pevgamberligi
Sezai Karakov, Hizirla Kirk Saal'in 28. ?iirini Hz. Musa’ya ayirmi?tir, Bu ?iirde
Hz. Musa'nin peygamberligindcn, mueizelerine kadar biri;ok hikayeye gondermeler
bulunmaktadir
Sezai Karakoi;, "Ehramlarin nliim saatH Gnz donemi! Yahya saali degil Isa saali
dcgill Musa saali'”' misralariyla Hz. Musa'nin peygambcrliginin ve mueizelerinin
oldugu zamani i?aret etmektedir. Bu bir milattir. Ehramlarin yani Firavun doneminin
bittigi, israilogullarinm doneminin ba?ladigi tarihi devirdir.
Hz. Musa, Firavun'un yaninda ya?arkcn bir gun bir Kipti’nin bir Yahudi’ye yaptigi
i?kenceye ?ahit olur, miidahale etmeyi du?uniirken Kipti’yi vanh?likla oldiirur.
Firavun’un kendisini eezalandiracagmdan korkup, Misir’dan uzakla^ir. Yolda Cebrail
ile bir melek, giizel insan sifatiyla Hz. Musa'yi Medyen ?ehrine $uayb Aleyhisselam’a
yonlendinrler Hz. Musa, $uayb’in kizi Safura ile evlenebilmek ifin yillarca 9ah?ir.
Yillar sonra $uayb, kizi Safura’yt Hz. Musa ile evlendirir. Evini, yurdunu ozleyen Hz.
Musa, $uayb’le konu?up Misir’a gitme karari alir. $uayb de Hz. Musa’ya, yolculugu
uzun oldugu ii;in bir asa verir. Hz. Musa, e?i Safura ile Misir yoluna dii?er. Gece olunca
Tur-i Sina’da konaklarlar. Ate? yakmak isteyen Hz. Musa, ileride dagin uzerinde bir i§ik
gorur, orada birilerin olacagmi ve onlardan ate? alabilecegini du?iintip i?iga dogru
ilerler. Ate?in bogiirtlen agacimn yaninda yandigim gfiriir ve Allah ile burada konu?ur7.
Burada Hz. Musa’mn iki mucizesi genjekle^ir. Ilk mueize asamn yilan olmasidir.
Tevrat’ta bu mucizeler aym ?ekilde anlatilmaktadir. Buna gSre Hz. Musa, Medyan
?ehrinden aynlir ve Allah ile Tanri 'Daginda konu?ur. Burada Hz. Musa’nin asasimn
yilan olmasi mucizesi g§r.fekle?ir8. ikinci mucize ise “Ah bu ne beyaz ne beyazj
Musa'nin elleri9, Beyaz elin koyundan fikma vakli10" misralarinda belirtildigi gibi Hz.
Musa’nin elinin beyaz olmasidir. Bu Kur’an-i Kerim’de ?oyle gefmektedir: “Elini
koynuna sok!' Vine fikar. Kusursuz olarak bembeyaz Qiksw. Ba$ka bir alameti de
gor!11". Tevrat’ta ise ‘'"Elini koynuna koy’ dedi. Musa elini koynuna koydu. Qikardigi
zaman eli bir deri hastaligina yakalanmif, kar gibi bembeyaz olmuflu12" ?eklinde
1 bin Cerir’iit-Taberi, E., ?ev: Faruk Gurtunca, Tarih-i Taberi, C.: 1, Istanbul, Saglam Yay., s. 346-394.
4 Tevrat, Misir'dan Qiki?, 1: 1-2: 10.
s Karakoi;, S., (201 i), s. 267.
6 Karakoi;, S., (2011), s. 237.
bin Cerir’iit-Taberi, s. 373-394.
H Tevrat, Misir’dan Qiki?, 2: 11 - 4: 5.
q Karakoi;, S., (2011), s. 292.
10 Karakoi;, S., (2011), s. 237.
“ Kur'an-i Kenm, Taha: 22.
12 Tevrat, Misir’dan Qtkiif, 4: 6.
466
gefmektedir. Bu mueizesiylc Hz.. Musa, Firavun'u Hakk dinine fagirma vazifesiyle
gonderilen peygamber olur. §airin yukaridaki misralariyla kutsal kitaplardaki Hz.
Musa’ya gonderilen mucizelerden beyaz elle ilgili ayetlere gonderme yaptigi anla^ilir.
Sezai Karakof, “Sagda Musa 'nm bayragi dikilil Soldo Firavun 'unt Vakil bir biiyii
vakti/ Bir biiyiinun obiir buyiiden ayrilma vakti'3" misralariyla Hz. Musa’nin Tur-i
Sina’daki ilk mucizesi olan asamn yilana ddnii$mesine gondermede bulunur. Buna gore
Hz. Musa, asasiyla birlikte Tur-i Sina’dan Misir’a gider. Orada Firavun’u Hak dinine
?agirir. Firavun da Hz. Musa’nin bir peygamber oldugu tezini furiitmek ipin Misir’in
dort bir yanmdan biiyiiculeri gagirtir. Bir meydan olu^turulur. Sezai Karakoi; bu
atmosfere “Topragin ustiinde/ Toz i<;inde yapdacak bir $ey var/ Bir degifim/ l$te bir
degi$im saati'4" misralariyla gondermede bulunur. Hz. Musa ile biiyiiciiler kar$i kar^iya
gelirler. Karakof da bu ana “Musa 'yla biiyiiciiler kar$i kar$tya geldi/ Israil ve Misir
kar$i kar$iya geldi1 diyerek yine gondermede bulunur. Boyle bir anda Misir’in iinlii
buyiiciileri eiva ile birle§tirilmi§ sahte yilanlarini yere atarlar. Sira Hz. Musa'ya gelince,
Allah: “Ey Musa! Sag elindeki asayi yere birak, la onlann yaptiklari biiyiileri yutsun.
Onlarin sihrini bozsun16" der. Sezai Karakof da bu olaya “O/w agacin ydana donme
vakti/ Ydana kutsal bir odev yuklendigi saal17” misralariyla am§tirmada bulunur. Hz.
Musa elindeki asayi yere biraktigmda asa kocaman bir yilan olur ve buyiieulerin
yilanlarini yutar.18 Boylece Hz Musa, kendisine gelen asa ile peygamberligini
Misirlilara kamtlar. Bu olay Tevrat'ta da gepmektedir19. Kutsal kitaplarda gepmeyen,
?airin misralannda bulunan civa gondermesi Taberi Tarihi’nde bulunmaktadir. Sezai
Karakof’un, “Ve agai; civayi yendi/ inant; yendi bilgiyi20" misralariyla Taberi’nin
aktardigi civa baglantili, yilana donii^en asa hikayesine gondermede bulundugu
anlajilir.
Sezai Karakog’un, Hizirla Kirk Saat'in 10. $iirinden alman “Ben ogrettim Musa'ya
efyanin otesini2/” misrasiyla Kur’an-i Kerim’in Kehf suresinin ikinci hikayesi olan22,
ismi verilmeyen, ama Hizir oldugu dujuniilen Hizir ile Hz. Musa kissasina gondermede
bulundugu anla^ilir. Bu kissaya gore Hz. Musa bir gun birisiyle kar$ila?ir. O ki$i
Musa’ya, ‘bu zamanda senden fazla ilim bilen var midir?’ diye sorar. Hz. Musa da ‘bu
zamanda benden fazla ilim bilen yoktur’ der. Ardmdan vahiy gelir ve kendisinden fazla
ilim bilen ki$inin Hizir oldugu bildirilir. Bunun iizerine Hz. Musa, Hz. Yusuf soyundan
Yu$a ile birlikte, yanlarina bir ekmek ve bir balik alarak, Macmel Bahreyn (iki denizin
birlejtigi yer)’e giderler. Orada Yu§a, baligi yanina koyup zenbilde ellerini yikar.
Elinden akan su baligin iizerine damlar. Balik canlamr ve suya atlar. Yu?a 90k yorgun
oldugu i?in uyur ve bu olayi Hz. Musa’ya anlatmayi unutur. Yolda acikan Hz. Musa,
Yuja’dan baligi getirmesini ister. Yu?a da olanlan anlatir. Hz. Musa, Hizir’in orada
olacagim anlayip olayin oldugu yere geri doner. Orada Hizir’la goriijur. Hizir, Hz.
I! Karakof, S., (2011), s. 203.
“ Karakof, S., (2011), s. 237.
l5Karako9, S., (2011), s. 239.
16 Kur’an-i Kerim, Taha: 69.
17 Karako?, S., (2011), s. 203.
18 bin Cerir’ttt-Taberi, s. 394-402. ,
19 Tevral, Misir’dan Ciki$, 7: 9- 7: 13.
20 Karakop, S., (2011), s. 239.
11 Karakot, S., (2011), s. 190.
22 Kur’an-i Kerim, Kehf: 60-82.
467
t