ayrışma hipotezi ve abd etkisi PDF
Preview ayrışma hipotezi ve abd etkisi
T.C. KADİR HAS ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ İŞLETME ANABİLİM DALI FİNANS VE BANKACILIK BİLİM DALI AYRIŞMA HİPOTEZİ VE YÜKSELEN PİYASA EKONOMİLERİNDE ABD ETKİSİ Doktora Tezi GÖKÇE KOSOVA İstanbul, 2011 T.C. KADİR HAS ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ İŞLETME ANABİLİM DALI FİNANS VE BANKACILIK BİLİM DALI AYRIŞMA HİPOTEZİ VE YÜKSELEN PİYASA EKONOMİLERİNDE ABD ETKİSİ Doktora Tezi GÖKÇE KOSOVA Danışman: PROF. DR. SUDİ APAK İstanbul, 2011 ÖZET ABD ekonomisinde, 2006 yılının ikinci yarısından sonra görülmeye başlayan yavaşlama ve yükselen piyasa ekonomilerinde sürmekte olan büyüme gücü, ‘ayrışma’ olarak adlandırılan tartışmayı başlatmıştır. ABD subprime mortgage krizinin ilk zamanlarında yükselen piyasalar, gelişmiş ekonomilere göre gerek ticari gerek finansal anlamda daha iyi bir performans ortaya koymuşlardır. Ayrışma tartışmalarının arkasında da bu olgu yatmaktadır. Ayrışma hipotezi, ülkeler arasındaki artan ticari ve finansal bağların, ülkelere özgü şokların uluslararası iletimini kolaylaştırarak ülkeler arasında daha büyük iş döngüsü senkronizasyonuna neden olduğunu savunan küreselleşmeye karşıt görüş geliştirmektedir. Bu çalışmanın amacı, ABD ile yükselen piyasa ekonomileri arasında ekonomik ve finansal anlamda ayrışmanın gerçekleşip gerçekleşmediğini araştırmaktır. Ayrışmanın ekonomik açıdan analiz edilmesinde, öncelikle ABD’nin iş döngüsü ile seçilen yükselen piyasa ekonomilerinin iş döngüleri arasında ayrışmanın gerçekleşip gerçekleşmediği test edilmiştir. Ayrışma hipotezi, son yıllarda yükselen piyasa ekonomilerinin iş döngülerinin gelişmiş ekonomilerin iş döngülerinden daha bağımsız hale geldiği fikridir. Bu bağlamda, çalışma bir kademe daha ileri götürülüp gelişmiş ekonomileri temsilen G7’nin iş döngüsü ile yükselen piyasa ekonomilerinin iş döngüleri arasında ayrışmanın gerçekleşip gerçekleşmediği test edilmiştir. Ayrışmanın finansal açıdan analiz edilmesinde ise ABD S&P 500 endeksi ile seçilen yükselen ve gelişmiş ekonomilerin hisse senedi endeksleri arasında ayrışmanın gerçekleşip gerçekleşmediği test edilmiştir. Ekonomik ve finansal anlamda ayrışmanın analiz edilmesi, uzun dönemli ilişkiler bağlamında Johansen Eşbütünleşme Testi ile, kısa dönemli ilişkiler bağlamında VECM ile, değişkenler arasındaki nedensellikler bağlamında VAR Granger Causality/Block Exogeneity Wald Testi ile ve değişkenlerin varyanslarındaki değişimlerin kaynakları bağlamında VAR varyans ayrıştırması tekniği ile gerçekleştirilmiştir. Gerek ekonomik gerekse finansal ayrışma konusunda uygulanan analizler, ABD ile yükselen piyasa ekonomileri arasında ayrışmanın gerçekleşmediğine işaret etmektedir. Anahtar Kelimeler: Ayrışma, ABD Subprime Mortgage Krizi, Yükselen Piyasa Ekonomileri, Küreselleşme, Çok Değişkenli Zaman Serileri Analizi. i ABSTRACT After the second half of 2006 the slowdown seen in the USA economy and the ongoing growth power in emerging market economies initiated the discussion named ‘decoupling’. During the beginning of the USA subprime mortgage crisis emerging economies put in a better performance in terms of trade and financial compared to developed economies. This is the fact which lies behind decoupling discussions. The decoupling hypothesis is developing an opposing view to the globalization which defends stronger trade and financial linkages across countries, facilitates the international transmission of country-specific shocks, thus leading to greater business cycle synchronization. The purpose of this study is to investigate whether economical and financial decoupling between the USA and emerging market economies occurred or not. In the economical analysis of the decoupling, primarily, was tested whether decoupling between the business cycle of the USA and the business cycles of the selected emerging market economies occurred or not. The decoupling hypothesis is the idea that, business cycles of emerging market economies became more independent of business cycles of developed economies in recent years. Within this context, the study was taken a stage further and whether decoupling occurred between the business cycle of developed economies represented in G7 and the business cycles of emerging market economies was tested. In the financial analysis of decoupling whether decoupling occurred between the USA S&P 500 index and the stock indexes of the selected developed and emerging economies was tested. The analysis of economical and financial decoupling was performed with Johansen Cointegration Test in the context of long term relationships; with VECM in the context of short term relationships; with VAR Granger Causality/Block Exogeneity Wald Test in the context of causality between variables; and with VAR variance decomposition technique in the context of the sources of changes in variances of variables. The analysis performed on both economical and financial decoupling indicates that decoupling between the USA and the emerging market economies haven’t occurred. Keywords: Decoupling, The USA Subprime Mortgage Crisis, Emerging Market Economies, Globalization, Multivariate Time Series Analysis. ii ÖNSÖZ Son on yılda, gelişmiş sanayi ekonomilerinin büyüme hızlarında yavaşlama görülürken yükselen ekonomiler dikkate değer bir büyüme performansı yakalamışlardır. Bu durum, yükselen piyasa ekonomilerinin iş döngülerinin sanayi ekonomilerinin iş döngülerinden ayrıştığı yönünde genel bir kanıyı harekete geçirmiştir. Ayrışma hipotezi, yükselen piyasa ekonomileri ile ABD ekonomisi arasındaki ilişkinin geçmişte olduğu kadar yakın olmadığı inancına dayanmaktadır. ABD’nin artık küresel büyümenin yönlendiricisi olmadığını ileri süren bu kavram, son dönemde oldukça popüler hale gelmiştir. ABD ekonomisinin resesyona girmesi, Lehman Brothers’ın çöküşü ve krizin küresel bazda yayılması ile ayrışma tartışmaları yerini birleşmeye bırakmıştı. Birleşme hipotezi, ABD ekonomisindeki resesyonun, diğer ekonomiler üzerinde de etkisinin büyük olacağı anlamına gelmektedir. Ulaşım, iletişim, ticaret ve finanstaki hızlı ilerlemelerle, dünya ekonomisi daha entegre hale gelmiştir. Ülkeler arasındaki güçlü ticari ve finansal bağlar, bir ekonomiye özgü şokların diğer ekonomilere iletimini kolaylaştırmaktadır. Bu çalışma ile, ABD ekonomisinde yaşanan subprime mortgage krizinin yansımasının küresel olduğu, gittikçe küreselleşen dünyamızda hiçbir ekonominin küresel şoklardan tamamıyla izole kalamadığı ve ABD ile yükselen piyasa ekonomileri arasında ayrışmanın gerçekleşmediği anlatılmaya çalışılmıştır. Çalışmamın tüm aşamalarında değerli görüşleri ile katkıda bulunan tez danışmanım Prof. Dr. Sudi Apak’a, analiz bölümünde ilgisini, bilgisini ve desteğini benden esirgemeyen değerli hocam Yar. Doç. Dr. Funda Sezgin’e, çalışmamı daha iyi noktalara taşımamda bana öneri ve görüşleriyle ışık tutan değerli jüri üyeleri; Prof. Dr. Niyazi Berk, Doç. Dr. Hasan Eken, Doç. Dr. Sedat Aybar ve Yar. Doç. Dr. Ali Akkemik’e teşekkürlerimi bir borç bilirim. Ayrıca, tüm eğitim hayatım boyunca benden maddi ve manevi desteğini esirgemeyen babam Güray Kosova’ya ve doktora eğitimimin tamamında her konuda sonsuz sabırla bana destek ve yardımcı olan eşim Serkan Çapraz’a çok teşekkür eder, çalışmamın tüm ilgililere faydalı olmasını dilerim. İstanbul 2011 Gökçe Kosova iii İÇİNDEKİLER Sayfa No. ÖZET ........................................................................................................................ i ABSTRACT ............................................................................................................. ii ÖNSÖZ ................................................................................................................... iii TABLO LİSTESİ ................................................................................................... vi ŞEKİL LİSTESİ ...................................................................................................... x KISALTMALAR ................................................................................................... xii 1. GİRİŞ ................................................................................................................... 1 2. AYRIŞMA HİPOTEZİ 2.1 Ayrışma Hipotezine İlişkin Genel Çerçeve ................................................. 5 2.1.1 Ayrışma Kavramı ........................................................................... 5 2.1.1.1 Ekonomik ve Finansal Ayrışma .......................................... 7 2.1.2 Ayrışma Tartışmalarının Tarihçesi ................................................ 10 2.1.2.1 Ayrışma Savunucularının İddiaları.................................... 13 2.1.2.2 Ayrışma Karşıtlarının İddiaları ......................................... 18 2.2 Ayrışma ve Birleşme Tartışmaları ............................................................ 23 2.3 ABD Subprime Mortgage Krizi, Ayrışma ve Piyasalar ............................. 28 2.4 Ayrışma, Bulaşma, Birleşme: Aktarım Kanalları ...................................... 42 2.4.1 Aktarım Kanalları ......................................................................... 42 2.4.1.1 Küresel GSYİH, Ticaret ve Ayrışma ................................. 46 2.4.1.2 Emtia Fiyat Gelişmeleri ve Ayrışma ................................. 50 2.4.1.3 Hisse Senedi Piyasaları ve Ayrışma .................................. 51 2.4.1.4 Para Birimi Hareketleri ve Ayrışma .................................. 52 2.4.1.5 Sermaye Akışları ve Ayrışma ........................................... 53 2.4.1.6 Dış Ticaret Finansmanı ve Ayrışma .................................. 54 3. AYRIŞMA VE KÜRESELLEŞME 3.1 Küresel Ticari Bağlar ...................................................................... 60 3.2 Küresel Finansal Bağlar ................................................................... 67 4. AYRIŞMA VE YÜKSELEN ASYA EKONOMİLERİ 4.1 Kriz Öncesi Ticaret ve İç Talep Kompozisyonu ........................................ 78 4.1.1 Bölge İçi Ticaret Kompozisyonu .................................................. 79 4.1.2 Bölge İçi Ticaret ve İç Talep İlişkisi ............................................. 86 4.1.3 Çin’in İç Talep Potansiyeli ve Doğu Asya Ticaretindeki Yeri ....... 89 4.2 Kriz Sırası ve Sonrası Ticaret Performansları............................................ 92 4.2.1 Çin’in Ticaret Performansı ........................................................... 98 iv 5. AYRIŞMA HİPOTEZİNİN TEST EDİLMESİNE YÖNELİK EKONOMETRİK ANALİZ 5.1 Ekonomik Ayrışma ................................................................................. 101 5.1.1 Ekonomik Entegrasyon ve İş Döngüsü Senkronizasyonu ............ 101 5.1.2 Literatür Tarama ......................................................................... 104 5.1.3 Ekonomik Ayrışma Hipotezi Üzerine Ekonometrik Kanıtlar ....... 108 5.1.3.1 Veri Seti ......................................................................... 108 5.1.3.2 Yöntem........................................................................... 109 5.1.3.3 Birim Kök Testleri .......................................................... 109 5.1.3.4 ABD Ekonomisi ile Yükselen Piyasa Ekonomileri Arasındaki İlişkilerin Analizi ..................................................... 110 5.1.3.4.1 Eşbütünleşme Analizi ......................................... 110 5.1.3.4.2 Kısa Dönemli İlişkilerin Analizi - VECM ........... 113 5.1.3.4.3 Granger Nedensellik Analizi ............................... 114 5.1.3.4.4 Varyans Ayrıştırma Analizi ................................ 116 5.1.3.4.5 Genel Değerlendirme .......................................... 124 5.1.3.5 G7 Ekonomileri ile Yükselen Piyasa Ekonomileri Arasındaki İlişkilerin Analizi ..................................................... 125 5.1.3.5.1 Eşbütünleşme Analizi ......................................... 125 5.1.3.5.2 Kısa Dönem İlişkilerin Analizi - VECM ............. 128 5.1.3.5.3 Granger Nedensellik Analizi ............................... 129 5.1.3.5.4 Varyans Ayrıştırma Analizi ................................ 131 5.1.3.5.5 Genel Değerlendirme .......................................... 138 5.2 Finansal Ayrışma .................................................................................... 139 5.2.1 Literatür Tarama ......................................................................... 140 5.2.2 Finansal Ayrışma Hipotezi Üzerine Ekonometrik Kanıtlar .......... 142 5.2.2.1 Veri Seti ......................................................................... 142 5.2.2.2 Yöntem........................................................................... 143 5.2.2.3 Birim Kök Testleri .......................................................... 143 5.2.2.4 Eşbütünleşme Analizi ..................................................... 144 5.2.2.5 Kısa Dönem İlişkilerin Analizi - VECM ......................... 146 5.2.2.6 Granger Nedensellik Analizi ........................................... 146 5.2.2.7 Varyans Ayrıştırma Analizi ............................................ 147 5.2.2.8 Genel Değerlendirme ...................................................... 151 6. SONUÇ ............................................................................................................ 153 EKLER ................................................................................................................ 161 KAYNAKÇA ....................................................................................................... 173 v TABLO LİSTESİ Sayfa No. Tablo 1 : Yükselen Asya Ülke Spreadleri ............................................................36 Tablo 2 : Seçilen Piyasalar İçin Mayıs-Ekim 2008 Hisse Senedi Piyasası Kayıpları (%) ........................................................................................40 Tablo 3 : Bölgelere Göre GSYİH ve Mal Ticareti, 2007-2010 (Yıllık % Değişim) ...............................................................................47 Tablo 4 : Küresel İhracat Büyümesine Katkılar (%) .............................................61 Tablo 5 : Ticaret Kompozisyonundaki Değişiklikler ............................................62 Tablo 6 : Bölgelere Göre Dış Portföy Varlıkları ve Yükümlülükleri (GSYİH’nin Yüzdesi Olarak) ...............................................................74 Tablo 7 : Bölgelere Göre Dış Portföy Varlıkları ve Yükümlülükleri (Toplam Varlıkların ve Yükümlülüklerin Yüzdesi Olarak) ...................75 Tablo 8 : Petrol Dışı Ticaretin Bölge İçi Payları (1986/7, 1994/5 ve 2006/7) (%) .......................................................................................................81 Tablo 9 : Yükselen Asya Ekonomilerinin Mal İhracatları, 2009-2010 (Milyar Dolar ve %) .............................................................................95 Tablo 10 : Yükselen Asya Ekonomilerinin Hizmet İhracatları, 2009-2010 (Milyar Dolar ve %) .............................................................................95 Tablo 11 : Yükselen Asya Ekonomilerinin Mal İthalatları, 2009-2010 (Milyar Dolar ve %) .............................................................................96 Tablo 12 : Yükselen Asya Ekonomilerinin Hizmet İthalatları, 2009-2010 (Milyar Dolar ve %) .............................................................................97 Tablo 13 : ABD ve Yükselen Piyasa Ekonomileri Arasındaki Eşbütünleşme Analizi İçin Uygun Gecikme Uzunluklarının Belirlenmesi .................. 111 Tablo 14 : ABD ve Yükselen Piyasa Ekonomileri Değişkenleri İçin Johansen Eşbütünleşme Testi Sonuçları ............................................... 112 Tablo 15: ABD ve Yükselen Piyasa Ekonomileri Değişkenleri İçin Eşbütünleşme Denklemi Sonucu .......................................................... 113 vi Tablo 16 : ABD ve Yükselen Piyasa Ekonomileri Değişkenleri İçin VECM Sonucu .................................................................................... 113 Tablo 17 : ABD ve Yükselen Piyasa Ekonomileri Değişkenleri İçin VAR Granger Causality/Block Exogeneity Wald Testi Sonucu............ 115 Tablo 18 : ABD ve Yükselen Piyasa Ekonomileri Arasında Nedensellik İlişkisi ... 116 Tablo 19 : ABD’nin Yükselen Piyasa Ekomileriyle İlişkisinde ABD Değişkeninin Varyansındaki Değişimin Değişkenlere Göre Kaynakları .................... 117 Tablo 20 : ABD ile İlişkilerin Analizinde ARJ Değişkeninin Varyansındaki Değişimin Değişkenlere Göre Kaynakları ............................................ 118 Tablo 21 : ABD ile İlişkilerin Analizinde BRE Değişkeninin Varyansındaki Değişimin Değişkenlere Göre Kaynakları ............................................ 118 Tablo 22 : ABD ile İlişkilerin Analizinde ÇİN Değişkeninin Varyansındaki Değişimin Değişkenlere Göre Kaynakları ............................................ 119 Tablo 23 : ABD ile İlişkilerin Analizinde END Değişkeninin Varyansındaki Değişimin Değişkenlere Göre Kaynakları ............................................ 120 Tablo 24 : ABD ile İlişkilerin Analizinde GAF Değişkeninin Varyansındaki Değişimin Değişkenlere Göre Kaynakları ............................................ 120 Tablo 25 : ABD ile İlişkilerin Analizinde HİN Değişkeninin Varyansındaki Değişimin Değişkenlere Göre Kaynakları ............................................ 121 Tablo 26 : ABD ile İlişkilerin Analizinde MEK Değişkeninin Varyansındaki Değişimin Değişkenlere Göre Kaynakları ............................................ 122 Tablo 27 : ABD ile İlişkilerin Analizinde RUS Değişkeninin Varyansındaki Değişimin Değişkenlere Göre Kaynakları ............................................ 122 Tablo 28 : ABD ile İlişkilerin Analizinde TÜR Değişkeninin Varyansındaki Değişimin Değişkenlere Göre Kaynakları ............................................ 123 Tablo 29 : G7 ve Yükselen Piyasa Ekonomileri Arasındaki Eşbütünleşme Analizi İçin Uygun Gecikme Uzunluklarının Belirlenmesi .................. 126 Tablo 30 : G7 ve Yükselen Piyasa Ekonomileri Değişkenleri İçin Johansen Eşbütünleşme Testi Sonuçları ............................................... 127 Tablo 31 : G7 ve Yükselen Piyasa Ekonomileri Değişkenleri İçin Eşbütünleşme Denklemi Sonucu .......................................................... 128 vii
Description:The list of books you might like
