Avrasya Tüneli Projesi Çevresel ve Sosyal Etki Degerlendirmesi İstanbul, Türkiye

362 Pages·2012·20.57 MB·Turkish

Avrasya Tüneli Projesi
Çevresel ve Sosyal Etki
Degerlendirmesi
İstanbul, Türkiye

Cilt II
Ana Rapor
Nihai Rapor

Eylül 2011

ERM Group, Almanya ve İngiltere
ELC Group, Türkiye

Delivering sustainable solutions in a more competitive world
NİHAİ RAPOR
Avrasya Tüneli İşletme İnşaat ve Yatırım A.Ş. (ATAŞ)

Avrasya Tüneli Projesi
Çevresel ve Sosyal Etki
Değerlendirmesi

Cilt II

Ana Rapor

Eylül 2011

Environmental Resources Management adına;

Onay: _________________________ Karen Raymond

İmza:

Pozisyon: __________________________ Asli Ortak

Tarih: ___________________________ 15 Eylül 2011

Bu rapor İşveren’e özeldir ve bu rapordan haberdar edilmiş üçüncü
şahıslar ve taraflara yönelik, her ne olursa olsun, tarafimızca hiçbir
sorumluluk kabul edilmeyecektir. Bu konumdaki herhangi bir taraf
kendi risklerini üstlenecektir.

Bu rapor, Environmental Resources Management ünvanıyla faaliyet
gösteren Environmental Resources Management Ltd. tarafindan,
İşveren’le mutabakata varılmış sözleşme hükümlerine uygun ve İş’in
genel koşul ve şartlarını da kapsayacak şekilde tüm kaynaklar
değerlendirilerek makul yetenek, titizlik ve özenle hazırlanmıştır.

Yukarıda belirtilenlerin kapsamı dışında kalan herhangi bir konu ile
ilgili olarak, tarafımızca, ne İşverene ne de başkalarına yönelik hiçbir
sorumluluk üstlenilmeyecektir.
ERM GmbH ELC Group Ltd.

Siemensstrasse 9 Kavacık Mah. Şehit Mustafa

D-63263 Neu-Isenburg Yazıcı Sok. No:20

Tel.: [phone] KAVACIK/ ISTANBUL

Fax.: [phone] ([phone] (pbx)
E-Mail: [email protected] ([phone] (fax)
http://www.erm.com E-Mail: [email protected]
http://www.elcgroup.com.tr/
Project No. P0106067
ERM GmbH
Environmental
Resources
Management

ĠÇĠNDEKĠLER
1 GĠRĠġ 1-1
1.1 AVRASYA TÜNELĠ PROJESĠ ÇEVRESEL VE SOSYAL ETKĠ DEĞERLENDĠRMESĠ 1-1
1.2 ÇSED GEREKSĠNĠMĠ 1-2
1.3 DEĞERLENDĠRMEYE YAKLAġIM 1-4
1.3.1 Genel BakıĢ ve Program 1-4
1.3.2 Ön Ġnceleme 1-6
1.3.3 Kapsam Belirleme 1-7
1.3.4 Mevcut Durum Belirleme ÇalıĢmaları 1-10
1.3.5 Etkilerin Değerlendirilmesi 1-11
1.3.6 Belirsizlikle BaĢ Etmek 1-17
1.3.7 Avrasya Tüneli Çevresel ve Sosyal Yönetim Planı 1-18
1.3.8 Proje Planlama ve Tasarım Koordinasyonu 1-19
1.3.9 PaydaĢların Katılımı 1-20
1.4 SONRAKĠ ADIMLAR 1-22
1.5 RAPORUN YAPISI 1-24
2 PROJE TARĠFĠ 2-1
2.1 GENEL BAKIġ 2-1
2.1.1 Projeyi GerçekleĢtirecek Firma 2-1
2.1.2 Projeye Duyulan Gereksinim 2-2
2.1.3 Tasarıya Genel BakıĢ 2-3
2.1.4 Programın Yerine Getirilmesi 2-4
2.2 PROJE GELĠġĠMĠNĠN GEÇMĠġĠ VE PROJE ALTERNATĠFLERĠ 2-4
2.2.1 Güzergah Seçimi 2-4
2.2.2 Tasarım GeliĢimi Ana Hatları 2-5
2.2.3 Tasarım ve ĠnĢaat Alternatifleri 2-5
2.3 PROJE TASARIMI 2-7
2.3.1 Bölüm 1: KazlıçeĢme Boğaziçi Arası 2-8
2.3.2 Ücretli GeçiĢ GiĢeleri 2-14
2.3.3 ĠĢletme Binası 2-15
2.3.4 Bölüm 2: Tünel 2-15
2.3.5 Bölüm 3: HaydarpaĢa Göztepe Arası 2-19
2.3.6 Tünelin Havalandırılması 2-21
2.3.7 Elektrik Kaynağı 2-23
2.3.8 Drenaj 2-24

PROJE NO. P0106067, ATAŞ OCAK 2011
AVRASYA TÜNELİ, İSTANBUL, TÜRKİYE 0-İ NİHAİ TASLAK
ERM GmbH
Environmental
Resources
Management

2.3.9 Trafik Yönetim Sistemleri 2-24
2.3.10 Tasarım Kodları ve Standartları 2-24
2.4 ĠNġAAT ÖNERĠLERĠ 2-28
2.4.1 Örnek ĠnĢaat Programı ve ÇalıĢma Saatleri 2-28
2.4.2 Tünel ĠnĢaatı 2-29
2.4.3 YaklaĢım Yolu ĠnĢaatı 2-32
2.4.4 ĠnĢaat Malzemeleri 2-34
2.4.5 Malzeme Fazlasının Yeniden Kullanımı ve Atılması 2-35
2.4.6 Saha Drenaj Düzenlemeleri 2-37
2.4.7 Geçici ĠnĢaat Alanları 2-37
2.4.8 ĠnĢaat ĠĢ Gücü 2-38
2.4.9 Trafik ve EriĢim Yönetimi 2-39
2.5 ĠġLETME 2-39
2.5.1 Yönetim Ekibi 2-39
2.5.2 Trafik Projeksiyonları 2-41
2.5.3 GeçiĢ Ücretinin Ödenmesi 2-41
2.5.4 Acil Durum Planı 2-42
2.5.5 Bakım 2-46
2.5.6 ĠĢletim Ġstihdamı 2-46
3 ÇSED KAPSAMI 3-1
3.1 GĠRĠġ 3-1
3.2 KAPSAM BELĠRLEME YAKLAġIMI 3-1
3.3 KAPSAM BULGULARI 3-3
3.4 DEĞERLENDĠRME TESPĠTLERĠNĠN YAPISI 3-8
4 ARAZĠ KULLANIMI VE MÜLKĠYET 4-1
4.1 GĠRĠġ 4-1
4.1.1 Kapsam 4-1
4.1.2 YaklaĢım 4-1
4.2 MEVCUT DURUM 4-2
4.2.1 Avrupa Yakası 4-2
4.2.2 Asya Yakası 4-9
4.2.3 Proje YerleĢimi Boyunca Gelecekte Beklenen GeliĢmeler 4-13
4.3 ARAZĠ KULLANIMI, MÜLKĠYET VE ĠNSANLAR ÜZERĠNDEKĠ KALICI ETKĠLER 4-14
4.3.1 Kalıcı Arazi Alımı 4-14

PROJE NO. P0106067, ATAŞ OCAK 2011
AVRASYA TÜNELİ, İSTANBUL, TÜRKİYE 0-İİ NİHAİ TASLAK
ERM GmbH
Environmental
Resources
Management

4.3.2 Yapıların Alınması, Bunun YerleĢim Yerleri ve Diğer Kullanıcılar Üzerindeki
Etkileri 4-23
4.3.3 Arazi Kullanımı, Mülkiyet ve Ġnsanlar Üzerindeki Kalıcı Etkilerin
Hafifletilmesi 4-26
4.4 MEVCUT ARAZĠ KULLANIMLARINA ERĠġĠMDE ETKĠLERĠN DEĞERLENDĠRĠLMESĠ VE
HAFĠFLETĠLMESĠ 4-30
4.5 ĠNġAAT SIRASINDAKĠ GEÇĠCĠ ETKĠLER 4-32
5 KAYNAKLAR VE ATIKLAR 5-1
5.1 GĠRĠġ 5-1
5.2 ĠNġAAT MALZEMELERĠ 5-1
5.3 FAZLA MALZEMENĠN UZAKLAġTIRILMASI VE DĠĞER ATIKLARIN YÖNETĠMĠ 5-2
5.4 ĠġLETĠM MALZEMELERĠ VE ATIKLAR 5-5
6 JEOLOJĠ, ZEMĠNLER (TOPRAK) VE KĠRLENMĠġ ARAZĠ 6-1
6.1 KAPSAM 6-1
6.2 BĠLGĠ KAYNAKLARI VE YAKLAġIM 6-1
6.2.1 Jeoloji ve Sismik Risk 6-1
6.2.2 Toprak ve KirlenmiĢ Arazi 6-2
6.3 MEVCUT ÇEVRE 6-2
6.3.1 Jeoloji 6-2
6.3.2 Sismik Risk 6-4
6.3.3 SıvılaĢma Riski 6-11
6.3.4 Tsunami Riski 6-13
6.3.5 Zemin ve KirlenmiĢ Arazi 6-15
6.4 ETKĠ DEĞERLENDĠRMESĠ 6-18
6.4.1 Jeolojik Özellikler ve Arazi Dengesindeki Etkiler 6-18
6.4.2 Jeolojik ve Sismik Risklerle Ġlgili Etkiler 6-18
6.4.3 Zemine Etki 6-18
6.4.4 KirlenmiĢ Zeminlerle Ġlgili Riskler 6-19
6.5 ETKĠYĠ HAFĠFLETĠCĠ ÖNLEMLER 6-20
7 SU ORTAMI 7-1
7.1 KAPSAM 7-1
7.2 BĠLGĠ KAYNAKLARI VE YAKLAġIM 7-1

PROJE NO. P0106067, ATAŞ OCAK 2011
AVRASYA TÜNELİ, İSTANBUL, TÜRKİYE 0-İİİ NİHAİ TASLAK
ERM GmbH
Environmental
Resources
Management

7.3 MEVCUT ORTAM 7-1
7.3.1 Yüzeysel Sular 7-1
7.3.2 Kurbağalı Dere 7-3
7.3.3 Sel Riski 7-4
7.3.4 Yeraltı Suları 7-5
7.4 ĠNġAAT SIRASINDAKĠ ETKĠLERĠN DEĞERLENDĠRĠLMESĠ VE HAFĠFLETĠLMESĠ 7-5
7.4.1 GiriĢ 7-5
7.4.2 Sulu Harç Arıtma Tesisi 7-5
7.4.3 Yeraltı Suları Üzerindeki Riskler 7-6
7.4.4 Suyun UzaklaĢtırılması 7-7
7.4.5 Genel Saha Yüzey AkıĢ Sularının DeĢarjı 7-7
7.4.6 Dere GeçiĢleri 7-9
7.4.7 ġantiye ÇalıĢanlarından Kaynaklanan Kanalizasyon Atıklarının Bertarafı 7-10
7.4.8 Lastik Yıkama 7-10
7.4.9 Kaza Sonucu Dökülme ve Diğer DeĢarjlar 7-10
7.4.10 Su Altında Enjeksiyon 7-11
7.5 ĠġLETME SIRASINDAKĠ ETKĠLERĠN DEĞERLENDĠRĠLMESĠ VE HAFĠFLETĠLMESĠ 7-11
8 HAVA KALĠTESĠ 8-1
8.1 GĠRĠġ 8-1
8.2 METODOLOJĠ VE BĠLGĠ KAYNAKLARI 8-3
8.2.1 Mevcut Durumun Tespiti 8-3
8.2.2 Bugünkü ve Gelecekteki Trafik Emisyonlarının Ölçülmesi 8-3
8.2.3 Hava Kalitesi Üzerinde Trafiğin Etkisinin Modellenmesi 8-4
8.2.4 Etkinin Büyüklüğüne Karar Verilmesi ve Öneminin Ölçülmesi 8-6
8.2.5 Hafifletici Etkiler 8-10
8.3 MEVCUT DURUM SENARYOSU 2009 8-10
8.3.1 Mevcut Hava Kalitesi 8-10
8.4 2009-2010'DA VAR OLAN TRAFĠĞĠN MEVCUT HAVA KALĠTESĠ ÜZERĠNDEKĠ ETKĠSĠ 8-15
8.4.1 SeçilmiĢ Kesitlerdeki Trafik (2009) için Örnek Modelleme Sonuçları 8-15
8.5 PROJENĠN YEREL HAVA KALĠTESĠ ÜZERĠNDEKĠ ETKĠSĠ 8-18
8.5.1 GiriĢ 8-18
8.5.2 Trafik AkıĢları 8-19
8.5.3 Havalandırma Bacalarından Salınan Emisyonlar 8-21
8.5.4 2023'deki Yerel Hava Kalitesi Üzerindeki Etkiler 8-21
8.5.5 Reseptör Konumlar Ġçin Tahminler 8-28
8.6 LOKAL HAVA KALĠTESĠ ÜZERĠNDEKĠ ETKĠLERĠN ÖNEMĠNĠN DEĞERLENDĠRĠLMESĠ 8-33

PROJE NO. P0106067, ATAŞ OCAK 2011
AVRASYA TÜNELİ, İSTANBUL, TÜRKİYE 0-İV NİHAİ TASLAK
ERM GmbH
Environmental
Resources
Management

8.7 ġEHĠR GENELĠNDEKĠ HAVA KALĠTESĠ ÜZERĠNDEKĠ ETKĠLER 8-35
8.7.1 Sera Gazı Emisyonları 8-37
8.7.2 Binalar Üzerindeki Etkiler 8-38
8.8 HAVA KALĠTESĠ ÜZERĠNDEKĠ ETKĠLER ĠÇĠN HAFĠFLETĠCĠ ÖNLEMLER 8-39
8.9 HAVA KALĠTESĠ ÜZERĠNDE ĠNġAATTAN KAYNAKLANAN ETKĠLER 8-40
8.9.1 Egzoz Emisyonları 8-42
8.9.2 ĠnĢaat Sırasındaki Hafifletici Önlemler 8-43
9 GÜRÜLTÜ VE TĠTREġĠM 9-1
9.1 GĠRĠġ 9-1
9.2 METODOLOJĠ VE BĠLGĠ KAYNAKLARI 9-2
9.3 ULUSAL VE ULUSLARARASI ÇEVRESEL GÜRÜLTÜ STANDARTLARI VE KILAVUZLARI 9-7
9.3.1 Türkiye Mevzuatı (daha geniĢ bilgi için bkz. Ek C) 9-7
9.3.2 IFC Gürültü Standartları 9-8
9.3.3 ĠnĢaat Gürültüsü 9-8
9.3.4 TitreĢim 9-10
9.4 MEVCUT DURUM 2009 9-10
9.4.1 ÇSED Ġçin Çevresel Gürültü Ölçümleri 9-10
9.4.2 Mevcut Trafik Ġçin Sesin Yayılım Modellemesi 9-14
9.5 PROJENĠN ÇEVRESEL GÜRÜLTÜ ÜZERĠNDEKĠ ETKĠLERĠ 9-19
9.6 PROJENĠN ÇEVRESEL GÜRÜLTÜ ÜZERĠNDEKĠ ETKĠSĠNĠN DEĞERLENDĠRĠLMESĠ 9-23
9.6.1 Özet 9-28
9.7 HAFĠFLETĠCĠ ÖNLEMLER VE KALAN ETKĠLER 9-28
9.8 ĠNġAAT AġAMASI 9-30
9.8.1 ĠnĢaat Faaliyetlerinden Kaynaklanan Gürültü 9-30
9.8.2 ġantiyedeki Gürültünün Hafifletilmesi 9-35
9.8.3 ĠnĢaat Trafiğinden Kaynaklanan Gürültü 9-37
9.8.4 TitreĢim 9-38
10 BĠYOLOJĠK ÇEġĠTLĠLĠK VE DOĞA KORUMA 10-1
10.1 GĠRĠġ VE KAPSAM 10-1
10.2 METODOLOJĠ VE BĠLGĠ KAYNAKLARI 10-1
10.3 MEVCUT DURUM 10-3
10.3.1 Avrupa Yakası 10-3
10.3.2 Asya Yakası 10-7

PROJE NO. P0106067, ATAŞ OCAK 2011
AVRASYA TÜNELİ, İSTANBUL, TÜRKİYE 0-V NİHAİ TASLAK
ERM GmbH
Environmental
Resources
Management

10.3.3 Literatür Taraması 10-9
10.3.4 BelirlenmiĢ ve Korunan Sahalar 10-10
10.3.5 Gelecekteki Referans Noktaları 10-13
10.4 ETKĠ DEĞERLENDĠRMESĠ 10-13
10.4.1 Proje Ġçin Geçici ve Kalıcı Arazi Alımı 10-13
10.4.2 Ağaçların ve KuĢların Üreme Sahalarının Kaybı 10-13
10.4.3 Diğer Türler Üzerindeki Etkiler 10-13
10.4.4 ĠnĢaat ve ĠĢletme Süresince Verilecek Rahatsızlık 10-14
10.5 HAFĠFLETĠCĠ ÖNLEMLER VE KALAN ETKĠLER 10-14
11 ARKEOLOJĠ VE YAPI MĠRASI 11-1
11.1 GĠRĠġ 11-1
11.1.1 Kapsam 11-1
11.1.2 YaklaĢım 11-1
11.2 MEVCUT ÇEVRE 11-2
11.2.1 Arkeolojik ve Tarihi Öneme Sahip Yapılar 11-2
11.2.2 Arkeo-jeofiziksel Etüt Sonuçları 11-13
11.2.3 Korunan Alanlar 11-13
11.2.4 Gelecekteki Durum 11-19
11.3 ETKĠ DEĞERLENDĠRMESĠ VE ETKĠLERĠ HAFĠFLETME 11-19
11.4 ARKEOLOJĠK VE TARĠHĠ ÖNEM TAġIYAN ALANLAR VE KARAKTERĠSTĠK YAPILAR
ÜZERĠNDEKĠ ETKĠLER 11-19
11.4.1 Etkilerin Değerlendirilmesi 11-19
11.4.2 Önemli Etkilerin Azaltılması 11-20
11.4.3 Uluslararası Performans Standartları ve Gereklilikler 11-30
11.4.4 Kamuyu Bilgilendirme ve Eğitim 11-31
11.5 ĠSTANBUL'UN TARĠHĠ YERLERĠ (DÜNYA MĠRASI ALANI) ÜZERĠNDEKĠ ETKĠLER 11-31
11.5.1 Trafik Etkileri 11-32
11.5.2 Siluet Üzerine Olan Etkiler 11-34
11.5.3 Tarihi Yarımada'nın Ġstisnai Evrensel Değerinin Ġfade Ettiklerinin Özeti 11-35
12 SOSYO-EKONOMĠK ETKĠLER 12-1
12.1 GĠRĠġ 12-1
12.1.1 Kapsam 12-1
12.1.2 YaklaĢım 12-1
12.2 MEVCUT DURUM 12-3

PROJE NO. P0106067, ATAŞ OCAK 2011
AVRASYA TÜNELİ, İSTANBUL, TÜRKİYE 0-Vİ NİHAİ TASLAK
ERM GmbH
Environmental
Resources
Management

12.2.1 Nüfus ve Demografik Yapı 12-3
12.2.2 Ekonomi, Ġstihdam ve ĠĢ Gücü 12-7
12.2.3 Sağlık 12-15
12.2.4 Gelecekteki GeliĢmeler 12-18
12.3 ETKĠ DEĞERLENDĠRMESĠ VE ETKĠNĠN HAFĠFLETĠLMESĠ 12-18
12.3.1 Doğrudan ve Dolaylı Ġstihdam Yaratılması 12-18
12.3.2 Geçici ĠĢgücü Barındırma Hazırlıklarının Etkileri 12-19
12.3.3 Acil Durumlar için Barındırma 12-20
12.3.4 Kısa Dönemli Barındırma 12-20
12.3.5 Nüfus ve Demografik Yapı üzerindeki Etkiler 12-20
12.3.6 Mevcut Ġstihdam ve ĠĢyerlerinin Doğrudan ve Dolaylı Kayıpları 12-21
12.3.7 Bölgesel Sosyo-Ekonomik Etkiler 12-23
13 TOPLUM SAĞLIĞI VE GÜVENLĠĞĠ 13-1
13.1 GĠRĠġ 13-1
13.1.1 Kapsam 13-1
13.1.2 YaklaĢım 13-1
13.2 GENEL TOPLUM SAĞLIĞI VE GÜVENLĠĞĠ 13-2
13.2.1 Projenin Potansiyel Riskleri ve Etkileri 13-2
13.2.2 Potansiyel Risk ve Etkileri Önleme ve En Aza Ġndirmek için Alınacak Önlemler 13-3
13.3 ALTYAPI VE DONANIM GÜVENLĠĞĠ 13-4
13.3.1 Projenin Potansiyel Risk ve Etkileri 13-4
13.3.2 Potansiyel Risk ve Etkileri Önleme ve En Aza Ġndirme Önlemleri 13-4
13.4 TEHLĠKELĠ MADDE GÜVENLĠĞĠ 13-5
13.4.1 Projenin Potansiyel Risk ve Etkileri 13-5
13.4.2 Potansiyel Risk ve Etkileri Önleme ve En Aza Ġndirme Önlemleri 13-5
13.5 ÇEVRESEL VE DOĞAL KAYNAKLARLA ĠLGĠLĠ HUSUSLAR 13-5
13.6 KAMUNUN HASTALIK RĠSKĠNE MARUZ KALMASI 13-6
13.7 ACĠL DURUM HAZIRLIĞI VE YAPILACAKLAR 13-6
13.7.1 Projenin Potansiyel Risk ve Etkileri 13-6
13.7.2 Potansiyel Risk ve Etkileri Önleme ve En aza Ġndirme Önlemleri 13-6
13.8 GÜVENLĠK PERSONELĠ ĠHTĠYAÇLARI 13-7
14 ĠġGÜCÜ VE ÇALIġMA ġARTLARI 14-1
14.1 GĠRĠġ 14-1
14.1.1 Kapsam 14-1

PROJE NO. P0106067, ATAŞ OCAK 2011
AVRASYA TÜNELİ, İSTANBUL, TÜRKİYE 0-Vİİ NİHAİ TASLAK
ERM GmbH
Environmental
Resources
Management

14.1.2 YaklaĢım 14-1
14.2 FARKLARIN ANALĠZĠ 14-2
14.3 MEVCUT DURUM 14-8
14.3.1 Çocuk ĠĢgücü 14-8
14.3.2 Gelirler 14-9
14.3.3 Gelir Adaletsizliği ve Dağılımı 14-11
14.3.4 Gelecekteki Temel Esaslar 14-12
14.4 ETKĠ DEĞERLENDĠRMESĠ VE ETKĠLERĠN AZALTILMASI 14-12
14.4.1 Ġstihdam Kanunları ve Yönetmelikleri ve IFC Performans Standardı 2: ĠĢgücü
ÇalıĢma KoĢulları ile Uygunluk 14-12
14.4.2 Çocuk ÇalıĢtırma ve Zorla ÇalıĢtırma 14-12
14.4.3 Adil ve Etik ġartlar ve Ġstihdam KoĢulları 14-13
14.4.4 Kabul Edilebilir Standartlar ve ĠĢçilerin Barındırılma Yönetimi 14-13
14.4.5 ĠĢçi Sorun Giderme Mekanizması 14-15
15 PROJENĠN ÇEVRESEL VE SOSYAL YÖNETĠM SĠSTEMĠ 15-1
15.1 GĠRĠġ 15-1
15.2 PROJENĠN ÇEVRESEL VE SOSYAL KONULARLA ĠLGĠLĠ POLĠTĠKASI 15-3
15.3 SORUMLULUKLAR VE KAYNAKLAR 15-4
15.3.1 Genel Sorumluluk 15-4
15.3.2 ĠnĢaat AĢaması 15-5
15.3.3 ĠĢletim AĢaması 15-6
15.4 ETKĠLERĠN YÖNETĠMĠ 15-8
15.5 YENĠDEN YERLEġTĠRME POLĠTĠKASI ÇERÇEVESĠ 15-10
15.6 YORUMLARIN YÖNETĠLMESĠ VE ġĠKAYET PROSEDÜRÜ 15-11
15.7 PAYDAġLARIN KATILIMI 15-13
15.8 TAKĠP VE DENETĠM 15-15

PROJE NO. P0106067, ATAŞ OCAK 2011
AVRASYA TÜNELİ, İSTANBUL, TÜRKİYE 0-Vİİİ NİHAİ TASLAK