Table Of Content

JOHN FOWLES ARISTOS Yaşam Üzerine Notlar İngilizceden çeviren Serdar Rifat Kırkoğlu Kitabın özgün adı The Aristos JOHN (ROBERT) FOWLES (D. 1926) İngiliz romancı, hikayeci, şair ve denemcci. Fowles mit ve gizemi gerçekçilik ve varoluşçu düşünce ile birleştiren romanlarıyla yüzyılın önemli yazarları arasına girmiştir. Gerilim romanı. Vıktoryen romanı, ortaçağ öyküsü ve otobiyografi gibi geleneksel düzyazı biçimleriyle deneyler yapmış, bu biçimler aracılığıyla yirminci yüzyıl sanatını ve toplumunu yorumlamıştır. Fowles karmaşık durumlar ve efsane, sanat ve tarihten alınma unsurlarla dolu sahneler yaratan, anıştırma ve betimleme tekniklerini sık kullanan bir yazardır. Romanların anlatı yapısı güçlü, karakterleri canlı, inandırıcıdır. Bu karakterlerin çoğu toplumun genelgeçer kurallarının dışında yaşar: romanların dramatik gerilimi bu karakterlerin kendilerini yeniden değerlendirmelerini gerektiren can alıcı dönüm noktalarına ulaşmalarıyla sağlanır. Fowles'ın kadın kahramanları zeki ve bağımsızdın erkek kahramanlar ise hayatlarındaki bulmacalara yanıt arayan genellikle kararsız ve yalıtılmış durumdadırlar. Çoğu durumda aradıkları basil çözümleri bulamadıkları gibi arayışları esrarın daha da artmasıyla sonuçlanır. FowIes her şeyi bilen tanrı yazar rolünü reddeder, bu tavrı, romanlarına okuru tatmin edecek sonuçlar yazmayı reddetmeyi de içerdiği için bazı okurlarını kızdırmıştır. Oysa. Fowles yarattığı karakterlere kendi sınırlan içinde seçme ve davranma özgürlüğü tanımanın yazar sorumluluğunun gereği olduğuna inanır. Bu uygulama. Fowles'ın iradesini ve bağımsız düşüncelerini kullanarak topluma uyum göstermeye direnen ve böylece şansın hayatı üzerindeki etkisini sınırlayan ''sahici" insan anlayışına koşuttur. İlk romanı The Collector (1963: Koleksiyoncu) büyük bir ticari başarı kazanmış, kitap hakkında yapılan değerlendirmelerde hikâyenin Herakleitos'tan alınan, Az, yani seçkinler ile Çok. yani kitleler arasındaki mücadele temasını işlediği vurgulanmıştır. Fowlcs bir düşünce metni olan ikinci kitabı The Aristos'ıa (1964: Aristos) sanat, din, siyaset ve toplum hakkındaki düşüncelerine yer vermiştir. The Magus (1965: Büyücü) labirentimsi yapısıyla Fowles'ın anlatı ustalığını gözler önüne serer. Yazımına 1952'de başladığı bu roman ilk kez 1965'te yayımlanmış, 1977'de yazarın yaptığı birçok üslup ve yapı değişikliğiyle tekrar yayımlanmıştır. The French Ueutenunl's Woman (1969; Fransız Teğmenin Kadını çev.: Aslı Biçen, Ayrıntı Yayınları, 1999) Fowles’un en başarılı ve yenilikçi romanı olarak değerlendirilmiştir. The Ehony Tower (1974: Ahanoz Kule) her biri bir sanat biçimiyle bağlantılı ve yaralım sürecinin bir yönüyle ilgili olan öykülerden oluşur. Danicl Martin (1977) bir adamın kendini arayışını konu alan, Fowles'un deyişiyle "duygusal anlamda otobiyografik” bir romandır. Manlissu (1982, Mantissa. Çev.: Aysun Babacan. Ayrıntı Yayınlan, 2001) cinsellikten edebiyat kuramına bir dizi konuyu ele alır ve modem edebiyatta yazarın rolü üzerinde odaklanır. Akıl ile boş inanç, delilik ve doğaüstü, özgürlük ve rastlantı, bilim ve büyü gibi kavramların tartışıldığı; çarpıcı bir gerilim romanının ötesine uzanıp metafizik boyutlara da erişen son romanı A MaggoH 1985; Yaratık, çev.: Serdar Rifat Kırkoğlu. Ayrıntı Yayınları, 2000) ise on sekizinci yüzyılda Shaker mezhebinin ortaya çıkışını konu edinir. Kendi yapıtlarının yazılış serüveninden toplumsal analizlere kadar çeşitli yazılar içeren en son yapıtı olan Wormholes (1998: Zaman Tüneli) ise makale ve söyleşilerinden oluşuyor. Ayrıntı Yayınları John Fowles’ın yukarıda belirtilen tüm kitaplarını yayın programına almıştır. AYRINTI YAYINLARI İÇİNDEKİLER Önsöz Giriş I. EVRENSEL DURUM - Deniz kazası ve sal - Rastlantının zorunluluğu - Tanrı oyunu - Sonluluk ve sonsuzluk - 'Tanrı' - Maddenin olumsallığı - Gizem - Tanrıtanımazlık II. İNSANİ HOŞNUTSUZLUKLAR - Ölüm - Sadece buna sahip olma - Ruh miti - Yalıtılma - Kaygılar - Rastlantı - Haset III. NEMO - Siyasal nema - Nemo'nım zorunluluğu IV. ÖDÜLÜN GÖRECELİĞİ - Mutluluk ve haset V. İYİ’Yİ YAPMAK - 'Nedensiz edimler’ - Görece özgürlüğün amacı - İyilik yapma yetersizliği - Karşıtını destekleme - İyi kötüye eşittir - Niçin bu kadar az iyi var? VI. İNSAN GERÇEKLİĞİNİN GERİLİMSEL DOĞASI - ‘Ben’in karşı kutupları - Gerilim - Gerilimin mekanizması - Gerilimlerin ustalıkla yönlendirilmesi - Başka konuma koyma - Uluslararası gerilim - Nihai gerilim VII. ÖTEKİ FELSEFELER - Hıristiyanlık - Lamacılık - Hümanizm - Sosyalizm - Faşizm - Varoluşçuluk VIII. PARA SAPLANTISI - Servet ve yoksulluk - Hazzın parasallaşması - Otomasyonun yarattığı boşluk - Boş zaman görevleri - Sayılarla ölüm - Sonuç IX. YENİ BİR EĞİTİM - EvrenseI bir dil - Eğilimin üç diğer amacı. - Milliyetçilik - Sanat ve bilim - Oyunlar - Suçluluk - Yetişkinlik - Âdem ile Havva - Cinsel özgürlük - İç eğitim - Şimdinin önemi - iç bilgi - Özet niteliğinde eğitim X. SANATIN ÖNEMİ - Zaman ve sanat - Sanatçı ve sanatı - Sanat ve toplum - Sanatçılar ve sanatçı olmayanlar. - Dâhi re zanaatçı - Üslup insan değildir - Şiir sanatı ve insanlık XI. BİREYDEKİ ARİSTOS — Ek: Herakleitos Önsöz Bu kitap ilkin onu okumuş olan hemen herkesin aksi yöndeki tavsiyesine karşın yayımlandı. Bunun, ‘imaj’ım için iyi olmayacağı söylendi bana; ve eğer arkamda çok-satan bir romanım olmamış olsaydı eminim ki arzulanan bir ‘imaj’ın, tasavvur edilebileceği gibi, büyük bir insani -ya da yazınsal- önem taşıyacağına olan inancımın çok az değeri olurdu. Ben o ‘başarı’yı, bu ‘başarısızlık’ı ortaya çıkarmak için kullandım ve böylelikle ilkelerime göre davranmama inatçılığı suçlamasıyla karşı karşıya geliyorum. İnatçılık bakımından suçlu olduğumu kabul ediyor, ilkesizlik bakımından, etmiyorum; çünkü ben sadece, yazdıklarımla uyum içinde hareket ediyordum. Aristos sözcüğü eski Yunancadan alınmıştır. Sözcük tekildir ve kabaca, ‘belli bir durum için en iyi' anlamına gelir, ilk hecesi vurgulanır. Aristos’taki' en önemli meselem, bireyin özgürlüğünü yüzyılımızı tehdit eden bütün şu uyuşma-baskıları’na karşı korumaktır; hepimizin üzerine, ama özellikle de kamunun gözü önünde olan herhangi bir kimsenin üzerine konulmuş olan bu baskılardan bir ianesi, bir kişiyi, sayesinde para ve ün kazandığı şeyle-yani, öteki insanların onu en çok kullanmak istedikleri şeyle yaftalama baskısıdır. Bir kişiyi musluk tamircisi diye adlandırmak onun bir yanım betimlemektir, ama aynı zamanda onun birçok başka yanını karanlıkta bırakmaktır. Ben bir yazarım; ve kendimi basılı sözcüklerde ifade etmekten başka özel bir tutukevi istemiyorum. Bu yüzden bu kitabın başlıca kişisel gerekçesi, ‘romancı’ diye yaftalanan kafese girmeye niyetimin olmadığını bildirmekti.

Description:

Fransız Teğmenin Kadını, Yaratık, Koleksiyoncu ve Büyücü adlı romanlarıyla ülkemizde de adını duyurmuş olan ünlü İngiliz yazar John Fowles, Aristos başlığını taşıyan deneme kitabında "yaşam" üzerine tuttuğu notları bir araya getiriyor. Kitabın temel esin kaynağı, MÖ