Arapların Gözüyle Haçlı Seferleri - Amin Maalouf

393 Pages·1998·1.54 MB·Turkish

by  Amin Maalouf

A M İ N M AALOUF
A R A P L ARIN GÖZÜYLE
H A Ç L I SEFERLERİ
Ç e v i r e n: Mehmet Ali Kılıçbay
te l o s
Kitabın Örgün Adı
Les Croisades vues par les Arabes
Fransızcadan Çeviren
Mehmet Ali Kılıçbay
J.C. Lattès yayınevi tarafından 1983’te yapılan baskıdan dilimize
aktarılmıştır.
© 1983 Jean-Claude Lattès;
Onk Ajans Ltd. Şti.-Telos Yayıncılık 1997
ISBN 975-545-092-0
Kapaktaki Resim
Arthur Rackham, “Arthur’ün Ölümü”
Dizgi
Gülcan Doğan
Düzelti
Erkan Ünlücan
Ofset Baskıya Hazırlık
Telos Yayıncılık
Kapak Tasarımı ve Uygulama
Telos Gra�k
Kapak ve İç Baskı
Yön Matbaacılık
Cilt
Yalçın Mücellit
Birinci Basım
Ekim 1997
İkinci Basım
Nisan 1998
TELOS YAYINCILIK
İmam Adnan Sokak, No: 2, Kat: 4 80080 Beyoğlu - İstanbul
Telefon: [phone] Faks: (0212) 249 25 48
Andrée’ye
İçindekiler
Önsöz
Giriş
Birinci Kısım: İSTİLA (1096-1100)
I. Bölüm: Frenkler Geliyor
II. Bölüm: Melun Bir Zırh Yapımcısı
III. Bölüm: Maara Yamyamları
İkinci Kısım: İŞGÂL (1100-1128)
IV. Bölüm: Trablusşam’ın İki Bin Günü
V. Bölüm: Sarıklı Bir Direnişçi
Üçüncü Kısım: KARŞI SALDIRI (1128-1146)
VI. Bölüm: Şam’da Kurulan Fesatlar
VII. Bölüm: Barbarların Arasında Bir Emir
Dördüncü Kısım: ZAFER (1146-1187)
VIII. Bölüm: Aziz Hükümdar Nureddin
IX. Bölüm: Mısır’a Hücum
X. Bölüm: Selahaddin’in Gözyaşları
Beşinci Kısım: ERTELEME (1187-1244)
XI. Bölüm: Olanaksız Karşılaşma
XII. Bölüm: Adil ve Kâmil
Altıncı Kısım: KOVULMA (1224-1291)
XIII. Bölüm: Moğol Kırbacı
XIV. Bölüm: Allah onların buraya adım attıklarını
göstermesin
Sonsöz
Notlar ve Kaynaklar
Kronoloji
Yazar Hakkında
ÖNSÖZ
Bu kitap, Haçlı seferleri tarihini “öteki kamp”tan, yani
Arap cephesinden görüldüğü, yaşandığı ve aktarıldığı
haliyle anlatmak gibi basit bir �kirden yola
çıkmaktadır. İçeriği, hemen hemen yalnızca o dönemin
Arap tarihçi ve vakanüvislerinin tanıklıklarına
dayanmaktadır.
Bu tarihçiler, Haçlı Seferleri’nden değil de Frenk
savaşları veya istilalarından söz etmektedir. Frenkleri
ifade eden kelime, bölgesi, yazarı ve dönemine göre
farklı şekillerde yazılmıştır: Faranc, Farancat, Ifrenç,
Ifrencat. Bunları birleştirmek üzere bugün halk dilinde
Batılıları ve özellikle de Fransızları belirtmek için hâlâ
kullanılmakta olan en özlü biçimi tercih ettik: Efrenk.
Kendilerini dayatan bibliyografya, tarih veya diğer
konulardaki notlarla anlatıyı ağırlaştırmamak
kaygısıyla, bunları her bölüm için bir araya getirilmiş
olarak en sona koymayı tercih ettik. Bu konularda daha
çok şey bilmek isteyenler bunları yararlanarak
okuyabilirler, ama bu notlar, herkese ulaşmayı
amaçlayan anlatının anlaşılması için mutlaka gerekli
değillerdir. Nitekim, yeni bir tarih kitabından çok,
şimdiye kadar ihmal edilmiş bir bakış açısından
hareketle, Haçlı Seferleri’nin Batı’yı ve Arap dünyasını
biçimlendirmiş olan ve bugün hâlâ bu ikisi arasındaki
ilişkileri belirleyen şu çalkantılı iki yüzyılın “hakiki
romanı”nı yazmayı istedik.
GİRİŞ
Bağdat, Ağustos 1099
Ulu kadı Ebu-Saad el-Haravi, sarıksız, kafası matem
işareti olarak kazınmış bir şekilde, el-Mustazhirbillah’ın
geniş divanına bağırarak girer. Peşinde, genç yaşlı bir
sürü yoldaşı vardır. Bunlar onun her sözünü gürültülü
bir şekilde onaylamakta ve tıpkı onun gibi, kazıtılmış
kafanın altında haşmetli bir sakaldan meydana gelen
tahrik edici bir görüntü sunmaktadırlar. Sarayın önde
gelenlerinden birkaçı onu sakinleştirmeye çalışır, ama
onları horlar bir şekilde iten kadı, salonun ortasına
doğru kararlı bir şekilde ilerler, sonra kürsüsünden
konuşan bir vaizin coşkulu hitabeti içinde, mertebeleri
hiç dikkate almaksızın herkese birden nutuk çeker:
— Suriye’deki kardeşlerimizin deve eğeri veya
akbabanın miğdesinden başka oturacak yerleri yokken,
siz bir çiçek gibi uçarı bir hayatın içinde, huzurlu bir
güvenliğin gölgesinde uyuklamaya nasıl cüret
ediyorsunuz? Ne kadar çok kan döküldü! Ne kadar çok
güzel kız, tatlı cehrelerini utançtan elleriyle örtmek
zorunda kaldı! Yiğit Araplar hakarete alıştılar mı ve
kahraman İranlılar şerefsizliği kabul mü ettiler?
Arap vakanüvisler, bu “gözleri yaşlarla dolduracak ve
kalpleri coşturacak bir söylevdi” diyeceklerdir.