Arap sabunu PDF
Preview Arap sabunu
PROF. DR. AYLA SOYER İçerik; Temizlik kimyasalları, ➢ Temizlik kimyasalları dezenfektanlar ➢ Sabun ➢Deterjanlar Soyer, A., İşletme sanitasyonu, temizlik 1 kimyasalları Temizlik maddeleri Temizlik maddeleri temizleme işlemini aşağıda belirtilen genel özellikler çerçevesinde gerçekleştirirler: • Emülsifiye etme: Yağı su içinde çözünür hale getirerek kolayca uzaklaşmasını sağlamak, • Peptize etme: Kimyasal olarak proteinleri küçük parçalara bölerek kolayca uzaklaşmalarını sağlamak, • Saponifikasyon: Kimyasal olarak yağların sodyum hidroksitle (NaOH) etkileşerek sabuna dönüştürülmesi, • Islatma: Suyun yüzey geriliminin düşürülmesi, • Su yumuşatma: Sudaki iyonlarla kompleks yaparak temizleyicinin etkisinin arttırılması Soyer, A., İşletme sanitasyonu, temizlik 2 kimyasalları 2 Temizlik kimyasalları • Kir, normal soğuk suyla çıkartılamaz. Su kirin yağ tabakası üzerinde ufak damlacıklar halinde toplanarak kirle temas etmez. • Kir ile suyun süspansiyon veya emülsiyon şeklinde birleşmesi için suya temizlik maddeleri katılır. Sabun ve deterjanlar • Etkin bir temizlik sağlamak üzere neye gerek duyulduğunu anlamak için sabun ve deterjan kimyası ile ilgili temel bilgileri bilmek gereklidir. • Temizleme ve sanite etme çözeltilerinin %95-99 kısmını su oluşturmaktadır. Soyer, A., İşletme sanitasyonu, temizlik 3 kimyasalları Suyun işlevi; • Deterjan veya sanitizeri yüzeye taşıma • Kirin ve kontaminasyonun yüzeyden taşınması Su “yüzey gerilimi” olarak adlandırılan bir özelliğe sahiptir. Su dolu bir kapta, her su Hava molekülü diğer bir su molekülü ile çevrelenmiş ve birbirine bağlanmıştır. Fakat yüzeyde, sadece su tarafında olanlar aynı özelliği gösterirken, hava tarafında su molekülleri Su ile çevrelenmezler. Soyer, A., İşletme sanitasyonu, temizlik 4 kimyasalları • Yüzeydeki su molekülleri iç kısma doğru itme gösterdiklerinden bir gerilim ortaya çıkmaktadır. • Bu gerilim suyun boncuk gibi yüzeye çıkmasına ve bundan dolayı da yüzeyin yavaş ıslanmasına ve temizleme işleminin engellenmesine yol açar. • Bir su damlasının içindeki moleküller tüm yönlere yönelirken, yüzeydeki damlacık, kenarlara ve aşağıya doğru yönelir. • Temizleme işleminde, suyun yüzey gerilimi azaltılmakta ve bu şekilde suyun yüzeye yayılması ve yüzeyi ıslatması sağlanmaktadır. • Bu amaçla kimyasallar kullanılmaktadır ve bu etkiyi sağlayan kimyasallara “yüzey aktif maddeler” veya “surfaktanlar” adı verilmektedir. • Başka bir ifade ile bu maddeler suyu “ıslatıcı” haline getirmektedirler. Soyer, A., İşletme sanitasyonu, temizlik 5 kimyasalları SABUN • Yağ ve baz arasında saponifikasyon (sabunlaşma) adı verilen reaksiyon sonucu gliserol ve sabun oluşmaktadır. Yağ + Baz Gliserol + Tuz (Sabun) • Sabunlar genellikle uzun zincirli yağ asitlerinin sodyum veya potasyum tuzudurlar. • Sabunlar giysilerden, metallerden, deriden ve saçtan yağsı kirleri temizlemeye yardım eden deterjanlardır. • Sabun terimi, uzun zincirli karboksilik asidin sodyum tuzu olarak sınırlandırılmaktadır. • Karboksilik asit, karboksil grubunun (-CO H) varlığıyla 2 belirlenmektedir. Karboksil grubunun anyonu ile sodyum katyonunu birleşmesiyle oluşan denge, uzun zincirli ve sonu –CH ile biten metil –CH - gruplarına kovalent bağlanarak 3 2 sabun molekülü oluşmaktadır. Bir sabun molekülünün genel molekül yapısı şu şekilde yazılabilir: CH – (CH ) – CO – Na+ 3 2 n 2 Soyer, A., İşletme sanitasyonu, temizlik 6 kimyasalları • CH -(CH ) , hidrokarbon molekülünün uzun 3 2 n zincir yapısına benzer. Sabun molekülünün bu kısmı, hidrokarbon yapısındaki materyallerde kolayca çözünür, fakat suda çözünmez. • Molekülün diğer ucu iyoniktir. Bu iyonik uç, sodyum klorür ve diğer iyonik bileşikler gibi suda çözünür fakat, hidrokarbonlu çözücülerde çözünmez. Kısaca iki zıt eğilim gösterir. Hidrofilik yapı su moleküllerine doğru yönelir, fakat hidrokarbonlardan ve diğer yağlı materyallerden kaçınır. Hidrofobik yapı ise sudan kaçınır, fakat hidrokarbon ve yağlı materyallerle kolayca karışır. O II Soyer, A., İşletme sanitasyonu, temizlik – C – O – Na+ 7 kimyasalları • Hayvansal ve bitkisel kaynaklardan elde edilen yağlar sabun yapımında kullanılmaktadır. • Bitkisel ve hayvansal yağların her biri farklı trigliserid karışımlarından oluşmuşlardır. • Bir trigliserid molekülü bir gliserin molekülüne bağlı üç yağ asidinden oluşur. Farklı tipte bir çok trigliserid vardır, fakat her tip kendine özgü bir yağ asidi kompozisyonu içerir. • Sabun yapımında hayvansal ve bitkisel yağların yağ asitleri kullanılmaktadır. • Yağ asitleri zayıf asitlerdir ve iki kısımdan oluşurlar: • Bir hidrojen (H) atomu, iki oksijen atomu (O) ve bir karbon (C) atomundan oluşan karboksilik asit grubu ve bu gruba bağlı hidrokarbon grubu. Karboksilik Hidrokarbon Yağ asidi Soyer, A., İşletme sanitasyonu, temizlik 8 Asit grubu zinciri kimyasalları • Alkali, sodyum hidroksit ise bu Alkali (baz) reaksiyonla sodyum sabunu oluşur. • Alkali, sodyum, potasyum gibi Sodyum sabunları sert sabunlardır. Alkali olarak potasyum hidroksit kullanılırsa suda çözünen alkali metal potasyum sabunları oluşur ve daha tuzudur. Çok eskiden bitkilerin yumuşak sabunlardır. Sıvı sabunlarda ve küllerinden elde edilen alkaliler traş kremlerinde potasyum sabunu sabun yapımında bulunur. kullanılmaktaydı. Bugün ticari olarak sabun yapımında sodyum • Sabun molekülünün karboksil ucu suya yönelir. Bu kısma hidrofilik (su seven) uç ve potasyum hidroksit denir. Hidrokarbon zinciri su tarafından kullanılmaktadır. Sodyum itilen uçtur ve yağ ve yağ benzeri hidroksit (NaOH) kostik soda maddelere yönelir. Bu kısma hidrofobik olarak, potasyum hidroksit (KOH) (su-sevmeyen, yağ-seven) uç denir. kostik potas olarak bilinir. Sabun yapımı Sabun yapımında hayvansal ve bitkisel yağların saponifikasyonu, en çok kullanılan yöntemdir. 9 Soyer, A., İşletme sanitasyonu, temizlik kimyasalları Sabunun temizleme işlevi 1.adım: Suyun yüzey gerilimi azalır ve iyi bir ıslatma maddesi olur. • Sabun ilk olarak suyun yüzey gerilimini azaltır ve böylece sabun molekülünün hidrofilik kısmı suya bağlanır, hidrofobik kısmı ise Van der Waals kuvvetleri ile birbirleri ile etkileşerek kirlere yönelirler. Sabunun kirlere yönelen hidrofobik kısmı yüzeyde miseller oluşturur. Soyer, A., İşletme sanitasyonu, temizlik Küre şeklindeki deterjanın misel görüntüsü 10 kimyasalları
Description:The list of books you might like
