Antropologia

717 Pages·2008·29.25 MB·Spanish

Jakintza-arloa: Antropologia

Kolorea herri euskaldun batean

Egilea: TXEMA PRECIADO SAEZ DE OCARIZ

Urtea: 1994

Zuzendaria: RAFAEL REDONDO BARBA

Unibertsitatea: UPV/EHU

ISBN: 978-84-8438-159-4
Hitzaurrea

Lan honek herri bateko bi muturreko gizataldeen ikuskerak jaso eta parekatu
egin zuen; Euskal Herri osorako extrapolatzea ezinezkoa bada ere, datu
interesgarriak eskaintzen ditu kontutan hartzekoak direnak: lehendabizikoa,
ikerketa sistematikoa egiteko tresna diseinatu, beste tokietan aplikagarria dena;
beste aldetik, Aramaioko baserritarren datuak argitara eman, zahar eta gazteen
taldeak aurrez aurre jarriz eta sexu aldagaia kontuan hartuz lor daitezkeen
emaitzak plazaratu; azkenik, ikerketa lerro batzuk iradoki, gonbitea luzatuz
ikerketa berrietan jarraitzeko eta, bidenabar, euskal ikuskera osotasunean
hartzeko.

Garaiko datuak biltzen dituen neurrian, inongo gaurkotasunik ez du galdu eta
uneko egoera nolakoa zen ikusteko berdin balio du egun ere. Hori bai, aldaketa
garrantzitsuen lekuko izan dira elkarrizketatutako nagusiak, ikusi dute euren
ulerkera, ikuskera, bizitzeko era nola joan den gaurkotasuna galtzen; jadanik
batzuk joan egin dira, garai hartan helduak zirenak gaurko zaharrak dira eta
elkarrizketatutako gazteak gizon-emakume helduak.

Doktore tesi lanari amaiera ematen zioten lerroak ekar ditzakegu berriz hona:
joan, joan egiten ari direneko ezbairik gabeko segurantzan, dasta dezagun gaur
haien jakinduria, biharamunak fruituak ekar ditzan.
KOLOREA HERRI
EUSKALDUN BATEAN
JOSE Me
PRECIADO
SAEZ DE OCARIZ
Aurkibidea 3
RK1/ 1iE4

1 . LIBURUKIA
0.- HITZAURREA 11
1 .- ABIABURUA. 14
1 .1 .-
IKERKETA EREMUA 15
1 .2.- OINARRIAK 25
1 .2.1 .- Kolorea 25
1 .2.2.- Euskal Herria 29
1 .2.3.- Hezkuntza 35
1.3.- TESIAREN FINKAPENA ETA ANTOLAKETA 39
1 .3.1 .- Finkapena 39
1 .3.2.- Antolaketa 41
2.- KOLOREA IKERGAI 44
2.1 .-
SARRERA 45
2.2.- GAIAREN DISZIPLINARTEKOTASUNA 49
2.2.1 .- Kontutan hartzeko ezaugarria 49
2.2.2.- Aurretikoak 51
2.3.- KOLOREAREN IZAERA 57
2.3.1 .- Ezaugarriak 57
2.3.2.- Koloreari buruzko teoriak 62
2.3.3.- Erabilerak 68
Aurkibidea 4
2.4.- KOLOREAREI BURUZKO IKUSPUNTUAK 72
2.4.1 .- Fisikoa 73
2.4.2.- Fisiologikoa 78
2.4.3.- Psikologikoa 82
2.4.4.- Besterik? 85
2.5.- KOLORE-SISTEMAK 89
2.5.1 .- Aitzindariak 90
2.5.2.- Nabarmendurikoak 91
2.5.3.- Beste saio batzu 98
2.5.4.- Kritikak 101
2.6.- KOLOREEN HIZTEGIA 104
2.6.1 .- Identifikapenaren arazoa 104
2.6.2.- Oinarrizko kolareak 111
2.7.- KOLOREEN HAUTEMATEA 116
2.7.1 .- Denek berdin ikusi? 119
2.7.2.- Hautematearen efektuak 125
2.7.3.- Koloreen funtzioak 133
2.8.- ZERI BURUZKO IKERKETA? 137
2.8.1 .- Kolorearen errelatibitatea 137
2.8.2.- Memoria kromatikoa 139
3 .- HELBU RUAK,. 142
3.1 .-
ABIAPUNTUA 143
3.1 .1 .- Sarrera 143
3.1 .2.- lkertzeko proposamena 144
3.2.- HIPOTESIA 148
3.2.1 .- Marko teorikoa 148
3.2.2.- Hipotesiak 155
3.3.- HELBURUAK 158
3.4.- GALDERA BIDERATZAILEAK 165
Aurkibidea
4.- METODOLOGIA. 169
4.1 .-
ABIAPUNTUA 170
4.1 .1 .- Metodoari buruzko gogoetak. 170
4.1 .2.- Teknika eta datu-bilketarako langailuak. 175
4.1 .3.- Galdesortaren ezaugarriak 178
4.2.- ALDAGAIAK. 182
4.2.1 .- Aidagai nagusia 182
4.2.1 .1.- Ezaugarri orokorrak 183
4.2.1.2.- Definizioak 183
4.2.2.- Bigarren aldagaia 185
4.2.3.- Beste aldagaiei buruzko oharra 185
4.3.- GALDESORTAREN DISEINUA 188
4.3.1 .- Egitura 188
4.3.1 .1 .- Zenbat erantzun / Identifikapena 191
4.3.1.2.- Zein koloretakoa...? 195
4.3.1.3.- Erabilera 197
4.3.1 .4.- Hamaikakoa/ Panela /34koa 201
4.3.1 .5.- Gutxiengo maila 205
4.3.2.- Neurkera 207
4.3.2.1.- Zenbat erantzun / Identifikapena 208
4.3.2.2.- Zein koloretakoa...? 211
4.3.2.3.- Erabilera 212
4.3.2.4.- Hamaikakoa / Panela/ 34koa 213
4.4.- HERRIA / LAGINA 217
4.4.0.- Sarrera 217
4.4.1 .- Zergatik Aramaio? 218
4.4.2.- Udalerria. Ezaugarriak. 222
4.4.3.- Lagina. 226
4.5.- ANALISIA. 238
4.5.1 .- Alde kuantitatiboa 238
4.5.2.- Alde kualitatiboa 241
4.6.- PROZEDURA. 244
4.6.1 .- Froga-pilotua. 244
4.6.2.- Aplikazioa. 249
4.6.2.1 .- Zaharrak 249
4.6.2.2.- Gazteak 252
4.7.- MUGAK 255
Aurkibidea 6
5 .- EMAITZAK 259
5.1.-
ZENBAT ERANTZUN ?. 260
5.1 .0.- Sarrera 260
5.1 .1 .- Zaharrak 263
5.1 .1 .1.-Zenbat ? 263
5.1 .1 .2.- Zeintzu ? 264
5.1 .2.- Gazteak 267
5.1 .2.1 .-Zenbat ? 267
5.1 .2.2.- Neska eta mutilen emaitzak 268
5.1 .2.3.- Zeintzu ? 269
5.1 .3.- Zahar - gazte 272
5.1 .3.1 .- Zenbat ? 272
5.1 .3.2.- Zeintzu ? 273
5.2.- IDENTIFIKAPENA. 277
5.2.0.- Sarrera 277
5.2.1 .- Zaharrak 279
5.2.-2.- Gazteak 284
5.2.3.- Zahar - gazte 291
5.3.- ZEIN KOLORETAKOA...? 298
5.3.0.- Sarrera 298
5.3.1 .- Zaharrak 299
5.3.1.1 .- Natura 299
5.3.1 .2.- Gizakia 303
5.3.1 .3.- Abereak 306
5.3.2.- Gazteak 315
5.3.2.1.- Natura 315
5.3.2.2.- Gizakia 320
5.3.2.3.- Abereak 323
5.3.3.- Zahar - gazte 328
5.3.3.1 .- Puntuz puntu 328
5.3.3.2.- Orokorki 336
5.4.- ERABILERA 341
5.4.0.- Sarrera 341
5.4.1 .- Zaharrak 344
5.4.1 .1 .- Emaitzak 344
5.4.1 .2.- Portzentaiak 345
5.4.2.- Gazteak 346
5.4.2.1 .-Emaitzak 346
5.4.2.2.- Portzentaiak 347
5.3.3.- Zahar - gazte 349
Aurkibidea 7
5.5.- HAMAIKAKOA 350
5.5.0.- Sarrera 350
5.5.1 .- Zaharrak 351
5.5.2.- Gazteak 354
5.5.3.- Zahar - gazte 355
5.6.- PANELA 357
5.6.0.- Sarrera 357
5.6.1 .- Zaharrak 358
5.6.2.- Gazteak 361
5.6.3.- Zahar - gazte 365
5.7.- HOGEITAMALAUKOA 367
5.7.0.- Sarrera 367
5.7.1 .- Zaharrak 368
5.7.1 .1.- Zenbat kolore eta aldaketa 368
5.7.1 .2.- Zeintzuk 370
5.7.2.- Gazteak 373
5.7.2.1.- Zenbat kolore eta aldaketa 373
5.7.2.2.- Zeintzuk 374
5.7.3.- Zahar - gazte 379
5.7.3.1 .- Zenbat 379
5.7.3.2.- Zeintzuk 379
2. LIBURUKIA
6 .- EZTABAIDA 381
6.1 .-
ZENBAT ERANTZUN ?. 382
6.1 .0.- Sarrera 382
6.1 .1 .- Zaharrak 383
6.1.1 .1.-Zenbat ? 383
6.1.1 .2.- Zeintzu ? 384
6.1.1 .3.- Gizonezko eta emakumezkoen emaitzak 391
6.1 .2.- Gazteak 393
6.1.2.1 .-Zenbat ? 393
6.1 .2.2.- Mailaz maila izandako emaitzak 394
6.1.2.3.- Zeintzu ? 395
6.1 .2.4.- Neska eta mutilen emaitzak 399
Aurkibidea
6.1 .3.- Zahar - gazte 401
6.1.3.1.- Zenbat ? 401
6.1.3.2.- Zeintzu ? 404
6.2.- IDENTIFIKAPENA. 408
6.2.0.- Sarrera 408
6.2.1 .- Zaharrak 412
6.2.1 .1 .- Identifikatuak izan direnak 412
6.2.1 .2.- Ikusitakoaren komentario orokorra 427
6.2.2.- Gazteak 431
6.2.2.1 .- Identifikatuak izan direnak 431
6.2.2.2.- Ikusitakoaren komentario orokorra 443
6.2.3.- Zahar - gazte 446
6.2.3.1 .- Identifikatutako koloreak 446
6.2.3.2.- Komentario orokorra 456
6.3.- ZEIN KOLORETAKOA...? 457
6.3.0.- Sarrera 457
6.3.1 .- Zaharrak 457
6.3.1 .1.- Natura 457
6.3.1 .2.- Gizakia 464
6.3.1 .3.- Abereak 469
6.3.2.- Gazteak 474
6.3.2.1.- Natura 474
6.3.2.2.- Gizakia 478
6.3.2.3.- Abereak 482
6.3.3.- Zazar - gazte 486
6.3.3.1.- Puntuz puntu talde biak 486
6.3.3.2.- Komentario orokorra 505
6.4.- ERABILERA 515
6.4.0.- Sarrera 515
6.4.1 .- Zaharrak 515
6.4.2.- Gazteak 522
6.4.3.- Zahar - gazte 526
6.5.- HAMAIKAKOA 530
6.5.0.- Sarrera 530
6.5.1 .- Zaharrak 530
6.5.2.- Gazteak 536
6.5.3.- Zahar - gazte 539
Aurkibidea 9
6.6.- PANELA 542
6.6.0.- Sarrera 542
6.6.1 .- Zaharrak 543
6.6.1.1 .- Orokorrean 543
6.6.1 .2.- Galderei erantzunez 544
6.6.1 .3.- Sexu aldagaia 546
6.6.2.- Gazteak 549
6.6.2.1 .- Orokorrean 549
6.6.2.2.- Galderei erantzunez 550
6.6.2.3.- Sexu aldagaia 552
6.6.3.- Zahar - gazte 553
6.6.3.1 .- Orokorrean 553
6.6.3.2.- Galderei erantzunez 555
6.6.3.3.- Sexu aldagaia 556
6.7.- HOGEITAMALAUKOA 558
6.7.0.- Sarrera 558
6.7.1 .- Zaharrak 558
6.7.1.1 .- Zenbat 558
6.7.1.2.- Zeintzuk 560
6.7.2.- Gazteak 562
6.7.2.1 .- Zenbat 562
6.7.2.2.- Zeintzuk 564
6.7.3.- Zahar - gazte 566
6.7.3.1.- Zenbat 566
6.7.3.2.- Zeintzuk 567
7.- ONDORIOAK. 569
7.1 .-
IKUSPEGI OROKORRA. 570
7.1 .0.- Sarrera 570
7.1 .1 .- Abiaburuko egoera. 571
7.1 .2.- Talde bien kolorearekiko ezaugarriak. 578
7.1.2.1 .- Zaharrenak 578
7.1 .2.2.- Gazteenak 583
7.2.- KOLOREA ZAHARRENGAN. 586
7.2.1 .- Kuadro orokorra 586
7.2.2.- Koloreak banan banan 589
7.2.3.- Sexu aldagaia 603