ANTİK DÖNEMDE FELSEFE VE SANAT Doktora Tezi PDF
Preview ANTİK DÖNEMDE FELSEFE VE SANAT Doktora Tezi
T.C. ANKARA ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ ARKEOLOJİ (KLASİK ARKEOLOJİ) ANABİLİM DALI ANTİK DÖNEMDE FELSEFE VE SANAT Doktora Tezi Didem Demiralp Ankara 2006 T.C. ANKARA ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ ARKEOLOJİ (KLASİK ARKEOLOJİ) ANABİLİM DALI ANTİK DÖNEMDE FELSEFE VE SANAT Doktora Tezi Didem Demiralp Tez Danışmanı Prof. Dr. Coşkun Özgünel Ankara 2006 T.C. ANKARA ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ ARKEOLOJİ (KLASİK ARKEOLOJİ) ANABİLİM DALI ANTİK DÖNEMDE FELSEFE VE SANAT Doktora Tezi Tez Danışmanı: Tez Jürisi Üyeleri Adı ve Soyadı İmzası ......................................... ............................ ......................................... ........................... ......................................... ........................... .......................................... ........................... .......................................... ........................... Tez Sınavı Tarihi................................ İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ KISALTMALAR I.GİRİŞ II. ANTİK DÖNEMDE GÖRME DUYUSU VE ALGI YETİSİ HAKKINDAKİ KURAMLAR……......................................................................4-8 III. SANATA, ANTİK YUNAN SANATI BAĞLAMINDA BİR BAKIŞ a. Eski Çağ Aydını Ve Sanatçı...................................................................9-14 b. Yeni Çağ Düşünürlerinin Antik Dönem Sanatına Bakışı.................14-22 IV. ANTİK YUNAN KÜLTÜRÜNÜ BİÇİMLENDİREN ŞARTLAR a. Yunan Irkının Birliği, Yunanlı’lık Bilinci............................................23-25 b. Homeros. Bir Ozan, Düşünür Ve Sanatçı...........................................25-30 c. Eski Yunan Düşüncesine Şekil Veren Etmenler................................30-34 d. Eski Yunan Sanatında Hümanizm Ve İdealizm...............................34-44 V. ANTİK YUNAN DÜŞÜNCESİNDE KAHRAMANLIK KÜLTÜ, İNSAN BEDENİ VE ÇIPLAKLIK....................................................................45-51 VI. ARKAİK ÇAĞ (İ.Ö 700-480) Sokrates Öncesi Felsefenin İnsanbiçimli Tanrı Anlayışını -Sanattaki Tanrı Tasvirlerini Eleştirerek-Yadsıması....................................................................52-69 VII. KLASİK ÇAĞ (İ.Ö 480-323) a. Sokrates Ve Sanat.................................................................................70-81 b. Platon. Sanatı Gerçekten de Mahkum mu Etmişti?........................82-109 c. Aristoteles. Evren Görüngüsünü İrdeleyen Bir Filozofunun Sanata Dair Düşünceleri.......................................................................................................110-133 VIII. HELLENİSTİK ÇAĞ. SANAT ELEŞTİRİSİNİN “ŞİİRLEŞTİĞİ” DÖNEM (İ.Ö 323-31) a. Zenon. Ünlü Ressam Polygnotos’un Betileriyle Süslü Revakta Ders Veren Filozof....................................................................................................134-142 b. Epiküros. Sanatı, İnsan Aklının Evrimiyle İlişkilendiren Düşünür............................................................................................................142-155 IX. SONUÇ X. ÖZET VE SUMMARY XI. KAYNAKÇA XII. KATALOG VE LEVHALAR ÖNSÖZ İnsanoğlunun geçirdiği uygarlık evriminde, Eski Yunan düşüncesinin ayrı bir yeri vardır. İdealizm, hümanizm, demokrasi, etik, estetik gibi kavramlar Antik Yunan Uygarlığı’nın insanlığa armağanıdır. Dönemin düşünce ve sanat ürünlerine olan ilgi günümüze dek öyle yoğun olmuştur ki, bugün felsefe tarihinde Platon ya da Aristoteles’ten etkilenmemiş bir düşünürün ya da Phidias veya Polykleitos’tan ilham almamış bir heykeltraşın varlığından söz edilemez. Üstelik sanatın yalnız heykeltraşlık alanında değil, her kolunda Eski Yunan izlerini bulmak mümkündür. Resimde Sandro Boticelli’nin “Venüs’ün doğuşu” adlı duvar resmi; mimaride John Soane’in (19.yüzyıl) “Bir kır evi tasarısı” ki; Dor üsluplu, özgün Parthenon biçimiyle tasarlanmıştır; müzikte Igor Stravinsky’nin “Apollo” balesi; sinemada Mario Camerini’nin “Ulysses” filmi; tiyatroda Jean Anouihl’in (20.yüzyıl) “Antigone” adlı oyunu; edebiyatta Thomas Mann’ın “Venedik’te ölüm” adlı romanı ve elbette heykelde Jean Goujon’un (16. yüzyıl) “Suçsuzlar çeşmesi” kabartması bunlar arasında sayılabilir. Felsefe tarihine baktığımızda da; modern felsefenin temellerinin bundan yüzyıllarca önce İyonya’nın Miletos kentinde atıldığını görmekle kalmıyoruz ama aynı zamanda günümüze değin Kant, Hegel, Schopenhauer, Goethe ve Nietzsche gibi birçok filozofun düşüncelerini biçimlendirmelerinde Eski Yunan felsefesine çok şey borçlu olduklarını görüyoruz. “Antik dönemde felsefe ve sanat” başlıklı bu tez, insanı şaşırtan bir gerçeğe işaret etmektedir: Antik Yunanlı aydın, daha o zamanlar, sanat eserleriyle düşüncenin birbirinden ayrılmaz ögeler olduğunun bilincine varmıştır. Sanat da düşünce de toplumsaldır. Ama sanat eseri, kuru bir toplumsal gerçekliğin dışavurumu değildir. O, topluma ait olmakla; sanatçısının, o toplumun bir bireyi olmasıyla toplumsaldır. Fakat aynı zamanda özneldir. Sanatçının izlenimlerini şekillendirdiği bir nesnedir. Yani, düşüncenin öznesidir. Eski Yunan Uygarlığı’nda, sanatın toplumsal yönü daha ağır basıyordu. Yani, “sanat toplum için”di. Belki de bu yüzden sanatçının dış dünyaya dair izlenimleri, eseri üzerinde çok belirgin değildi. Yine de, daha o dönemden kalan sanat eleştirilerine baktığımızda yeniliklere imza atan ressamlardan, heykeltraşlardan söz edildiğini görüyoruz. Eski Yunan toplumunda, halk, sanatla içiçe yaşıyordu. Heykeller yalnız tapınaklara hapsolmamıştı. Açık alanlar da yontularla doluydu. Belki de bu yüzden, Platon, Aristoteles gibi düşünürlerin günümüze ulaşan hemen tüm eserlerinde, sanatla, heykelle ilgili sayısız benzetme bulunur. Günümüzde, Antik Yunan sanatı ile düşüncesi arasındaki bağlantıya değinen hemen her kaynak, daha çok, sanat-mitoloji ya da sanat-siyaset ilişkisi üzerinde yoğunlaşmaktadır. Bir doktora tezi olarak hazırlanan bu çalışmada ise, konunun pek incelenmemiş bir yönü olan sanat-felsefe ya da felsefe-sanat ilişkisi irdelenmiş; bu amaçla dönem felsefesi, dönemin tasvir sanatlarından heykel dalıyla bağlantılı olarak incelenmiştir. Bu bağlantının varlığının ve derinliğinin sergilenmesi, Eski Yunan heykeline ve sanatına farklı bir açıdan bakmamızı sağlayacaktır. Umuyorum ki; bu çalışma, ayrıca, insanlığın Eski Yunan sanatına yüzyıllardır süren ilgisini açıklamaya da yardımcı olur. “Antik dönemde felsefe ve sanat” başlıklı bu tez çalışmasında, yalnız Klasik Arkeoloji’yle sınırlanmayan fakat sanatın felsefesini de içeren bir konu seçmemde bana destek olan ve çalışmalarım sırasında da yardımlarını esirgemeyen tez danışmanım Sayın Prof. Dr. Coşkun Özgünel’e müteşekkirim. Ayrıca tezin yazım aşamasında bana yardımcı olan kardeşim Banu Demiralp’e de teşekkür ediyorum.
Description:The list of books you might like
