Antenne Amsterdam 2017

298 Pages·2017·2.78 MB·Dutch

by  Luijk, Simone

ANTE NN E 2 0 1 7

ANTE NN E 2 0 1 7

TRENDS IN ALCOHOL, TABAK EN DRUGS BIJ JONGE AMSTERDAMMERS

Ton Nabben - Simone Luijk - Dirk J. Korf
m.m.v. Floor van Bakkum, Annemieke Benschop, Jacqueline Krouwel en Judith

Noijen
Antenne 2017 (Jellinekreeks nr. 29) is uitgevoerd door het Bonger Instituut voor
Criminologie, Universiteit van Amsterdam, in opdracht van Jellinek Preventie.

Bonger Instituut voor Criminologie (UvA)
Postbus 15557
1001 NB Amsterdam
www.uva.nl/bonger
Tel : [phone]
E-mail : [email protected]

Jellinek Preventie
Postbus 75848
1070 AV Amsterdam
www.jellinek.nl
Tel : [phone]
E-mail : [email protected]

Uitgave: Rozenberg Publishers
Omslagontwerp: Anne Toledo
English summary: Michael Dallas

Nabben T., Luijk S.J. & Korf D.J. (2018) Antenne 2017. Trends in alcohol, tabak en
drugs bij jonge Amsterdammers. Amsterdam: Rozenberg Publishers.

ISBN 978 90 361 0521 7 / NUR 740
Trefwoorden: uitgaan, alcohol, tabak, cannabis, drugs, trends, preventie

© 2018. Auteursrechten voorbehouden.
INHOU D

I Intro ....................................................................................... 7

II Panel uitgaanders .................................................................. 23

III Panel kwetsbare jeugd .......................................................... 95

IV Survey clubs en festivals ..................................................... 107

V Preventie indicatoren .......................................................... 155

VI Markt ................................................................................... 177

VII Samenvatting en conclusie .................................................. 197

VIII Summary and conclusions ................................................... 207

Bijlagen
A Panel uitgaanders ............................................................. 219
B Survey clubs en festivals .................................................... 233
C Preventie indicatoren ........................................................ 277
D Markt .............................................................................. 289

Literatuur ............................................................................ 295

I
INTR O

Het uitgaansleven constant in beweging .......................................................................... 9
1 Een gecombineerde monitor ................................................................................... 10
2 Cijfers uit voorgaande Antennes ............................................................................ 11
2.1 Middelbare scholieren ................................................................................................. 12
2.2 Mbo-studenten ............................................................................................................. 13
2.3 Jongeren in de jeugdzorg .......................................................................................... 13
2.4 Cafébezoekers ............................................................................................................... 14
2.5 Coffeeshopbezoekers .................................................................................................. 15
3 Andere Amsterdamse cijfers ................................................................................... 16
3.1 Algemene bevolking .................................................................................................... 16
3.2 Scholieren en studenten ............................................................................................. 17
3.3 Verslaving ...................................................................................................................... 19
3.4 Arrestaties ..................................................................................................................... 20
3.5 Sterfte ............................................................................................................................. 21
4 De volgende hoofdstukken ..................................................................................... 21

I INTRO 7
8 ANTENNE AMSTERDAM 2017
Het uitgaansleven constant in beweging
Wie de clubs en clubavonden anno 2017 vergelijkt met die van 2013 ziet veel ver-
schillen. Er zijn clubs verdwenen, nieuwe clubs hebben zich gevestigd en clubavonden
die in 2013 erg populair waren zien we nu nauwelijks nog terug in de programmering.
Clubben wordt serieus genomen en hoewel het diversiteitsbeleid wordt omarmd, pro-
beren clubs elk hun eigen niche te creëren en zich te onderscheiden middels hun
line-up, sfeer en ambiance. Het clubcircuit is constant in beweging en de komst van
de 24-uurs vergunningen, de aanhoudende groei van het feesttoerisme en de toene-
mende populariteit van urban clubavonden zijn hier slechts enkele voorbeelden van.
Maar clubs bieden voor veel jonge Amsterdammers al lang niet meer de enige moge-
lijkheid om te breken met het alledaagse. Ook op festivals kan de wereld eventjes op
z’n kop worden gezet. Daar vallen de dagelijkse verplichtingen weg en gelden andere
sociale regels. Organisatoren spelen hierop in met een speelse opzet van het terrein
en magische elementen in het decor. Veel jongeren en jongvolwassenen hebben festi-
vals allang ontdekt, maar nog steeds groeit het aantal festivals en het aantal festival-
gangers. Het wordt voor steeds meer mensen normaal om – vooral in de zomer-
maanden – in de weekenden festival na festival af te gaan. Net als clubeigenaren blij-
ven ook organisatoren van festivals hun concepten vernieuwen. Zo zijn er in toene-
mende mate urbanstages te vinden op festivals, die verder voornamelijk gericht zijn
op elektronische muziek. Ook creatieve activiteiten zijn op festivals bijna niet meer
weg te denken.
Voor Antenne 2017 hebben we een gevarieerd palet aan clubs en festivals bezocht,
verspreid over de stad, en daar bezoekers benaderd met het verzoek om later thuis
via internet een enquête in te vullen. Zodoende krijgen we zicht op Amsterdamse
uitgaanders en kunnen we een vergelijking maken tussen clubbers en festivalgangers.
Hoe zit het met het middelengebruik van uitgaanders? Is dat meer of minder dan in
2013, toen festivals vaak nog georganiseerd werden onder de noemer ‘rave’? Zijn er
verschillen tussen clubbers en festivalgangers? Is ecstasy nog steeds de meest popu-
laire partydrug? Zien we de in voorgaande jaren toegenomen populariteit van lachgas
en 4-FA terug in de cijfers? Welke andere drugs worden er vooral gebruikt? En door
wie? En hoe is het gesteld met het alcoholgebruik van uitgaanders?
I INTRO 9
1 Een gecombineerde monitor
Antenne rapporteert al sinds 1993 trends op de Amsterdamse drugsmarkt. Elk jaar
wordt op basis van kwalitatieve en kwantitatieve gegevens het middelengebruik van
jongeren en jongvolwassenen in de hoofdstad in kaart gebracht. De multi-
methodische onderzoeksaanpak van Antenne kent drie vaste onderdelen: een panel-
studie onder twee verschillende doelgroepen, een survey en preventie indicatoren.
In het uitgaanspanel worden de trends in de uitgaanswereld door middel van half-
jaarlijkse individuele interviews met insiders op de voet gevolgd. De focus ligt op de
gebruikersmarkt in het uitgaansleven, met specifieke aandacht voor de trendsetters.
Globaal worden drie segmenten bestreken. Het reguliere uitgaansleven dat over de
hele stad is verspreid, maar voornamelijk is geconcentreerd in het centrum (main-
stream). Een veel kleiner segment dat voornamelijk buiten de ring ligt (underground)
en een overlappend deel dat het beste van de twee werelden wil verenigen en in de
afgelopen jaren fors is uitgebreid (upperground). De trendsetters binnen de segmen-
ten hebben een scherp oog voor nieuwe ontwikkelingen op de drugsmarkt en geven
duiding aan het middelengebruik op sociale settings en het middelengebruik van hun
eigen achterban. In het panel kwetsbare jeugd zijn veldwerkers vertegenwoordigd
die contact hebben met de Amsterdamse straatjeugd. De jongeren zijn veelal laagop-
geleid en brengen hun vrije tijd grotendeels door in de eigen woonbuurt. Zij zijn de
tegenpool van de wat oudere, doorgaans hoogopgeleide trendsetters in het uitgaans-
leven.
De panelstudie onderzoekt geruchten, signalen, trends en hypes maar kunnen geen
precieze cijfers leveren over het middelengebruik in de netwerken. Daartoe omvat
Antenne ook een jaarlijkse survey onder specifieke groepen jongeren of jongvolwas-
senen. Afwisselend zijn dat scholieren, mbo-studenten, jongeren in de jeugdzorg, ca-
fébezoekers, coffeeshopbezoekers en uitgaanders. Onder deze laatste groep is in 2017
voor de zesde keer een survey uitgevoerd.
De preventie indicatoren leveren indirecte informatie over (trends op) de Amster-
damse drugsmarkt. Het betreffen de testresultaten van drugs die door gebruikers
worden aangeboden bij de testservices van Jellinek Preventie en de GGD Amsterdam.
De preventie indicatoren zijn afkomstig van selecte groepen gebruikers en daarom op
zichzelf niet representatief voor de gehele Amsterdamse gebruikerspopulatie of
10 ANTENNE AMSTERDAM 2017