ANTEHADRIANAE QUAE SUPERSUNT EDIDIT F. P. BREMER PAKS PEIOE LIBEEAE EEI PUBLICAE 1URIS CONSULTI LIPSIAE IN AEDIBUS B. G. TEUBNERI MDCCCXCVI Reprint der Originalausgabe von 1896 © BSB B. G. Teubner Verlagegesellschaft, Leipzig, 1985 VLN 294/375/4/85 · LSV 0886 Printed in the German Democratic Republic Ge*amthe»tellang : (52) Nationale» Druckhan·, Betrieb der VOB National, Berlin Bestell-Nr. 666 233 3 04SOO I. QUINTJ SAECÜLI IURIS CONSULTI. . pag 1. Appiue Claudius Caecne 1 2. Cn. Flavins 6 3. C. Scipio Nasica 7 4. P. Sempronins Sophus 7 5. Ti. Coruncaniua 7 6. Anonymi reeponsum 8 II. SEXTI SAECÜLI IUEIS CONSULTI. 1. Q. Fabius Pictor 9 2. P. Licinius Craseus 12 3. Sext. Aeline Paetue Catue 13 4. M. Porcine Cato 16 6. L. Aciliua vel Atilins 18 III. SEPTIMI SAECÜLI IÜRIS CONSULTOEUM SERIES PRIMA. 1. M. Porcine Cato M. f. 19 2. M- Innina Brutus 22 8. M'. Maniliue 25 4. C. Livius C. f. Drnsus 27 6. L. Caseins Hemina 28 6. Q. Fabina Maximue Servilianue 28 7. L. Fnrius Philus 29 8. Ser. Fabiue Pictor 30 9. P. LiciniuB Craesus Dives Mucianue 31 10. P. Mucins Scaevola 32 11. C. Sempronius Tnditanus 35 12. Q. Mncius Scaevola augnr 36 13. M. Innius Gracchanus 37 14. C. Marcins Figulus 40 15. Hostiliue? 40 16. Incerti responsum 41 17. Libri spnrii 41 a* IV IV. SEPTIMI SAECULI IURIS CONSÜLTORUM SERIES SECUNDA. . pag 1. Q. Aelius Tubero 42 2. L. Caeliue Antipater 42 3. Sex. Pompeius 48 4. P. Rutiliue Rnfus 43 6. L. Licinius Crassus 46 6. C. (Viselline) Acaleo 48 7. Q. Mucius P. f. P. n. Scaevola 48 V. SEPTIMI SAECULI IÜRIS CONSÜLTORUM SERIES TERTIA. 1. Q. Valerius Soranus 105 2. C. vel T. luventius 106 3. L. lulius Caesar? 106 4. Manillas? 107 6. M. Varro Lucullus? 107 6. P. Orbius . 108 7. Aulue Verginius 109 8. Volcacius 109 9. Q. Lucretius Vispillo 109 10. C. Vieellius Varro 109 11. Octavius Hersennius? 110 12. Nicostratus 110 13. Q. Cornelius Maximus Ill 14. C. Aquillius Gallus 112 VI. OCTAVI SAECULI IURIS CONSÜLTORUM SERIES PRIMA. 1. M. Terentius Varro 122 2. M. TulHus Cicero 127 3. L. Lucilius Baibus 130 4. L. Valeriusx 130 6. C. Camillus 131 6. Titius? 131 7. Sextua Papirius 132 8. Servius Sulpicius Rufus 139 VII. OCTAVI SAECULI IURIS CONSÜLTORUM SERIES SECUNDA. 1. Appius Claudius Pulcher 243 2. C. Claudius Marcellus 244 1 v. corrigenda. peg 8. L. Valerius 244 4. Precianue 246 5. C. Aeliue Gallus 246 6. L. Cincius 262 7. Grannie Flaccue 260 8. M. Valerius Meesalla 263 9. Titue Caesius 267 10. Aufidiue Tucca 267 11. Flaviua Priscus 267 12. C. Ateius 269 13. Pacuviue Labeo 271 14. <Gaiue?> Cinna 272 15. Publicius Gellius 278 16. <P.> Aufidius Namusa 273 vm. OCTAVI SAECULI IUBIS CONSULTOR M SERIES ΤΕΚΤΪΑ. 1. P. Alfenus Varne 280 2. Aulne Ofilius 330 3. Q. Aeline Tubero 368 4. Aulne Cascellius 368 5. C. Trebatius Testa 376 Corrigenda et addenda. p. 24 fr. S: cf. quae p. 97 dicta sunt. p. 26 fr. 3 (infra) lin. 2 pro ree scribi debet aes. p. 73 inter fr. 2 et 3 inserendum est (cf. quae p. 347 sq. exposui) hoc fragmentum: D. 32,55,2. Ulpianns libro vicensimo quinto ad Sabi- num (P. 2679). Idem libro eecundo negat arbores non- dam concisas [nisi quae minntatim concidnntnr] videri ei legatas, cui ligna legata eunt. p. 96 post fr. 3 addendum videtur (cf. infra p. 223): D. 17, 2, 65. Paulus libro trigensimo eecundo ad edictum (P. 495). .. scriptum eat posse procurator! quo- que meo socium meum renuntiare. p. 101 fr. 2 transferendum est ad p. 104: fr. 6a et 6b. p. 118 fr. 2 pro frugem scribi debet fructum. p. 130sq.: de L. Valeria errore hie dictum est: v. p. 844sq. p. 173 fr. 20 pro Pegreus scribi debet Pegasus. p. 187 fr. 61: num uncos recte posuerim, iam dubito: v. p. 187. p. 192 fr. 80 cf. p. 307. p. 195 fr. 90: legi debet: lenes (et}> cucumellas. p. 198 fr. 199 verba saepius aliquot — rursus accipiendo «weis includenda sunt: v. p. 312. p. 200 fr. 107': num uncos recte posuerim, hoc quoque loco dubito: v. p. 315. p. 216 pro rDe iudiciis publicis' potius scribendum est 'De noxalibus iudiciis' et fr. 149 transferendum ad p. 201. PAKS PßlOE LIBERAE RET PUBLICAE IURIS CONSULTI luriepr. »nteh»dr. rell. ed. Bremer. I. QU1NTI 8AECULI IUKIS CONSULTI 1. Appius Claudius Caecus. — 2. Cn. Flaviue. — 3. C. Scipio Nasica. — 4. P. Sempronius Spphus. — 6. Ti. Coruncaniuu. — 6. Anonymi responsum. 1. APPIUS CLAUDIUS CAECUS censor 442/312, cos. 447/307, cos. II. 458/296. Pomponius § 36 'Appius Claudius unus ex decem- viris . . . Appius Claudius eiusdem generis mazimam scientiam habuit.' Liv. 10, 22 'sollers iuris.' Pomponius 1. 1. ... 'hunc etiam actiones scripsisse traditum est primum de usurpationibus qui liber non exstat/ Orationem corruptam Mommsen emendavit verbo 'actiones' delete quod irrepsit ex § 7: ... 'cum Appius Claudius proposuisset et ad formam redegisset has actiones' .. oratio certe simplicior fieretj si cum Huschkio pro 'primum' potius 'librum' legeremus et Pomponinm ita fere scripsisse coniceremus: 'hunc etiam scripsisse traditum est librum de usurpationibus, qui liber non exstat.' at Pomponius id videtur dicere voluisse, Appium Claudium primum proprias sententias et opiniones litteris manda- visse, cum neque Plavius neque Papirius 'de suo quid- quam* adiecissent. cf. Pomponium §§ 2. 7. De usurpationibus liber. Num extiterit omnino liber, sine ratione idonea dubitatur. loers Rechtswissensch. I p. 87. de eo tantum dubitari possit, num Appius Claudius libri auctor fuerit: mihi ne id quidem dubium. Teuflfel-Schwabe § 90. 1* 4 L QUINTI SAECULI IURIS CONSULTI Etat ergo is liber fortasse primus in litteris Eo- manis de iure. de Papirio, quem prirmim de iure scripsisse sunt qui dicant, e. gr. Georg Fr. Unger (Handb. der class. Altertumswissensch. I 799), cf. Krueger p. 4—6 et quae ipse infra disputabo, Quod vero primus is liber non totum ins amplecte- batur sed singularem quandam rem tractabat, boc natu- ram rei sie arbitror tulisse. comparandae sunt Manilii venalium vendendörum leges et Serrii de dotibus liber. Argumentuni libri et nomine indicatur et illustratur tarn Digestorum 41, 3 rubrica 'de usurpationibus et usucapiouibus' quam Nervae filii de usucapionibus libris (Papinianus D. 41, 2, 47). Usurpatio est modus quidam ius conservandi, quem Ulpianus summi momenti esse indicat, cum in Institutionibus totum ius aut in ad- quirendo aut in minuendo aut in conservando consistere dicat; aut enim hoc agi, quemadmodum quid cuiusque fiat aut quomodo quis alienet aut amittat, aut 'quem ad modum rem vel ius suum conservef D. l, 3, 41. itaque Hermogenianus tutoris officium esse ait, usucapio- nes interpellare ac ne debitores liberentur, providere D. 50, 4, l § 4. actiones quae hue pertinent, cautionnm in numero sunt, quas proponere iuris consulti est, 'ne consultores capiantur* Cicero pro Mur. 22. Talis cautio est operis novi nuntiatio, quae 'fit. aut iuris nostri conservandi causa aut damni depellendi . . . gratia' D. 49, l, l § 16; tales cautiones sunt etiam 'usurpationes*, quae dominium aut patriam potestatem aut servitutem sie conservant vel retinent, u t aut usucapio alterius interrumpatur aut non utendi effectus deleatur. In Digestorum titulo 8, 6 'quemadmodum servi- tutes amittuntur' Servii (1. 7), Labeonis (1. 17), Sabini 1. 2), Proculi (1. 16), Cassii (1. 2), lavoleni (1. 9), Celsi 1. 6) sententiae proferuntur, quemadmodum servitus re- tineatur vel usurpetur, specialiter quomodo per alium nsurpari possit (Proculus: cexistimo -eum ius ducendae aquae amisisse nee per ceteros qui duxerunt eius ius