Anormal Psikoloji Temel Kavramlar PDF
Preview Anormal Psikoloji Temel Kavramlar
JAMES N. BUTCHER SUSAN MINEKA JILL M. HOOLEY ANORMAL PSİKOLOJİ Temel Kavramlar Türkçesi: Okhan Gündüz JAMES N. BUTCHER Anormal psikoloji, kültür karşılaştırmalı psikoloji ve kişisel değerlendir me alanlarında yayımlanmış 55 kitabı, 200'den fazla makalesi bulunan James N. Butcher Amerikan Psikoloji Derneği APA'nın bir üyesidir. As kerlik görevini hava kuvvetlerinde yapan ve Kore Savaşı'na katılan Butc her özellikler uçak kazaları sonrası psikolojik destek programlarının ge liştirilmesinde rol oynamıştır. Ayrıca Minnesota Multiphasic Persona lity Inventory (MMPI/Minnesota Çokfazlı Kişilik Envanteri)'nin geliş tirlınesine de katkıda bulunmuştur. Minnesota Üniversitesi'nden emekli psikoloji profesörüdür. Free University of Brussels ve Floransa Üniversi tesi'nden fahri doktora unvanları almıştır. SUSAN MINEKA Cornell Üniversitesi'nde psikoloji eğitimi aldıktan sonra Pennsylvania Üniversitesi'nde klinik psikoloji dalında doktora yapmıştır. Uzun yıllar dır devam eden öğretim görevliliğinin yanı sıra özellikle kaygı ve duygu durum bozukluklarına bilişsel ve davranışçı yaklaşımlar üzerine araştır malar yapmıştır. Joumal of Abnormal Psychology (Anormal Psikoloji Der gisi) ve Emotion (Duygu) dergilerinde editör kadrosunda görev yapmış tır. Amerikan Psikoloji Deneği Bilimsel llişkiler Bölümü Başkanlığı ve Psikopatoloji Araştırmaları Cemiyeti'nde idarecilik yapmıştır. JILL M. HOOLEY Harvard Üniversitesi'nde psikoloji profesörüdür ve bu üniversitede de neysel psikopatoloji ve klinik psikoloji bölümlerinde bölüm başkanı ola rak görev yapmaktadır. Psikoloji eğitimini ve ilk araştırma çalışmaları nı doğup büyüdüğü İngiltere'de Liverpool ve Cambridge Üniversitele rinde tamamlamıştır. 1985'ten beri Harvard Üniversitesi öğretim gö revlisi kadrosunda çalışmaktadır. 2000 yılında Aaron T. Beck Psikopa toloji Araştırmaları Cemiyeti Ödülü'ne layık görülmüştür. Depresyon, kaygı ve kişilik bozuklukları alanında terapi yapmaktadır. Applied and Preventive Psychology (Uygulamalı ve önleyici Psikoloji), Personality Dis orders (Kişilik Bozukluk/an) gibi yayımların editör kurulundadır. kaknüs yayınlan: 580 psikoloji: 32 ısbn: 978-975-256-375-9 I. basım, 2013 istanbul kitabın özgün adı: abnormal psychology kitabın adı: anormal psikoloji kitabın yazan: james n. butcher & susan mineka & jill m. hooley ingilizce aslından çeviren: okhan gündüz copyright© 2011, pearson education, ine.; allyn & bacon türkçe yayın haklan: kaknüs yayınlan© 2011 yayın yönetmeni: seda darcan çiftçi editör yardımcısı: mina türkoğlu akademik danışman: prof. dr. hali! ekşi teknik hazırlık: yusuf yağ, mahmul ali akay kapak düzeni: yunus karaaslan iç baskı: alemdar ofset kapak baskı: milsan cilt: dilek mücellit kaknüs yayınlan kızkulesi yayıncılık tanıtım eğitim dan. hiz. san. ve tic. ltd. şti. merkez: mimar sinan mah. selami ali efendi cad. no: 5 üsküdar, İstanbul tel: (O 216) 492 59 74/75 faks: 334 61 48 www.kaknus.com.tr e-posta: [email protected] dağıtım: çatalçeşme sk. defne han, no: 27/3 cağaloğlu, istanbul tel: (O 212) 520 49 27 faks: 520 49 28 www.kaknus.com.tr e-posta: [email protected] / ıJI kaknusyayinevi i,~ @kaknusyayinevi 1ÇlNDEK1LER ÖNSÖZ ... ········•·••·····•···•·••··· 23 BOLÜM l ANORMALLiK PS1KOI-QJ1S1N1N TARİHİ ...................................................... 31 ANOR\1ALUK NE DEMEKTlR? ....................................................................... 35 Tanı Ölçütleri Başvuru Elkitabı IV (DSM-JV) ve Zihinsl'l Bozuklukların Tanımı.. .. 38 Zihinsel Bozuklukları Sınıflandırmamız Neden Gerekli? . . ................... 40 Sınıflaııdırmanm Dezavantajları .............................. . ········· 41 Kültürün Anormal Tanımı Üzerindeki Etkileri ............. ············ 43 Kültürlere Özgu Bozukluklar ............................. . ·········· ·}5 ZIHlNSEL BOZUKLUKLARIN YAYGINLIĞI ..................... . . 46 Y :ıygınlık ve Sıklık ....................................................................... 4 7 Zihinsel Bozukluklarda Yaygınlık Tahminleri. . .......................... 48 ANORMAL DAVRı\NIŞ ANLAYIŞINJN TARlHÇESl ..... .. ...... . ...... 50 Şeytanlar, Tanrılar ve Büyü ........................ ................................ 51 Hipokrnt ve ilk Tıp Kavramları ..... ............ ......... ........... . . 51 Daha Sonraki Yunan ve Roma Düşüncesi . .. . .. . . . . . . . . .. . . .. . 53 Ona Çağ'<la Anormallik Anlayışı ......................................................................... 54 Avnıpa'da Bilimsel Anlayışın Yeniden Ortaya Çıkması ...... . . 55 llk Akıl Hastaneleri .. . . . .. . . .. . . ................... . . . ········· ....... 56 insancıl Reform ........................................ . . 57 2 l. Yüzvılda Al-al Hastaneleri.. . ............. . 61 ANORMAL DAVRANIŞ ÜZERiNE lLK CAĞDAS GORUŞLER .......................... 64 6 JAMES N. BUTCHER & SUSAN MINEKA &: JILL M. HOOLEY Biyolojideki Keşifler: Beyinle Zihinsel Bozukluk Arasındaki Bağlantının Kurulması ...................................................................................... 65 Bir Sınıflandırma Sisteminin Geliştirilmesi .......................................................... 67 Zihinsel Bozukluklann Psikolojik Temelinin Geliştirilmesi ................................ 68 Psikolojik Araştırma Geleneğinin Evrimi: Deneysel Psikoloji.. ............................ 72 ANORMALLİK PSİKOLOJİSİNDE ARAŞTIRMA YAKLAŞIMLARI ...................... 76 Bilgi Kaynaklan .................................................................................................... 76 HlPOTEZLERlN OLUŞTURULMASI VE TEST EDlLMESl... ............................... 80 Araşurma Desenleri .............................................................................................. 83 Değişkenlerin Manipüle Edilmesi: Anonnallik Psikolojinde Deneysel Yöntem ...... 87 1.1 ARAŞTIRMALARDAKi GELiŞMELER ...................................................... 90 Mıknatıslar Tekrarlanan Stres Yaralanmalanna lyi Gelir mi? .......................... 90 ÇÖZÜMLENMEMiŞ KONULAR .................................................................... 95 Hepimiz Akıl Hastası mı Oluyoruz? Zihinsel Bozukluğun Genişleyen Ufukları .... 95 ÖZET .............................................................................................................. 96 ANAHTAR TERiMLER .................................................................................... 98 BÖLÜM2 NEDENSEL ETKENLER ve BAKIŞ AÇILARI ................................................ 101 ANORMAL DAVRANIŞLAR, NEDENLERİ ve RlSK FAKTÖRLERİ .................. 102 Zorunlu, Yeterli ve Yardımcı Nedenler .............................................................. 103 Diyatez-Stres Modelleri ...................................................................................... 105 ANORMAL DAVRANIŞLARIN NEDENLERiNİ ANLAMAYA YÖNELiK BAKIŞ AÇILARI .............................................................................................. 109 BiYOLOJİK BAKIŞ AÇISI ve NEDENSEL ETKENLER ...................................... 110 Nörotransmitter ve Hormon Anormallikleri ...................................................... lll 2.1 ARAŞTIRMALARDAKİ GELİŞMELER .................................................... 113 Nörotransmisyon ve Anormal Davranış ............................................................ 113 Genetik lncinebilirlikler ...................................................................................... 1 ı 7 2.2 DÜŞÜNCEDEKi GELiŞMELER .............................................................. 122 Doğa, Yetişme ve Psikopatoloji: Eski bir Konuya Yeni bir Bakış ...................... 122 Mizaç .................................................................................................................. 125 Beyinde işlev Bozukluğu ve Nöronal Plastisite .................................................. 127 Biyolojik Bakış Açısının Etkisi ............................................................................ 129 PSiKOLOJiK BAKIŞ AÇILARI ............................................................................ 130 Psikodinamik Bakış Açıları ................................................................................ 131 2.3 DÜŞÜNCEDEKİ GELiŞMELER .............................................................. 141 lnsancı ve Varoluşçu Bakış Açılan .................................................................... 141 Davranışsa! Bakış Açısı........................................................................................ 141 ANORMAL PSiKOLOJi 7 _______________ ,, _______ ., ___________________________________________ ., ___ 148 Bilişsel-Davranışçı Bakış Açısı PSİKOLOJİK NEDENSEL ETKENLER -.. -··-····-··· .......... -................................... 154 Erken Dönemde Yoksunluk ya da Travma .......................................... -··---·-······ 15b Yetersiz Anne Babalık Tarzları .. ·-··-·-····-·-········-·-·--···----····-·-··-······ .. ··-·---·-----·-·---·- 161 Evlilikte Geçimsizlik ve Boşanma .. ·----·-·-.. ·-··--··-·-....... ·--··-.. ---·-·---····----·-·----···-·-- 164 Uyumsuz Akran llişkileri .. _. ...... __ ,._.,.--... -···-····-·--··-·--····· .. ---.... ___ .. _.. _.. .. _.. .. _.. _. __ ._. 168 SOSYOKÜLTÜREL BAKIŞ AÇISI ve NEDENSEL ETKENLER··-·----·---·---·--··----- 170 Kültürler-Arası Çalışmalarla Sosyokültürel Etkenleri Ortaya Çıkarmak ·-----·--- 171 Toplumun Zararlı Etkileri . -·--. _.. . __ .. __ . _. _.. _____ ... __ .... ·-·----·-... ___ .. _. ...... __ ....... _,. ___ ... ·-· 174 Sosyokültürel Bakış Açısının Etkisi·--·----·---·---··· ... ··-·---··-··-··-· .. ·-·-· __ ............. _.. _._ 179 ÇÖZÜMLENMEMİŞ KONULAR ---------··· ··-··-·-·---· ···-----·-·-.. ··-·-··--·· ·----·-· ·---· ··- 181 Kuramsal Bakış Açılan ve Anormal Davranışın Nedenleri .. --·-·-·-·--···-.. --.. -·-.. -· 181 ÖZET·--·----·-··-······----··-·-·-·----··--··----·-··'"·· .. -·--.... __ ., ___ ._. ________ ........ _. ......... ___ , .. _. 182 ANAHTAR TERİMLER ·-·-····-··-·· .. ····-·-·--···-··--··---··---·--.. --.--.--.----·-·-··--·-·-·-... -185 BÖLÜM 3 KLİNİK DEĞERLENDİRME, TANI ve TEDAVİ YAKLAŞIMLARI... _____ .......... 187 DEĞERLENDlRMENİN TEMEL ÖĞELERl .... -.. -... _ ---.. ·-··-·· .. -···--···-·· .. --.-.. _. ... 188 Değerlendirme ile Tanı Arasındaki llişki... ......... ---.. ··-·· .... __ ., ________ ,. .................. _. 189 Toplumsal/ Davranışsa! Geçmiş ..... ____________ ., ___ ,, ____ , ............. _. ................... _. ....... 189 Kültürel Farklılıklara Duyarlı Değerlendirme Prosedürleri ............ -·-···-···-··--·-·-· 191 FİZiKSEL ORGANİZMANIN DEĞERLENDlRlLMESl ·--········-·--· .. -·-· .. -········--··- 192 Genel Sağlık Muayenesi ..... ·-·-----··-·-··········-·-··----·········· .... ___ ......................... ·-····· 192 Nörolojik inceleme ............................... _. ........... -.... -·-··•······--··-···--· .. ·-······-·-··-··-- 193 Nöropsikolojik lncelenıe ................... ···-··--···· ........................................ _. ........... 196 PSİKOSOSYAL DECERLENDlRME.---···-········-······---····•·-••·--··················-·--· ....... 198 Değerlendirme Görüşmeleri.·-................ ___ ....... _. ...... ·-·· ................. _. .................. __ 198 Davranış ve Klinik Gözlem .............................. .,_ ..... ·-.... __ ............................ --· ... 200 Psikolojik Testler····-······---·-·-··---···---·---···· ....................................................... _. .. 202 Nesnel Kişilik Testlerinin Artıları ve Eksileri ....... _.. ________ .................... _. ....... _. ... 212 DEĞERLENDlRME VERlLERlNİN BlRLEŞTİRlLMESİ ...... .. ........................ 213 ANORMAL DAVRANIŞLARIN SINIFLANDIRILMASI ...................................... 216 Güvenilirlik ve Geçerlilik. ........... -............ _.,., ______ ............ _. .................................. 217 Zihinsel Bozuklukların Formel Tanı Sınıflandırması ................................. _.. .... 218 TEDAVİLERE GENEL BlR BAKIŞ .............................. -............ _ .................... 224 TERAPlDE PS!KOSOSYAL YAKLAŞIMLAR ................................... _______ ....... 225 Bilişsel ve Bilişsel-Davranışçı Terapi ... _. ....... _. .................... ---·····--...................... 228 İnsancıl-Deneyimsel Terapiler·-·······················--··--···-····· .. ······· ...................... _. ___ 233 Psikodinamik Terapiler .......................... _. ........... _____ .,., ... _. ........... -............ _. ....... 237 8 JAMES N. BUTCHER &: SUSAN MINEKA &: JILL M. HOOLEY Çift ve Aile Terapisi ............................................................................................ 243 PSİKOTERAPiDE BAŞARININ ÖLÇÜLMESİ .................................................... 247 Değişimin Somutlaştırılması ve Nicelendirilmesi .............................................. 248 Değişim Tedavisiz de Gerçekleşebilir mi? .......................................................... 248 Terapi Zarar Verebilir mi? .................................................................................. 249 BiYOLOJİK TEDAVl YAKLAŞIMLARI .............................................................. 250 Antipsikotik Haçlar ............................................................................................ 251 Antidepresan Haçlar ............................................................................................ 253 Kaygı Giderici Haçlar .......................................................................................... 259 Lityum ve Diğer Duygu-Durumu Dengeleyiciler ................................................ 261 Elektrokonvülzif Terapi ...................................................................................... 263 Nöroşirurji .......................................................................................................... 266 3.1 ARAŞTIRMALARDAKi GELlŞMELER .................................................... 268 Derin Beyin Uyanlması ile Depresyon Tedavisi.. ................................. ,. ........... 268 ÇÖZÜMLENMEMiŞ KONULAR .................................................................. 269 llaç Denemelerinin Raporlannda Yanlılık Var mı? .......................................... 269 ÖZET ............................................................................................................ 270 ANAHTAR TERİMLER ................................................................................ 273 BÖLÜM4 STRES ve BEDEN ve ZİHİN SA(:iU(:iI.. .......................................................... 275 STRES NEDiR? .................................................................................................... 276 Stres ve DSM ...................................................................................................... 277 Stresi Doğuran Etkenler ...................................................................................... 278 Stres Yaratıcıların Özellikleri .............................................................................. 280 STRES VE STRES TEPKİSİ ................................................................................ 283 Stresin Biyolojik Bedelleri .................................................................................. 285 Zihin-Beden Bağlantısı ........................................................................................ 286 Bağışıklık Sistemi ................................................................................................ 286 4.1 ARAŞTIRMALARDAKİ GELlŞMELER .................................................... 289 Sitokinler: Beyin ile Bağışıklık Sistemi Arasındaki Bağlantı ............................ 289 STRES VE BEDEN SAGLIGI .............................................................................. 290 TUTUMLAR VE SAGLIK .................................................................................... 290 lyimserlik ............................................................................................................ 290 Olumsuz Duygulanım ........................................................................................ 290 KARDlYOVASKüLER HASTALIKLAR .............................................................. 291 Yüksek Tansiyon .................................................................................. , ............. 292 Koroner Kalp Hastalığı.. ...................................................................................... 294 Kardiyovasküler Hastalık Riski ve Nedensel Faktörler ...................................... 295 ANORMAL PSiKOLOJi 9 STRESLE BAĞLANTILI BOZUKLUKLARlN TEDAV!Sl ..... .. . .. 300 Duygusal Olarak Kendini Açma ....... . . .. 300 Biyolojik Gcribildirim ... 301 Rahatlama ve Meditasyon .............................................................. . . .. 302 STRESE VERlLEN PSIKOLOJlK TEPKlLER .............. . ............... . ....... 303 UYUM BOZUKLUĞU .................................................................................... 303 TRAVMA SONRASI STRES BOZUKLUC:;u ......... . ... 304 Klinik Tanım ................................... .. 305 TSSB'nin Genel Nüfustaki Yaygınlığı. ................... . 305 Spesifik Stres Yaratıcılar ve TSSB Oranları ...................................................... 307 Travma Sonrası Stres Bozukluğunda Nedensel Etkenler ........................... 311 Travma Sonrası Stresin Uzun Vadeli Etkileri .................... . ······· 316 STRES BOZUKLUKLARIN! ENGELi.EMEK VE TEDAV! ETMEK .. . .. 317 Önleme .......... . ········•"''"•"'"• 317 Stres Bozukluklanmn Tedavisi ................ . 318 fravma ve Beden Saglıgı .......................... . 324 ÇÖZÜMLENMEMJŞ KONl!LAR 325 TSSB'niıı Tanısa! Olçiitleri Ne Olmalıdır? ... . 325 ÖZFf ............................................................ . . ......... 326 ANAHTAR TERiMLER ......... 328 BÖLÜM 5 PANİK VE KAYGI BOZUKLUKLARI .............................................................. 329 KORKU VE KAYGI TEPKi ÖRÜNTÜLER!.. .. .. ........ .... .. . . ........... 331 KAYGI BOZUKLUKLARINA V:E YAYGINLIKLARINA GENEL BAKI$. . 335 SPEStFlK FOBiLER ............................................................................ . . 337 Yaygınlık, Başlmıgıc,; Yaşı ve Cinsiyete Bağh Farklılıklar .................... . . .. 339 Psikolojik Nedensel Etkcııler ..... . .. 340 Biyolojik Nedensel Etkenler........ ... . ..... .... .. .. .... .. ......... . .................... .. 345 Tedaviler............ ......... ..... .. ...................................... 345 SOSYAL FOBiLER .............................................................................. 348 Yaygınlık, Başlangıç Yaşı ve Cinsiyete Baglı Farklılıklar. .. ..... 349 Psikolojik Nedensel Etkenler .... .. 350 Birolojik Nedensel Etkenler. ........................................................ . .. ..... 353 fedaviler ...................................................... . .. . 354 AGORAFOBILi/AGORAFOBiS!Z PANiK BOZUKLUK .......... . ················ 356 Panik Bozukluk ............ . ······· 156 Agorafobi . .. . . . .. . . .. . . .. . .. .. . . .. .... . . ... . . . . .. . . .... .. .......... . .......................... 359 Yargınlık, Başlangıç Yaşı ve Cinsiyete Bağlı Farklılıklar .................................. 36]
The list of books you might like
