andrzej sapkowski

454 Pages·2003·1.41 MB·Polish

A
NDRZEJ
S
APKOWSKI
NARRENTURM
S´wiatniezgina˛łiniespłona˛ł.Przynajmniejniecały.
Aleitakbyłowesoło.
Zwłaszcza Reinmarowi z Bielawy, zwanemu takz˙e Reynevanem, zielarzowi
i uczonemu medykowi, spokrewnionemu z wieloma moz˙nymi ówczesnego s´wia-
ta. Młodzieniec ów, zakochawszy sie˛ w pie˛knej i obdarzonej temperamentem z˙o-
nies´la˛skiegorycerza,przez˙ywaniezapomnianechwilemiłosnychuniesien´.
Do czasu, kiedy wyłamuja˛c drzwi, wdzieraja˛sie˛ do komnaty krewniacy zdra-
dzanegomałz˙onka.
IwtymmomencieReynevanowiprzestajebyc´ wesoło.
Komentuja˛c Reynevanowa˛skłonnos´c´ do zakochiwania sie˛, Zawisza Czarny,
„rycerzbezskazyizmazy”,stwierdził:„Oj,nieumrzeszty,chłopaczku,s´miercia˛
naturalna˛!”
Zawisze˛,wzie˛tegodoniewoli,wkrótces´cie˛liTurcy.
AcozReynevanem?
Przednamijeszczedwatomytrylogii.
Koniecs´wiatawRokuPan´skim1420nienasta˛pił.Choc´ wielewskazywałona
to,z˙enasta˛pi.
Nie sprawdziły sie˛ mroczne proroctwa chiliastów, przepowiadaja˛cych nadej-
s´cieKon´cados´c´ precyzyjnie—narokmianowicie1420,miesia˛cluty,poniedzia-
łekpos´wie˛tejScholastyce.Alecóz˙ —mina˛łponiedziałek,przyszedłwtorek,apo
nim s´roda — i nic. Nie nastały Dni Kary i Pomsty, poprzedzaja˛ce nadejs´cie Kró-
lestwaBoz˙ego.Niezostał,choc´ skon´czyłosie˛ lattysia˛c,zwie˛zieniaswegouwol-
niony szatan i nie wyszedł, by omamic´ narody z czterech naroz˙ników Ziemi. Nie
zgine˛li wszyscy grzesznicy s´wiata i przeciwnicy Boga od miecza, ognia, głodu,
gradu,odkłówbestii,odz˙a˛dełskorpionówijaduwe˛z˙y.Próz˙nooczekiwaliwierni
nadejs´cia Mesjasza na górach Tabor, Baranek, Oreb, Sion i Oliwnej, nadaremnie
oczekiwało powtórnego przyjs´cia Chrystusa quinque civitates, przepowiedziane
wIzajaszowymproroctwiepie˛c´ miastwybranych,zaktóreuznanoPilzno,Klato-
vy,Louny,SlanyiZ˙atec.Koniecs´wiatanienasta˛pił.S´wiatniezgina˛łiniespłona˛ł.
Przynajmniejniecały.
Aleitakbyłowesoło.
Is´cie, wyborna ta polewka. Ge˛sta, korzenna i omaszczona suto. Dawno takiej
nie jadłem. Dzie˛ki wam, cni panowie, za pocze˛stunek, dzie˛ki i tobie, karczma-
reczko. Czy piwem, pytacie, nie pogardze˛? Nie. Raczej nie. Jes´li pozwolicie, to
zprzyjemnos´cia˛.Comedamustandem,etbibamus,crasenimmoriemur.
Nie było kon´ca s´wiata w 1420, nie było w rok póz´niej, ani w dwa, ani w trzy,
ani w cztery nawet. Rzeczy biegły, z˙e sie˛ tak wyraz˙e˛, swym przyrodzonym po-
rza˛dkiem.Trwaływojny.Mnoz˙yłysie˛ zarazy,szalałamorsnigra,szerzyłsie˛ głód.
Bliz´nizabijałiokradałbliz´niego,poz˙a˛dałjegoz˙onyigeneralniebyłmuwilkiem.
3
Z˙ydowinomcoczasjakis´fundowanopogromik,akacerzomstosik.Znowos´cizas´
— szkielety w uciesznych podskokach pla˛sały po cmentarzyskach, s´mierc´ z kosa˛
przemierzała ziemie˛, inkub noca˛wciskał sie˛ mie˛dzy drz˙a˛ce uda s´pia˛cych panien,
jez´dz´cowi samotnemu na uroczysku strzyga siadała na karku. Diabeł w sposób
widomywkraczałwsprawypowszednieikra˛z˙yłmie˛dzyludz´mitamquamleoru-
giens,jaklewrycza˛cy,szukaja˛cy,kogobytupoz˙rec´.
Sporoludzisławnychwowymczasiepomarło.Ha,pewnoiurodziłosie˛ wielu,
ale jakos´ tak jest, z˙e daty narodzin dziwnym trafem w kronikach sie˛ nie zapisu-
ja˛ i za cholere˛ nikt ich nie pamie˛ta, za wyja˛tkiem moz˙e matek i za wyja˛tkiem
tych przypadków, gdy noworodek miał dwie głowy albo dwa przynajmniej kuta-
sy.Ajes´lizgon,ha,todatapewna,jakbywkamieniuryta.
W 1421 tedy roku, w poniedziałek po Niedzieli S´ródpostnej, doz˙ywszy za-
słuz˙onych lat szes´c´dziesie˛ciu zmarł w Opolu Jan apellatus Kropidło, ksia˛z˙e˛ krwi
piastowskiej i episcopus wloclaviensis. Przed s´miercia˛uczynił był na rzecz mia-
sta Opola donacje˛ szes´ciuset grzywien. Mówia˛, z˙e cze˛s´c´ tej kwoty ostatnia˛wola˛
umieraja˛cego poszła na słynny opolski zamtuz „U Rudej Kundzi”. Z usług tego
przybytku,mieszcza˛cegosie˛ natyłachklasztoruBraciMniejszych,biskuphulaka
korzystał do samej s´mierci — nawet jes´li pod koniec z˙ycia juz˙ tylko jako obser-
wator.
Latemzas´ —dokładnejdatyniepomne˛ —roku1422umarłwVincenneskról
angielski Henryk V, zwycie˛zca spod Azincourt. O dwa miesia˛ce go jeno prze-
z˙ywszy, umarł król Francji, Karol VI, juz˙ od lat pie˛ciu zupełnie pomylony. Ko-
rony zaz˙a˛dał syn szalen´ca, delfin Karol. Ale Anglicy nie uznali jego praw. Sama
przeciematkadelfinakrólowaIzabela,juz˙ dawnoogłosiłagobe˛kartempocze˛tym
w niejakim oddaleniu od łoz˙a małz˙en´skiego i z me˛z˙czyzna˛zdrowym na umys´le.
A z˙e be˛karty tronu nie dziedzicza˛, prawowitym władca˛ i monarcha˛ Francji zo-
stał Anglik, syn Henryka V, mały Henrys´, dziewie˛c´ sobie jeno licza˛cy miesie˛cy.
Regentem we Francji został wuj Henrysia, John Lancaster, ksia˛z˙e˛ Bedford. Ten
pospołu z Burgundami trzymał Francje˛ północna˛— z Paryz˙em — południe zas´
dzierz˙ył delfin Karol i Armaniacy. A pomie˛dzy dziedzinami psy wyły ws´ród tru-
pównapobojowiskach.
W roku zas´ 1423, w dzien´ Zielonych S´wia˛tek, zmarł w zamku Peniscola nie-
daleczko Walencji Piotr de Luna, papiez˙ awinion´ski, wykle˛ty schizmatyk, az˙ do
samej s´mierci, wbrew uchwałom dwóch soborów — tytułuja˛cy sie˛ Benedyktem
XIII.
Z innych, co w tamte lata pomarli, a o których pamie˛tam, umarł Ernest Z˙ela-
zny Habsburg, ksia˛z˙e˛ Styrii, Karyntii, Krainy, Istrii i Triestu. Umarł Jan Racibor-
ski, ksia˛z˙e˛ krwi piastowskiej i przemys´lidzkiej zarazem. Umarł młodo Wacław,
dux Lubiniensis, umarł ksia˛z˙e˛ Henryk, wespół z bratem Janem pan na Zie˛bicach.
Umarł na obczyz´nie Henryk dictus Rumpoldus, ksia˛z˙e˛ Głogowa i landwójt Gór-
nych Łuz˙yc. Umarł Mikołaj Tra˛ba, arcybiskup gniez´nien´ski, ma˛z˙ zacny i umny.
4
Umarł w Malborku Michał Küchmeister, mistrz wielki Zakonu Najs´wie˛tszej Ma-
rii Panny. Umarł takz˙e Jakub Pe˛czak zwany Ryba˛, młynarz spod Bytomia. Ha,
przyznac´ trzeba, z˙e krzyne˛ mniej sławny i znany od wyz˙ej wymienionych, ale
z ta˛nad nimi przewaga˛, z˙em go znał osobis´cie i nawet pijał z nim. A z owymi
wczes´niejwymienionymi—jakos´ nietrafiłosie˛.
Waz˙ne tez˙ wydarzenia i w kulturze podówczas zachodziły. Kazał natchniony
BernardynzeSieny,kazaliJanKantyiJanKapistran,nauczaliJanGersoniPaweł
Włodkowic, pisali uczenie Krystyna de Pisan i Tomasz Hemerken a Kempis. Pi-
sał swa˛kronike˛ wielce pie˛kna˛Wawrzyniec z Brzezowej. Malował ikony Andrzej
Rublow,malowałTomasoMasaccio,malowałRobertCampin.JanvanEyck,ma-
larz króla Jana Bawarskiego, tworzył dla katedry s´wie˛tego Bawona w Gandawie
„OłtarzBarankaMistycznego”,poliptykwcalepie˛kny,zdobia˛cyniniekaplice˛ Jo-
docusa Vyda. We Florencji mistrz Pippo Brunelleschi ukon´czył stawianie prze-
cudnej kopuły nad czterema nawami kos´cioła Marii Panny Kwiecistej. A i my na
S´la˛sku nie gorsi — u nas pan Piotr z Frankensteinu zakon´czył w mies´cie Nysa
budowe˛ wielce okazałego kos´cioła pod wezwaniem s´wie˛tego Jakuba. To całkiem
sta˛d,zMilicza,niedaleko,ktoniebyłiniewidział,maokazje˛ byc´ izobaczyc´.
W tymz˙e roku 1422, w zapusty same, w grodzie Lida, z wielka˛pompa˛wy-
prawił swe gody stary Litwin, król polski Jogajła — pos´lubił Sonke˛ Holszan´ska˛,
dziewice˛ kwitna˛ca˛ i młodzius´ka˛, lat siedemnastu, od siebie tedy wie˛cej niz˙ pół
wiekumłodsza˛. Jakmówiono,wie˛cej tadziewicauroda˛niz´liobyczajamisłyne˛ła.
No, tak i kłopotów potem siła z tego było. Zas´ Jogajła, całkiem jakby przepo-
mniał, jak młoda˛z˙onka˛cieszyc´ sie˛ trzeba, juz˙ latem wczesnym ruszył na panów
pruskich, na Krzyz˙aków znaczy. Tym to samym nowemu — po Küchmeistrze —
mistrzowiwielkiemuZakonu,panuPawłowizRussdorfu,juz˙ zarusiczkopoobje˛-
ciu urze˛du przyszło z polskim ore˛z˙em sie˛ poznajomic´ — i to srodze poznajomic´.
Jak tam w łoz˙nicy u Sonki było, dociekac´ próz˙no, ale na to, by Krzyz˙akowi rzyc´
sprac´,dos´c´ jeszczebyłJogajładziarski.
Siła rzeczy waz˙nych takz˙e i w Czeskim Królestwie miejsce miało w tamtych
czasach. Wielkie było tam poruszenie, wielki krwi przelew i nieustanna wojna.
O czym nijak mi zreszta˛prawic´... Wybaczyc´ raczcie dziadowi, wielmoz˙ni, ale
strachludzkarzecz,aprzychodziłojuz˙ pokarkubrac´ zaniebacznesłowo.Nawa-
szych przecie jakach, panowie, polskie Nałe˛cze widze˛ i Habdanki, a na waszych,
szlachetni Czesi, koguty panów z Dobrej Wody i strzały rycerzy ze Strakonic...
A wys´cie, Marsowy me˛z˙u, przecie Zettritz, po głowie z˙ubrzej w herbie miarkuje˛.
A waszych, panie rycerzu, skos´nych szachownic i gryfów nawet umiejscowic´ nie
potrafie˛. Nie da sie˛ tez˙ wykluczyc´, czy ty, fratrze z zakonu s´wie˛tego Franciszka,
nie donosisz S´wie˛temu Oficjum, a z˙e wy, bracia od s´wie˛tego Dominika, donosi-
cie, to raczej pewne. Tak tedy sami baczycie, z˙e nijak mi w tak mie˛dzynarodo-
wym i zróz˙nicowanym towarzystwieo czeskich sprawach bajac´, nie wiedza˛c, kto
tu za Albrechtem, a kto za polskimi królem i królewiczem. Kto tu za Menhartem
5
z Hradca i Oldrzychem z Roz˙mberka, a kto za Hynkiem Ptaczkiem z Pirksztajnu
iJanemKolda˛zZ˙ampachu.KtotukomesaSpytkazMelsztynastronnikiem,akto
biskupaOles´nickiegopartyzantem.Wcaleminiete˛sknodobicia,aprzeciewiem,
z˙e oberwe˛, bom juz˙ razy kilka obrywał. Jak to, pytacie? A tak to: jes´li rzekne˛, z˙e
w czasach, o których bajam, dzielni Czechowie husyci te˛go skroili kurte˛ Niem-
com, w pył i proch rozbiwszy trzy kolejne papiez˙nickie krucjaty, ino patrzec´, jak
wezme˛ po łbie od jednych. A powiem, z˙e wonczas w bitwach pod Witkowem,
Wyszehradem, Z˙atcem i Niemieckim Brodem zwycie˛z˙yli heretycy krzyz˙owców
z pomoca˛diabelska˛, wezma˛mnie drudzy i oc´wicza˛. Tedy milczec´ mi wolej, a je-
s´li i co rzec, to z bezstronnos´cia˛sprawozdawcy — sprawe˛ zdac´, jak to mówia˛,
sine ira et studio, krótko, chłodno, rzeczowo i komentarza z˙adnego od siebie nie
dobawiaja˛c.
Tak i krótko tedy powiem: jesienia˛ roku 1420 odmówił król polski Jogajła
przyje˛ciakoronyczeskiej,która˛muhusycisne˛bili.Umys´lonowKrakowie,z˙eko-
rone˛ te˛ wez´mie litewski dux Witold, któremu zawsze sie˛ królowac´ chciało. Aby
jednakkrólarzymskiegoZygmuntanipapiez˙aniedraz˙nic´ nadmiernie,posłanodo
Czech bratanka Witolda, Zygmunta, syna Korybutowego. Korybutowicz na czele
pie˛ciu tysie˛cy rycerzy polskich stana˛ł w Złotej Pradze w roku 1422, na s´wie˛te-
go Stanisława. Ale juz˙ wedle Trzech Króli roku naste˛pnego ksia˛z˙a˛tko na Litwe˛
powrócic´ musiało — tak pieklili sie˛ o te˛ czeska˛sukcesje˛ Luksemburczyk i Odo
Colonna, wonczas Ojciec S´wie˛ty Marcin V. I co powiecie? Juz˙ w 1424, we wigi-
lie˛ Nawiedzenia Marii był Korybutowicz w Pradze z powrotem. Tym razem juz˙
wbrew Jogajle i Witoldowi, wbrew papiez˙owi, wbrew rzymskiemu królowi. Zna-
czy,jakowywołaniecibanita.Naczelepodobnychsobiewywołan´cówibanitów.
Ijuz˙ niewtysia˛ce,jakwprzódy,leczwsetkijenosie˛ licza˛cych.
WPradzezas´ przewrót,jakSaturn,poz˙erałwłasnedzieci,astronnictwozma-
gałosie˛ zestronnictwem.JanazZ˙eliwa,s´cie˛tegowponiedziałekponiedzieliRe-
miniscereroku1422,juz˙wmajutegoz˙rokuopłakiwanowewszystkichkos´ciołach
jakome˛czennika.Hardotez˙ postawiłasie˛ ZłotaPragaTaborowi,aletutrafiłakosa
na kamien´. Znaczy, na Jana Z˙iz˙ke˛, wielkiego wojennika. W roku Pan´skim 1424,
dniadrugiegopoczerwcowychnonach,podMaleszowem,nadrzeczka˛Bohynka˛,
straszna˛dałZ˙iz˙kapraz˙anomnauczke˛.Duz˙o,oj,duz˙obyłopotejbitwiewPradze
wdówisierot.
Kto wie, moz˙e to włas´nie łzy sieroce sprawiły, z˙e mało co potem, we s´ro-
de˛ przed Gawłem, pomarł w Przybysławiu blisko morawskiej granicy Jan Z˙iz˙ka
zTrocnowa,apóz´niejzKalicha.ApogrzebionogowHradcuKraloveitamlez˙y.
I tak jak wprzódy jedni płakali przez niego, teraz drudzy płakali po nim. Z˙e ich
osierocił.Dlategonazwalisie˛ Sierotkami...
Aletoprzeciewszyscypamie˛tacie.Botocałkiemniedawneczasy.Atakiesie˛
wydaja˛... historyczne.
6
Wieciezas´,cnipanowie,poczympoznac´,z˙eczasjesthistoryczny?Apotym,
z˙edziejesie˛ duz˙oiszybko.
Awówczasdziałosie˛ bardzoduz˙oibardzoszybko.
Kon´cas´wiata,jaksie˛ rzekło,niebyło.Choc´ wielewskazywało,z˙enasta˛pi.Na-
stały przecie — rychtyk jak chciały proroctwa — wielkie wojny i wielkie kle˛ski
dla ludu chrzes´cijan´skiego i wielu me˛z˙ów zgine˛ło. Wydawało sie˛, sam Bóg chce,
by nastanie nowego porza˛dku poprzedziła zagłada starego. Wydawało sie˛, z˙e bli-
z˙y sie˛ Apokalipsa. Z˙e Bestia Dziesie˛cioroga wychodzi z Czelus´ci. Z˙e Jez´dz´ców
Czterech straszliwych tylko patrzec´ ws´ród dymów poz˙arów i pól skrwawionych.
Z˙e juz˙-juz˙, a zagrzmia˛tra˛by i złamane zostana˛piecze˛cie. Z˙e runie ogien´ z nie-
bios. Z˙e spadnie Gwiazda Piołun na trzecia˛cze˛s´c´ rzek i na z´ródła wód. Z˙e człek
oszalały, gdy s´lad stopy drugiego na pogorzelisku zoczy, s´lad ten be˛dzie całował
zełzami.
Straszniebyłonieraz,z˙eaz˙,zprzeproszeniemwielmoz˙nychpanów,dupacier-
pła.
Groz´nybyłtoczas.Zły.Ijes´liwolapanów,onimopowiem.Ot,bynude˛ zabic´,
nimsłota,conastuwkarczmietrzyma,ustanie.
Opowiem, jes´li wola, o tamtym czasie. O ludziach, co podówczas z˙yli, i o ta-
kich, co podówczas z˙yli, ale ludz´mi nie byli bynajmniej. Opowiem o tym, jak
i jedni, i drudzy zmagali sie˛ z tym, co im ten czas przyniósł. Z losem. I z samymi
soba˛.
Zaczyna sie˛ ta historia mile i lubo, mgło i czuło — przyjemnym, rzewliwym
kochaniem.Aleniechajwasto,milipanowie,niezwiedzie.
Niechajwastoniezwiedzie.
Rozdział 1
w którym czytelnik ma okazje˛ poznac´ Reinmara z Bielawy, zwanego Rey-
nevanem, i to od razu z kilku jego najlepszych stron, wliczaja˛c w to biegła˛
znajomos´c´ ars amandi, arkanów jazdy konnej i Starego Testamentu, nieko-
niecznie w tej kolejnos´ci. Rozdział mówi takz˙e o Burgundii — traktowanej
równiewa˛sko,jakszeroko.
Przez otwarte okno izdebki, na tle ciemnego jeszcze po niedawnej burzy nie-
ba, widac´ było trzy wiez˙e — ratuszowa˛, najbliz˙sza˛, dalej smukła˛, połyskuja˛ca˛
w słon´cu nowiutka˛czerwona˛dachówka˛wiez˙e˛ kos´cioła s´wie˛tego Jana Ewange-
listy, za nia˛zas´ okra˛gły stołb ksia˛z˙e˛cego zamku. Wokół wiez˙y kos´cioła s´migały
jaskółki,spłoszoneniedawnymbiciemdzwonów.Dzwonyniebiłyjuz˙ odładnych
chwilparu,aleprzesyconeozonempowietrzewcia˛z˙ jeszczezdawałosie˛wibrowac´
ichdz´wie˛kiem.
Dzwonycałkiemniedawnobiłytez˙ zwiez˙ kos´ciołówNajs´wie˛tszejMariiPan-
ny i Boz˙ego Ciała. Wiez˙e te nie były jednak widoczne z okienka izdebki na pod-
daszu drewnianego budynku, niczym jaskółcze gniazdo przylepionego do kom-
pleksuhospicjumiklasztoruaugustianów.
Była pora seksty. Mnisi zacze˛li Deus in adiutorium. A Reinmar z Bielawy,
zwany przez przyjaciół Reynevanem, pocałował spocony obojczyk Adeli von
Stercza, wyzwolił sie˛ z jej obje˛c´ i legł obok, dysza˛c, na pos´cieli gora˛cej od miło-
s´ci.
Zza muru, od strony ulicy Klasztornej dolatywały krzyki, turkot wozów, głu-
chy łomot pustych beczek, s´piewny brze˛k cynowych i miedzianych naczyn´. Była
s´roda, dzien´ targowy, jak zwykle s´cia˛gaja˛cy do Oles´nicy mnóstwo kupców i ku-
puja˛cych.
Memento,salutisAuctor
uodnostriquondamcorporis,
exillibatavirgine
8
nascendo,formamsumpseris.
Mariamatergratiae,
matermisericordiae,
tunosabhosteprotege,
ethoramortissuscipe...1
Juz˙ s´piewaja˛ hymn, pomys´lał Reynevan, rozleniwionym ruchem obejmuja˛c
Adele˛, pochodza˛ca˛z dalekiej Burgundii z˙one˛ rycerza Gelfrada von Stercza. Juz˙
hymn. Nie do wiary, jak pre˛dko przemijaja˛chwile szcze˛s´cia. Chciałoby sie˛, by
trwaływiecznie,aoneprzemijaja˛niczymsenjakiulotny...
— Reynevan... Mon amour... Mój boski chłopcze... — Adela drapiez˙nie
i zachłannie przerwała jego senna˛zadume˛. Tez˙ była s´wiadoma upływu czasu, ale
najwyraz´niejniemys´lałatrwonic´ gonafilozoficznerozwaz˙ania.
Adelabyłacałkiem,zupełnie,najzupełniejnaga.
Cokraj,toobyczaj,mys´lałReynevan,jakz˙ez˙ ciekawymjestpoznawanies´wia-
tailudzi.S´la˛zaczkiiNiemki,przykładowo,gdyprzyjdziecodoczego,nigdynie
pozwalaja˛podcia˛gna˛c´ sobiekoszuliwyz˙ejniz˙ dope˛pka.PolkiiCzeszkipodcia˛ga-
ja˛sameiche˛tnie,powyz˙ejpiersi,alezanicws´wiecieniezdejma˛całkiem.ABur-
gundki,o,temomentalniezrzucaja˛wszystko,ichgora˛cakrewpodczasmiłosnych
uniesien´ nie znosi widac´ na skórze ani szmatki. Ach, cóz˙ za rados´c´ poznawac´
s´wiat. Pie˛kna˛musi byc´ kraina˛Burgundia. Pie˛kny byc´ musi tamtejszy krajobraz.
Górystrzeliste... Pagórkistrome... Doliny...
—Ach,aaach,monamour —je˛czałaAdelavonStercza,lgna˛cdodłoniRey-
nevanacałymswymburgundzkimkrajobrazem.
Reynevan, nawiasem mówia˛c, miał dwadzies´cia trzy lata i s´wiata poznał ra-
czejniewiele.ZnałbardzomałoCzeszek,jeszczemniejS´la˛zaczekiNiemek,jedna˛
Polke˛, jedna˛Cyganke˛ — a jes´li szło o inne narodowos´ci, to tylko raz dostał ko-
sza od We˛gierki. Jego eksperiencje erotyczne w poczet imponuja˛cych zaliczone
nie mogły byc´ wie˛c z˙adna˛miara˛, ba, były, szczerze powiedziawszy, dos´c´ mizer-
ne, zarówno ilos´ciowo jak i jakos´ciowo. Ale i tak wbiły go w pyche˛ i zadufanie.
Reynevan — jak kaz˙dy buzuja˛cy testosteronem młodzik — miał sie˛ za wielkiego
uwodzicielaimiłosnegoeksperta,przedktórymródniewies´ciniemaz˙adnychta-
jemnic. Prawda jednak była taka, z˙e dotychczasowe jedenas´cie schadzek z Adela˛
von Stercza nauczyły Reynevana wie˛cej o ars amandi niz˙ całe trzyletnie studia
w Pradze. Reynevan nie połapał sie˛ jednak, z˙e to Adela uczy jego — pewien był,
z˙ewgrzejesttujegosamorodnytalent.
Adtelevavioculosmeos
quihabitasincaelis
Eccesicutoculiservorum
admanumdominorumsuorum.
9
Sicutoculiancillaeinmanibusdominaesuae
itaoculinostriadDominumDeumnostrum,
Donecmisereaturnostri
MisererenostriDomine...2
Adela chwyciła Reynevana za kark i pocia˛gne˛ła na siebie. Reynevan, uchwy-
ciwszy to, co nalez˙ało, kochał ja˛. Kochał mocno i zapamie˛tale i — jakby tego
było mało — szeptał jej do ucha zapewnienia o miłos´ci. Był szcze˛s´liwy. Bardzo
szcze˛s´liwy.
***
Szcze˛s´cie,którymwłas´niesie˛ upajał,Reynevanzawdzie˛czał—pos´rednio,ma
sie˛ rozumiec´ —s´wie˛tymPan´skim.Botobyłotak:
Czuja˛c skruche˛ za jakies´ grzechy, znane tylko jemu i jego spowiednikowi,
s´la˛ski rycerz Gelfrad von Stercza wybrał sie˛ na pa˛c´ pokutna˛do grobu s´wie˛tego
Jakuba.Alewdrodzezmieniłplany.Uznał,z˙edoCompostellijestzdecydowanie
za daleko, a poniewaz˙ s´wie˛ty Idzi tez˙ sroce spod ogona nie wyleciał, tedy piel-
grzymka do Saint-Gilles wystarczy w zupełnos´ci. Ale do Saint-Gilles nie było
Gelfradowi dane dotrzec´ równiez˙. Dojechał tylko do Dijon, gdzie trafem poznał
szesnastoletnia˛Burgundke˛,przes´liczna˛Adele˛ deBeauvoisin.Adela,któraGelfra-
dazauroczyłazkretesem,byłasierota˛,miaładwóchbracihulakówilekkoduchów,
którzy bez mrugnie˛cia okiem wydali siostre˛ za s´la˛skiego rycerza. Choc´ w mnie-
maniu braci S´la˛sk lez˙ał gdzies´ mie˛dzy Tygrysem a Eufratem, Stercza był w ich
oczach idealnym szwagrem, nie wykłócał sie˛ bowiem zanadto w sprawie posagu.
Tym to sposobem Burgundka trafiła do Heinrichsdorfu, wsi pod Zie˛bicami, któ-
ra˛Gelfrad dzierz˙ył jako nadanie. W Zie˛bicach zas´, juz˙ jako Adela von Stercza,
wpadławokoReynevanowizBielawy.Zwzajemnos´cia˛.
— Aaaach! — krzykne˛ła Adela von Stercza, zaplataja˛c nogi na plecach Rey-
nevana.—Aaaaa-aaach!
Nigdy w z˙yciu nie doszłoby do tego achania, wszystko skon´czyłoby sie˛ na
rzucanych spojrzeniach i ukradkowych gestach, gdyby nie trzeci s´wie˛ty, Jerzy
mianowicie. Na Jerzego bowiem Gelfrad von Stercza, podobnie jak reszta krzy-
z˙owców, kla˛ł sie˛ i przysie˛gał, doła˛czaja˛c we wrzes´niu roku 1422 do którejs´ tam
z rze˛du krucjaty antyhusyckiej, organizowanej przez kurfirsta brandenburskiego
i margrabiów Mis´ni. Krzyz˙owcy wielkich sukcesów wtedy na swe konto nie za-
pisali — weszli do Czech i bardzo szybko stamta˛d wyszli, walki z husytami nie
ryzykuja˛c w ogóle. Ale choc´ walk nie było, ofiary były — jedna˛z nich okazał
sie˛ Gelfrad włas´nie, który niezwykle groz´nie złamał noge˛ przy upadku z konia
10