Androidler Elektrikli Koyun Düşler mi - Philip K

2018·0.87 MB·Turkish

by  Philip K. Dick

Philip K. Dick
Androidler Elektrikli Koyun
Düşler mi?

Çeviren: Damla Işık

Kavram Yayınları
Birinci Basım: Ocak 1996
© Philip K. Dick
© Kavram
Philip K. Dick

Philip K. Dick, 1928’de Chicago’da doğdu. 1992’de
ölünceye kadar bilimkurgu edebiyatının en üretken
yazarlarından biri olarak kaldı. İlk hikâye ve romanlarından
başlayarak iki birbirine bağlı temayı işledi. Gerçek nedir ve
gerçek insanı oluşturan nedir? Philip K. Dick, gerçeğin
insandan insana değişeceğini, bu yüzden de tek bir gerçek
yerine pek çok gerçeğin olduğunu söyler. ‘Gerçek nedir?’
sorusunu sormasının nedeni de insanların yaşamları boyunca
sözde gerçekler bombardımanına tutulmalarıdır. Medya,
büyük şirketler, devletler, dini ve politik gruplar sürekli olarak
topluma, “doğruluğu sorgulanabilir sözde gerçekler” sunar.
Bu sözde gerçekler de sonunda gerçek olmayan insanlar
yaratacaktır. Zaten çoğu romanında kişinin belirlediği gerçek
ve bir de çeşitli yollarca dayatılan bir imgeler dünyası vardır.

Philip K. Dick’in önemli romanları arasında Eye in the Sky
(1957), The Cosmic Puppets (1957), Time Out of Joint
(1959), The Three Stigmata of Palmer Eldritch (1965) ve
Flow My Tears, The Policeman Said (1974) sayılabilir.

Androidler Elektrikli Koyun Düşler mi? (Do Androids
Dream of Electric Sheep?) 1968’de yazıldı. Dick, bir yanda
insan benzeri robotlar ve gerçek insanlar arasındaki farkı
sorgularken, bir yanda da sunulan tüm gerçeği sorgular.
Maren Augusta Bergrud’a
10 Ağustos 1923 - 14 Haziran 1969

Ve hâlâ onun çimleri biçtiğini düşünüyorum,
Çiğin içinden bir hayalet gibi yürürken,
Benim memnun şarkı söylemem ruhuna işler.
Yeats
AUCKLAND

Kâşif Kaptan Cook’un 1777’de Tonga Kralı’na hediye ettiği
kaplumbağa dün öldü. Kaplumbağa 200 yaşına yakındı.
Tu’ımalıla isimli kaplumbağa, Tonga başkenti
Nuku’alofa’daki saray toprakları içinde öldü.
Tonga insanlarınca “şef” sayılan ve bakımı özel
koruyucularca gerçekleştirilen kaplumbağa, birkaç yıl önce
bir yangın sırasında kör olmuştu.
Tonga radyosu Tu’ımalıla’nın leşinin yeni Zelanda’daki
Auckland müzesine gönderileceğini bildirdi.

Reuters, 1966
BÖLÜM 1

RICK DECKARD’ı, yatağının yanındaki duyarıcının
otomatik alarmının pompaladığı tatlı küçük bir elektrik akımı
uyandırdı. Şaşkın bir halde yataktan kalktı. Önceden
uyarılmadan kendini uyanık bulmak onu hep şaşırtırdı.
Rengârenk pijamasıyla, dikilmiş gerinirken, yatakta karısı
Iran gri, donuk gözlerini aralayıp söylenerek yeniden kapadı.
“Penfield’ını çok hafif kurmuşsun,” dedi Rick. “Onu tekrar
kuracağım ve uyanabileceksin ve-”
Rick karısının yanına oturup, ona doğru eğildi ve yumuşak
bir tavırla anlatmaya çalıştı. “Eğer akımı yeterince
yükseltirsen uyandığına memnun olursun. Tüm mesele bu.
Eğer C’ye kurarsan sınırı aşar ve tıpkı bende olduğu gibi
bilincin oluşmasını engeller.” Rick dünyayla barışık olduğu
için kendi ayarı D’deydi. Yavaşça karısının çıplak, solgun
omzuna dokundu.
“O kaba polis elini gözümün önünden çek!” dedi Iran.
“Ben bir polis değilim.” Şimdi numarayı çevirmediği halde
kendini sinirli hissetmeye başlamıştı.
“Sen daha da kötüsün,” dedi karısı. Gözleri hâlâ kapalıydı.
“Sen polislerin kiraladığı bir katilsin.”
“Ben hayatımda kimseyi öldürmedim.” Rick gitgide daha
çok sinirleniyordu.
Iran devam etti, “Sadece o zavallı andyler.”
“Eve getirdiğim ikramiye parasını, dikkatini anlık çeken
herhangi bir şeyi almak için kullanmaktan hiç çekinmiyorsun.
Bunu fark etmediğimi sanma.” Rick ayağa kalkıp
duyarıcısının bulunduğu konsola ağır ağır ilerledi. “Oysa
biriktirebilirdik. O yukarıdaki sahte elektrikli koyunun yerine
gerçeğini alabilirdik böylece.”
Konsolun yanında duraklayıp bu öfkeli hissi ortadan
kaldıracak thalamic yatıştırıcının numarasını ya da onu daha
da kızdırıp tartışmayı kazandıracak olan thalamic uyarıcının
numarasını çevirmek arasında tereddüt etti.
“Eğer,” dedi Iran onu seyrederek, “daha fazla kinlenmek
için ararsan ben de aynısını yaparım. Öyle yüksek bir
numarayı ararım ki şimdiye kadar yaptığımız tartışmaları
aratacak kavganın içinde bulursun kendini. Çevir de gör.
Haydi. Dene bakalım.” Süratle kalkıp kendi duyarıcısının
bulunduğu konsola doğru ilerledi. Orada öylece dik dik
bakarak bekledi.
Rick onun bu tehdidi karşısında yenik bir şekilde içini çekti.
“Ben bugün programımda olanı çevireceğim.” Rick, 3 Ocak
2021’in programını taradığında o gün için profesyonel bir iş
adamı tavrının yazıldığını gördü. “Eğer programda yazılan
numarayı çevirirsem sen de aynısını yapmaya söz verir
misin?” Bekledi. Karısının aynı fikirde olduğunu ve onu
izleyeceğini garantilemeden hareket etmeyecek kadar
kurnazdı.
“Benim bugünkü programımda 6 saatlik sadece bana ait
depresyon var,” dedi Iran.
“Ne? Niye böyle bir şeyi programladın ki?” Bu duyarıcının
var olma nedenine aykırıydı. Rick sıkıntıyla devam etti. “Bu
şekilde kullanılabileceğini bilmiyordum bile.”
“Bir öğleden sonra burada oturuyordum,” dedi Iran. “Doğal
olarak ‘Arkadaş Canlısı Buster ve onun Arkadaş Canlısı
Arkadaşları’nı seyrediyordum. Buster tam açıklayacağı büyük
haberden bahsediyordu ki o nefret ettiğim reklam araya girdi.
Biliyorsun, şu Mountibank Demir Koruyucuları’nın reklamı.
Birkaç dakikalığına televizyonun sesini kapadım ve binayı, bu
binayı dinledim. Duydum ki...” Eliyle çevreyi işaret etti.
“Boş daireler,” dedi Rick. Bazen geceleri uyuyor olması
gereken zamanlarda o da bu sesleri duyuyordu. Fakat bu
zamanda, bu şartlarda sadece yarısı dolu bir bina bile nüfus
yoğunluğu açısından oldukça fazlaydı. Savaştan önce banliyö
olarak nitelendirilen yerlerde şimdi tamamen boş binalar
bulunuyordu. Pek çok insan gibi o da bu kulaktan dolma
bilgiye inanmayı yeğlemişti, çünkü oraya gidip bunun
doğruluğunu kendi gözleriyle görmeye hiç niyeti yoktu.
“O anda,” diye devam etti Iran, “televizyonun sesini
kapattığımda 382 durumundaydım. Daha yeni o numarayı
çevirmiştim. Boşluğu beynimde algılamama rağmen
hissedemedim. İlk tepkim bir Penfield duyarıcısına sahip
olabilecek kadar paramız olduğuna şükretmek oldu. Ama
sonra bunun ne kadar sağlıksız olduğunu düşündüm. Yani
yaşamın, hayatın boşluğunu hissetmek... sadece burada, bu
binada değil. Her yerde. Ve hep tepkisiz kalmak... beni
anlayabiliyor musun? Sanırım, hayır. Fakat bu tepkisizlik
eskiden bir akıl hastalığının belirtisi olarak tanımlanıyordu.
Adı da ‘geçerli tepki eksikliği’. Sonra sessizliğin sürmesine
izin verdim. Duyarıcımın önünde oturup denemeye başladım.
Ve sonunda üzüntünün programını buldum.” Karanlık ve
küstah bir havaya bürünen yüzü sanki büyük bir zafer
kazanmışçasına tatminkârdı. “Ve her ay iki kez olmak üzere
programıma bu numarayı da kattım. Bence ayda iki kez olan
biten her şeye üzülmek için yeterli bir süre, sence de öyle
değil mi? Yani aklı başında olan herkes buradan göç ederken
hâlâ dünyada kalmamıza mesela.”
“Fakat üzüntü gibi bir hisse kapıldığında başka bir numara
çevirerek ondan kaçamazsın. Yaşamın her anını kapsayan bu
tür bir üzüntü, keder kendi kendini yeniler.”
Karısı kaypak bir tavırla devam etti. “Üç saat sonrası için
otomatik bir yeniden programlamayı ayarlıyordum. Bir 481.
Geleceğin getireceği yeni seçeneklerin farkında olma. Bir
umut ki...”
“481’i biliyorum,” diyerek karısının sözünü kesti Rick. O da
bu numarayı pek çok kez çevirmişti ve 481’e fazlasıyla
güveniyordu. “Şimdi beni dinle.” Yatağa oturdu ve karısının
ellerini tutarak onu yanına çekti. “Otomatik bir bağlantıyla
sona erdirilebilecek olsa bile depresyonun her çeşidi
tehlikelidir. Şimdi sen de, ben de programlarımızı unutalım.
Beraber 104’ü çevirelim ve ikimiz de bunu deneyelim. Sonra
sen 104’te devam edersin, ben de duyarıcımı her zamanki iş
adamı durumuna programlarım. Bu yolla, çatıya çıkıp
elektrikli koyunu kontrol eder, sonra da büronun yolunu
tutarım. Senin de burada televizyon olmadan oturup
düşüncelere dalmadığından emin olurum.” Karısının uzun,
ince ellerini bırakıp, geniş dairede ilerleyerek, hâlâ önceki
gecenin sigara kokusunun olduğu oturma odasına geçti ve
televizyonu açtı.
Yatak odasından Iran’ın sesi yükseldi: “Kahvaltıdan önce
TV’yi kaldıramıyorum.”
TV ısınmaya devam ederken, “888’i çevir,” diye yanıtladı
Rick. “Televizyonda ne olursa olsun, onu seyretme isteği.”
“Şu anda hiçbir numarayı çevirmek istemiyorum.”
“O zaman 3’ü çevir.”
“Tanrım! Beyin hücrelerimi herhangi bir numarayı
çevirmeye teşvik edecek bir programı uygulayamam. Eğer
aramak istemiyorsam, aramak istemiyorumdur. Dediğin
numarayı çevirirsem, aramak isteyeceğim ve şu anda bunu
düşünemem bile. Ben sadece yatakta oturup yere bakmak
istiyorum, o kadar.” Iran’ın sesi sertleşmişti. Sesi ümitsizlikle
keskinleşmişti. İçgüdüsel, her zaman her yerde var olan
korkunç ağırlık tabakası üzerine çökerken ruhu bu yükün
altında donuklaştı, vücudu hareketsizleşti.
Rick televizyonun sesini yükseltti ve Arkadaş Canlısı
Buster’ın sesi bir anda gürleyerek, tüm odayı kapladı. “Ho ho
millet! Şimdi bugünkü hava durumundan bahsetmenin
zamanı. Mongoose uydusundan gelen verilere göre serpinti
özellikle akşamüstüne doğru kendini hissettirip daha sonra
yavaşlayacak. Tüm dışarı çıkmayı düşünenler...”
Iran ardından hafifçe sürüklenen geceliğiyle aniden yanında
beliriverdi ve televizyonu kapadı. “Tamam! Teslim oluyorum.
Arayacağım. Senin içinde olmamı istediğin herhangi bir
durumun numarasını, insanı kendinden geçiren seksüel
mutluluk... kendimi o kadar kötü hissediyorum ki sanırım
buna bile dayanabilirim. Canı cehenneme! Ne değişir ki?”
“Her ikimiz için de arayacağım,” dedi Rick ve onu tekrar
yatak odasına yöneltti. Onun konsolunun yanında durup
594’ü çevirdi: Tüm olaylarda kocanın üstün bilgeliğinin
istekle kabullenilmesi. Kendi konsolunda ise, işine karşı daha
yaratıcı ve canlı olmasını sağlayacak numarayı çevirdi. Gerçi
buna ihtiyacı yoktu. Penfield’ın yapay beyin uyarımı olmadan
da bu onun işine karşı tanrı vergisi, alışılmış yaklaşımıydı.

Karısıyla yaptığı tartışma ona çok zaman kaybettirmişti.
Hızlı bir kahvaltıdan sonra Ajax model Mountibank Demir
Koruyucu’yu takıp dışarı çıkmak üzere hazırlandı ve
elektrikli koyunun ‘otladığı’ korunaklı çatı merasına çıktı.