Anatomie van het bewegingsapparaat in beeld

134 Pages·2012·6.078 MB·Dutch

by  V. van Os, A. Zuidgeest

Anatomievanhetbewegingsapparaatinbeeld
Anatomie van het bewegingsapparaat
in beeld
V. vanOs
Redactie:A.Zuidgeest
Houten2013
(cid:2)2013BohnStafleuvanLoghum,onderdeelvanSpringerMedia
Allerechtenvoorbehouden.Nietsuitdezeuitgavemagwordenverveelvoudigd,opgeslagenineengeauto-
matiseerdgegevensbestand,ofopenbaargemaakt,inenigevormofopenigewijze,hetzijelektronisch,
mechanisch,doorfotokopiee¨nofopnamen,hetzijopenigeanderemanier,zondervoorafgaandeschriftelijke
toestemmingvandeuitgever.
Voorzoverhetmakenvankopiee¨nuitdezeuitgaveistoegestaanopgrondvanartikel16bAuteurswetjohet
Besluitvan20juni1974,Stb.351,zoalsgewijzigdbijhetBesluitvan23augustus1985,Stb.471enartikel17
Auteurswet,dientmendedaarvoorwettelijkverschuldigdevergoedingentevoldoenaandeStichtingRepro-
recht(Postbus3060,2130KBHoofddorp).Voorhetovernemenvan(een)gedeelte(n)uitdezeuitgavein
bloemlezingen,readersenanderecompilatiewerken(artikel16Auteurswet)dientmenzichtotdeuitgeverte
wenden.
Samensteller(s)enuitgeverzijnzichvolledigbewustvanhuntaakeenbetrouwbareuitgaveteverzorgen.
Nietteminkunnenzijgeenaansprakelijkheidaanvaardenvoordrukfoutenenandereonjuisthedendieeven-
tueelindezeuitgavevoorkomen.
ISBN9789031389131
NUR890
Ontwerpomslag:Bottenheft,Marijenkampen
Ontwerpbinnenwerk:TEFF(www.teff.nl)
Automatischeopmaak:PrePressMediaGroep,Zeist
BohnStafleuvanLoghum
HetSpoor2
Postbus246
3990GAHouten
www.bsl.nl
Inhoud
Inleiding 1
1 Anatomievandeheup 3
1.1 Anteflexie 4
1.2 Retroflexie 6
1.3 Abductie 7
1.4 Adductie 8
1.5 Exorotatie 9
1.6 Endorotatie 12
1.7 Ligamentenvandeheup 12
1.8 Schema 14
2 Anatomievandeknie 17
2.1 Flexoren 17
2.2 Extensoren 20
2.3 Exorotatie 20
2.4 Endorotatie 20
2.5 Menisci 21
2.6 Ligamentenvandeknie 23
2.7 Schema 24
3 Anatomievandeenkel,devoetendetenen 25
3.1 Dorsaalflexie 26
3.2 Plantairflexie 27
3.3 Inversie 30
3.4 Eversie 30
3.5 Dorsaalflexievandetenen 31
3.6 Plantairflexievandetenen 31
3.7 Sluitenvandetenen(tenopzichtevandetweedeteen) 35
3.8 Spreidenvandetenen(tenopzichtevandetweedeteen) 36
3.9 Ligamentenvandeenkel 37
3.10 Schemabewegingenvandeenkelendevoet 38
3.11 Schemabewegingenvandetenen 39
4 Anatomievandeschouder 41
4.1 Anteflexie 42
4.2 Retroflexie 42
4.3 Abductie 44
4.4 Adductie 46
VI Anatomievanhetbewegingsapparaatinbeeld
4.5 Endorotatie 48
4.6 Exorotatie 50
4.7 Elevatie 51
4.8 Detractie 53
4.9 Protractie 54
4.10 Retractie 54
4.11 Laterorotatie 55
4.12 Mediorotatie 55
4.13 Ligamentenvandeschouder 56
4.14 Schemabewegingenvandebovenarm 57
4.15 Schemabewegingenvandescapula 57
5 Anatomievandeelleboog 59
5.1 Flexie 59
5.2 Extensie 61
5.3 Pronatie 62
5.4 Supinatie 64
5.5 Ligamentenvandeelleboog 65
5.6 Schema 66
6 Anatomievandepols,handendevingers 67
6.1 Palmairflexie 68
6.2 Dorsaalflexie 70
6.3 Radiaalabductie 71
6.4 Ulnairabductie 74
6.5 Buigenvandevingers 75
6.6 Strekkenvandevingers 77
6.7 Spreidenvandevingers 78
6.8 Sluitenvandevingers 78
6.9 Radiaalabductievandevingers 78
6.10 Buigenvandeduim 78
6.11 Strekkenvandeduim 79
6.12 Abductievandeduim 79
6.13 Adductievandeduim 80
6.14 Oppositievandeduim 80
6.15 Repositievandeduim 81
6.16 Ligamentenvandepols 82
6.17 Schemabewegingenvandepolsendehand 84
6.18 Schemabewegingenvande2e-5evinger 84
6.19 Schemabewegingenvandeduim 85
7 Anatomievandewervelkolom 87
7.1 Flexorenvandewervelkolom 88
7.2 Extensorenvandewervelkolom 91
7.3 Lateroflexorenvandewervelkolom 96
7.4 Ipsilateralerotatorenvandewervelkolom 99
7.5 Contralateralerotatorenvandewervelkolom 101
7.6 Verhogenintra-abdominaledruk 102
7.7 Elevatievanderibben 103
7.8 Depressievanderibben 105
7.9 Ligamentenvandewervelkolom 105
7.10 Schema 108
Inhoud VII
8 Innervatie 111
8.1 Cranialezenuwen(selectie) 111
8.2 Nn.cervicales 111
8.2.1 Ramidorsalesvandenn.cervicales 111
8.2.2 Ramiventralesvandenn.cervicales 112
8.3 Plexusbrachialisparssupraclavicularis 114
8.4 Plexusbrachialisparsinfraclavicularis 115
8.5 Plexuslumbalis 120
8.6 Plexussacralis 122
8.7 Plexuscoccygeus 124
9 Bekkenbodemmusculatuur 125
9.1 Diaphragmapelvis 125
9.2 Diaphragmaurogenitale 126
Literatuur 127
Register 129
Inleiding
Ditboekiseenhulpmiddelbijdebestuderingvan
despierenvanhetbewegingsapparaat.Deaan-
hechtingen,functieseninnervatiewordensche-
matischweergegevenendeliggingvandespieren
wordtmetbehulpvanfraaieafbeeldingenduide-
lijkgemaakt.Hetboekmoetgezienwordenalseen
overzichtelijkesamenvattingenkannieteenana-
tomischleerboekvervangen.Hiervoorradenwijde
lezerVormenbewegingvanLohmanenZuidgeest
(2011)aan.Denamenvanalleanatomischestruc-
turenzijnweergegevenvolgensdeTerminologia
Anatomicavan1998.
werklijn
Wegeveneersteenkortetoelichtingopeenpaar
begrippendievanbelangzijnomdevolgende
hoofdstukkentebegrijpen.
momentsarm
Eenspierismeteenbotverbondenopzoge-
noemdeaanhechtingspunten.Somszijnditer
twee,somsmeer.Dezeaanhechtingspuntenwor-
denorigoeninsertiegenoemd.Deorigoisdeaan-
hechtingdiehetdichtstbijderompgelegenis,de
insertieligthetverstvanderompaf.Wekunnen
eendenkbeeldigelijntrekkentussendezeaan-
hechtingspunten;datnoemenwedewerklijnvan
despier.Doortekijkenhoedewerklijnlooptten
opzichtevandeasvaneengewricht,kunnenwe
onseenideevormenoverdefunctievandiespier.
Zolooptdewerklijnvandebiceps(officieel:m.
bicepsbrachii)vo´o´rdeasvanhetellebooggewricht;
defunctieervanisbuigingvandearm. Figuur0.1
Alseenspierverkort,kanhijdeinsertieinbe- Lateraalaanzicht.
wegingbrengenofdeorigo.Zokandebicepsbij
verkortingdearmbuigenwaarbijdehandinde
richtingvandeschouderwordtgebracht.Dit beweging.Inditboekdoenwijdatook.Defunctie
wordteenbewegingineenopenketengenoemd. ingeslotenketenkunnenweonsdanvoorstellen
Hijkanechterookdeschouderinderichtingvan dooringedachtenhetandereaanhechtingspuntin
dehandbrengenalsdehandgefixeerdis,bijvoor- bewegingtebrengen.Bewegingenineengesloten
beeldalsweaaneenrekstokhangenenonsdaar- ketenzienwebijdearmalsmetdehandeenvast
aanoptrekken.Ditlaatstewordtweleenbeweging puntwordtvastgepakt.Bijhetbeentreedtdeze
ineengeslotenketengenoemd. bewegingopalsdevoetcontactmaaktmetde
Inanatomieboekenwordendefunctiesvan grond,zoalshetstandbeendoettijdenshetlopen.
spierenvrijwelaltijdvermeldineenopen-keten- Looptdewerklijnvaneenspiervervandeasvan
2 Anatomievanhetbewegingsapparaatinbeeld
eengewrichtvandaan,danligtdezespiergunstig aandebeweging.Ookindebeschrijvingvande
omeenbewegingteveroorzaken.Despierheeft innervatiekunnenerverschillenindeliteratuur
daneengrotemomentsarm.Inanatomieboeken wordenaangetroffen.Inditboekwordtuitgegaan
wordtdefunctievaneenspiermeestalkwalitatief vanNederlandse,DuitseenEngelstaligeanatomi-
bekeken,nietkwantitatief.Datwilzeggen:men scheliteratuur;dezestaatindeliteratuurlijstver-
beschrijftofeenspiereenbepaaldebewegingver- meld.
oorzaakt,maarnietmetwelkekrachtenmetwelke Indemeesteanatomieboekenwordteeninde-
momentsarm(hetproductvandezetweewordthet linggebruiktdiegebaseerdisopregioenopde
momentvaneenspiergenoemd). spierendieindieregiowordenaangetroffen.
Somsbestaaterverschilvanmeningoverde Functionelervoorbijvoorbeelddefysiotherapie
preciezefunctievaneenspier.Ditisvooralhet lijkthetonsomdespierenintedelennaarde
gevalalsdewerklijnvandespierdichtlangsdeas bewegingendiezeineengewrichtkunnenver-
vanhetgewrichtloopt;despierheeftdaneen oorzaken.Hetvlakvandebewegingendeaswaar
kleinemomentsarm.Eendergelijkespierdraagt dezeomplaatsvindt,staanbijhetgewrichtsteeds
vooralbijaandestabiliteitvanhetgewrichtenniet aangegeven.
j
1 Anatomie van de heup
As Vlak Beweging
transversaal sagittaal retroflexie/anteflexie
DeLatijnsenaamvoorhetheupgewrichtisart.
coxae;enhetiseenkogelgewricht(art.spheroidea). sagittaal frontaal abductie/adductie
Inhetgewrichtkanomdrieassenbewogen
longitudinaal transversaal exorotatie/endorotatie
worden.
frontaal vlak
longitudinale as
transversaal vlak
sagittale as
transversale as
sagittaal vlak
mediosagittaal (mediaan) vlak
Figuur1.0
Deassenenvlakkenvanhetlichaamwordenhierweergegeven.Bron:bewerktnaarLohman&Zuidgeest(2011).
V. van Os, Anatomie van het bewegingsapparaat in beeld, DOI 10.1007/978-90-313-8914-8_1, © 2013 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Media