amasya belgelerini yeniden okumak PDF
Preview amasya belgelerini yeniden okumak
ATATÜRK KÜLTÜR, DİL VE TARİH YÜKSEK KURUMU ATATÜRK ARAŞTIRMA MERKEZİ AMASYA BELGELERİNİ YENİDEN OKUMAK HİKMET ÖZDEMİR ANKARA - 2010 5846 sayılı kanuna göre bu eserin bütün yayın, tercüme ve iktibas hakları Atatürk Araştırma Merkezi'ne aittir Özdemir, Hikmet, 1950 Amasya belgelerini yeniden okumak/ Hikmet Özdemir. Ankara: AKDTYK Atatürk Araştırma Merkezi, 2010 VI, 225 s. : res, ; 24 cm. – (Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Araştırma Merkezi yayını) Kaynakça: (s. 215 – 222) ISBN: 978-975-16-2282-2 1. ATATÜRK, MUSTAFA KEMAL, 1881-1938 I. E.a. II. Seri 956.1024 İNCELEYEN: Prof. Dr. Mustafa YILMAZ Prof. Dr. Mustafa TURAN KİTAP SATIŞI: ATATÜRK ARAŞTIRMA MERKEZİ Ziyabey Cad. No: 19 Balgat/ANKARA Tel : (0312) 285 55 12 285 65 11 Belgegeçer: (0312)285 65 73 e-mail : [email protected] web : http://www.atam.gov.tr ISBN : 978-975-16-2282-2 İLESAM : 10.06.Y.0150.331 BASKI : TDV Yay. Mat. ve Tic. İşl. (0312) 354 91 31 Kahramanmaraş’ta Annem Fiskeci Aliye Hanım’a Babam Ramazanoğlu Hasan Fehmi Bey’e 2010 BASIMINA SUNUŞ Amasya şehrinde 22 Haziran 2006 günü verdiğim konferans için hazırlık notlarım (daha önce Amasya Valiliği tarafından kitap olarak basılmıştı) 2010 yılında “gözden geçirilmiş ve genişletilmiş” olarak Atatürk Araştırma Merkezimiz tarafından yeniden yayınlanmıştır. “Amasya Tamimi” ve “Amasya Protokolü” ile ilgili bu notlar ve ekli belgeler, kimi güncel tartışmaların bir uzlaşmaya bağlanmasında mütevazı bir katkı sağlayabilir umudundayım. 22 Haziran 2004 günü Amasya Tamimi’nin 85. Yıldönümü töreninde konferansıma şu şekilde başlamıştım: “Sevgili Amasyalılar, Valimiz Sn. Hüseyin Poroy’un daveti üzerine bu tarihî günün 85. yıldönümünde şehrinizdeki konferansıma başlarken teker teker ellerinizi sıkmak ve sizleri sımsıkı kucaklamak isterim. Sizlerle birlikte olmak benim için büyük bir onurdur. Dünya Savaşı’nda ve İstiklal Savaşı’nda kutsal vatan toprağını düşmanların işgaline karşı savunurken savaş alanlarına gömdüğümüz şehitlerimize ve son yıllarda birer birer aramızdan ayrılan savaş yadigârları dedelerimize - ninelerimize Yüce Tanrı’dan rahmet, Büyük Gazi’mizin yolunda sonsuza kadar yaşatmak için çalışmaya yemin ettiğimiz Cumhuriyetimize ve Milletimize esenlikler dilerim.” Amasya şehrinde 2009 yılında Sn. Vali M. Celalettin Lekesiz’in daveti üzerine; değerli meslektaşlarım Atatürk Araştırma Merkezi Başkanı Prof. Dr. Cezmi Eraslan, Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Temuçin Faik Ertan ve Devlet Arşivleri Genel Müdür Yardımcısı Doç. Dr. Mustafa Budak’la birlikte Amasya Tamimi’nin 90. Yıldönümü töreninde de bulunmuştum. Amasya’dan 22 Haziran 1919 günü vatanın dört yanına yapılan kutsal çağrının müktesebatına bağlılık yolunda milletimiz büyük bir cesaret ve kararlılık göstermiştir. O gün olduğu gibi bugün de bu tarihî belgelerin yeniden okunması ve anlaşılarak geleceğe taşınması gerektiğine inanıyorum. Prof. Dr. Hikmet Özdemir İÇİNDEKİLER “İLK” MİLLÎ STRATEJİ BELGESİ ............................................................................. 13 “NİYET” ................................................................................................................... 4 SULTAN VAHDETTİN NE DİYOR? ............................................................................. 6 ANADOLU’DA ......................................................................................................... 7 İŞGAL İÇİN İNGİLİZ PLANI ........................................................................................ 8 İNGİLİZ PLANINDA ERMENİLER VE RUMLAR ......................................................... 12 “İNSAN AVI” .......................................................................................................... 13 ŞEHİR VE KONUĞU ................................................................................................ 18 "BİR NOKTA‐İ İSTİNAD" ......................................................................................... 21 “İLK” TOPLANTI ..................................................................................................... 24 BİR TARTIŞMA ....................................................................................................... 26 " 'İLK' MİLLÎ STRATEJİ BELGESİ" ............................................................................ 38 ÇOK BOYUTLU DİPLOMASİ .................................................................................... 46 ERMENİ TALEPLERİ BATI BAŞKENTLERİNDE .......................................................... 50 ERMENİLERİN DÖNÜŞÜ VE YENİ PLAN .................................................................. 55 "ERMENİ PLANI" VE OSMANLI HÜKÜMETİ ............................................................ 62 BOLŞEVİK RUSYA’NIN ERMENİSTAN KARARNAMESİ ............................................. 66 DOĞU'DA KATLİAMLAR VE İLK ÖNLEMLER ........................................................... 68 ERMENİ PLANINA KARŞI ÜÇLÜ ZİRVE (10 TEMMUZ 1919) .......................................... 70 MUSTAFA KEMAL PAŞA’NIN GÖRÜŞÜ .................................................................. 73 ERMENİ PATRİKHANESİ NE YAPIYOR? ................................................................... 74 AMERİKAN MANDASI YANLILARI VE GEREKÇELERİ ............................................... 75 AMASYA PROTOKOLLERİ ...................................................................................... 80 ANADOLU’DA İKTİDAR MÜCADELESİ .................................................................... 85 NİÇİN MUSTAFA KEMAL PAŞA?............................................................................. 85 SARAY’DA ZİRVE ................................................................................................ 89 MUSTAFA KEMAL PAŞA’NIN TEPKİSİ ................................................................... 121 ATATÜRK ANLATIYOR (I) .................................................................................. 123 ATATÜRK’ÜN ANLATIMIYLA GENEL DURUMA DAR BİR ÇERÇEVEDEN BAKIŞ ......... 124 DÜŞÜNÜLEN KURTULUŞ YOLLARI ....................................................................... 125 BENİM KARARIM ................................................................................................. 126 YA BAĞIMSIZLIK YA ÖLÜM .................................................................................. 126 UYGULAMAYI EVRELERE AYIRMAK VE ADIM ADIM İLERLEYEREK AMACA VARMAK ................................................................................................. 127 MİLLÎ SIR ............................................................................................................. 128 ORDU İLE İLİŞKİ ................................................................................................... 129 MİLLÎ ÖRGÜTLERİN KURULMASI VE MİLLETİN UYARILMASI ............................... 129 İSTANBUL’A GERİ ÇAĞIRILIŞIM ........................................................................... 130 SİVAS’TA GENEL BİR MİLLÎ KONGRE TOPLAMA KARARI.............................................. 131 ADINI SAKLAYAN BİR TANIDIĞIN AMASYA’YA GELMESİ ............................................. 132 RAUF VE REFET BEYLERİN KARARSIZLIĞI ............................................................. 133 İSTANBUL’DA BAZI KİMSELERE GÖNDERDİĞİM MEKTUP ............................................ 134 ALİ KEMAL BEY’İN GENELGESİ ............................................................................. 135 ALİ GALİP BEY SİVAS’TA ....................................................................................... 136 SİVAS’A GİDİŞ ...................................................................................................... 136 AMASYA BELGELERİ (I) ..................................................................................... 137 I – MUSTAFA KEMAL PAŞA TARAFINDAN EDİRNE’DE 1. KOLORDU KOMUTANI CAFER TAYYAR BEY’E GÖNDERİLEN “MEVCUT DURUM” VE KENDİSİNİN “KİŞİSEL KARARI” İLE İLGİLİ ŞİFRE TELGRAF ............................................................................................. 138 II – MUSTAFA KEMAL PAŞA’DAN VALİLİKLERE GÖNDERİLEN 20 MAYIS 1919 TARİHLİ EMİR ...................................................................................................... 139 III – MUSTAFA KEMAL PAŞA’DAN POSTA VE TELGRAF BAŞMÜDÜRLÜĞÜNE GÖNDERİLEN 20 HAZİRAN 1919 TARİHLİ EMİR..................................................... 140 IV – MUSTAFA KEMAL PAŞA’DAN HARBİYE NEZARETİ’NE 20 HAZİRAN 1919 TARİHLİ BİLGİ NOTU ................................................................................................................... 141 V – MUSTAFA KEMAL PAŞA TARAFINDAN HAZIRLANAN 22 HAZİRAN 1919 TARİHLİ “‘İLK MİLLÎ STRATEJİ BELGESİ” VEYA “AMASYA TAMİMİ” .................................................. 141 VI ‐ MUSTAFA KEMAL PAŞA TARAFINDAN İSTANBUL’DA BAZI KİŞİLERE GÖNDERİLEN ÖZEL MEKTUP ....................................................................................................... 142 VII – MUSTAFA KEMAL PAŞA TARAFINDAN KAZIM KARABEKİR PAŞA’YA GÖNDERİLEN ŞİFRE ................................................................................................................... 144 ATATÜRK ANLATIYOR (II) ................................................................................. 147 AMASYA GÖRÜŞMELERİ ..................................................................................... 147 ALİ RIZA PAŞA HÜKÜMETİNİ TUTMA KARARI ...................................................... 152 DAHİLİYE NAZIRININ KUŞKU UYANDIRAN DAVRANIŞLARI .................................. 153 ALİ RIZA PAŞA HÜKÜMETİ MİLLÎ ÖRGÜTÜ DÜŞMAN ÖRGÜTLE BİZİ DE ALİ KEMAL VE SAİT MOLLA BİR TUTUYOR ............................................................................. 155 AMASYA BELGELERİ (II) .................................................................................... 159 I – BAHRİYE NAZIRI SALİH PAŞA İLE GÖRÜŞMEDEN ÖNCE KOMUTANLARIN GÖRÜŞ VE ÖNERİLERİNİN MUSTAFA KEMAL PAŞA TARAFINDAN SORULMASI ... 161 II – ALİ FUAT PAŞA’NIN YANITI ............................................................................ 162 III – 13. KOLORDU KUMANDANI CEVDET BEY’İN YANITI ..................................... 163 IV – 20. KOLORDU KOMUTAN VEKİLİ MAHMUT BEY’DEN YANIT ........................ 167 V – 15. KOLORDU KUMANDANI KAZIM KARABEKİR PAŞA’NIN YANITI ................ 170 VI – 15. KOLORDU KUMANDANI KAZIM KARABEKİR PAŞA’NIN EK YAZISI ........... 171 VII – AMASYA PROTOKOLLERİ İLE İLGİLİ OLARAK KOMUTANLARA GÖNDERİLEN ŞİFRE TELGRAF VE SALİH PAŞA TARAFINDAN İMZALANMIŞ BİRİNCİ VE ÜÇÜNCÜ PROTOKOLLER .................................................................................................... 172 VIII – AMASYA’DA HEYETİ TEMSİLİYE TARAFINDAN İMZALANDIKTAN SONRA SALİH PAŞA’YA VERİLEN İKİNCİ PROTOKOL ................................................................... 174 IX – MUSTAFA KEMAL PAŞA’DAN HARBİYE NAZIRI CEMAL PAŞA’YA SEÇİMLERİN GÜVENLİĞİ HAKKINDA ŞİFRE TELGRAF ............................................................... 178 X – HARBİYE NAZIRI CEMAL PAŞA’DAN MUSTAFA KEMAL PAŞA’YA 10 KASIM 1919 TARİHLİ GENEL BİLGİLENDİRME YAZISI ...................................... 179 XI – İSTANBUL HÜKÜMETİ’NİN İKTİDAR PAYLAŞIMINDAN RAHATSIZLIK BELİRTEN YAZISI ............................................................................ 182 XII – HEYET‐İ TEMSİLİYE’NİN İSTANBUL HÜKÜMETİ’NE İKTİDAR PAYLAŞIMI İDDİALARI KONUSUNDA YANITI .......................................................................... 183 XIII – HEYET‐İ TEMSİLİYE’DEN DOĞU ANADOLU VİLAYETLERİ KONUSUNDAKİ BEYANI NEDENİYLE ÇÜRÜKSULU MAHMUT PAŞA’YA TELGRAF .......................... 185 AMASYA’DAN NOTLAR .................................................................................... 187 MUSTAFA KEMAL PAŞA VE RAUF BEY’LE MÜLÂKAT (I) ........................................... 188 MUSTAFA KEMAL PAŞA VE RAUF BEY’LE MÜLÂKAT (II) ............................................ 191 MUSTAFA KEMAL PAŞA VE RAUF BEY’LE MÜLÂKAT (III) ............................................. 198 BİTİRİRKEN / TARİHTE DOSTLUKLAR VE KIRGINLIKLAR ÜZERİNE ....................... 203 YARARLANILAN KAYNAKLAR ............................................................................ 215 DİZİN ............................................................................................................... 223
Description:The list of books you might like
