Als ze maar van me afblijven: een onderzoek naar antihomoseksueel geweld in Amsterdam

152 Pages·2008·0.97 MB·German

by  L. Buijs

B
u
i
j
s
|
H
e
k
m
a
| Als ze maar
Als ze maar van me afblijven is een studie naar de motieven van D
u
daders van geweld tegen homo’s in de hoofdstad. De studie werd
y
verricht in opdracht van de gemeente Amsterdam. ve
n
voor het onderzoek zijn daders geïnterviewd, dossiers van reclasse-
d van me afblijven
ring en rechtbank bestudeerd, gesprekken gehouden met jongeren a
k
die tot risicogroepen behoren en vragenlijsten afgenomen onder
Amsterdamse scholieren. A
Antihomoseksueel geweld blijkt een veelvoorkomend en structureel l
verschijnsel in de gay capital. Ondanks de liberale reputatie van s
Amsterdam zijn vooroordelen over gender en (homo)seksualiteit
z
wijd verspreid. Dat leidt met name bij jongeren tot het plegen van
e
Een onderzoek naar
geweld.
m
Het boek schetst een boeiend maar verontrustend beeld van de situ-
atie in Amsterdam. Om het tij te keren is daadkrachtig beleid van de A
antihomoseksueel geweld
lokale overheid dringend gewenst, zo stellen de auteurs. A
r
Laurens Buijs is juniordocent aan de afdeling Politicologie en was
v in Amsterdam
tijdens het onderzoek verbonden aan de Amsterdam school for so-
A
cial science research (Assr) van de universiteit van Amsterdam.
n
Gert Hekma is docent homo- en lesbische studies aan de afdeling

sociologie en Antropologie van de universiteit van Amsterdam. m
Jan Willem Duyvendak is sinds 2003 als hoogleraar sociologie ver-
e
bonden aan de universiteit van Amsterdam.

A
LAurEns Buijs, GErt HEkmA
f
b
& jAn WiLLEm DuyvEnDAk
l
i
j
v
e
n
isbn 978 90 8964 086 4
Amsterdam university Press • www.aup.nl AMSTERDAM UNIVERSITY PRESS
Afblijven_WT.indd 1 20-11-2008 09:28:58
Alszemaarvanmeafblijven

Als ze maar van me
afblijven
Een onderzoek naar
antihomoseksueel geweld
in Amsterdam
Laurens Buijs, MA.
Dr. Gert Hekma
Prof. dr. Jan Willem Duyvendak
Metdehulpvan
JoycevanderVlies
TimSavenije
UniversiteitvanAmsterdam
AmsterdamSchoolforSocialscienceResearch
Inopdrachtvan
DienstMaatschappelijkeOntwikkeling
GemeenteAmsterdam
Omslagontwerp:StudioJandeBoer,Amsterdam
Vormgevingbinnenwerk:JAPES,Amsterdam
ISBN 9789089640864
e-ISBN 9789048508358
NUR 740
© Laurens Buijs, Gert Hekma, Jan Willem Duyvendak / Amsterdam
UniversityPress,Amsterdam2009
Allerechtenvoorbehouden.Nietsuitdezeuitgavemagwordenverveelvoudigd,
opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in
enigevormofopenigewijze,hetzijelektronisch,mechanisch,doorfotokopieën,
opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestem-
mingvandeuitgever.
Voorzoverhetmaken vankopieën uitdeze uitgaveistoegestaan opgrondvan
artikel 16B Auteurswet 1912 jº het Besluit van 20 juni 1974, Stb. 351, zoals ge-
wijzigd bij het Besluit van 23 augustus 1985, Stb. 471 en artikel 17 Auteurswet
1912, dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen
aandeStichtingReprorecht(Postbus3051,2130KBHoofddorp).Voorhetover-
nemen van gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere
compilatiewerken(artikel16Auteurswet1912)dientmenzichtotdeuitgeverte
wenden.
Inhoudsopgave
Samenvatting 9
Voorwoord 13
1 Inleiding 15
2 Verklaringenvoorantihomoseksueelgeweld 19
2.1 Decontextvanantihomoseksueelgeweld 19
2.2 Mogelijkeverklaringenvoorantihomoseksueelgeweld 20
2.2.1 Genderenseksualiteit:mannelijkheidbedreigd 21
2.2.2 Psychologischvoordeel 23
2.2.3 Groepsprocessen 25
2.2.4 Meritocratie 28
2.2.5 Homo'salsmakkelijkeslachtoffers 29
2.3 Mogelijkeverklaringenvooroververtegenwoordiging
Marokkanen 30
2.3.1 Cultuurreproductie 30
2.3.2 Groepsdynamiekineenstraatcultuur 30
2.3.3 Radicaleislamen'islamisering' 31
2.3.4 Gepolariseerddebatoverdemulticulturele
samenleving 32
2.3.5 Slachtoffersvanseksueelgeweld 32
3 Antihomoseksueelgeweldincijfers 35
3.1 Acceptatievanhomoseksualiteitinbredezin 35
3.2 Ervaringenenveiligheidsgevoelvanhomoseksuelen 37
3.3 Deomvangvanhetgeweldtegenhomoseksuelen 38
3.3.1 Hetregistratieprobleem 38
3.3.2 Incidentenofstructureel? 40
3.3.3 Neemthetgeweldtoe? 43
3.3.4 Antihomoseksueelgeweldinvergelijkingmetander
geweld 45
3.4 Amsterdaminvergelijkendperspectief 45
3.4.1 AmsterdamversusderestvanNederland 45
3.4.2 Amsterdamversusbuitenlandsesteden 47
3.5 Amsterdamnaderbekeken 48
3.5.1 Groepen 48
3.5.2 Verdachtengepakt 48
3.5.3 Etniciteit 49
5
3.5.4 Leeftijd 51
3.5.5 Stadsdeel 51
3.5.6 Dagenenmaanden 52
3.5.7 Context 54
3.5.8 Overig 55
4 JongereninAmsterdam:enquêteopmiddelbarescholen 59
4.1 Homoseksualiteitopmiddelbarescholen 60
4.2 PsychosocialeproblemenvanAmsterdamsescholieren
met'SSA' 61
4.3 Eenhomovriendelijkklimaat? 62
4.4 Homogerelateerdpestenenschelden 62
4.5 Ervaringenmethomogerelateerdgeweld 63
4.6 Opvattingenoverhomoseksualiteit 64
4.6.1 Algemeneacceptatievanhomoseksualiteit 64
4.6.2 Acceptatievanhomoseksualiteitindenabijheid 66
4.6.3 Acceptatievanverschillendeuitingsvormenvan
homoseksualiteit 67
4.6.4 Oorzakenvanhomoseksualiteit 69
5 Risicojongeren:focusgroepen 71
5.1 Opzoeknaardeelnemers 71
5.2 Doelvandefocusgroepen 74
5.3 Verloopvandefocusgroepen 76
5.4 Analysevandefocusgroepen 77
5.4.1 Genderenseksualiteit:vierproblematischeaspecten 77
5.4.2 Onsamenhangendeideeënoverhomoseksualiteit 85
5.4.3 Groepsprocessenenidentiteitsfunctie 86
5.4.4 Gepolariseerddebatoverdemulticulturele
samenleving 88
5.4.5 Religie 90
6 Daders:analysevandossiers&interviews 93
6.1 Hetverzamelenvandedata 93
6.2 Overzichtvandeinterviewsendossiers 96
6.3 Analysevandeinterviewsendossiers 101
6.3.1 GendernormenversusdeNederlandsetolerantie 101
6.3.2 Groepsdrukenidentiteitsfunctie 111
6.3.3 Sociaal-economischeverklaringen 115
6.3.4 Onsamenhangendeideeënoverhomoseksualiteit 116
6.3.5 Oorsprongvannegatieveideeënover
homoseksualiteit 117
6.3.6 Gepolariseerddebatoverdemulticulturele
samenleving 119
6.3.7 Homo'salsmakkelijkslachtoffer 121
6.3.8 Overigeverklaringen 122
6
7 Conclusies 125
7.1 Opzetvanhetonderzoek 125
7.2 Voedingsbodemvoorantihomoseksueelgeweld 126
7.3 Motievenvanantihomoseksueelgeweld 127
7.4 VerklaringenvoorMarokkaanseoververtegenwoordiging 129
7.5 AntihomoseksueelgeweldinAmsterdaminkaartgebracht 131
7.5.1 Omvangvanhetprobleem 131
7.5.2 Daderprofiel,pleegplaatsenenpleegtijden 132
7.6 Overigestructureleproblemen 132
Literatuur 135
Bijlage1 Overzichtvariabelendossiers&interviews 137
Bijlage2 Kortebeschrijvingonderzochteincidenten 141
Englishsummary 149
7

Samenvatting
Achtergrond
Sinds enige jaren is er sprake van aanhoudende berichtgeving over ge-
weldsincidenten tegen homoseksuelen. Vooral Amsterdam wordt vaak
genoemdalsplaatswaardeonveiligheidvoorhomoseksuelentoeneemt.
Hetantihomoseksuelegeweldspeelteenbelangrijkerolinhetpublieke
debatoverAmsterdamals‘gaycapital’enoverdemulticulturelesamen-
leving.Zobestaanerzorgendatallochtonen(inhetbijzonder:moslims)
deNederlandsetolerantewaardentenopzichtevanhomoseksualiteiton-
voldoendeerkennenenverantwoordelijkzijnvooreengrootdeelvanhet
antihomoseksuele geweld. Voor dit onderzoek zijn gedetailleerde gege-
vensoverdeaardenomvangvanhetprobleemendedadersverzameld.
Doelstelling
Dehoofdvraagvanditonderzoekis:watzijndemotievenvandadersvan
antihomoseksueel geweld in Amsterdam? Bij het beantwoorden van
dezevraagbesteeddenwijbijzondereaandachtaanhet‘kantelmoment’:
welkefactorenzorgenervoordatbepaaldesituatiesdusdaniguitdehand
lopen dat het tot verbaal en/of fysiek geweld komt? Daarnaast beant-
woorddenwedrieanderevragen.
– Wat is de aard en omvang van antihomoseksueel geweld in Amster-
dam? (Is er sprake van een structureel probleem? Is er sprake van
eenstijging?IshetprobleeminAmsterdamernstigerdanelders?)
– Welke patronen zijn er te ontdekken in het profiel van de verdach-
ten?
– Waar en wanneer vindt het geweld in Amsterdam voornamelijk
plaats?
Methode
Voor het beantwoorden van de hoofdvraag naar de motieven van de da-
ders hebben we methodisch een ‘fuikmodel’ gehanteerd. Door middel
van een enquête op middelbare scholen hebben we een beeld gekregen
vandeopvattingenonderAmsterdamsejongerenoverhomoseksualiteit
en antihomoseksueel geweld. Vervolgens hebben we focusgroepsge-
sprekken gehouden met zeven groepen jongeren die volgens gangbare
inzichtensnellerantihomoseksueelgeweldzoudenplegendananderen.
Tenslottehebbenwegekekennaardedaderszelf:doormiddelvandos-
9