alman imparatoru ıı. wilhelm'in filistin ve suriye ziyareti

204 Pages·2017·6.4 MB·Turkish

T. C.
FATİH SULTAN MEHMET VAKIF ÜNİVERSİTESİ
SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ
TARİH ANABİLİM DALI
TARİH PROGRAMI
YÜKSEK LİSANS TEZİ
ALMAN İMPARATORU II. WİLHELM’İN
FİLİSTİN VE SURİYE ZİYARETİ
(1898)
MERVE SAVAŞ
160121009
TEZ DANIŞMANI
PROF. DR. ZEKERİYYA KURŞUN
İSTANBUL 2018
T. C.
FATİH SULTAN MEHMET VAKIF ÜNİVERSİTESİ
SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ
TARİH ANABİLİM DALI
TARİH PROGRAMI
YÜKSEK LİSANS TEZİ
ALMAN İMPARATORU II. WİLHELM’İN
FİLİSTİN VE SURİYE ZİYARETİ
(1898)
MERVE SAVAŞ
160121009
TEZ DANIŞMANI
PROF. DR. ZEKERİYYA KURŞUN
İSTANBUL 2018
TEZ ONAY SAYFASI
FSMVÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı yüksek lisans/doktora
programı 160121009 numaralı öğrencisi Merve Savaş’ın ilgili yönetmeliklerin
belirlediği tüm şartları yerine getirdikten sonra hazırladığı “Alman İmparatoru II.
Wilhelm’in Filistin ve Suriye Ziyareti (1898)” başlıklı tezi aşağıda imzaları olan
jüri tarafından 25 /06/ 2018 tarihinde oybirliği/oyçokluğuyla ile kabul edilmiştir.
Prof. Dr. Zekeriyya Kurşun Doç. Dr. Ali Satan
(Jüri Başkanı-Danışman) (Jüri Üyesi)
Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi Marmara Üniversitesi
Dr. Öğr. Üyesi Emine Tonta Ak
(Jüri Üyesi)
Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi
BEYAN
Bu tezin yazılmasında bilimsel ahlak kurallarına uyulduğunu, başkalarının
eserlerinden yararlanılması durumunda bilimsel normlara uygun olarak atıfta
bulunulduğunu, kullanılan verilerde herhangi bir tahrifat yapılmadığını, tezin
herhangi bir kısmının bağlı olduğum üniversite veya bir başka üniversitedeki başka
bir çalışma olarak sunulmadığını beyan ederim.
Merve Savaş
İmza
ALMAN İMPARATORU II. WİLHELM’İN FİLİSTİN VE
SURİYE ZİYARETİ
(1898)
ÖZET
Bu tezde, Osmanlı Devleti’nin Almanya Devleti ile 19. yüzyılda kurmuş
olduğu dostluk münasebetleri bir seyahat üzerinden değerlendirilmiştir.
Almanya Birliği’nin 1871 yılında kurulması akabinde tahta çıkan Kaiser II.
Wilhelm, Avrupa da Almanya’nın üstünlüğüne yoğunlaşan Başbakan Bismarck’ın
aksine Weltpolitik olarak adalandırdığı dünya siyasetine tercih etmiştir.Alman
İmparatoru bu siyasetine Osmanlı Devleti ile geliştirdiği ve Osmanlı Devleti’nin de
arzu ettiği yakınlaşmalar üzerinden hayata geçirmeye çalışmıştır. Osmanlı Devleti bu
dönemde birçok problemle uğraşmaktaydı. Uluslararası arenada yalnız bırakılmış ve
toprakları büyük güçlerin saldırısına açık hale gelmişti.Sultan II. Abdülhamid denge
politikalarıyla savaştan uzak durarak topraklarını koruma yolunu seçerken yeni
müttefikler de aramıştır. Bu politikada yer alan en önemli aktör ise Almanya Devleti
olmuştır. Böylece iki devlet arasında geliştirilen dostluk münasebetleriyle yeni bir
döneme girilmiştir.
Bu tezde Osmanlı-Alman ittifakı’nın gelişmesi ve bu çerçevede Alman
İmparatoru’nun doğu seyahatleri özellikle Suriye ve Filistin seyahati incelenerek
Osmanlı-Alman ilişkilerine farklı bir açıdan bakılmıştır.
Anahtar Kelimeler: Osmanlı Devleti, Almanya, II. Abdülhamid, II. Wilhelm,
Filistin, Suriye, Kudüs,
iv
KAİSER II. WİLHELM VİSİT TO PALESTİNE AND SYRİA
(1898)
ABSTRACT
This thesis examines the friendly bilateral relationship established between
the Ottoman Empire and the German state, in the nineteenth century, through a well
documented journey.
After the establishment of the German union in 1871. Kaiser Wilhelm II.
devoted himself to managing the geopolictical situations the world found itself in
(Weltpolitik). This, unlike Prime Minister Bismarck, who had focused on German
supremacy alone. The German Emperor tried to pass on this style of politics to the
Ottomans, through a notable relationship he had developed with them. It has to be
stated that the Ottomans were very open for his political endeavors, as they were
relatively weak during this period. The Ottoman Empire was standing without allies
in the international arena, resulting in their territories becoming vulnerable to attacks
of greater powers. Sultan Abdulhamid II. did his all he could to avoid getting into
any non-essential wars to protect his land, by balancing geopolitics and seeking new
allies. The most important actors involved in this policy of the Sultan were the
Germans. Thus, a friendship between the two powers commenced.
v
In this thesis, the development of the Ottoman-German alliance and relations
are examined from a different point of view. Namely, by analyzing the Eastern
travels of the German Emperor, especially to Syria and Palestine.
Keywords: Ottoman State, Germany, II. Abdülhamid, II. Wilhelm, Palestine,
Syria, Jerusalem
vi
ÖNSÖZ
Tarih yazımı genellikle siyasi tarih üzerinde yoğunlaşmaktadır. Siyasi tarih
içinde ise savaşlar, anlaşmalar, ittifaklar incelenerek devletlerarasındaki ilişkilerin
ortaya konması bir gelenek halini almıştır. Ülkelerarası ilişkilerin belirlenmesinde ve
geliştirilmesinde pek çok diplomasi kural ve araçları vardır. Bunlardan bir tanesi de
devlet liderlerinin karşılıklı ilişkileri ve dostluk gösterileridir. Buna rağmen tarih
yazımında en az işlenen konulardan bir tanesidir. Bu gerekçeden hareketle Osmanlı-
Alman yakınlaşmasını, “Alman İmparatoru II. Wilhelm’in Suriye ve Filistin
Ziyareti” üzerinden bir çalışma ile anlamaya niyetlendik ve tezimizi seçtik.
Tezin birinci bölümünde Alman İmparatoru’nun Filistin ve Suriye
ziyareti’nin ilk bölümü olan İstanbul seyahati hakkında bilgi verilmiştir. İmparatorun
İstanbul’da kaldığı beş gün süre zarfında yapılan hazırlıklar, ziyaretler ve görüşmeler
detaylı bir şekilde ele alınmıştır.
Tezin ikinci bölümde ise Filistin ve Şam ziyaretine yer verilmiştir. Verilen alt
başlıklarla da ayrıca Yafa, Hayfa, Beyrut ziyaretleri anlatılmıştır.
Tez’in üçüncü bölümünde seyahatin dünya basınındaki yeri tartışılmıştır.
Özellikle Osmanlı, Avrupa ve Arapça basınının seyahate olan bakış açısı
incelenmiştir. Bu maksatla gazete ve dergiler incelenmiş ve seyahat gazete yazıları
üzerinden anlatılmıştır. Ayrıca devletlerin seyahat üzerinden yapmış oldukları
propagandalarda basın üzerinden takip edilerek, devletlerin seyahate olan bakış
açıları değerlendirilmiştir.
Tezimizin ana malzemesini Başbakanlık Osmanlı Arşivlerindeki belgeler
oluşturmaktadır. Ayrıca bu belgelere istinaden yapılan araştırmalardan da genişçe
istifade edilmiştir. Kaynak değerlendirmesi ayrıca giriş bölümde yapılmıştır.
Bu tezde her zaman yanımda olan ve desteğini eksirgemeyen hocam ve
danışmanım Prof. Dr. Zekeriyya Kurşuna şükranlarımı sunarım. Tezimi hazırlarken
çeviriler konusunda yardımlarını eksik etmeyen kuzenim Mert Öztürk’e, Abdullah
vii
Savaş’a ve Kadriye Yarar’a; Washington’dan göndermiş olduğu eserler ile tezime
katkı sağlayan Ege Gürmeriçliler’e teşekkür ederim.
Öğrenim hayatım boyunca bana destek olan, beni cesaretlendiren aileme her
sıkıntımda yanımda oldukları için minnettarım.
Çalışmanın olumlu taraflarında yukarıda zikrettiğim ve zikredemediğim
pekçok kişinin emeği vardır. Çalışmada ki eksiklikler ise bana aittir. Bu çalışma
alana mütevazı bir katkı yapmayı hedeflemekle birlikte, takdir değerlendirenlerin
olacaktır.
Merve SAVAŞ
İstanbul 2018

viii
İÇİNDEKİLER
ÖZET .................................................................................................................... iii
ABSTRACT ......................................................................................................... iv
ÖNSÖZ ................................................................................................................. v
TABLOLAR LİSTESİ .......................................................................................ix
KISALTMALAR ................................................................................................ x
GİRİŞ ................................................................................................................... 1
TARİH İÇİNDE OSMANLI-ALMAN İLİŞKİLERİ
BİRİNCİ BÖLÜM ............................................................................................... 16
1.ALMAN İMPARATORU II. WİLHELM’İN İSTANBUL SEYAHATİ ... 16
1.1. İMPARATOR’UN İSTANBUL SEYAHATİ: HAZIRLIKLAR VE
PROGRAMI ................................................................................................ 16
1.1.1.İmparator’un İstanbul’a Gelişi ve Öncesinde Yapılan
Hazırlıklar .................................................................................................. 16
1.1.2.İmparator’un İstanbul’da ki Teşrifat ve Gezi Programı .............. 27
1.2. SULTAN VE İMPARATOR: II. WILHELM’İN TEMASLARI VE
İSTANBUL’U TEMAŞASI .................................................................................. 36
1.2.1. İmparator’un Gezi Programı’nın Uygulanması ........................... 63
İKİNCİ BÖLÜM ................................................................................................. 68
2.ALMAN İMPARATOR’U II. WİLHELM’İN FİLİSTİN VE SURİYE
SEYAHATİ .......................................................................................................... 68
2.1. ALMAN İMPARATORU II. WİLHELM’İN FİLİSTİN SEYAHATİ .....68
2.1.1. Hayfa Ziyareti .................................................................................. 68
2.1.2. Yafa Ziyareti .................................................................................... 78
2.1.3. Kudüs Ziyareti ................................................................................. 89
2.2. ALMAN İMPARATORU II. WİLHELM’İN BEYRUT VE ŞAM
SEYAHATİ ...................................................................................................... 112
2.2.1. Beyrut Seyahati ................................................................................ 112
2.2.2. Şam Seyahati .................................................................................... 118
2.3. OSMANLI GÖZÜYLE SEYAHAT’İN SONUÇLARI ............................ 140
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM ............................................................................................. 147
ix