alma cenkaj-testi 'stanag 6001'

197 Pages·2016·2.59 MB·Albanian

UNIVERSITETI I TIRANËS
FAKULTETI I GJUHËVE TË HUAJA
DEPARTAMENTI I GJUHËS ANGLEZE
TESTI ‘STANAG 6001’ DHE ANGLISHTJA PËR QËLLIME
SPECIFIKE NË KONTEKSTIN USHTARAK
Punim për gradën shkencore „Doktor‟ në Gjuhësi
Disertante Udhëheqëse shkencore
Alma Cenkaj Vladi Prof. Dr. Shpresa Delija
TIRANË 2016
UNIVERSITETI I TIRANËS
FAKULTETI I GJUHËVE TË HUAJA
DEPARTAMENTI I GJUHËS ANGLEZE
TESTI ‘STANAG 6001’ DHE ANGLISHTJA PËR QËLLIME
SPECIFIKE NË KONTEKSTIN USHTARAK
Punim për gradën shkencore „Doktor‟ në Gjuhësi
Komisioni shkencor
Prof. Dr. Viktor Ristani - Kryetar i komisionit/ Oponent
Prof. Dr. Elida Tabaku - Oponent
Prof. Dr. Eldina Nasufi – Anëtare
Prof. Dr. Artur Sula – Anëtar
Prof. Dr. Andromaqi Haloçi – Anëtare
Disertante Udhëheqëse shkencore
Alma Cenkaj Vladi Prof. Dr. Shpresa Delija
TIRANË 2016
FALENDERIME

Dëshiroj të shpreh falënderimet e mia për të gjithë ata që dhanë ndihmesën e tyre
gjatë përgatitjes së këtij punimi. Së pari, dua të falënderoj udhëheqësin tim shkencor
Prof. Dr. Shpresa Delija. E falënderoj përzemërsisht për ndihmën dhe mbështetjen e
vazhdueshme.
Gjithashtu dua të shpreh mirënjohjen time për drejtuesit e Fakultetit të Gjuhëve të
Huaja, Prof. Dr. Klodeta Dibra dhe përgjegjësen e Departamentit të Gjuhës Angleze
Prof. Dr. Elida Tabaku, të cilët kanë qenë dashamirës dhe inkurajues për realizmin e
studimeve e doktoratës.
Gjej rastin gjithashtu të falenderoj kolegët e mi në Akademinë e Forcave të
Armatosura, duke iu shprehur mirënjohje për mbështetjen dhe mirëkuptimin e treguar
gjatë kohës që i jam përkushtuar këtij studimi.
Shpreh një falenderim të veçantë dhe mirënjohje për familjen time, për ndihmën e
pakursyer dhe inkurajimin e vazhdueshëm.
Pasqyra e lëndës
Pasqyra e grafikëve ............................................................................................................................ iv
Pasqyra e tabelave .............................................................................................................................. vii
Pasqyra e figurave ............................................................................................................................. viii
Lista e shkurtesave .............................................................................................................................. ix
Hyrje ..................................................................................................................................................... xi
0.1 Përligjja e punimit .................................................................................................................... xi
0.2 Objekti dhe hipotezat e studimit ............................................................................................. xiii
0.3 Metodologjia dhe struktura e punimit ..................................................................................... xv
KAPITULLI I: Këndvështrim historik e teorik i literaturës ........................................................... 1
1.1 Vështrim i përgjithshëm mbi testimin e gjuhës. ................................................................... 1
1.1.1 Çfarë është testimi?.............................................................................................................. 1
1.1.2 Rëndësia e testimit të gjuhës ................................................................................................ 2
1.1.3. Llojet e testimeve ................................................................................................................ 3
1.1.4. Kriteret e hartimit të testeve ............................................................................................... 4
1.2. Zhvillimet historike në testimin e gjuhës .............................................................................. 7
1.2.1. Faza para-shkencore ........................................................................................................... 8
1.2.2. Faza strukturaliste psikometrike ....................................................................................... 10
1.2.3. Faza integruese ................................................................................................................ 13
1.2.4. Faza komunikative ............................................................................................................ 15
1.2.4.1 Konceptet kryesore të fazës komunikative dhe reflektimi i tyre në testime ............ 15
1.2.4.2. Modelet kryesore të përshkrimit të aftësisë gjuhësore ........................................... 22
1.2.4.2.1 Modeli i kompetencës komunikative sipas Dell Hymes ................................ 22
1.2.4.2.2 Modeli i kompetencës komunikative sipas Kanal dhe Suein ......................... 23
1.2.4.2.3. Modeli i kompetencës komunikative sipas Bakman ..................................... 27
1.2.4.2.4. Modeli i Uidouson ......................................................................................... 31
1.2.4.2.5. Modeli i Dagllas ........................................................................................... 33
1.2.4.3. Problematika e testimit në fazën komunikative .................................................... 35
i
1.2.5. Faza e Vlerësimit Alternativ .............................................................................................. 37
1.2.6. Drejtimet e reja dhe dilemat e testimit të gjuhës ............................................................... 39
1.2.6.1. Përdorimi i testeve në arsim dhe shoqëri ............................................................... 40
1.2.6.2. Çështjet etike të testimit ........................................................................................ 41
1.3. Testet e anglishtes për qëllime specifike dhe konteksti i testit STANAG 6001 .................. 45
1.3.1 Vështrim i shkurtër mbi historikun e testeve të gjuhës për qëllime specifike dhe
për qëllime ushtarake ............................................................................................................................ 48
1.3.2. Teste me qëllime të përgjithshëm dhe testet për qëllime specifike (Pozicioni i
testit STANAG) .................................................................................................................................... 50
1.3.2.1. Aspektet kryesore të testeve AQS....................................................................... 51
1.3.2.1.1 Disa studime mbi ndikimin e njohurisë së formimit specifik ...................... 57
1.3.2.1.1.1. Studimi i Karolin Klapam .............................................................. 57
1.3.2.1.1.2. Studimi i Rixhuei ............................................................................ 59
1.3.2.1.1.3. Studimi i Peretz dhe Shoham.......................................................... 60
1.3.2.2. Komponentët e aftësisë gjuhësore për qëllime specifike ..................................... 62
1.3.2.3. Tiparet dalluese dhe elementët e kontekstit të testeve AQS ................................. 66
1.3.2.3.1 Tiparet dalluese të testeve AQS ................................................................ 66
1.3.2.3.2. Elementët e kontekstit të testeve AQS ..................................................... 73
1.3.3. A janë të nevojshme testet AQS ...................................................................................... 75
1.3.4. Konteksti i testit STANAG 6001 në vendet e NATO-s ................................................. 79
1.3.4.1. Çështjet e gjuhës dhe kërkesat për njohjen e saj brenda kontekstit të
NATO-s ........................................................................................................................................ 82
1.3.4.2. Përshkruesit e STANAG 6001 dhe problematika e interpretimit të tyre ............... 83
1.3.4.3. Konteksti i Testit STANAG 6001 për FA shqiptare ............................................. 86
KAPITULLI II: Metodologjia e kërkimit shkencor ...................................................................... 91
2.1 Pjesëmarrësit....................................................................................................................... 91
2.2. Instrumentet e përdorura në studim ............................................................................... 91
2.2.1 Pyetësorët për studentët ............................................................................................... 92
2.2.2. Testi STANAG 6001 .................................................................................................. 92
2.2.3. Testi CAMPAIGN ...................................................................................................... 94
2.3. Procedura .......................................................................................................................... 95
ii
2.3.1 Procedura për pyetësorët ........................................................................................... 96
2.3.2 Procedura për testin STANAG dhe testin CAMPAIGN ........................................... 96
2. 4. Analizimi i të dhënave .................................................................................................... 97
2.4.1 Analizimi i pyetësorëve .............................................................................................. 97
2.4.2 Analizimi i rezultateve të testit STANAG dhe CAMPAIGN ..................................... 98
KAPITULLI III: Rezultatet ............................................................................................................ 111
3.1. Rezultatet e Pyetësorëve ................................................................................................... 111
3.2. Rezultatet e testit STANAG dhe CAMPAIGN në aftësinë e Leximit .............................. 114
3.3. Rezultatet e testit STANAG dhe CAMPAIGN në aftësinë e Dëgjimit ............................ 119
3.4. Rezultatet e testit STANAG dhe CAMPAIGN në aftësinë e Shkrimit ............................ 123
3.5. Rezultatet e testit STANAG dhe CAMPAIGN në aftësinë e Të folurit. .......................... 126
PËRFUNDIMET DHE REKOMANDIMET ................................................................................. 127
BIBLIOGRAFI ................................................................................................................................. 133
SHTOCJA A .................................................................................................................................... 140
iii
PASQYRA E GRAFIKEVE
Grafiku 2. 1. Densiteti i shpërndarjes probabilitare normale....................................99
Grafiku 2. 2. Shpërndarje normale për testin e përgjithshëm.................................101
Grafiku 2. 3. Shpërndarje normale për testin e ushtarak........................................ 102
Grafiku 3. 1. Perceptimi i subjekteve mbi performancën në testin STANAG me
përmbajtje të lartë të gjuhës për qëllime ushtarake ................................................... 113
Grafiku 3. 2. Perceptimi i subjekteve mbi performancën në testin STANAG me
përmbajtje të lartë të gjuhës për qëllime të përgjithshme.......................................... 113
Grafiku 3. 3 Orientimi drejt tipit të testit që subjektet dëshirojnë ............................ 114
Grafiku 3. 4. Tendenca e pikëve mesatare të fituara nga studentët për testin në
“Lexim” ..................................................................................................................... 114
Grafiku 3. 5. Përqindja e pikëve mesatare të fituara nga studentët për testin në
“Lexim” ..................................................................................................................... 115
Grafiku 3. 6 Tendenca e pikëve mesatare të studentëve të nivelit I për testin në
“Lexim” ..................................................................................................................... 116
Grafiku 3. 7 Përqindja e pikëve mesatare të fituara nga studentët e nivelit I për testin
në “Lexim”................................................................................................................. 116
Grafiku 3. 8. Tendenca e pikëve mesatare të studentëve të nivelit II për testin në
“Lexim” ..................................................................................................................... 117
Grafiku 3. 9. Përqindja e pikëve mesatare të fituara nga studentët e nivelit II për
testin në “Lexim” ....................................................................................................... 117
Grafiku 3. 10. Tendenca e pikëve mesatare të studentëve të nivelit III për testin në
“Lexim” ..................................................................................................................... 118
Grafiku 3. 11. Përqindja e pikëve mesatare të fituara nga studentët e nivelit III për
testin në “Lexim” ....................................................................................................... 118
iv
Grafiku 3. 12. Tendenca e pikëve mesatare të studentëve për testin në “Dëgjim” . 119

Grafiku 3. 13. Përqindja e pikëve mesatare të fituara nga studentët për testimin në
“Dëgjim” ................................................................................................................... 119

Grafiku 3. 14. Tendenca e pikëve mesatare të studentëve të nivelit I për testimin në “
Dëgjim”...................................................................................................................... 120

Grafiku 3. 15. Përqindja e pikëve mesatare të fituara nga studentët e nivelit I për
testimin në “Dëgjim” ................................................................................................. 120

Grafiku 3. 16. Tendenca e pikëve mesatare të studentëve të nivelit II për testimin në
“Dëgjim” ................................................................................................................... 121

Grafiku 3. 17. Përqindja e pikëve mesatare të fituara nga studentët e nivelit II për
testimin në “Dëgjim” ................................................................................................. 121

Grafiku 3. 18. Tendenca e pikëve mesatare të studentëve të nivelit III për testimin në
“Dëgjim” ................................................................................................................... 122

Grafiku 3. 19. Përqindja e pikëve mesatare të fituara nga studentët e nivelit III për
testimin në “Dëgjim” ................................................................................................. 122

Grafiku 3. 20. Tendenca e pikëve mesatare të studentëve për testimin në “Shkrim”
.................................................................................................................................... 123

Grafiku 3. 21. Përqindja e pikëve mesatare të fituara nga studentët për testimin në
“Shkrim” .................................................................................................................... 123

Grafiku 3. 22. Tendenca e pikëve mesatare të studentëve të nivelit II për testimin në
“Shkrim” .................................................................................................................... 124

Grafiku 3. 23. Përqindja e pikëve mesatare të fituara nga studentët e nivelit II për
testimin në “Shkrim” ................................................................................................. 124

v
Grafiku 3. 24. Tendenca e pikëve mesatare të studentëve të nivelit III për testimin në
“Shkrim” .................................................................................................................... 125

Grafiku 3. 25. Përqindja e pikëve mesatare të fituara nga studentët e nivelit III për
testimin në “Shkrim” ................................................................................................. 125

Grafiku 3. 26. Rezultatet e pikëve mesatare të fituara nga studentët për testin e
përgjithshëm me gojë ................................................................................................ 126

Grafiku 3. 27. Përqindja e pikëve mesatare të fituara nga studentët për testin
ushtarak me gojë ........................................................................................................ 126

vi
PASQYRA E TABELAVE

Tabela 1.1 Modeli i aftësisë gjuhësore për qëllime specifike sipas Dagllas..............35
Tabela 2.1. Rezultatet e pikëve të studentëve për testimet në të lexuar...................102
Tabela 2.2. Llogaritja e koeficienteve statistikorë për testimin e dëgjimit...............106
Tabela 2.3. Rezultatet e studentëve në testin me shkrim të përgjithshëm dhe
ushtarak.........................................................................................................108
Tabela 3.1. Karakteristikat demografike të subjekteve............................................111
Tabela 3.2 Llojet e specialiteteve të subjekteve ushtarake.......................................112

vii