Table Of Content

A'dan Z'ye FELSEFE Alexander Moseley İNGİLİZCEDEN ÇEVİREN Ali Süha NTV A to Z Philosophy Alexander Moseley 2006 Tüm hakları saklıdır. I. Baskı: Temmuz 2010 YAYINA HAZIRLAYAN Emre Ergüven çeviren Ali Süha DÜZELTİ Onur Kaya GRAFİK Mahir Duman KATKIDA BULUNANLAR Turan Sönmez - Berfu Aydoğan BASKI Mas Matbaacılık A.Ş. Hamidiye Mah. Soğuksu Cad. No: 3 Kağıthane 34408 İstanbul Tel: (212) 294 10 00 ISBN: 978-605-5813-68-0 NTV yayınları Doğuş Grubu İletişim Yayıncılık ve Ticaret A.Ş. Maslak Mah. G45 Ahi Evran Polaris Cad. Doğuş Power Center No: 4 Maslak 34398 İstanbul Tel: (212) 335 00 00 - Faks: (212) 335 03 48 [email protected] www.ntvyayinlari.com Sertifika No: 12444 ÖNSÖZ Felsefe bilgelik aşkıdır. Ama bilgeliğin ne anlama geldiği insanın neyi düşündüğüne veya neye baktığına bağlıdır. Bilge olmayanlar, zihinlerini, duygularını ya da duyularını kapatır, bakmamayı, hissetmemeyi, düşünmemeyi tercih ederler. Bir kez düşünmeye başladığımızda, bilgeliğin, bazıları daha az kullanılmış olan birçok değişik yoldan ilerlediğini görürüz. Bunu söylemek, eşit derecede bilgece olan birden fazla yol olduğunu ya da her yolun aynı Hakikate çıktığını söylemek değildir. Bu sorunu incelemek felsefenin görevlerinden biridir! Felsefecinin söyleyebileceği, daha derin düşünme amacıyla herhangi bir yola koyulmanın çok büyük şeyler vaat ettiğidir. Ve eğer bir varış noktasına vasıl olduysak, görünürde bir cevap elde edebildiysek, o zaman da bir başka yola çıkıp kendimizi bu sefer nerede bulacağımıza bakmamız gerekir. Bu çalışma, okuyanların felsefe iştahını kabartacağını düşündüğüm bir dizi konuda son derecede seçici bir biçimde kişisel düşüncelerimi sunuyor. İçten umudum odur ki, buradaki denemeler daha ileri bir okuma ve düşünme için bir sıçrama tahtası oluştursun; bir umudum da, burada sunulan düşünür ve bakış açılarının geniş yelpazesinin, okuyucuyu hayatın ve düşüncenin her alanında karşılaşılan otoriteleri, gelenekleri, beklentileri ve önyargıları sorgulamaya ve analiz etmeye teşvik etmesidir. Caveat emptor*: Farklı düşünceler insanları sarsabilir; bu yüzden başkalarının felsefelerinin üzerine yumuşak biçimde gidin -tabii onlar size kendi felsefelerini dayatmaya kalkmıyorsa! Alexander Moseley * Alıcının alışveriş işlemi bağlanmadan malı kontrol etme sorumluluğuna işaret eden Latince bir deyim. Daha genel olarak ihtirazi kayıtlar için kullanılır (ç.n.). İÇİNDEKİLER ADALET AKIL AKÎNOLU TOMMASO (1225-1274) AMPİRİZM ANALİTİK FELSEFE ARİSTOTELES (MÖ 384-322) AŞK (SEVGİ) AUGUSTİNUS (354-430) BEN BENTHAM, JEREMY (1748-1832) BERKELEY, GEORGE (1685-1753) BİLGİ TEORİSİ (EPİSTEMOLOJİ) BİLİM BİLİNÇ CİNSELLİK ÇEVRECİLİK DESCARTES, RENE (1596-1650) DETERMİNİZM DİL DİN DÜALİZM EFLATUN (PLATON) EGOİZM (Bencillik) EĞİTİM EPİSTEMOLOJİ (BİLGİ TEORİSİ) ESTETİK ETİK EYLEM FAYDACILIK FEMİNİZM FENOMENOLOJİ GÖRECİLİK (RÖLATİVİZM) HAKİKAT HAYVAN HAKLARI HEDONİZM HEGEL, GEORG WELHELM FRIEDRICH (1770 1831) HEIDEGGER, MARTIN (1889-1976) HOBBES, THOMAS (1588-1679) HUME, DAVID (1711-1776) İDEALİZM İNANÇ KANT, İMMANUEL (1724-1804) KITA AVRUPASI FELSEFESİ KIERKEGAARD, S0REN AABYE (1813-1855) KÖTÜLÜK KUŞKUCULUK LEIBNIZ, GOTTFRIED WILHELM (1646-1716) LOCKE, JOHN (1632-1704) MADDECİLİK (MATERYALİZM) MANTIK MANTIK HATALARI MARKSİZM MATEMATİK MATERYALİZM (MADDECİLİK) METAFİZİK MILL, JOHN STUART (1806-1873) MUTLAK NEDENSELLİK NIETZSCHE, FRIEDRICH (1844-1900) ONTOLOJİ (VARLIKBİLİM) ÖLÜM ÖZGÜR İRADE PLATON (M.Ö 428-347) POPPER, KARL RAIMUND (1902-1994) POSTYAPISALCILIK PRAGMATİZM RASYONALİZM RÖLATİVİZM (GÖRECİLİK) ROUSSEAU, JEAN-JACQUES (1712-1778) RUH RUSSELL, BERTRAND (1872-1970) SARTRE, JEAN-PAUL (1905-1980) SAVAŞ SCHOPENHAUER, ARTHUR (1788-1860) SEKS (CİNSELLİK) SEZGİ SİYASET FELSEFESİ SOKRATES (M.Ö 469-399) SPINOZA, BENEDICT DE (1632-1677) STOACILIK SUÇ ve CEZA TANRI TARİH TÜMELLER VARLIK VARLIKBİLİM (ONTOLOJİ) VAROLUŞÇULUK VİCDAN WITTGENSTEEM, LUDWIG (1889-1951) ZAMAN