500 zagadek literackich

176 Pages·1966·14.161 MB·Polish

by  ANDRZEJ WASILEWSKI

Andrzej Wasilewski
5 0 0 ZAGADEK
LITERACKICH

ANDRZEJ WASILEWSKI
WYDANIE TRZECIE
WARSZAWA 1966

5 0 0 ZAGADEK
LITERACKICH
Okładka 1 karta tytułowa
WŁADYSŁAW BRYKCZYŃSKI
*
Ilustracje
JULIUSZ PUCHALSKI
Redaktor: Maria Goszczyńska
Redaktor techniczny: Janina Hammer
Korektor: Alicja Moryś
Printed in Poland
PW ..Wiedza Powszechna”, Warszawa 1966. Wydanie III.
Nakład 30 000 - 233 egz. Obj. 7.25 ark. wyd., 10,75 ark. druk.
Papier druk. sat. kl. III, 70 g. 80X100, z Klucz. Oddano do
składu 25.5.65. Podp. do druku 29.3.66. Druk uk. w kwietniu 66.
Katowicka Drukarnia Dziełowa, Katowice, ul. 3 Maja 12
Zam. 1825,6. XI. 1965. A-20 Cena zł 15,—
SPIS TREŚCI
PYTA- ODPO-
NIA WIEDZI
str. str.
1. Pseudonimy .................................... 10 68
2. Sławne m iejsca........................ 11 70
3. Świat i P olska........................ 12 72
4. Czyj to życiorys...?.................... 13 74
5. Chronologia wielkich dzieł . . . . 16 76
6. Osobliwości biograficzne........ 17 77
7. Powiedzenia o literackim rodowo­
dzie ......................................................... 18 79
8. Czy się spotkali...?.................... 19 81
9. Kto był starszy...?.................... 20 83
10. Fantastyczne kraje i miejscowości 21 85
11. Odrzuć trzeci ty tu ł................ 22 87
12. Panowie i słudzy........................ 23 83
13. Tematyka historyczna w literaturze 24 90
14. Podtytuły ............................................. 25 92
15. Wiersze o Warszawie................ 26 94
16. Słynne anegdoty......................... 28 95
17. Pisarze mężami stan u ............ 29 97
18. Nazwy o zatartym pochodzeniu . . 30 99
19. Miejsca urodzin......................... 31 101
20. Genealogie ........................................ 32 103
21. Kto przeciw kom u...?............ 33 106
22. Kogo możemy nazwać twórcą...? . . 34 108
23. Pisarze i czasopisma................ 35 111
24. Kobiety w życiu pisarzy........ 36 113
25. Podobieństwa i różnice............ 37 116
26. Tytuły, które zrobiły karierę . . . 38 118
27. Kogo nazywano...?..................... 39 120
28. Czy byli krewnymi...?............. 40 122
29. Fakty i okoliczności................. 41 125
30. Współczesna nowela polska . . . . 42 127
31. Nasi za granicą......................... 44 128
32. Literatura utopijna................. 45 130
33. Książki o podobnych tytułach . . 46 133
34. Autobiografie ..................................... 47 ló'
35. Ulubione zajęcia i szczególne zain­
teresowania . ............................. 4**
36. Fantastyka w literaturze................ 49 139
37. Rzeki w tytułach............................ 50 141
38. Poeci i pieśni..................................... 5* 143
39. Prototypy ............................................ 52 14°
40. Słynne powiedzenia......................... 53 147
41. Grupy literackie................................. 54 149
42. Autorzy programów literackich . . 55 151
43. Historia i poezja................................ 56 134
44. Kariery literackie............................ 58 lo7
45. Powieści XX w ieku........................ 59 160
46. Tytuły z m iastam i................................60 162
47. Książki prześladowane.................... 61 l64
48. Charakterystyczne postacie . . . 62 166
49. Poznaj, czyj to g ło s......................... 63 169
50. Słynni bohaterowie........................ 66 170
Książeczka ta zawiera 500 zagadek literackich,
w miarę łatwych, w miarę trudnych. Łatwe prze­
widziane są dla tych, którzy zżymają się na auto­
rów wystawiających cierpliwość czytelniczą na zbyt
nużące próby. Uważają bowiem, że zasłużyli sobie
na lepszy los niż borykanie się z przeszkodami,
jakie spodobało się nagromadzić beztroskim auto­
rom. Trudne zaś wprowadzone zostały z myślą
o podejrzliwcach, którzy biorąc książkę do ręki
badają przede wszystkim, czy autor traktuje ich
z należytą powagą. I myślą o nim źle, jeśli nie
znajdą w tekście nic takiego, co wydusiłoby z nich
siódme poty. Słowem, autor dokładał starań, by
podejrzliwy wilk był syty, a ospała owca cała.
W tej metodzie jest ryzyko, że owce mimo wszyst­
ko będą się uważały za pokrzywdzone, a wilki za
niesyte. Ale na to nie ma już rady.
To samo można by odnieść do tematyki pytań,
jakie tu zostały zgromadzone, i sposobów formuło­
wania odpowiedzi, zamieszczonych w drugiej części
książeczki. Jedni by woleli, żeby pytania tyczyły
tzw. ciekawostek, bo powagi i tak manty pod do­
statkiem, drudzy, by zahaczały o wiedzę solidną, bo
głupstwami nie warto sobie zaprzątać głowy. Jedni
chcą się batoić, inni — nabywać wiadomości. Sytua­
cja dość kłopotliwa. Dobra rada głosi, że należy
podsuwać wiadomości w trakcie zabawy, czyli —
mówiąc innymi słowy — nudzić tak, aby to nie
było nudne. Rada jest tak celna, że wzbudziła
w autorze pragnienie sprostania tym trudnościom.
Prosi on o wyrozumiałość, jeśli nie wszędzie po­
trafił przekształcić w zabawę swe encyklopedyczne
obowiązki. A także na odwrót — jeśli naruszył
gdziekolwiek majestat wiedzy zbyt figlarnym to­
nem.
Rzecz bowiem tyczy nie byle czego, bo literatury
światowej i rodzimej, najbardziej szanownych kla­
syków i najgłośniejszych autorów współczesnych,
książek, wydarzeń i postaci, historii literackiej
i teorii literatury od zarania dziejów do chwili
bieżącej. Jest przed czym schylić głowę, choćbyśmy
mieli z tego wszystkiego uszczknąć tylko odrobinę.
500 takich odrobinek to już jest coś.
Nie ma powodów do rozpaczy, jeśli dla stu ze
zgromadzonych pytań trzeba będzie szukać rozwią­
zań w dziale odpowiedzi. Jeśli dla dwustu —
gorzej, ale jeszcze bez wstydu. 300 i 400 — będą
to już liczby sygnalizujące konieczność dokonania
generalnego obrachunku z własnym życiem. Świad­
czyć one będą, że na kulturę literacką przeznacza
się w tym życium iejsca za mało. Na pociechę
można powiedzieć to tylko, że piszący tę książkę
też korzystał z encyklopedii.
AUTOR