5. Sınıf PDF
Preview 5. Sınıf
Okula Yardımcı Sınavlara Hazırlık 5. Sınıf Fen Bilimleri • Konu Anlatımı • Konu Etkinlikleri • Konu Testleri • Ünite Testleri Yasemin AYAN TAŞDEMİR Redaksiyon Sevcan CEYHAN Hüseyin YALÇINKAYA Funda Kök PALME YAYINCILIK Ankara, 2013 1 PALME YAYINLARI: 816 PALME YAYINLARI: 709 PALME YA5Y. ISNıLnAıfR FI: e70n9 Bilimleri / Yasemin AYAN TAŞDEMİR Fizik 9.Sınıf Soru Kitabı / Cemil AYAN Fizik 9.SYıanyıfınSao Hrua zKıriltaabmıa / Cem: iPl AALYMAEN Dizgi-Grafik Tasarım Birimi - Bülent LÖKÇÜ Yayın Editörü : Cemil Ayan Yayın EdiYtöaryüın Editörü : Cemi:l CAeymanil AYAN Yayına Hazırlama : PALME Dizgi-Grafik Tasarım Birimi (Sakin Çam) Yayına HaPzaılrmlaem Yaayıncıl:ı k P©A 2L0M13E Dizgi-Grafik Tasarım Birimi (Sakin Çam) Yayınevi Sertifika No : 14142 Yayınevi YSearytiıfnickıa S Nerotifik:a N14o1 4:2 14142 Palme Yayıncılık© 2012 Palme YaIySınBcNıl ı k© 2012 : 978-605-355-192-8 ISBN : 978-605-355-075-4 ISBN : 978-605-355-075-4 Baskı : Tuna Matbaacılık San. ve Tic. A. Ş. Baskı : Tuna Matbaacılık San. ve Tic. A. Ş. Baskı Basımevi Sertifi:k aT Nuon a: M16a1tb0a2acılık San. ve Tic. A. Ş. Basımevi Sertifika No : 16102 Basımevi Sertifika No : 16102 Bu kitap 5846 sayılı yasanın hükümlerine göre kısmen ya da tamamen basılamaz, dolaylı dahi Bu kitap 5846 sayılı yasanın hükümlerine göre kısmen ya da tamamen basılamaz, dolaylı dahi olsa kullanılamaz, teksir, fotokopi ya da başka bir teknikle çoğaltılamaz. Her hakkı saklıdır, olsa kullanılamaz, teksir, fotokopi ya da başka bir teknikle çoğaltılamaz. Her hakkı saklıdır, PALME YAYINCILIK’a aittir. PALME YAYINCILIK’a aittir. GENEL DAĞITIM YAZIGTEN YELa DyAĞıInTIM-Dağıtım YAZIT Yayın-Dağıtım Sağlık Sokak 17/30 Sıhhiye-ANKARA Sağlık Sokak 17/30 Sıhhiye-ANKARA Tel 0312-433 63 85-433 56 65 Faks 0312-433 73 17 Tel 0312-433 63 85-433 56 65 Faks 0312-433 73 17 2 2 ‹ST‹KLÂL MARŞI Korkma, sönmez bu afaklarda yüzen al sancak; Bast›¤›n yerleri "toprak!" diyerek geçme, tan›: Sönmeden yurdumun üstünde tüten en son ocak. Düün alt›ndaki binlerce kefensiz yatan›. O benim milletimin y›ld›z›d›r, parlayacak; Sen ehit o¤lusun, incitme, yaz›kt›r, atan›: O benimdir, o benim milletimindir ancak. Verme, dünyalar› alsan da, bu cennet vatan›. Çatma, kurban olay›m, çehreni ey nazl› hilâl! Kim bu cennet vatan›n u¤runa olmaz ki fedâ? Kahraman ›rk›ma bir gül! Ne bu iddet, bu celâl? ühedâ f›k›racak topra¤› s›ksan, ühedâ! Sana olmaz dökülen kanlar›m›z sonra helâl... Cân›, cânân›, bütün var›m› als›n da Huda, Hakk›d›r, Hakk'a tapan, milletimin istiklâl! Etmesin tek vatan›mdan beni dünyada cüdâ. Ben ezelden beridir hür yaad›m, hür yaar›m. Ruhumun senden, ‹lâhi, udur ancak emeli: Hangi ç›lg›n bana zincir vuracakm›? aar›m! De¤mesin mabedimin gö¤süne nâmahrem eli. Kükremi sel gibiyim, bendimi çi¤ner, aar›m. Bu ezanlar -ki ahadetleri dinin temeli- Y›rtar›m da¤lar›, enginlere s›¤mam, taar›m. Ebedî yurdumun üstünde benim inlemeli. Garb›n âfâk›n› sarm›sa çelik z›rhl› duvar, O zaman vecd ile bin secde eder-varsa-ta›m, Benim iman dolu gö¤süm gibi serhaddim var. Her cerîhamdan, ‹lâhi, boan›p kanl› ya›m, Ulusun, korkma! Nas›l böyle bir iman› bo¤ar, F›k›r›r ruh-› mücerred gibi yerden na'›m; "Medeniyet!" dedi¤in tek dii kalm› canavar? O zaman yükselerek ara de¤er belki ba›m. Arkada! Yurduma alçaklar› u¤ratma, sak›n. Dalgalan sen de afaklar gibi ey anl› hilâl! Siper et gövdeni, dursun bu hayâs›zca ak›n. Olsun art›k dökülen kanlar›m›n hepsi helâl. Do¤acakt›r sana va'detti¤i günler Hakk'›n... Ebediyen sana yok, ›rk›ma yok izmihlâl: Kim bilir, belki yar›n, belki yar›ndan da yak›n. Hakk›d›r, hür yaam›, bayra¤›m›n hürriyet; Hakk›d›r, Hakk'a tapan, milletimin istiklâl! Mehmet Âkif ERSOY 3 ATATÜRK’ÜN GENÇL‹⁄E H‹TABES‹ Ey Türk gençli¤i! Birinci vazifen, Türk istiklâlini, Türk cumhuriyetini, ilelebet, muhafaza ve müdafaa etmektir. Mevcudiyetinin ve istikbalinin yegâne temeli budur. Bu temel, senin, en k›ymetli hazinendir. ‹stikbalde dahi, seni, bu hazineden, mahrum etmek isteyecek, dahilî ve haricî, bedhahlar›n olacakt›r. Bir gün, istiklâl ve cumhuriyeti müdafaa mecburiyetine düersen, vazifeye at›lmak için, içinde bulunaca¤›n vaziyetin imkân ve eraitini düünmeyeceksin! Bu imkân ve erait, çok nâmüsait bir mahiyette tezahür edebilir. ‹stiklâl ve cumhuriyetine kastedecek dümanlar, bütün dünyada emsali görülmemi bir galibiyetin mümessili olabilirler. Cebren ve hile ile aziz vatan›n, bütün kaleleri zapt edilmi, bütün tersanelerine girilmi, bütün ordular› da¤›t›lm› ve memleketin her köesi bilfiil igal edilmi olabilir. Bütün bu eraitten daha elîm ve daha vahim olmak üzere, memleketin dahilinde, iktidara sahip olanlar gaflet ve dalâlet ve “Benim Manevi Mirasım BİLİM ve AKILDIR” hattâ h›yanet içinde bulunabilirler. Hattâ bu iktidar sahipleri ahsî menfaatlerini, müstevlilerin siyasî emelleriyle tevhit edebilirler. Millet, fakr u zaruret içinde harap ve bîtap dümü olabilir. M. Kemal ATATÜRK Ey Türk istikbalinin evlâd›! ‹te, bu ahval ve erait içinde dahi, vazifen; Türk istiklâl ve cumhuriyetini kurtarmakt›r! Muhtaç oldu¤un kudret, damarlar›ndaki asîl kanda, mevcuttur! 4 EDİTÖR’DEN Ortaokulda uygulanmakta olan yeni öğretim programının ana felsefesi, yaşam temelli yaklaşımı esas almasıdır. Bu yaklaşımla, soyut gibi algılanan birçok kavram gerçek yaşam- la ilişkilendirilmiş, somut hale getirilmiştir. Bu yaklaşım okullarımızdaki öğretim sürecine tam olarak yerleştirildiği ve uygulandığı zaman öğrencilerimizin derslere olan ilgi ve moti- vasyonları önemli bir ölçüde artacaktır. Palme yayıncılığın ortaokul için hazırladığı bu kitap serisinin içeriği yukarıda belirtilen bakış açısı çerçevesinde oluşturulmuştur. Ayrıca bu kitaplar okuldaki sınavlara uygun ni- teliktedir. Palme yayıncılıktan çıkan bu kitap serisinin tüm öğrencilerimize yararlı olması ve tüm öğretmenlerimizin işini kolaylaştırması dileğiyle... Cemil AYAN [email protected] Eylül 2013 ÖNSÖZ Değerli Meslektaşlarım ve Sevgili Öğrenciler, Bu kitapta; Milli Eğitim Bakanlığı’nın 5. sınıf Fen Bilimleri dersi öğretim programına uygun konu anlatımı, kazanımlar çerçevesinde hazırlanmış sorular ve öğrenilen konuları pekiştirici etkinlikler yer almaktadır. Uzun, yorucu ve sistemli çalışmalar sonucunda hazırladığım bu kitapta; Palme yayıncılı- ğın genel müdürü İlhan Budak’a, desteğini ve yardımını esirgemeyen değerli editörümüz Cemil Ayan’a, teşekkürlerimi sunarım. Palme yayıncılıktan çıkan bu kitabın tüm 5. sınıf öğrencilerine ve meslektaşlarıma yararlı olması dileğiyle... Yasemin AYAN TAŞDEMİR Eylül 2013 5 İÇİNDEKİLER ÜNİTE 1 ÜNİTE 5 VÜCUDUMUZUN BİLMECESİNİ ÇÖZELİM CANLILAR DÜNYASINI GEZELİM VE TANIYALIM Besinler ve Özellikleri .......................................................9 Canlıları Tanıyalım ........................................................133 Besinlerin Sindirimi ........................................................21 İnsan ve Çevre İlişkisi ..................................................159 Vücudumuzda Boşaltım .................................................30 ÜNİTE 2 KUVVETİN BÜYÜKLÜĞÜNÜN ÖLÇÜLMESİ Kuvvetin Ölçülmesi ........................................................47 Sürtünme Kuvveti ..........................................................55 ÜNİTE 6 YAŞAMIMIZIN VAZGEÇİLMEZİ: ELEKTRİK Basit Bir Elektirk Devresinde Lamba Parlaklığını Etkileyen Değişkenler...................................................171 Devre Elemanlarının Sembollerle Gösterimi ve Devre Şemaları ............................................................177 ÜNİTE 3 MADDENİN DEĞİŞİMİ Maddenin Hal Değişimi ..................................................71 Maddenin Ayırt Edici Özellikleri .....................................78 Isı ve Sıcaklık .................................................................84 Isı Maddeleri Etkiler .......................................................94 ÜNİTE 7 YERKABUĞUNUN GİZEMİ Yerkabuğunda Neler Var?............................................191 Erozyon ve Heyelanın Yerkabuğuna Etkisi ..................200 Yerkabuğundaki Yer Altı ve Yer Üstü Suları ................202 ÜNİTE 4 Hava, Toprak ve Su Kirliliği ..........................................205 IŞIĞIN VE SESİN YAYILMASI Işığın Yayılması ............................................................107 TEST SORULARININ CEVAPLARI ...............................211 Işığın Maddeyle Karşılaşması ......................................110 Tam Gölge... ................................................................114 Sesin Yayılması ............................................................121 ETKİNLİKLERİN CEVAPLARI .......................................216 6 ÜNİTE 1 VÜCUDUMUZUN BİLMECESİNİ ÇÖZELİM 7 Ünite 1 Vücudumuzun Bilmecesini Çözelim Besinler ve Özellikleri KAZANIMLAR Bu ünitede öğrencilerin; besin çeşitleri, sağlıklı ve dengeli beslenme, sigara ve alkol kullanımının zararları, sin- dirimde görevli yapı ve organlar, dişler ve diş sağlığının önem, boşaltımda görevli yapı ve organlar, böbrekler ve sağlığı gibi konuları kavramalarına yönelik bir bilinç oluşturulması amaçlanmaktadır. Kazanım 1 Besin içeriklerinin, canlıların yaşamsal faaliyetleri için gerekli olduğunu fark eder. 2 1 3 Kazanım 21 Vitamin çeşitlerinin en fazla hangi besinlerde bulunduğunu araştırır ve sunar. 1 41 2 3 2 521 Kazanım 3 Su ve minerallerin bütün besinlerde bulunduğu çıkarımını yapar. 4 3 6321 1 Kazanım 75444322111 Dengeli beslenmenin insan sağlığına etkilerini araştırır ve sunar. 6521 Kazanım 85543322 Sağlıklı bir yaşam için besinlerin tazeliğinin ve doğallığının önemini, araştırma verile- 9766654433321 rine dayalı olarak tartışır. 87432 Kazanım 177655440 Sigara ve alkol kullanımının vücuda verdiği zararları araştırma verilerine dayalı olarak 98543 tartışır. 188766551 196540 Kazanım 199877662 Sindirimde görevli yapı ve organların yerini model üzerinde sırasıyla gösterir. 1176510 Kazanım 11198877300 Diş çeşitlerini model üzerinde göstererek görevlerini açıklar. 1187621 111199884110 Kazanım 1198732 Diş sağlığı için beslenmeye, temizliğe ve düzenli diş kontrolüne özen gösterir. 11111199522100 11198430 Kazanım 11111113321100 Besinlerin sindirildikten sonra vücutta kan yoluyla taşındığı çıkarımını yapar. 111195410 Kazanım 11111114432211 Boşaltımda görevli yapı ve organları tanır. 11115210 11111115543322 Kazanım 111321 Vücutta farklı boşaltım şekillerinin olduğu ve boşaltım faaliyetleri sonucu oluşan za- 1111154433 rarlı maddelerin vücut dışına atılması gerektiği çıkarımını yapar. 111432 1154 Kazanım 1111155443 Böbreklerin sağlığını korumak için nelere dikkat edilmesi gerektiğini araştırır ve su- 15 nar. 15 1154 15 8 Besinler ve Özellikleri Vücudumuzun Bilmecesini Çözelim Ünite 1 Burada Öğren BBuurraaddaa PPeekkiişşttiirr TEST - 1 BESİNLER VE ÖZELLİKLERİ 1. 3. 1 BBüüyyüümmee vvee ggeelliişşmmee Canlılar neden Canlılar Neden Beslenir? 2 Nefes alıp verme beslenir? Canlılar yaşamları boyunca enerjiye 3 Dans etme ihtiyaç duyarlar. Bu enerjiyi de be- sinlerden sağlarlar. 4 Uyuma İnsanlar yukarıda verilen olayların hangilerinde ener- Sevda Öğretmen jiye ihtiyaç duyar? Sevda Öğretmenin sorduğu "Sevgili Günlük" soruya üç öğrenci cevap ve- A) 1 ve 2 riyor. B) 2 ve 3 Büyümek ve C) 1 , 3 ve 4 gelişmek için D) 1 , 2 , 3 ve 4 Ilgın Koşmak ve oyun oynamak için Ardıl Ders çalışmak 2. için Sevgili Günlük, bugün çok hareketli bir Canlılar yaşamları boyunca k gündü. Babamla bol bol vakit geçirdim. enerjiye ihtiyaç duyarlar. ncılı Banu Bbairllıikk tteu tmfuatybao gl itotyinka vdeı ki.k i Ötağnleed beanl ıks otnurta- D Y me Yayı Bleurinna v geördreiğ hi caenvgaip ölağrr ednocği-- al P rudur? tum. Daha sonra tuttuğumuz balıkları ba- Canlılar Bitkisel kay- bam mangalda pişirdi ve annemin yaptığı uyurken naklı besinler A) Yalnız Ilgın nefis salata ile birlikte afiyetle yedik. bile enerji enerji ver- B) Ilgın ve Ardıl harcarlar. mezler. C) Ardıl ve Banu D Y D Y D) Ilgın, Ardıl ve Banu Elma Armut Çilek Muz Yukarıdaki şemayı incele- 4. ♦ Selin, yediği tostu sindi- yen Atakan uygun cevap- riyor. Şimdi çok yorgunum. İzninle yatmaya gi- ları takip ettiğinde hangi diyorum. Yarın görüşürüz. İyi geceler. meyveye ulaşırsa doğru ♦ Batuhan bebeğin boyu Arda yapmış olur? uzuyor. A) B) ♦ Necati Bey spor yapıyor. ♦ Kaza geçiren Yaşar Bey'in Sizce Arda yemek yemeseydi bu kadar yaraları iyileşiyor. Elma Armut aktiviteyi yapabilir miydi? Yukarıda verilen olayların C) D) kaç tanesinde besinlerden enerji elde edilir? Çilek Muz A) 4 B) 3 C) 2 D) 1 9 Ünite 1 Vücudumuzun Bilmecesini Çözelim Besinler ve Özellikleri Burada Öğren BBuurraaddaa PPeekkiişşttiirr TEST - 1 Tabiki yapamazdı. Çünkü yaşamımızı 5. 1 Pata2tes - ek3mek 4 7. 1 2 sürdürebilmemiz için beslenmek zorun- Vitaminler Proteinler 1 2 Yeşil3 sebze -4 portakal dayız. 3 4 1 2 3 Et - y4oğurt Karbonhid- Beslenmek; sadece enerji almak için Yağlar ratlar değil, büyüyüp gelişm1emiz i2çinde 3 4 Elma - yeşil biber 5 6 gereklidir. Yukarıda verilen hangi be- Mineraller Su Gün boyunca yediğimiz yiyecek ve içe- sin grubu daha fazla kar- Yukarıdaki paketlerde ve- cekler birden fazla besin türü içerebilir. bonhidrat içerir? rilen besin içerikleri ile Yiyeceklerde bulunan besin maddeleri; A) 1111 B) 2222 C) 3333 D)44 44 ilgili aşağıda yapılan yo- karbonhidrat, yağ, protein, vitamin, rumlardan hangisi doğru- su ve mineraller olarak gruplandırılır. dur? Karbonhidratlar, proteinler ve yağlar gı- A) 1, 2 ve 3 numara ile gös- dalar olarak adlandırılır. Mineraller, vita- terilenler yiyecek ve içe- minler ve su ise yardımcı gıdalar gru- ceklerde bulunmaz. bunda yer alır. B) 5 ve 6 numara ile gösteri- lenler yiyecek ve içecek- 6. Karbonhidrat miktarı Besin İçerikleri ve Görevleri lerde bulunmaz. 40 Besinlerle ilgili yapılan araştırmalar- C) Canlıların yaşamlarını sür- da yiyecek ve içeceklerde besin içe- 30 dürmeleri için 1, 2, 3, 4, 5 riklerinin olduğu tespit edilmiştir. ve 6 numaralı besin içe- 20 Şimdi bu besin içeriklerini ve görevlerini cılık riklerine ihtiyaçları var- öğrenelim. 10 ayın dır. 0 karna atates Mısır Besinler Palme Y D) Ciçaenrilğılianre, 4 g nüunmlüakr aylaı şbaenstinı- a P ◆ Karbonhidratlar M larında ihtiyaç duymaz- lar. Benim adım karbonhidrat. Yukarıdaki grafikte çeşitli Pirinç, buğday, yulaf, mısır, besin gruplarının 100 gra- patates, makarna, meyve- ler ve tatlılarda bulunurum. mında bulunan karbonhid- Vücudunuzda enerji verici rat miktarları verilmiştir. olarak önce ben kullanılırım. Buna göre grafik ile ilgi- li aşağıda verilenlerden Karbonhitratlar hangisi yanlıştır? yağlardan daha az enerji vermeleri- A) Makarna patatesten çok 8. Ali'nin babası eşya taşıyarak ne rağmen vücu- karbonhidrat içerir. geçimini sağlamaktadır. dumuzda önce- B) Mısır tüketildiğinde pata- Buna göre Ali'nin baba- likli olarak kulla- tese göre daha az enerji sı aşağıdaki besinlerden nılırlar. Çünkü ko- verir. hangisini daha fazla tü- lay parçalanırlar. C) Büyüme ve gelişme ek- ketmelidir? Ayrıca karbonhid- sikliğinde en çok mısır ratlar, vücudumuz- A) Mineraller tüketilmelidir. da kolay ve hızlı B) Karbonhidratlar D) En çok enerji makarna tü- bir şekilde enerji- C) Vitaminler ketildiğinde alınır. ye dönüşürler. D) Proteinler 10
Description:The list of books you might like
