(25 Şubat 1926 - 25 Nisan 1935) HZ. ÜSTADIN BARLA HAYATI, D

606 Pages·2014·3.28 MB·Turkish

747 - CİLD 2
YEDİNCİ BÖLÜM
BARLA VE İKİNCİ ISPARTA HAYATI
(25 Şubat 1926 - 25 Nisan 1935)
HZ. ÜSTADIN BARLA HAYATI, DÖRT BÖLÜM VE BİR SON FASILDA DEĞERLENDİRİLECEKTİR.
748
749
BARLA HAYATI BİRİNCİ KISIM
Hazret-i Üstad bu tarihe kadar, yani Barla'ya ayağını bastığı güne kadar, Van'dan ayrılalı bir seneden
on gün eksik... Onun mübarek yaşı da elliden(1) bir ay eksik...
Hazret-i Üstad Bediüzzaman'ın Barla hayatı, vesika ve belgelerle ve yazılmış risale ve mektuplar
senedleriyle -ilk ve eski hayatına nisbetle- daha çok zengin ve rengin olmasına rağmen, onun önünde
adeta mebhut ve mütehayyir kaldım. Hangi tarafını yâd edeyim? Hangi yönünü yazayım?.. diye
hayalimin önünde sahilsiz bir deniz suretini alan Üstad'ın BARLA HAYATI beni bir kaç gün düşündürüp
durdurdu.
Risale-i Nur'un te'lifinde cilvelenen ilâhî inayet tecellilerini mi? Yoksa o Hazretin ruhuna inen şu'le-
feşan ilhamatın, kalbine ifaza olunan cuşacûş feyiz ve Nurların, aklına i'ta olunan binlerce esrar ve
hikmetlerin suretlerini mi ele alayım?.. Halbuki bunları daracık ibarelerle kâğıt üstüne kalemle tasvir
etmek, bilhassa ve bilhassa benim gibi kimselerin haddinin çok çok üstünde bir mes'eledir.
Hazret-i Üstad Bediüzzaman'ın salâhiyetli ve kalemi seyyal bir evlâd-ı manevisi ve yüksek bir talebesi
olan zatın kaleme almış olduğu Barla hayatını düşündüm. Edibane, şâirane pek parlak ve çok güzel ve
coşkun bir tasvir... Fakat benim takib ettiğim tarz, daha çok delil ve vesikalara dayanan, senedli,
sağlam rivayetlere istinad eden mukayeseli ve menkıbeli olması için, daha başka bir şekildir. Öyle ise
şu edibane, şairane tasvir cihetini büyük Tarihçe-i Hayat kitabına havale ederek, bu kitabın
mukaddemesinde arz ettiğim veçhile, onun her safha hayatının yalnız dış keyfiyetini ve zahire sızan
yönünü ele almakla; ehl-i dünyanın ona reva gördüğü zulümlü bed-muamelelerinin şekillerini, onun
da onlara karşı gösterdiği sabırlı, istikrarlı, muhkem ve metin tavırlarını.. Ve dağlar kadar sağlam ve
rasin olan azm ve iradesinin sızıntıları olan etvar ve hareketlerini.. Aynı zamanda ehl-i dünyanın haksız
ve kanunsuz zulümlü muamelelerine karşı hak ve gerçek, susturucu cevabî mukabelelerini.. Ve
bunların yanında kudsî cihadının mu'in ve yardımcıları olan kendi talebe ve kardeşlerine karşı
gösterdiği mürebbîlik ve mürşidlik hallerinin vasıf ve modellerini.. Ayrıca da Risale-i Nurların te'lif ve
neşir hizmetlerinde takib etmiş olduğu sevk ve idare tedbirlerinin esaslarını kaydetmeye çalışacağız.
Buna başlamadan önce de Barla hayatı hakkında hülâsalı ve küçük bir tasvir yapmak isteriz:
(1) Hazret-i Üstad'ın 1877 Mart'ında dünyaya gelmiş olduğu hesabına göredir.
750
BARLA DENİNCE
Evet, Barla denince, insanın aklına hemen Üstad Bediüzzaman Said-i Nursi(2) ve Risale-i Nur eserleri
gelir. Tabii ki Bediüzzaman'ı bilen, işiten ve ilgilenenler ve Risale-i Nurları okuyan ve duyan kimselerin
aklına gelir ancak...
Yine Barla denince: Ecnebilerin dinsiz komitelerinın plânlarıyla, yerli tinetsiz hempalarını bulup,
Türkiye'de dinsizlik rejiminin uygulandığı en karanlık devirler hatırlanır. Aynı zamanda, Kur'an
dellallığını uhdesine alarak din adına manevi cihadını başlatan Hazret-i Bediüzzaman'ın aziz şahsında;
dine karşı yapılan su-i hareketlerin, zulümlerin, cebir, zorbalık ve tuğyanların hüküm sürdüğü dönem
tahattur edilir.
Yine Barla denince: Bir taraftan bin seneden beri İslâm dini ve Kur'an'ın aleyhinde zındık kâfirlerin
terâküm etmiş olan düşmanlık, ğayz ve kinlerinin zehirli iğrenç kusuntuları (*) hatırlandığı gibi... Öbür
tarafta İslâm dininin temel kaidelerinin evham, vesvese ve şüphelerin paslarından arındırılıp
temizlenerek yeniden parlayıp cilâlanmasına vesile olmuş ve olacak olan Risale-i Nur eserlerinin
zuhuru, tulu'u ve inkişafı göz önüne gelir.
Hülâsa: Mübarek Barla ismi, bir taraftan dinsiz kâfirlerin azgın tuğyanlarının dönemini hatırlattığı gibi..
Öbür taraftan me'yus ehl-i imana müjde ve beşaret meltemlerini, sürûr ve ferah nesimini, ümit ve
canlılık esintilerini ve bu dinin ebedîliğinin kırılmaz, mukabele edilmez hüccet ve burhanlarının elmas
kılıncının parıldamasını, ışıldamasını bildiren ve gösteren ve ilâhî va'adlerin ve mev'ud zaferlerin bad-ı
sabasının güzel rayiha ve kokularını koklattıran devreleri hatırlattırır, gözler önünde canlandırır ve
hakeza!..
NOT Hazret-i Üstad'ın Barla Hayatının daha güzel, daha canlı edibane ve şairane tasvirini görmek
isteyenler, büyük Tarihçe-i Hayat kitabında çok güzel ve edebî bir beyanla tarif ve tasviri yapılmıştır.
Oraya havale ederiz. Biz de bu makamda onu düşünüp bu kısacık tarifle iktifa ediyoruz.
(2) Zarif bir tevafuktur ki: Üstad Bediüzzamanın eski lakabı olan KURDÎ kelimesi, cifır ve ebced
hesabıyla 234 rakamını gösterdiği gibi, Barla isminin ebcedi makamı da yine aynı rakamı
göstermektedir. Bu zarif tevafukla, Barla ismi hakiki müsemmasını bulmuş olarak ve yeryüzünde ve
dünyada bu ismin hürmetle anılmasına ve mübarekiyet kazanmasına vesile olmuş olarak; İsim ile
müsemma birbirlerini bulmuş ve artık Hazret-i Üstad eski lâkabını bırakmış, Kürdî'yi Nursî yapmıştır,
Belki bu remizli mana ile artık Barla'Iı olmuştur denilebilir.(.:)
(.:) Bu tevafukâ ve bulan zata Barekellahü elfün... M.Sungur.
(*) Misal için aynı günlerde yayınlanan “Resimliay “dergisi Nisan 1927’deki sayısında iğrenç bir insan
iskeleti çizerek altında da “Ahirete inanır mısınız?” yazısını bir anket tarzında koymuş ve Türkiyede
yaşayan Abdullah Cevdet, Abdülhak Hamid ve Ercümend Ekrem gibi meşhur dinsizlerin menfi
fikirlerini de neşretmiştir.
751
ISPARTA MERKEZİNDEN BARLA NAHİYESİNE GETİRİLİŞİ
Bilinmiyen Târaflarıyla Said-i Nursi kitabında; Üstad'ı Eğridir'den Barla'ya muhafız olarak getiren,
Isparta'nın Gelendost ilçesinin Yenice köylüsü jandarma eri Şevket Demiray'dan rivayet edildiğine
göre;(3) 1926 yılının birinci cemresinin düştüğü bir zamanda, Hazret-i Üstad Bediüzzaman Barla'ya,
sekiz buçuk sene kalacağı en mübarek bir menziline gelmiş bulunuyordu. Birinci cemrenin düştüğü
günler ise, 20 Şubat günlerine rastlar. Bediüzzaman'ı Eğridir'den Barla'ya götüren jandarma erinin bu
hadiseden dolayı halk arasında şöhret kazandığı ve "Bediüzzaman'ı Barla'ya götüren Şevket" diye
lâkablandığı söylenmektedir.
Hadiseyi Jandarma Şevket Demiray'dan dinliyoruz:
"Eğridir pazarından(4) bir gün sonra, sabahleyin beni Belediyeden çağırdılar. Gittim. Orada
kaymakam, jandarma kumandanı, Belediye encümen azaları ve bir de kırk yaşlarında gözüken başında
sarığı, sırtında cübbesi olan, bakışları heybetli bir zat-vardı. Jandarma kumandanı bana hitaben:
"Bak oğlum, bu Hoca efendiyi alıp Barla'ya götüreceksin. Bu zat meşhur Bediüzzaman Said Efendi'dir.
Vazifen çok mühimdir. Oraya karakola teslim edince, evrakları imzalatır, döner durumu buraya da
bildirirsin" dedi.
Baş üstüne diye vazifeyi aldım.. ve oradan Hoca Efendi ile çıktım. Yolda "Hocam sen benim atamsın,
kusura bakma, ne yapalım vazifedir" dedim. İskeleye geldik, orada bir kayıkçı ile anlaştık. Elli kuruşa
götürmeyi kabul etti. Kayık parasını Bediüzzaman Efendi çıkardı verdi. Sonra on kuruşu vererek, bir
kilo çekirdeksiz kuru üzüm aldırdı. Kayığa binerken, eşya olarak elinde bir sepeti, sepetin içinde çay
demliği ve bir kaç bardak, bir tane seccade.. Diğer elinde de bir kelam-ı kadim vardı. Gemide iki
kayıkçı ile kayıkçının tanıdığı bir zat, iki de biz, beş kişiydik. Öğleden sonra idi. Hava soğuktu.
Günlerden birinci cemrenin düştüğü zamandı. Göl, yer yer buz tutmuştu. Önde kayıkçının biri, elinde
uzun bir sopa ile buzları kırarak yelkenli kayığa yol açıyordu. Bediüzzaman Efendi, yolda bize birer
parça kuru üzüm ve Şark işi pestil ikram etti.
Dikkatle haline bakıyordum; son derece sâkin ve mu'tedil idi. Etraftaki dağları ve gölü seyrediyordu.
Parmakları ince uzun idi. Sanki içinde elektrik yanıyor gibi pırıl pırıl parlıyordu. Taşlı gümüş bir yüzüğü,
sırtında çok kıymetli kumaştan bir abası vardı.
(3) Bilinmeyen Taraflarıyla Said-i Nursi, 6. Baskı S: 262
(4) Eğridir pazarı o günlerden beri hep perşembe günü oluyor. Buna göre Hazret-i Üstad'ın Barla'ya
ayak bastığı gün mübarek cuma günüdür, denilebilir. A.B.
752
Günler bu mevsimde kısa olduğu için hemen ikindi namazı vakti girmişti. Kayıkta namaz kılmak istedi.
Kayığın yönünü kıbleye çevirdik. "Allahü Ekber" diye bir sada duydum. Ömrümde bu şekilde heybetli
ve haşmetli bir tekbir alışı ilk defa duymuştum. Öyle bir tekbirle namaza durdu ki; hepimiz adeta
ürperdik. Hali hiç bir hocanın haline benzemiyordu. Biz kayığı kıbleden ayırmamaya çalışıyorduk.
Selâm verdikten sonra bize döndü ve "Beli kardeşim, zahmet ettiniz!" dedi.
Çok nâzik ve efendi bir adamdı. İki saatlik bir deniz yolculuğundan sonra Barla iskelesine çıktık.
İskelede korucu Burhan dolaşıyordu. Ona seslendim. Geldi. Hocanın sepetini, postunu elinden alıp
merkebe yükledik. Bu esnada gemici Mehmet, bekçinin tüfeğini alarak korudaki keklikleri avlamak
istedi. Fakat Bediüzzaman mani oldu. "Şimdi bahar yakındır. Bunların yavrulama mevsimidir, yazıktır.
Beni dinlerseniz vazgeçin" diye ateş etmelerine mani oldu. Keklikler de uçtular, adeta başımızın
üstünde bizi takib eder gibi üstümüzden uçuştular.
Ben tüfeğimi sol omuzuma astım. Hoca Efendinin sol koluna girdim. Yavaş yavaş bir saat kadar yayan
yürüdükten sonra, Barla'ya ulaştık. Sahilden uçan keklikler, Barla'ya kadar üzerimizden ayrılmadılar.
Akşam yaklaşmıştı. Barla'daki Akmescid'in yanında bulunan karakola indik. Orada nahiye müdürü
Bahri Baba ve karakol kumandanı vardı. Bediüzzaman Efendi'yi onlara teslim edip, evrakı imzalattım.
Geceyi orada geçirdikten sonra, sabahleyin tekrar Eğridir'e döndüm.(5)"
İşte, Hazret-i Bediüzzaman Said-i Nursi mübarek Barla'ya ayak bastığı gün, Van'dan ayrılalı on bir ay
yirmi gün geçmiş oluyordu. Barla onun üçüncü sürgün yeri olmuştu. Mübarek ve aziz ömrü de tam elli
yaşını doldurmak üzere idi. Hicri takvime göre olsa 51 yaşını dolduruyordu.
Üstad, Şevket Demiray'ın anlattığına göre Barla'ya geldiği ilk gecesini karakolda misafir geçirir.
Sabahleyin nahiye müdürü Bahri Baba, Barla'nın eşrafından olan Muhacir Hafız Ahmed'e: (Ahmed
Karaca) "Hoca Efendi'ye bir yer bulununcaya kadar evindeki misafirhanesinde misafir etmesini teklif
etmiş. O da bu teklifi tereddütsüz kabul ederek, koca Bediüzzaman'ı alıp evine götürmüş ve o aziz ve
şerif misafire mihmandar olmuştu. Muhacir Hafız Ahmed Efendi, gözünün nuru ve aziz misafiri olan
Bediüzzaman'ı misafirhanesine götürmüş..ve bir odayı ruh u canı ile ona tahsis etmişti. Dellal-ı Kur'an
olan Hazret-i Üstad bir hafta kadar; İlerde büyük ve güzide talebelerinden birisi olacak olan mübarek
muhacir Hafız'ın evinde kalmış ve ona misafir olmuştur.
(5) Bilinmeyen Taraflarıyla Said-i Nuısi, 6. Baskı S: 263
753
Şimdi, Hazret-i Bediüzzaman'ın "mihmandarı" ulvi şerefine nail olan Muhacir Hafız Ahmed'in bilahere
Hulusi Bey'e mahrem bir sır şeklinde anlattığı bir hatırasını, Hacı Hulusi Bey'in lisaniyle dinliyeceğiz.
Hatırayı kaydetmeden önce, Muhacir Hafız Ahmed'in kimliği hakkında bir iki şey yazıyoruz.
MUHACİR HAFIZ AHMED KİMDİR?
Hazret-i Üstad Bediüzzaman'ın mihmandarı Muhacir Hafız Ahmed Barla'da 1948 yılında vefat etti.
Rumeli'den muhacir olarak geldikleri için, unvanı Muhacir Hafız Ahmed olmuştur.
Bediüzzaman Hazretleri Barla'yı ilk şereflendirdiği günlerde, onun evinde bir hafta kadar misafir
kaldığı bu zat, Barla halkının eşraf ve zenginlerinden olduğu için, aynı zamanda bir din adamı olması
hasebiyle de, bu mihmandarlığın ulvi müstesna şerefine münasib görülmüş ve nahiye müdürü
tarafından ilk önce kendisine bu mihmandarlık teklif' edilmiş.. o da o teklifi ruh-u canıyla kabul
ederek, Bediüzzaman gibi bir din rehberinin mihmandarlığı şerefine nail olmuştur. Allah rahmet
eylesin, amin...
MUHACİR HAFIZ AHMED'İN HATIRASI:
Yazacağımız hatıra, Bediüzzaman'ı evinde misafir ettiği, o çok şerafetli ilk günlerine ait, mahrem ve
sırlı şekilde Albay Hacı Hulusi Bey'e anlatmış, ben de bizzat Hulusi Ağabeyden aynen şöyle
dinlemiştim:
"Üstad Hazretleri bizim evde misafir kaldığı günlerde, kendisine hususi ve müstakil bir oda tahsis
ettik. Serbestçe abdestini alıp ibadetini yapsın diye...
Biz gecelerde onun yattığını görmedik. Bir gece geç saatlerde uyanmıştım. Baktım ki, bizim köşk
sallanıyor, adeta gidip geliyor. Üstad ise, odasında "FERDUN-HAYY'ÜN
KAYYUM'UN-HAKEM'ÜN-ADL'ÜN KUDDÜS'ÜN"(1) diye sesli bir şekilde ve aheste aheste zikrediyor. O,
her bir "FERD'ÜN-HAYY'ÜN..."
(1) Merhum hulusi agabayden şu zikir hakkında başka tarz riveyetler varsada, ancak şahsen ben böyle
düyduğumu çok iyi harlıyorum. A.B.
754
dedikçe, köşkümüz de adeta onun zikrinin ahengine ayak uydurmuş gibi, raksa gelip sallanıyordu.
Hemen bizim hanımı uyandırdım. "Kalk manzaraya bak!" dedim.. ve "Galiba Devlet kuşu başımıza
kondu.Hanım da dikkat etti, o da hissetti.
O gece biz hanımla şöyle bir karara vardık: "Madem ki Cenab-ı Hak bu büyük insanı bize misafir
etmekle bu lütfu yaptı. Bizde bu geceden itibaren artık bacı kardeş gibi yaşıyacağız.Karı-kocalık
münasebetlerimiz artık hiç olmıyacak..:' dedik.
Hakikaten Muhacir Hafız Ahmed, Üstad Hazretleri Barla'da bulunduğu müddetçe, hanımını sık sık ikaz
eder, dermiş ki: "Ne yapıp yapıp, yaptığımız va'de vefa gösterelim. Bu zatı hep memnun etmeliyiz
Barla'dan memnun olarak ayrılmalıdır. Eğer hata etsek, bu zat bizi yakar.” Bu hikaye Barlalılarca da
meşhurdur.
BARLA'LI SIDDIK SÜLEYMAN'IN HATIRASI:
Sıddık Süleyman, Barla'da Muhacir Hafız Ahmed'den sonra; -O zaman çok genç olmasına rağmen-
Üstad Bediüzzaman'ın büyüklüğünü, manevî kemalâtını ve yüce din rehberliğini anlamış bir insan...
Hazret-i Üstad Barla'ya geldikten kısa bir müddet sonra, onun hususî hizmetine girmiş ve en hassas
bir şekilde Üstad'ının arzularını anlıyarak, sekiz küsûr sene zarfında Üstad'ın hususi bir çok
hizmetlerini görmüş olduğu halde; daima Üstad'ını memnun etmiş, hiç bir vakit gücendirmemiştir.
Sıddık Süleyman'ın bu üstün meziyetlerinden dolayı, Hazret-i Üstad ,ona ”SIDDIK" ünvanını vermiş ve
artık isim ve şöhreti "Sıddık Süleyman" olmuştur. Ne bahtiyarlık, ne mutluluk ona... Allah rahmet
eylesin. Sıddık Süleyman, 6 Mayıs 1965'de Barla'da vefat etmiş ve Barla mezaristanına defnedilmiştir.
1962 yılında bir yaz mevsimi Barla'daki evinde ziyaret ettiğimiz ve çorbasını içtiğimiz merhum Sıddık
Süleyman Ağabey, Üstad'ıyla ilk tanışmasını ve hizmetine giriş şeklini şöyle anlatmıştı:
755
"Hazret-i Üstad Barla'ya geldiği senenin ilk baharında tanışmıştım. Hadise şöyle oldu: Bir bahar günü
ikindiden sonra idi. Barlalı bir kısım gençlerle birlikte, köyün aşağı dere kısmından gelip, köyün içinden
geçen yolun kenarında toplanmış, konuşuyorduk. O güne kadar kendisiyle tanışıp da konuşmamıştım.
Çünkü henüz çok gençtim. Fakat Üstad’ın hemen her gün sabah evinden çıkıp kırlara gittiğini ve
akşama doğru eve döndüğünü görüyordum. O günü yağmur yağmış, yerler çamurdu. Hazret-i Üstad,
bizim toplanıp konuştuğumuz yerin onbeş metre kadar ötesinden geçiyordu. Eliyle bize selâm
işaretini verdi. Selâmını aldık. Baktım ki, mübareğin bir ayağında ayakkabısı var, ötekisinde yok.
Ayakkabısının birisi yırtılmış elinde.. Dayanamadım, "`Gideyim bu muhtereme bir yardım edeyim"
dedim. Arkasından yürüdüm. O evine taraf gidiyordu. Kendisine arkadan yaklaştım. Yürürken bir ara
başını çevirdi ve bana: "Gel kardeşim!" dedi.
Beraber evine çıktık. Çeşmeden su getirdim. Ayakkabılarını yıkadım. Ellerine su döktüm. İsmimi sordu.
"Süleyman" dedim. Sonra bana: "İşin olmadığı zaman arasıra gel!" dedi.
İşte o gün, bugün, artık kendisinden ayrılamadım. Onun nurlu ve tatlı sözleri beni kendisine bağladı.
Hemen hemen her gün yanına gider, hizmetlerini görür, verdiği ders ve sohbetlerini dinlerdim. O da
ekser hususi işlerini bana yaptırırdı"
BİR SADAKAT HATIRASI
(SIDDIK SÜLEYMANIN SADAKATI HAKKINDA BİR NAKİL)
Hz. Üstad Bedi'iz-zaman'ın hizmetkarlarından Hüsnü Bayramoğlu Ağabey 26 Şubat 1995 günü Urfada
kalabalık bir cemaat huzurunda anlattı:
Bir gün Üstadımız bize demiştiki: "Ben Barlada iken, (1926-1934) nahiye müdürünün hanımı -
dindarlığından - beni görmek, ziyaret etmek istemiş.. Bir gün kocasıyla birlikte menzilime gelmişler.
Kadın, ayakkabılarını dış kapıdaki merdivenlerin başında (odunluğun yanında) bırakmış, kocası ise,
ayakkabılarıyla beraber yukarı çıkmıştı. Ben, onları yukarıda odamda oturttum, ders yapmaya
başladım. Tam o sırada kalbime geldi ki; “ya şimdi Sıddık Süleyman kapıya gelse, bir kadının
ayakkabılarını orada görse, kalbine ne gelecek acaba” dedim...
Sonra misafirler gittiler, Sıddık Süleyman geldi.. Ona:"Biraz evvel kapıya geldin mi?” diye sordum.
"Evet, geldim Üstadım” dedi. "Kapıda ne gördün” dedim. Dedi:" Bir kadının ayakkabıları vardı, onun
için girmedim” "peki aklına ne geldi?” "Hiç!..” dedi. "Bir ziyaretçi kadın Üstadla görüşüyor” dedim,
756
ben de yukarı çıkmadım, İşte, sizlerin de Sıddık Süleyman gibi olmanızı istiyorum.”
(Not: Aynı bu hadiseye benzer bir sadakat dersi de Mehmet Fırıncı'nın hatıratında vardır.) İstersen
bak : "Son Şahitler-3, Sh:243)
ÜSTAD'IN BARLA'DAKİ HAYATI
Şimdi Üstad'ın Barla hayatının seyrine dönüyoruz:
Hazret-i Üstad, Muhacir Hafız Ahmed'in evinde bir hafta kadar misafir kaldıktan sonra, eskiden köyün
toplantı yeri olan iki odalı ahşap bir evi ona tahsis ederler. Hazret-i Bediüzzaman Said-i Nursi'nin sekiz
buçuk sene kalacağı ve hayatının, iman ve Kur'anın feyizdar nurlu dersleri ve hizmetleri noktasında en
verimli, en semeradar bölümünü içinde geçireceği Nur'un ilk ve çekirdek medresesi işte bu ev
olacaktı.
Evet, bu menzil, tam Üstad'ın aradığı bir yerdi. Hemen bitişiğinde mescid.. Önünde, muazzam ve
muhteşem, belki bir kaç asırlık bir çınar ağacı.. Altında, gece gündüz durmadan lahutî ahenkli sesiyle
harıl harıl akan bir çeşme vardır.
Menzil, fılhakika manzara itibariyla çok güzeldir. Ön tarafında Barla'nın bağ ve bahçeleri, daha biraz
ötede mübarek şirin, masmavi "Eğridir gölü" vardır.
BARLA NAHİYESİ
Barla köyü veya nahiyesi, mevki' itibariyle çok güzel, lâtif ve şirindir. Buz gibi, ab-ı hayat gibi, selsebil
gibi çeşmeleri ve pınarları... Bahar aylarında dolup taşan dereleri ve göklere ser çekmiş, kardan sarıklı
yüce dağları vardır. Barla'da yer yer Nurların te'lifine menzil olmuş, Cennet misal mevki'leri vardır.
Karadut, Karakavak, Mezaristanındaki Ardıç ağaçları, Karaca Ahmed Sultan, Bey deresi ve Cennet
bahçesi... Daha daha Barla'nın etrafında çeşitli mesafelerde bulunan Koca pınar, Taşlıpınar,
Deliklipınar... Hele üç dört saat mesafedeki Çam
Dağı, Tomus kayası.. ve Nurların te'lifine, müellifinin ibadet ve münacaatlarına menzil olmuş ve
Hazret-i Üstad'ın "Ben burayı Yıldız Sarayı'na değişmem" dediği Çam Dağı tepesindeki yüksek ağacın
başında yapılmış "Üstü açık odacık" Nur köşkü vesaire... pek şirin, çok tatlı ruh-efza, dil-küşa menziller
ve yerleri vardır.
757
Hazret-i Üstad Barla'dan 1934 yazında(6) ayrıldıktan sonra ve 1954 yazında Emirdağı'ndan Isparta'ya
gelip Barla'yı ziyareti arasında, tam yirmi bir sene geçmişti. Barla'yı ve yirmi bir sene evvel sekiz buçuk
sene oturduğu menzilini, doğduğu yer olan Nurs Köyüne ve babasının evine benzetiyordu. Barla'yı
1954'de ziyareti sırasında, çok heyecanlı bir halet-i ruhiye içerisinde, Nurs köyüne ve ondaki babasının
evine şiddetli bir benzerlik içinde olduğunu çok garib bir tarzda müşahede ederek gelmiş, bu mevzuda
o sıra şunları yazmıştı:
"Risale-i Nur'un birinci medresesi ve tarlası olan Barla karyesine 25 senelik bir müfarakattan sonra,
aynen meskat-ı re'sim Nurs karyesine karşı olan sıla-i rahimden daha ziyade bir saikle geldim, gördüm
ki: Aynen Nurs köyünün vaziyetindeki o eski medresem gibi.. ve Nurs'taki babamın aynı hanesi
gibi...(7)"
Hülâsa: Barla köyü ve çevresi, temiz ve soğuk sularıyla, lâtif havasiyle, yaylalı mesiregâhlı
menzilleriyle, Üstad Hazretlerinin tam arzu ettiği, inziva ve uzlet halet-i ruhiyesine uygun, sâkin ve
mübarek bir karye idi.
Barlalı Muhacir Hafız Ahmed ve Sıddık Süleyman gibi, diğer yerli Müslaman halk da, Bediüzzaman'ın
yüce kemalâtını az zaman zarfında anlamış ve takdir etmişlerdi. Bir nahiye müdürü ve bir muallimden
başka, bütün köy halkı ona karşı son derece hürmetkârlık içine girmiş, kimisi kâtiplik vazifelerinde
bulunmuş.. Kimisi samimi talebe olmuş.. bir kısmı ahiret kardeşi, bazısı ciddî dost ve muhibb, bazısı da
onun hususi hizmetlerinde bulunmuş ve iyi komşuluk yapmıştır. Barla halkı böylece aşağı yukarı hepsi
de Bediüzzaman Hazretlerinin hürmetkârları olmuş, iman ve Kur'an derslerinden istifade etmeye
başlamışlardı.
Muhacir Hafız Ahmedler, Hafız Tevfikler, Hafız Halidler, Sıddık Süleymanlar, Abdullah Çavuşlar,
Mustafa Çavuşlar, Mes'udlar, Mübarek Süleymanlar, Muallim Ahmed Galibler ve saireler...
İşte Hazret-i Bediüzzaman Barla'ya, böyle temiz fıtratlı, samimi Müslüman insanların samimi
dostlukları içinde hayatını sürdürerek, Barla'nın-yukarda mevki' ve menzil adları verdiğimiz yerler gibi-
hemen her gün kırlarına, deniz kenarına, yahud da Barla'nın bağlarına, mesiregâhlarına gider, ya te'lif
vazifesiyle, ya tashih işleriyle, yada tefekküratla meşgul olurlardı.
1962'de Barla'daki evinde ziyaret ettiğimiz merhum Sıddık Süleyman Ağabey, bize Barla'nın
etrafındaki dağ ve tepelerini, dere ve kayalıklarını
(6) Tatlı bir tevafuktur ki Hz.Üstad, 1934 yılında Barla’dan ayrıldığı vakit, Ağustos ayı sonları idi. 20
sene sonra geldigi zaman yine aynı ayın sonu idi.
(7) Nurun İlk Kapısı Mukaddemesi
758
göstererek: "Üstadımız Barla'ya geldikten sonra, hemen her gün şuralara çıkar, akşamleyin evine
dönerdi. Hatta diyebilirim ki: Barla'nın şu gördüğünüz hiç bir dağ ve tepesinin, dere ve
bayırının, bağ ve bahçelerinin bir karış yeri yoktur ki, Üstadımızın mübarek ayakları değmemiş olsun.
En sarp ve dik kayalıklara da çıkar, zirvesinde oturur, afakı seyreder, tefekkür ederdi." diye
konuşmuştu.
Merhum Sıddık Süleyman'ın bu hükmünü te'yid eden Mustafa Sungur Ağabeyin de şu rivayetidir:
"Üstad'ımız bir gün Barla'daki dağ ve tepeleri bize göstererek: "Ben Barla'da iken, gençlik zamanımda
bu dağ ve dereleri gezer dolaşırdım. En sarp kayalıklara bile çıkardım" mealinde buyurmuşlardı dedi.
DÜNYA'DA OLUP BİTENLER
(Hazret-i Üstad Van'dan alınıp Barla'ya getirildiği günden, ayrıldığı güne kadar Dünyada ve Türkiye'de
olup bitenler)
Hazret-i Üstad Bediüzzaman, Barla'ya sürgün gönderildiği seneler, Türkiye'de dinsizlik rejimini
yerleştirmek için, çoktan beri plân kurup pusuda fırsat bekliyen gizli zındık komiteler; yeni hükûmetin,
"hilâfetin ilgası ve lâdinî Cumhuriyet prensibini benimsemesi" gibi inkılablı hareketlerini, kendi plân ve
projelerine müsaid ve esnek bularak, fırsat ganimeti ve müsaid zemin addederek zehirlerini kusmaya
başladılar. Başta İslâm dininin kök ve temelleri olan İmanın erkânına karşı gazete ve kitaplarla alenî
olarak hücuma geçtiler. o zamanki hükûmet, buna da fikir ve vicdan hürriyeti diyordu... Kimisi haşri
inkâr, kimisi melaike ve cinlerin vücudunu inkâr, kimisi Hazret-i Muhammed'in (A.S.M.)
peygamberliğini tezyif, kimisi Arap düşmanlığı altında Kur'an-ı Azimüşşan için, haşa çöl kanunu diye
inkâr ve tezyif şeklinde meydana çıktılar. Lâdinî cumhuriyetin, onların zehirli fikirlerine, açık ve esnek
kanunlarında, fikir ve vicdan hürriyyeti namı altındaki hükümlerine dayanarak, serbest zehir saçtılar.
Halbuki bunları yapanlar, güya bir kaç sene önce İslâm dini müdafii olan Osmanlı ve Türk idiler. Lâkin
hükümeti idare edenlerin içinde bile, bu gizli zındık komitelerin adamları, belki Türkiye'deki gizli
şubelerinin reisleri de var idi. Böylece bir taraftan Meclis'ten çıkan esnek kanunlara, bir taraftan da
hükûmette mühim mevkiler işgal etmiş adamlarına sırtlarını dayayarak, zehirler saçmaya, açıktan
açığa gazete ve kitaplarla küfrî olan fikriyatlarını yaymaya başladılar.
İşte Üstad Bediüzzaman, bu dinsiz, zındık komitelerin bütün plân ve desiselerinin kökünü kazıyacak
şekilde, Kur'an'dan aldığı küllî ilham şu'leleri ile; akıl, mantık ve hikmet meydanında eserler vücuda
getirdi. Barla da hiç bir zaman boş durmadı. Mütemadiyen imanın erkânını tahkim edecek il
759
mî ve aklî eserlerle, imanın tüm hakikatlarını ispat edecek ve gizli dinsiz komitelerinin sinsi ve sistemli
yaygaralarını kökünden kazıyıp tar ü mar edecek eserler te'lif etti. Yazdığı eserler, Kur'an'ın ve imanın
etrafında delinmez, kırılmaz çelikten manevi bir sur oldu. Böylece ehl-i imanın imanlarını bütün şüphe
ve vesveselerden mahfuz kıldığı gibi, inkârcı dinsizlerin gayızlı, kinli tüm plân ve projelerini akim
bıraktı. Ağızlarını tıkadı. Âlemde ilim ve akıl meydanında onları hayvandan yüz derece aşağı düşürdü
ve hakeza!..
Gerçi Hazret-i Üstad yalnızdı. Maddeten eli kolu bağlıydı. Maddî hiçbir şeye de sahip değildi, garibti,
fakirdi. Lâkin o, her şeyin sahibi olan Rabbine, Mevlâsına tam dayandığı için, onun Rabbi ona bu
yokluklar içinde tükenmez varlıklar ihsan etti. Kur'an'ın manevi, nevvar ilim âleminin kapısını ona açtı.
Artık o herşeyi bulmuştu. Kâinat tılsımını açmıştı. Herşeyin hakikatına aşinalık peyda etmişti. Onun
Rabbi ona: "Yürü kulum!" demişti. O da, bu iman ile. Rabbinin emirleri yolunda yürüdü. Dünya
dinsizlerinin tüm plânlarını Allah'ın izniyle alt-üst
etti. Davası olan iman esaslarını her türlü baskı zulüm ve işkenceye rağmen Türkiye'de biiznillah
bayraklaştırdı.
İşte Hazret-i Üstad'ın 1923 Mayıs'ında Ankara'yı terk edip, Van'a gittikten.. Ve sonra Van'dan sebebsiz
olarak alınıp menfadan menfaya gezdirildikten.. Ve en son götürülüp Barla'ya iskân ettirildikten, ta
1934 yıllarına kadar; Türkiye Cumhuriyeti Hükûmeti, filvaki' dinsiz habis ifsad komitelerine fırsat
verecek, fakat ehl-i imanın din hakkında, İslâmiyet hakkında söz hakkını ve müdafaa hukukunu bütün
bütün kesecek ve kısacak olan veya belki öyle olmadığı halde, tatbikattaki hükümleri öyle görünen ve
öyle tatbik edilen şu gelecek kanunları kabul etmiş, meclisten çıkarmıştı!
1- 3 Mart 1340 (16 Mart 1924) tarih ve 430 sayılı kanunla tevhid-i tedrisat kanunu... Bu kanunla din
dersleri Türkiye'de tamamen kaldırılmış, Kur'an mektepleri, dinî terbiyegâhlar büsbütün kapatılmış,
yalnız okullarda felsefi dersler okutulmuş oluyordu.
2- 25 Teşrin-i Sani 1341 (8 Aralık 1925) Tarih ve 671 sayılı kanunla, Şapka serpuşunun iktisası
hakkındaki kanun...
3- 3 Teşrin-i Sani 1341 (14 Aralık 1925) Tarih ve 677 sayılı kanunla, Tekye ve zaviyelerin
kapatılmasına.. Şeyh, Halife ve mürid gibi unvanların men' ve ilgasına dair kanun...
Bu kanunla tarikat denilen manevî, ruhî ve vicdanî ihtiyacın ve beşerin ister istemez bu manevî
ihtiyaçlara muhtaç oluşunun mefhumları yasaklanmasını ve dinin bir yönüyle bazı hakikatlarının
mahfazaları olan bu gibi bekçiliklerin ortadan kaldırılmasını ön görüyordu. O ise, dinsiz komitelerin
işine çok iyi gelmekte idi. Ve fırsatlarınada bir ganimetti.
760
4- 17 Şubat 1926 tarih ve 743 sayılı kanunla evlenme akdinin yalnız evlendirme me'muru tarafından
yapılabileceğine dair kanun..
Bu kanunla, dinî nikâhın hükmü resmiyette yasaklanmış olmakla, yine fırsat bekliyen dinsiz
komitelerin ellerinde bir silâh teşkil ediyordu. O ise ki tüm dünyada ve Avrupada nikahlar din
adamlarınca, kiliselerce akdedilmektedir.
5- 10 Nisan 1928'de İsmet İnönü ve 20 arkadaşı tarafından meclise verilen teklifle; Anayasa'dan dinî
ıstılahlar ve tabirler tamamen silindi...(8)
6- 20 Mayıs 1928 tarih ve 1288 sayılı kanunla, beyn-el milel Erkamın kabulü hakkındaki kanun...
Bu kanunla tüm İslâm âleminde bin seneden beri kullanılmakta olan rakamlar şeklinin yasaklanması
demekti. Bu da, yine din düşmanlarının elinde, ehl-i imana karşı iyi bir fırsat ve hücum zemini teşkil
etmişti.
7- 14 Kasım 1928 tarih ve 1353 sayılı kanunla, yine umum İslâm milletlerinin bin seneden ziyade
müşterek yazısı olan, Kur'an hattı yasaklarla kaldırılıyor ve lâtin harfleri onun yerine (Türk harfleri
diye) ikame ediliyordu.
Bu da yine gizli dinsiz ve müfsid komitelerin ehl-i imana hücumlarına iyi bir zemin ve silâh teşkil
ediyordu.
8- 1928 Anayasası hazırlanırken 1924 Anayasasının 2. Maddesindeki "Devletin dini İslâmdır" hükmü
İnönü'nün bir teklifiyle Anayasa'dan çıkarılmıştır. Böylece resmen devletin dini artık yoktu, dinsiz
demekti.
9- 26 Teşrin-i Sani 1934 tarih ve 2590 sayılı kanunla; Efendi, bey, paşa gibi lâkab ve unvanların
kaldırılmasına dair kanun...
Bu kanun umuma ve herkese şamil olduğu, halka ve din ehline hususi bakmadıı için, bir gün dahi
geçerliliğini koruyamamış, sükût etmişti.
10- 3 Kânun-u evvel (Yani Ocak) 1934 tarih ve 2596 sayılı kanunla, bazı kisvelerin giyilmesini
yasaklıyan kanun...(9)
Bununla, yine gizli dinsiz komiteler çok yararlanmışlardı. Çünki hem eski milli kisve, hem de dinî
kıyafetler artık yasak... Yaşlı müttaki bir zat, o eski elbiseyi giyse, külâhını taksa; kanunî yasak bir
tarafa, din düşmanı herifler hemen "Gericilik hortladı" diye yaygara basarlardı.
11- 1934 yılında, yine İnönü'nün bir teklifi üzerine, beş yüz sene müddetince müslümanların
ibadetgâhı olmuş, Koca Sultan Mehmed Fatih'in fetih ve cihadının bir yadigarı olan AYASOFYA CAMİİ
yine eski putların mahzeni haline getirildi, ismine de Müze denildi.(10)
(8) 50 yılın tutanağı S: 52
(9) Notlu içtihadlı TC.Anayasası,1967 Baskı, Dr. Servet Armağan
(10) 50 yılın tutanağı, S: 36
761
12- Bu kanunlara benzer diğer bir hadise ise, 1932'lerde, Kur'an'ın tercümesi meselesi ve cami'lerde
Türkçe ezan gibi namazın içinde bile Türkçe olarak okutturulması(11) dedikodusu ortalıkta dolaşmış
oldu. Dinsiz farmasonlar, henüz niyette olan bu acib cinayeti gerçekleştirmek için durmadan
körüklüyorlardı. Bununla camilerde Tükçe ezan ve kamet gibi, Kur'anı da Türkçeleştirerek namaz
sûreleri yerine okutulmak niyeti apaçık gözükmekteydi. Bundan asıl hedef, dinsiz komitelerin sinsi