22-Analitik Hiyerarşi Süreci Kullanarak Katılımcı Doğal Kaynak Planlaması PDF
Preview 22-Analitik Hiyerarşi Süreci Kullanarak Katılımcı Doğal Kaynak Planlaması
Çevre ve Orman Bakanlığı Yayın No: 238 ISSN:1300-7912 DOA Yayın No: 31 ANALİTİK HİYERARŞİ SÜRECİ KULLANARAK KATILIMCI DOĞAL KAYNAK PLANLAMASI ODC: 91: 94 : 907 : 911 : 062 Participatory Natural Resource Planning Using Analytic Hierarchy Process Dr. Ersin YILMAZ TEKNİK BÜLTEN NO: 22 T.C. ÇEVRE VE ORMAN BAKANLIĞI DOĞU AKDENİZ ORMANCILIK ARAŞTIRMA ENSTİTÜSÜ EASTERN MEDİTERRANEAN FORESTRY RESEARCH INSTITUTE TARSUS 1 Çevre ve Orman Bakanlığı Yayın No: 238 ISSN:1300-7912 DOA Yayın No: 31 ANALİTİK HİYERARŞİ SÜRECİ KULLANARAK KATILIMCI DOĞAL KAYNAK PLANLAMASI ODC: 91 : 94 : 907 : 911 : 062 Participatory Natural Resource Planning Using Analytic Hierarchy Process Dr. Ersin YILMAZ TEKNİK BÜLTEN NO: 22 T.C. ÇEVRE VE ORMAN BAKANLIĞI DOĞU AKDENİZ ORMANCILIK ARAŞTIRMA ENSTİTÜSÜ EASTERN MEDİTERRANEAN FORESTRY RESEARCH INSTITUTE TARSUS 2 YAYIN KURULU Editorial Board Dr. Ersin YILMAZ A. Gani GÜLBABA Sedat TÜFEKÇİ YAYINLAYAN T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı Doğu Akdeniz Ormancılık Araştırma Enstitüsü P.K. 18, 33401 Tarsus/TÜRKİYE Published by Eastern Mediterranean Forestry Research Institute P.O.Box 18, 33401 Tarsus/TURKEY Tel : 0 (324) 6487453 Fax : 0 (324) 6487337 E.mail : [email protected] 2005 Baskı Yorum Ofset Tel : 0 (324) 6226741 Fax : 0 (324) 6137471 3 İÇİNDEKİLER Sayfa İÇİNDEKİLER........................................................................... İ ÖNSÖZ..................................................................................... iii ŞEKİL LİSTESİ......................................................................... v TABLO LİSTESİ....................................................................... vii ÖZ............................................................................................ ix ABSTRACT.............................................................................. ix 1. GİRİŞ.................................................................................. 1 1.1. Araştırmanın Tanıtımı................................................ 1 1.2. Literatür Özeti............................................................ 3 2. MATERYAL VE YÖNTEM................................................. 7 2.1. Materyal..................................................................... 7 2.2. Yöntem...................................................................... 8 2.2.1. Hiyerarşik Model............................................ 10 2.2.2. Öncelik Değerlerinin Belirlenmesi.................. 11 2.2.3. Genel Öncelik Değerlerinin Belirlenmesi....... 20 3. BULGULAR....................................................................... 21 3.1. Model Oluşturma....................................................... 22 3.1.1. Hiyerarşik Modelin Kurulması........................ 24 3.2. Öncelik Değerlerinin Belirlenmesi.............................. 27 3.3. En Uygun Arazi Kullanım Şeklinin Seçilmesi............. 40 3.3.1. Karar Hiyerarşisinin Farklı Düzeylerindeki Öncelik Vektörleri ve Matrisleri...................... 41 3.3.2. Genel Öncelik Değerlerinin Elde Edilmesi..... 43 3.4. Duyarlılık Analizleri.................................................... 48 4. TARTIŞMA VE SONUÇ..................................................... 59 ÖZET........................................................................................ 64 SUMMARY............................................................................... 65 KAYNAKÇA.............................................................................. 66 4 5 ÖNSÖZ “Analitik Hiyerarşi Süreci Kullanılarak Katılımcı Doğal Kaynak Planlaması” isimli bu araştırma, İ.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Orman Mühendisliği Bölümü, Ormancılık Ekonomisi Programında hazırlanmış olan “Orman Kaynaklarının İşlevsel Bölümlemesine İlişkin Çözümlemeler” isimli doktora tez çalışmasının bir bölümünü oluşturmaktadır. Çalışmanın gerçekleştirilmesinde yardım ve desteklerini esirgemeyen, bilgi ve zamanlarını benimle paylaşan Sayın Prof. Dr. Uçkun GERAY ile Tez Danışmanım Sayın Prof. Dr. Ahmet TÜRKER’e teşekkürlerimi sunarım. Ayrıca Tarsus-Doğu Akdeniz Ormancılık Araştırma Enstitüsü Müdürlüğündeki mesai arkadaşlarıma, bu araştırma boyunca gösterdikleri destek için teşekkür ederim. Öte yandan yayınlama aşamasındaki yardımlarından ötürü Sayın Zeynep GÖKOĞLU’na da teşekkür ederim. Tarsus, 2004 Dr. Ersin YILMAZ 6 7 ŞEKİL LİSTESİ Sayfa Şekil 1 : AHS Tekniğindeki Tercihler İçin Kullanılan İkili Karşılaştırmalar Ölçek Doğrusu................................ 7 Şekil 2 : AHS Tekniğinde Karar Hiyerarşisi Şemasının Standart Formu......................................................... 12 Şekil 3 : Katılımcı Yaklaşıma Dayalı AHS Tekniği Uygulamasında n Düzeyli Bir Karar Hiyerarşisinin Yapısı........................................................................ 23 Şekil 4 : Katılımcı Yaklaşımla En Uygun Arazi Kullanım Şeklinin Seçilmesi Probleminde Kullanılan Karar Hiyerarşisi................................................................. 25 Şekil 5 : Orman İdaresi Yöneticileri ile Kamu ve Çıkar-Baskı Gruplarına Yönelik AHS Tekniği Çözümlemelerinin Özeti......................................................................... 29 Şekil 6 : Kamu ve Çıkar-Baskı Grupları ile Kriterlere Yönelik AHS Tekniği Çözümlemelerinin Özeti....................... 31 Şekil 7 : Kamu ve Çıkar-Baskı Grupları ile Ekonomik Sürdürülebilirlik Kriterine Ait Alt Kriterlere Yönelik AHS Tekniği Çözümlemelerinin Özeti....................... 33 Şekil 8 : Kamu ve Çıkar-Baskı Grupları ile Çevresel Sürdürülebilirlik Kriterine Ait Alt Kriterlere Yönelik AHS Tekniği Çözümlemelerinin Özeti....................... 36 Şekil 9 : Kamu ve Çıkar-Baskı Grupları ile Sosyal Sürdürülebilirlik Kriterine Ait Alt Kriterlere Yönelik AHS Tekniği Çözümlemelerinin Özeti....................... 38 Şekil 10 : Uzmanlar Tarafından Yapılan İkili Karşılaştırmalara Dayalı Olarak Alt Kriterlere Göre Karar Alternatiflerinin Ortalama Öncelik Değerleri............. 40 Şekil 11 : En Uygun Arazi Kullanım Şeklinin Seçilmesi Probleminde AHS Tekniği Çözümleme Sonuçları.... 47 Şekil 12 : Kamu ve Çıkar-Baskı Gruplarına Eşit Öncelik Değerleri Verilmesi Durumunda AHS Tekniği Çözümleme Sonuçları.............................................. 49 Şekil 13 : Ormancılık Kooperatifine Ait Öncelik Değerleri Değişiminin En Uygun Arazi Kullanım Şeklinin Seçimi Üzerine Etkileri............................................. 51 Şekil 14 : Yerel Yöneticilere Ait Öncelik Değerleri Değişiminin En Uygun Arazi Kullanım Şeklinin Seçimi Üzerine Etkileri....................................................................... 51 8 Sayfa Şekil 15 : Orman Endüstrisi Şirketine Ait Öncelik Değerleri Değişiminin En Uygun Arazi Kullanım Şeklinin Seçimi Üzerine Etkileri.............................................. 52 Şekil 16 : Odun Dışı Orman Ürünü Şirketine Ait Öncelik Değerleri Değişiminin En Uygun Arazi Kullanım Şeklinin Seçimi Üzerine Etkileri................................ 52 Şekil 17 : Çevreci Sivil Toplum Kuruluşuna Ait Öncelik Değerleri Değişiminin En Uygun Arazi Kullanım Şeklinin Seçimi Üzerine Etkileri................................ 53 Şekil 18 : Avcı Derneğine Ait Öncelik Değerleri Değişiminin En Uygun Arazi Kullanım Şeklinin Seçimi Üzerine Etkileri....................................................................... 53 Şekil 19 : Ekolojik Turizm Şirketine Ait Öncelik Değerleri Değişiminin En Uygun Arazi Kullanım Şeklinin Seçimi Üzerine Etkileri.............................................. 54 Şekil 20 : Karar Kriterlerine Eşit Öncelik Değerleri Verilmesi Durumunda AHS Tekniği Çözümleme Sonuçları...... 55 Şekil 21 : Ekonomik Sürdürülebilirlik Kriterine Ait Öncelik Değerleri Değişiminin En Uygun Arazi Kullanım Şeklinin Seçimi Üzerine Etkileri................................ 57 Şekil 22 : Çevresel Sürdürülebilirlik Kriterine Ait Öncelik Değerleri Değişiminin En Uygun Arazi Kullanım Şeklinin Seçimi Üzerine Etkileri................................ 58 Şekil 23 : Sosyal Sürdürülebilirlik Kriterine Ait Öncelik Değerleri Değişiminin En Uygun Arazi Kullanım Şeklinin Seçimi Üzerine Etkileri................................ 58 9 TABLO LİSTESİ Sayfa Tablo 1 : AHS Tekniğinde Tercihler İçin Kullanılan İkili Karşılaştırmalar Ölçeği............................................. 13 Tablo 2 : AHS Tekniğindeki Tutarlılık Oranının Hesaplanmasında Kullanılan ve Matris Boyutlarına Göre Değişen Rasgele İndeks Değerleri................. 19 Tablo 3 : AHS Tekniğine Yönelik Karar Verme Modelindeki Karar Alternatifleri.................................................... 26 Tablo 4 : Orman İdaresi Yöneticileri ile Kamu ve Çıkar-Baskı Gruplarına Yönelik AHS Tekniği Çözümlemelerinin Özeti......................................................................... 30 Tablo 5 : Kamu ve Çıkar-Baskı Grupları ile Kriterlere Yönelik AHS Tekniği Çözümlemelerinin Özeti..................... 32 Tablo 6 : Kamu ve Çıkar-Baskı Grupları ile Ekonomik Sürdürülebilirlik Kriterine Ait Alt Kriterlere Yönelik AHS Tekniği Çözümlemelerinin Özeti..................... 34 Tablo 7 : Kamu ve Çıkar-Baskı Grupları ile Çevresel Sürdürülebilirlik Kriterine Ait Alt Kriterlere Yönelik AHS Tekniği Çözümlemelerinin Özeti..................... 35 Tablo 8 : Kamu ve Çıkar-Baskı Grupları ile Sosyal Sürdürülebilirlik Kriterine Ait Alt Kriterlere Yönelik AHS Tekniği Çözümlemelerinin Özeti..................... 37 Tablo 9 : Uzmanlar Tarafından Yapılan İkili Karşılaştırmalara Dayalı Olarak Alt Kriterlere Göre Karar Alternatiflerinin Ortalama Öncelik Değerleri... 39 Tablo 10 : En Uygun Arazi Kullanım Şeklinin Seçilmesi Probleminde AHS Tekniği Çözümleme Sonuçları… 47 Tablo 11 : Kamu ve Çıkar-Baskı Gruplarına Eşit Öncelik Değerleri Verilmesi Durumunda AHS Tekniği Çözümleme Sonuçları.............................................. 49 Tablo 12 : Kamu ve Çıkar-Baskı Gruplarına 1.0 Öncelik Değerleri Verilmesi Durumunda AHS Tekniği Çözümleme Sonuçları.............................................. 50 Tablo 13 : Kamu ve Çıkar-Baskı Gruplarına 0.0 Öncelik Değerleri Verilmesi Durumunda AHS Tekniği Çözümleme Sonuçları.............................................. 50 Tablo 14 : Karar Kriterlerine Eşit Öncelik Değerleri Verilmesi Durumunda AHS Tekniği Çözümleme Sonuçları.... 54 Tablo 15 : Karar Kriterlerine 1.0 Öncelik Değerleri Verilmesi Durumunda AHS Tekniği Çözümleme Sonuçları.... 56 Tablo 16 : Karar Kriterlerine 0.0 Öncelik Değerleri Verilmesi Durumunda AHS Tekniği Çözümleme Sonuçları.... 56 10
Description:The list of books you might like
