2. ULUSLARARASI AHMED-İ HÂNÎ SEMPOZYUMU

818 Pages·2017·9.55 MB·Turkish

2. ULUSLARARASI AHMED-İ HÂNÎ SEMPOZYUMU “İslam Düşüncesinde İnsan”

1
2. ULUSLARARASI AHMED-İ HÂNÎ SEMPOZYUMU “İslam Düşüncesinde İnsan”
* 2018 Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Rektörlüğü
Bu eserin tüm yayın hakları, Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Rektörlüğüne aittir. Yayıncının yazılı izni
olmadan kısmen veya tamamen basılamaz, çoğaltılamaz ve elektronik ortama taşınamaz. Kaynak
gösterilerek alıntı yapılabilir.
Bu e-kitapta yer alan tüm yazıların dil, bilim ve hukuk açısından sorumluluğu yazarlarına aittir.

2. ULUSLARARASI AHMED-İ HÂNÎ SEMPOZYUMU
(İslam Düşüncesinde İslam)
(28-30 EYLÜL 2018 AĞRI)
2. INTERNATIONAL SYMPOSIUM ON AHMED AL-KHANİ
28-30 SEPTEMBER 2018
ﻲﻧﺎﺨﻟا ﺪﻤﺣأ لﻮﺣ ﻲﻧﺎﺜﻟا ﻲﻟوﺪﻟا ﺮﻤﺗﺆﻤﻟا
18-20 MUHARREM 1440/ 28-30 SEPTEMBER 2018

Kapak Tasarımı
Sedat ÇALPAN

Editör
Doç. Dr. Abdulcebbar KAVAK
Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi

Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Yayınları, No: 22

E-ISBN: 978-605-81711-4-5
2
2. ULUSLARARASI AHMED-İ HÂNÎ SEMPOZYUMU “İslam Düşüncesinde İnsan”

2. ULUSLARARASI AHMED-İ HÂNÎ SEMPOZYUMU
(İslam Düşüncesinde İslam)
(28-30 EYLÜL 2018 AĞRI)

2. INTERNATIONAL SYMPOSIUM ON AHMED AL-KHANİ
28-30 SEPTEMBER 2018

ﻲﻧﺎﺨﻟا ﺪﻤﺣأ لﻮﺣ ﻲﻧﺎﺜﻟا ﻲﻟوﺪﻟا ﺮﻤﺗﺆﻤﻟا

18-20 MUHARREM 1440/ 28-30 SEPTEMBER 2018

B LD R LER K TABI
PROCEEDİNGS BOOK
İ İ İ İ

EDİTÖR
DOÇ.DR. ABDULCEBBAR KAVAK

AĞRI – 2018

3
2. ULUSLARARASI AHMED-İ HÂNÎ SEMPOZYUMU “İslam Düşüncesinde İnsan”

SEMPOZYUM ONURSAL BAŞKANLARI / Honorary Chairman of the Symposium
Süleyman ELBAN Ağrı Valisi
Prof. Dr. Abdulhalik KARABULUT Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Rektörü

DÜZENLEME/YÜRÜTME KURULU / Organisation Comittee
Düzenleme Kurulu Başkanı/ Head of Comittee
Prof. Dr. Adem YERİNDE Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi

Üyeler/Members
Prof. Dr. Faruk KAYA Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi
Doç. Dr. Abdulcebbar KAVAK Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi
Doç. Dr. M. Salih GECİT Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi
Dr. Öğr. Üyesi Sezayi BEKDEMİR Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi
Dr. Öğr. Üyesi Mesut IŞIK Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi
Öğr. Gör. M. Cüneyt TAŞIR Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi
Arş. Gör. Ersin SAVAŞ Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi
Arş. Gör. Emrullah BOLAT Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi
Arş. Gör. Büşra ÖZDEMİR Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi

SEKRETERYA / Secretary
Dr. Öğr. Üyesi Mesut IŞIK Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi
Arş. Gör. Dr. Korkut DİNDİ Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi
Arş. Gör. Dr. Ekrem KOÇ Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi
Arş. Gör. Halit KARS Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi
Arş. Gör. Abdullah ÇAĞIL Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi
Arş. Gör. Ersin SAVAŞ Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi
Arş. Gör. Ahmet BİNGÖL Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi
Arş. Gör. Serdar YAYATICI Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi
Arş. Gör. Kamil ÇAYIR Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi
Arş. Gör. Emrullah BOLAT Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi
Arş. Gör. Seyyit Ali ALBAYRAK Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi
Arş. Gör. Büşra ÖZDEMİR Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi
Arş. Gör. Hamza CİVELEK Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi

4
2. ULUSLARARASI AHMED-İ HÂNÎ SEMPOZYUMU “İslam Düşüncesinde İnsan”

BİLİM VE DANIŞMA KURULU / Scientific Advisory Board

Prof. Dr. Abdulaziz HATİP Şırnak Üniversitesi
Prof. Dr. Abdulhamit BİRIŞIK Marmara Üniversitesi
Prof. Dr. Abdullah DİRSHEVÎ Melik Faysal Üniversitesi/ SUUDİ ARABİSTAN
Prof. Dr. Abdullatif TÜZER Muş Alpaslan Üniversitesi
Prof. Dr. Abdurrahman ÖZDEMİR Sosyal Bilimler Üniversitesi/K.K.T.C
Prof. Dr. Ahmet ÖZEL Marmara Üniversitesi
Prof. Dr. Ahmet YÜCEL İstanbul 29 Mayıs Üniversitesi
Prof. Dr. Ali İhsan PALA Atatürk Üniversitesi
Prof. Dr. Bilal AYBAKAN İbn Haldun Üniversitesi
Prof. Dr. Celal TÜRER Ankara Üniversitesi
Prof. Dr. Cesim AVCI Marmara Üniversitesi
Prof. Dr. Cengiz GÜNDOĞDU Atatürk Üniversitesi
Prof. Dr. Eyüb BAŞ Kırıkkale Üniversitesi
Prof. Dr. Fazlı POLAT Atatürk Üniversitesi
Prof. Dr. Hakkı AYDIN Cumhuriyet Üniversitesi
Prof. Dr. Hüseyin HANSU İstanbul Üniversitesi
Prof. Dr. H. Ömer ÖZDEN Atatürk Üniversitesi
Prof. Dr. Hür Mahmut YÜCER Karabük Üniversitesi
Prof. Dr. İhsan Süreyya SIRMA Siirt Üniversitesi
Prof. Dr. Kadir ÖZKÖSE Cumhuriyet Üniversitesi
Prof. Dr. Lahmer HAMİD Sidi Mohamed Ben Abdellah Üniversitesi/FAS
Prof. Dr. M. Halil ÇİÇEK Yıldırım Beyazıt Üniversitesi
Prof. Dr. M. Şirin ÇIKAR Yüzüncü Yıl Üniversitesi
Prof. Dr. Murteza BEDİR İstanbul Üniversitesi
Prof. Dr. Mustafa AĞIRMAN Atatürk Üniversitesi
Prof. Dr. Mustafa MACİT Atatürk Üniversitesi
Prof. Dr. Nasrullah HACIMÜFTÜOĞLU Bayburt Üniversitesi
Prof. Dr. Osman ELMALI Atatürk Üniversitesi
Prof. Dr. Reşat ÖNGÖREN İstanbul Üniversitesi
Prof. Dr. Sabri ERTURHAN Cumhuriyet Üniversitesi
Prof. Dr. Sahib BAROJE Yüzüncü Yıl Üniversitesi
Prof. Dr. Sait ÖZERVARLI Yıldız Teknik Üniversitesi
Prof. Dr. Sinan ÖGE Atatürk Üniversitesi
Prof. Dr. Tahsin ÖZCAN Marmara Üniversitesi
Prof. Dr. Yakup CİVELEK Yıldırım Beyazıt Üniversitesi
Doç. Dr. Abdülhadi TİMURTAŞ Yüzüncü Yıl Üniversitesi
Doç. Dr. Abdulhameed ALSHEESH İstanbul Üniversitesi
Doç. Dr. Abdülkerim SEBER Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi
Doç. Dr. Abdurrahim ALKIŞ Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi
5
2. ULUSLARARASI AHMED-İ HÂNÎ SEMPOZYUMU “İslam Düşüncesinde İnsan”
Doç. Dr. Ahmed AWADJUMAAH Bağdat Üniversitesi/IRAK
Doç. Dr. Azad Saeed SİMO Duhok Üniversitesi/IRAK
Doç. Dr. Ebu Obeid Ebdulla ZİYAB Newroz Üniversitesi/IRAK
Doç. Dr. Ferzende İDİZ Yüzüncü Yıl Üniversitesi
Doç. Dr. Halis DEMİR Cumhuriyet Üniversitesi
Doç. Dr. Haval Saleem TAİB Duhok Üniversitesi/IRAK
Doç. Dr. Halim GÜL Karabük Üniversitesi
Doç. Dr. Hüseyin Hüsnü KOYUNOĞLU İstanbul Üniversitesi
Doç. Dr. İbrahim BAZ Şırnak Üniversitesi
Doç. Dr. Khalid İbrahim ALOOSİ Irak Üniversitesi/IRAK
Doç. Dr. Mehmet TEYFUR Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi
Doç. Dr. Mohsin Arif SALİH Duhok Üniversitesi/IRAK
Doç. Dr. Niyazali ARİPOV Oş Devlet Üniversitesi/KIRGIZİSTAN
Doç. Dr. Samagan MYRZAİBRAİMOV Oş Devlet Üniversitesi/KIRGIZİSTAN
Doç. Dr. Şahban YILDIRIMER Sosyal Bilimler Üniversitesi
Doç. Dr. Timur KOZUKULOV Oş Devlet Üniversitesi/KIRGIZİSTAN
Doç. Dr. Yakup KARATAŞ Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi
Doç. Dr. Yasin PİŞGİN Antalya Üniversitesi
Doç. Dr. Zahir ERTEKİN Bingöl Üniversitesi
Dr. Öğr. Üyesi Abdulhalim OFLAS Iğdır Üniversitesi
Dr. Öğr. Üyesi Abdulqader Muhammad Hussein Alhammam Felluce Üniversitesi/IRAK
Dr. Öğr. Üyesi Ahmad ALJANABİ Language Expert /KATAR
Dr. Öğr. Üyesi Elias BENKHEDDA Esc Kolea /CEZAYİR
Dr. Öğr. Üyesi Emrah İSTEK Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi
Dr. Öğr. Üyesi Falah Ibrahim NASEEF Arabıc Language expert/KATAR
Dr. Öğr. Üyesi İsmail ŞİMŞEK Pamukkale Üniversitesi
Dr. Öğr. Üyesi Mahmut DÜNDAR Yüzüncü Yıl Üniversitesi
Dr. Öğr. Üyesi M. Saki ÇAKIR Siirt Üniversitesi
Dr. Öğr. Üyesi Müzahir KILIÇ Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi
Araştırmacı-Yazar Müfit YÜKSEL

6
2. ULUSLARARASI AHMED-İ HÂNÎ SEMPOZYUMU “İslam Düşüncesinde İnsan”

İÇİNDEKİLER

SUNUŞ -18

I. OTURUM/ I. SESSİON

29 Eylül 2018 Saat: 15:00- 16: 30
September 29, 2018 Time:15:00–16:30

AHMED-İ HÂNÎ’DE İNSAN DÜŞÜNCESİ
AHMED-İ HÂNÎ SALONU

Oturum Başkanı/ Session Moderator
Prof. Dr. Ahmet ÖZEL

Ahmed-i Hânî’nin Varlık Anlayışı -21
Dr. Öğr. Üyesi Metin YILDIZ

Ahmed-i Hânî’nin Eqîdeya Îmanê İsimli Risalesinin
Hadis İlmi Açısından İncelenmesi -34
Dr. Öğr. Üyesi Ali ÇELİK

Dı Nûbıhara Pıçûkan Da Şîretname -46
Dr. Öğr. Üyesi Nesim SÖNMEZ

İki Dilli Manzum Sözlükler Arasında Bir Mükayese
Lugat-ı Ferişteoğlu-Nûbihar Örneği -61
Arş. Gör. Mazhar DEDE

7
2. ULUSLARARASI AHMED-İ HÂNÎ SEMPOZYUMU “İslam Düşüncesinde İnsan”

ABDURRAHİM ARVASÎ SALONU
Oturum Başkanı/ Session Moderator
Prof. Dr. Kadir ÖZKÖSE

Ahmed-i Hânî Çığırını Devam Ettiren
Bayezid’li İlim ve Fikir Adamları -73
Doç. Dr. Mehmet Salih GECİT

Şahdeya Seydayê Xani Li Ser Xelqe Zemanê -99
Araşt. Yazar Tahsin İbrahim DUSKÎ

Ahmed-i Hani’nin Modern Kürt Edebiyatına Etkisi -112
Arş Gör. İlyas SUVAĞCİ

MOLLA MUHAMMED CELALÎ SALONU
Oturum Başkanı/ Session Moderator
Doç. Dr. Mehmet KESKİN

Türk Edebiyatında Kötü İnsan Tipi ve
Mem û Zin’de Bekir Örneği -119
Dr. Öğr. Üyesi Müzahir KILIÇ

Mem ve Zin Motifleri Üzerinden
Aşk’ın Kimliği ve Mahremiyet -127
Öğrt. Gör. M. Latif BAKIŞ

8
2. ULUSLARARASI AHMED-İ HÂNÎ SEMPOZYUMU “İslam Düşüncesinde İnsan”

HALİFE YUSUF SALONU
Oturum Başkanı/ Session Moderator
Prof. Dr. Reşat ÖNGÖREN

Pend û Amojgarî Dı Dîwana Ehmedê Xanî De -145
Doç. Dr. M. Zahir ERTEKİN
Dr. Öğr. Üyesi Bedrettin BASUĞUY

Ahmed-i Hânî’nin Mülemma Bir Gazeli
Ve Divan Edebiyatımızdaki Yeri -162
Doç. Dr. Mehrali CALP

Ahmed-i Hani’nin Divanında Tarihi Bir Şahsiyet:
Muhammed Pürbelali -182
Dr. Öğr. Üyesi Hakan KAYA

Helbestek Di Navbera Ehmedê Xanî û
Sê Şairên Dîter da -194
Dr. İsmail Bâdî

9
2. ULUSLARARASI AHMED-İ HÂNÎ SEMPOZYUMU “İslam Düşüncesinde İnsan”
II. OTURUM/ II. SESSİON

29 Eylül 2018 Saat: 17:00- 18: 30
29 September 2018 Time: 17:00 – 18:30
KUR’AN VE SÜNNETE GÖRE İNSAN TASAVVURU

AHMED-İ HÂNÎ SALONU
Oturum Başkanı/ Session Moderator
Prof. Dr. Ali İhsan PALA

Kur’an’a Göre İnsan -206
Prof. Dr. Ahmet ÖZEL

ﻦﯿﻤﻠﺴﻤﻟا ﺮﯿﻏو ﻦﯿﻤﻠﺴﻤﻟا ﻦﯿﺑ ﺔﯿﻧوﺎﻌﺘﻟاو ﺔﯿﻤﻠﺴﻟا ﺔﻗﻼﻌﻟا ﺰﺋﺎﻛر -217
ﻢﯾﺮﻜﻟا ناﺮﻘﻟا رﺎطا ﻰﻓ
Prof. Dr. Adem YERİNDE

Kur’an’ın İnsana Atfettiği Değer -229
Doç. Dr. Süleyman KAYA

ABDURRAHİM ARVASÎ SALONU
Oturum Başkanı/ Session Moderator
Doç. Dr. M. Salih GECİT

مﻼﺳﻹا ﻲﻓ نﺎﺴﻧﻹا ﻰﻟإ نﺎﺴﺣﻹا
(ﺎﺟذﻮﻤﻧأ ﻢﻠﺴﻤﻟا ﺮﯿﻏ ﻰﻠﻋ ﻒﻗﻮﻟا) -247
Prof. Dr. Abdullah Dirshevî

10