Table Of Content

JQ 1730 .A98 A725 1966 v.1 МОНГОЛ АРДЫН ХУВЬСГАЛТ НАМЫН ТҮҮХЭНД ХОЛБОГДОХ БАРИМТ БИЧГҮҮД PSCH 9534100 D C Орон бухний пролетари нар нэгдэгтүн! МАХН-ЫН ТӨВ ХОРООНЫ ДЭРГЭДЭХ НАМЫН ТҮҮХИЙН ИНСТИТУТ МОНГОЛ АРДЫН ХУВЬСГАЛТ НАМЫН ТҮҮХЭНД ХОЛБОГДОХ БАРИМТ БИЧГҮҮД F 1920-1960 он ,иидомпоп 3. i УЛСЫН ХЭВЛЭЛИЙН ХЭРЭГ ЭРХЛЭХ ХОРОО Улаанбаатар. 1966 МОНГОЛ АРДЫН ХУВЬСГАЛТ НАМЫН ТҮҮХЭНД ХОЛБОГДОХ БАРИМТ БИЧГҮҮД t o 1920-1940 on JQ 1730 т .A9% а НЭГДҮГЭЭР ДЭВТЭР A725 mes ... l INDIANA UNIVERSITY } BELICBORMAIRNIGETSON 1 ! 1 ӨМНӨХ ӨГҮҮЛЭЛ МАХН бол социалист нийгэм байгуулахын төлөөмонголын ард түм ний баатарлаг тэмцлийг зохион байгуулан зоригжуулагч мөн. МАХН улс орондоо шинээдийн засаг, соёлыг буй болгон хөгжүүлэх, ард түмнийаж байдал, соёлын хэмжээгцуцалтгүй дээшлүүлэх, хөдөлмөрчин олныг про летарийн интернационализм, эх оронч үзлээр хүмүүжүүлэх, манай орны хөгжлийншийдвэрлэх нөхцөл болсон монгол-зөвлөлтийн ард түмний ах дүүгийн найрамдлыг бэхжүүлэх талаар дэлгэр их үйл ажиллагааг явуу лан баялаг туршлага хуримтлуулав. МАХН олон түмний бүтээлч хүчин чармайлтыг манлайлан, тэмцлийн нь замыг гэрэлтүүлэн гийгүүлсээрирэх дээ марксизм-ленинизмийн сургаалыг удирдлага болгон, үзэл суртал зо хион байгуулалтын талаар үлэмжхэн єсєн бэхжив.Манай намын туулж өнгөрүүлсэн түүх бол үндэсний ажилчин ангигүй, малчид зонхилсон хоц рогдсон орондмарксч-ленинч сургаалаар удирдуулсан хувьсгалт намбай гуулан хатуужуулсны түүх, Монгол орныг феодализмаас капитализмыг алгасуулан, социализмд шилжүүлсний түүх, шинэ нийгэм байгуулахы Төлөө тэмцэлд хүнд хатуу сорилт шалгалтыг давж, гайхамшигт амжилт,1 ялалт байгуулсны түүх юм. . Манайнамын түүхийг судлах нь намын гишүүд, нийт хөдөлмөрч дийг нийгмийн шинжлэх ухааны мэдлэгээр зэвсэглэж, тэд нийгмийн хөгж лийн зүй тогтоол, өөрийн орны түүлэн хөгжлийн онцлогуудыг ойлгонмэ дэж, энэхүү мэдлэгээцаашдын үйл ажиллагаандаа хэрэглэн хойшид гүй цэтгэх зорилтоо зөв ухамсарлан хэрэгжүүлж чадахад туслах ач холбог долтой. «МАХН -ын түүхийггүнзгий мэдэх, түүний баатарлаг тэмцлийн өг уламжлалтай бүх талаар танилцах гол эх сурвалж ньМАХН-ын тогтоох шийдвэрийг судлах явдал мен.Учир нь манай намаас марксизм-лениниз мийнсургаалыг Монголорны євєрмєгц байдалд бүтээлчээр хэрэглэжирс нийг эдгээр баримт бичигилтгэн харуулдаг. «МАХН-ын их, бага хурал, Төв Хорооны бүгд хурлуудын тогтоом шийдвэрүүдийг» хэдэнжилийн өмнө гурван дэвтэрболгон хэвлэн нийтлэ сэнюм. Мөн үүнээс гадна нам Солон улсын түүхэнд холбогдох баримт бичгүүдийн хэд хэдэн Эмхтгэл хэвлэгдсэн билээ. Эдгээр эмхтгэл намын түүхийг судлах голэх сурвалж болсоор ирэв. МАХН-ын Төв Хорооны дэргэдэх намын түүхийн ИнститутээсМон гол Ардын ХувьсгалтНамын товч түүхийг Соловсруулж, 1964-1965 онд хэвлэннийтэлсэн билээ. Энэхүү «Товч түүх» болнамын 40 гаруй жилийн тэмцлийн түүхийг марксизм-ленинизмийн шинжлэх ухааны үүднээс ху раангуйлан бичсэн анхны бүтээл юм.«Товч түүх» хэвлэгдэн гарсан яв дал МАХН-ын тэмцэл ялалтын дайчин замналыг намын гишүүд, нийт хөдөлмөрчдөөс эрэмбэ дараатай судлахад шинэ түлхэц болж, манай ор ны өргөн ОЛОН нийтээс өөрийн дайчин манлайлагчийн түүхийг судлах эрмэлзлийг улам өрнүүлэв. Дээд сургуулиуд болон намын гэгээрлийн дугуйлан, семинарын сон согчдод намын түүхийн зарчмын чухаласуудлуудыгнарийвчланойлгоход тусламж болох баримт бичгийн эмхтгэлийг«Товч түүхийн» бүлгүүдийн дагуу хэвлэн нийтлэхийг хүссэн олон нийтийн хүсэлтийгхангах зорилгоор «МАХН-ын түүхэнд холбогдох баримт бичгүүдийн» эмхтгэлийг хэвлэн гаргахаар шийдвэрлэсэн юм. Иймээс энэ эмхтгэлд оруулах материалыг «Товч түүхийн» бүлгүүдийг баримжаалан, шилж сонгож авсны гадна, баримт бичгүүдийг намын түүхийн үндсэн хоёр шатаар хувааж, 1—5 дугаар бүлэгт холбогдох баримт бичгийг нэгдүгээр дэвтэрт, 6—9 дүгээр бүлэгт холбогдохыг хоёрдугаар дэвтэрт оруулан нийтлэв. Энэхүү эмхтгэлд МАХН-ын их хурал, Намын Төв Хорооны бүгдхур лын тогтоол, Төв Хорооны тэргүүлэгчид болон улс төрийн товчооны чухал чухал тогтоол,намын программ, дүрэм, намын удирдах байгууллагаас гар гасан заавар, намын төв хэвлэлийн зарим чухал өгүүлэл зэрэг намын ба римт бичгээс гадна засаг төрийн дээд байгууллагын цөөн тооны чухал би чиг баримтаас орууллаа. «Товч түүхийн» бүлгүүдийн дагуу хийсэн энэхүү эмхтгэлийг бэлт гэхдээ урьд нийтлэгдсэн эмхтгэлүүдийг бэлтгэхэд үзэгдсэн зарим чухал баримт бичгийг орхигдуулсан, баримт бичгийг засварлан найруулах зэргээр уг эхийг гажуудуулсан, зохих ишлэлийг бүрэн хийгээгүй, эрдэм шинжил гээний лавламжаар хангаагүй зэрэг заримдутагдлыг арилгахыг хичээв. Эмхтгэлийн нэгдүгээр дэвтэртМАХН-ын Төв Хорооны 1936 оны гу равдугаар сарын хоёрдугаар бүгд хурлаас намын дотоод ба олон түмний ажлын тухай болон намын дүрмийн тухай гаргасан тогтоол, Намын Төв Хорооны тэргүүлэгчдийн хэдэн тогтоол зэрэг 20 гаруй баримт бичгийг анх удаа нийтэлж байна. Үүний хамт дээр үед сонин сэтгүүлднийтлэг дэж байсан нилээд ТООНЫ баримт бичгийг энэхүү дэвтэрт анх удаа оруулав. Эмхтгэлд оруулсанбаримт бичгүүдийг намынархивт хадгалагдаж буй үндсэн эхтэй нь тулгаж, архивт үндсэн эх нь байхгүй баримт бичгийг анхны хэвлэмэл эхийг баримтлан нийтэлж ишлэлийг тодорхой заав. Бичиг баримтаас хассан газарт нь цувраа цэг (...) тавьж, гарчиггүй газар шинээр гарчиг тавих, эсхүл нэг төрлийн баримт бичгүүдийнгарчгийг нэ гэн мөр болгох зэргээр нэмсэн зүйлийг дөрвөлжин хаалтнаа ([ ]) хийв. Харин хурлын тогтоол зэргийн нэг хэсгийг таслан авсан бол «-аас» гэж бичээд хассан тэмдэг тавьсангүй. Эмхтгэлийн хэмжээг нүсэртом болгохгүй байх, тэрчлэн баримт бич гүүдийн дотроос «Товч түүхийн» бүлэгт тусгагдсан үзэл санааг ойлгон мэдэхэд нэн тэргүүн чухалчлагдах хэсгийг эмхтгэлд оруулах зорилгоор нилээд баримт бичгийг хэсэглэн авлаа. Эмхтгэлийн нэгдүгээр дэвтэрт орсон бичиг баримтыг эмхтгэн,эрдэм шинжилгээний лавламжийг Г. Сүхбаатар хийж, хэвлэлд бэлтгэхэд Б. Гон чигсүрэн туслан, Л. Санжаа редакторлав. МАХН-ЫН ТӨВ ХОРООНЫ ДЭРГЭДЭХ НАМЫН ТҮҮХИЙН ИНСТИТУТ