1915 Ermen Soykırımı Bir Tanığın Anıları

110 Pages·2016·0.76 MB·Turkish

by  Palzayu Kaptanyan

PaylKaazput anyan
ErmeSnoiy kırımı
1915
BiTra nıAğnılna ttıkları
Buk itaYbaıynıh na kları
PenceYraey ıniaairtıtniar
GustKaive penhLeeuieprzy iagy ıne1v9i1nD5ie nrV ölkermord
and enA rmeniaedmı yla
199y3ı lıynadyaı nlAalnmaann bcaas kısından çevrilmiştir
BirinBcais kKıa:s ı2m0 11
KapaHkü:s eyYionl daş
Baskvıec ilBta:r Mıaşt baası
DavutpCaaşdGa.ü veSna ns.i tCe Bslio Nko 2 91T opkapı
Tel(:0 212)8 562 784
YayıYnön etmeMnuiz:a fEfredro ğdu
ISB9N7 8-600549--4
PENCERYEA YlNLA2R7I :
pencereyayhiontlmaarii@l .com
pencere
yay�nlan
OsmanaMğaah P.a vloSnoykaN. u hoğİşlhua Nnoı.1 0 /6
Kadık1öİ SyT ANBULT EL(:0 21461)4 64 41
PaylazKua ptanyan
1915
ErmenSio ykırımı
BirT anığAııinl attıkları
ÇeviFraetnÖm:za g en
İÇİNDEKİLER
YayıncıÖnnısnö zü 7
Önsöz ı4
AilOec ağınYııknı lınası ı5
ParÜtyie sinTiank ivbeiH ampar'Bıanb asıÖnlıünm ü 16
SürgünBüanş laması 17
ÇocuklaKruırnt arılması 20
Veda 23
LanetKlöiy 28
Soyguvne T ecavüz 3 ı
AcımasSıazl dırEışlkairy,a vleıT ke cavüz 3 6
Kırkgöz'Mdaelna tyaya 39
FırıncVıaldairs iOnndbei nleKracdeı n 45
Dersi'dm e 5 ı
DağlardGaenç erken 5 8
MuraNte hriGneiç erken 66
TürklerY'ainnı nHdiaz metOçlia rak 78
NefeAsl madan 84
BebeğDionğ umu 91
Halep'Stüer güAnvı 97
Sonsöz 107

YAYINCINIÖNN SÖZÜ
"Böyölled ülKeürr;tv luerrar öalkd ürkdoür,u cyualğa­r
malakduır,ş unlaansdıılldzaıerlh,ai rr,l endiler, hançerlendi­
lebro,ğ azlarn,ad çvı els ausubzı rakılçdüırlüadrüç,la e­r,
kallyaermao ldulÇaorc.u köllaerkn aed aarğ labdaıb,a lar
kendilerini aktaıpypaa rlçıaklalanadnrıeab,l e ebre klerini
kuyulaatrtaıH laamri.kl aed ınellea lrte u tuşialraahki, lerle
Fıraatd'aad ılar. Yveeyr üyzüyzıüblnüıütnnüö nl ümleriyle
öldüler." ·
Buc ümleelkesrp resyyaoznAaİrınrsi tn T .W agntearr a­
fınd1a9n1 9B'idral eDşeivkl eBtalşekra Wnilıs ona'çaı k
bimre ktuypalzaı lm1ı9şlt5ı'O.ts em anİlmıp aratorlu­
ğu' nuEnr mennüif usuünçutine k iskionviunl duvğeu na
yoke dildtiağinnıekW aoglnaendr ü,n yabnuı ns uçglöazr­a
lerkianpia tmaimçaiysnaı l varıyOonrudnçu a.ğ rdıusyıu l­
madı.
2,m5i lyEornm en1i.6y, ü zyılbdearBnia tEırm enbiö l­
gesiOnsdmea nhlaık imiyeytaişnaİdd.eıÖ3 ... b iynı lından
berDio ğuA nadoluv'eKd ial iky(aş'idmadA idkain a ve
Merskiıny ıillaaerr ık asıTnodraoksiyl earrl)e şik yaşıyor­
larİdmıp.a ratobrülyuüğşkue nhe irrilnddeeö, z ellİisk­le
tanbuöln'edmakl öik,lE ürm etnoip lulyuakşlıayroıHr ıd­u.
ristiErymaenn i1l8e7dr6a 'kyia sakyaad ar iskıinvnıacf­ i
tandoalşa rOaskm antleıb aasındÖarnyedğıiolnrta,ar l.a ma-
7
nıünz erinde vyeürkvgseier ki yorAlsakredrıl.i k hizmeti
yapamımyeomru,or l amıyorlardı.
Özellkiökyllee rdeki dEarhmçaeo nkhi alkesrı zlıklara
uğraBdiısr.i lashaaho ilpm aokn layraas aKkütrıçt,e teleri­
nisna ldırıvleTa ürrıdkne av letriünşivnek taçmigu ö revli­
lerikneiyndf aiv ranışkiaarkrşoıırn uam aksaılzd ı1l98a4r .
ve1 986a ra3s0ı0 .0E0rm0e niin sbaunt üşri ddveezt o rba­
lıkyloake dildi.
1.9y üzysıoln larEırnmdeahn ail dkiır egnöçs termeye
başlaBduuı l.u suayla nınaddeav riEmrcmie pnair tidlee ri
ortaçyıak( tAır menaHkıannç,aD ka,ş naksiitsytuenk)l.e ri
ölçülüydü. Hınçakd iPğaperartr itsiyila esrgad;ülı ­ şında
venlvieek ş imtu ameilçeiO ns malnyıab ağElrım ebnöil ­
gesiinddaeör zie rklik istediler.
Jöntürokllaerdraa bk i li"nİetnt viehT aeatrk kPia rtisi"
taraft1a09r8'l daİers ıt andbaiu klt'i gdeaçrsiaup l ıtnay ne t­
kilereilkn oey unEcram,e niyleenyriö netimbdüeynü k
beklentgiilredriBelu enrd.ab nö ylkeo vuştuzrumlaüv,me
aynıncınliıhğaısynoe ntea r eceğiinnaen dıGleanrç.t ürk­
leri'libkne yannabmuey söin dçeonku mut verFiac­iydi.
kabtu d üşünceleri çdoekğ igşeeçcmeekdtein.
1913'tTea laEtn,v evreC emaPla şa'odlaunş Gaenn ç­
türükç lheery etyientikni tlaemrdBiıu .a damlfaarn atik
milliyeitşçaireleditiğ yio rlBaütrüdunığ .r aşOlsamraın lı
Devlet"iTnüirnk,lT eürrikni yesi"m osnöozeütyynalipekı ­
sınkıu rmavkem uhafazsaasğılnaım OarkttAaıs .y a'dan
Kuzey Çin'e kvaedo arra duaz aynaTaşünarh ykaa lnk ları­
nıkn üçüAks y(aK likiylabe)i rleşmveebs üiynüitk u ran
devlethianyianlk iunriu yorDloağruAd nıa.d o'lduya a şa­
yanH ıristEirymaenn ibluye orl bdiaer n gelHdaik.l arından
yoksEurnm enidleurriunmd uaA vrupa'bnııknt ımrüıdcaı­
haleledroiğnuir uyoHrıdrui.s tdiüyşamnaR nuıs y'an ın
sempadteiş süip helAiyyrdıick.aa ,y bediBlamlikşia lnl e-
8
rindenh aalkiıgnned regi e lMeüns lümgaönç menlEerr­in,
menilyeerrilne bşöilmg easliınnem iayosilı u rdu.
BiriDnücniy Saa va'şnııb na şlaasmıyElram esnoir unu­
nad a" çözübmu"l unmoulşdS ua.v asşa degciez,l hiaczeı r­
lanmbıişhr,a lkıne dyiolkpm lea nuıyngıu laimçaibkni r
fırdseağtiE lr,m enislaevraikş,aa r oşlıa Rnu syiali eh anet
işbirliğoil diuçkilnasdrueıç nlıanm asınıv eb yuya üpzm­ak
denc ephe"dgeönç mezko"r unodlad ukplraorpıa gandası­
nıbna hanesiydi.
Ve1 91M5a raty ınsıonn larsıünrdgavü,enk ıyıRmu s
cephesionlddeunku çzaab ki brö lgeKdiel idkyaba a'ş ladı.
Yoke tmeey le2m4iN ,i sa1n9 '1te5İ standbaeu,nl t'e lektüel
vep oliEtrimke nitluertiunk lavneöm ladsüır ülmbeasşi­yle
lamıEşrtmıe.n ibluegrüh na l2a4N isan'ı soykınm kurban­
lagnü noül araanka rlar.
Bundasno norlaa yslöakrüe nt tAis:k earleı n2a0n0 .000
Ermesniil ahsızlçaanldıışrtmıaalb duır,lga örnıdnear ildi
veyhae meönl dürüAlyndıüa .n düal kenhientr a rafında
tümE rmenislielra hsızlvaeln iddıerrtıluletdruıik lEarn­dı.
meneir keklaehrailniiad yeınr dıladra ö slodnüürrlade r.
Böylelcied erlevreis nadveunny meat enoelğaien r kekle­
rindyeonk skuanl dıGlearris.ya ed eycaeş lıklaadrı,nv lea r
çocukklaalrdB ıus. a vunmaisnısza nalcaırmıa bsiısrzo n
bekliyordu: builsrua snlsaarsayroansdıa n çekindikleri için
Göça daıl tıknadmau flajlı yaonkceaİdksi tşatnvebenİu zl­
mir'kdael aEnr menikluertru labVialnid lii.n dEerkmie ni­
lerdieR usb irliklgeerlimnekisunir taErnda ız2. 0 00 00
Ermeknuir tuBludnul.Ta ürr,ek v lerkiançdaekk a lavne
zorİlsal amlaşEtrımrednainlK earldaini.lç aitrne hlgiekçe­
memişTtüir.k lOesrm,a nlıd'onğıund6 ai klii nBdiet lDiis­,
yarbaHkaırrp,u t, Sivas, TrvaeKb izloink,y aE'rdzau rum
sürgküonl ontielreetrdiii py orİlnasradnıcl.ea frab liyıro l­
culuykülraü ye(rseakdz eecneg oilna nlbaarşılna r.agrıaç­ta
bak ullanmhaaykalv aarrıd gıü,n)e gyöen dedriil.Hle ar-
9
lepg'ied eknaed rarü şvejtaçnid arKmüarç,te tevleea rhia ­
liniişnb irlsioğyiuylldetu elcaarv,uü ğzrea dkıaltarl,e dildi­
lers,ü rüklensdüirlüel.rdY ,üo lkee drilmeilçeiyrnai p ılan
buy olculauçbk ıtraa kıölzdeılllasirak,pl ae yoyölnllaerna­
dirilSdüirlgeürn.Ed remkein iklaenrud nı şıyvdeıh learrk es
onlatreac avedüezb ilKiorndvia.y lyaorlılcnae rsıde atğ la­
rıybleaz enSdüir.g ünlçeorkki ünç übki brö lümHüa lep'e
ulaşabOirladdiaa.nç ,l ıkötlamneü kz eroel aknu,v vetten
düşmüışz,d ırianpslaınc liavra rtdoapklia kmaam plarına,
yad as oin stasyon Mezçoöploüktnaaedm gayöran derildi­
leTrü.r dke vleti bbüuyrübakidt rao plakmaam piın şeat ti.
Kötşüö hretiyle ünlReankekvnae R Daesru-lZ-KoAary­,n .
tillieşbriui rna da sonlanıyordu. İnsanlar açlıktan, susuzluk­
tavne s alghıans talöılkdtüaElnğe erçr.a bucöalkm üyorlar­
say engie lenyleearrç em ak kiaçtilne diliyorlardı.
Türhkü kümetsitnriantt eujtimsuikş itmusb euy oke t­
meyeen goellm uyoErnde ut.k ielnsi ı,kt ıe maostlaaA nl ­
manybauy oke tmeeyneg oella bibleilrakdmiiaA lmanlar,
müttefTiükrlkeiriyilae er alaançnıılnm aissıtneım evdei ler
gençtürskülregraüivnnı tnaıs veitpm edihkallesdreeiy irci
kaldılar.
4 Ekim1 916'İdsat anbuAll'mdaakknio nsolosu Rado­
witz, Bşeurh laibnev'reeir iyoOrsdmua:nd leıv letinde ya­
şaya2n,m 5i lyEornm eni2'm niilny onusnüurnge üdni ldi­
ğinsiü,r gügnied enl1er,md5ie lny Eornm e'nniiö nl düğünü
bildiriyordu.
"Bug ibair abozucyuelrhaiin çnl .i".kd .ti iyreT nü rikç
işlerisnodreunmT laul Paatş 'an ıenm rgie rçekleşmişti.
191s5o nlan"nAdratE ırkm esnoir uknaul maddeıd"i .
Paylazu Kahpatyaankytaatlnaab, ni rkkaiçş ibdierni .
İkçio cuvğeuk ocasıyla biTrelmmiukzt'eu kna1ad9 a1r5
Samsunb'adrıaiş ç inndoerm abli hra ysaütr üyoBridrud.e n
yaşadıhkalyanaa ltüt s otl dİus.t andbaukhliü' k ümoentl arı
ölümle cezalanodnılrEadrrım ,e nçiGüyendnkikçü.a dın
10