19 Mayıs Kutlu Olsun 19 Mayıs Kutlu Olsun PDF
Preview 19 Mayıs Kutlu Olsun 19 Mayıs Kutlu Olsun
T Ü R K S A N AT Ç I L A R 1 MAYIS 2018 NURİ İYEM 192297 SAYI: 2018 / 05 FİYATI: 5 TL M A Y IS 2 0 1 8 1199 MMaayyııss AAttaattüürrkk’’üü AAnnmmaa GGeennççlliikk vvee SSppoorr BBaayyrraammıımmıızz KKuuttlluu OOllssuunn Çocuktu resme tutuldu. Boya kalemlerini açmak için babasının usturasını kullandı. “Resim yapmak, öylesine heyecan ve keyif verici bir şeydi işte!” Cizre’den İstanbul’a Tıp okumaya gönderildi. Lisenin gönülsüz öğrenciliğinden, Nazmi Ziya’nın “En yakışıklısı sensin, gel gir” yüreklendirmesiyle akademiye girdi. Ailelerinin izin ve rızaları olmaksızın gelen, taşın üstünde ince bir örtüde yatıp kalkan aydınlara katıldı. Dünyada Prof. Haberal’a Cengiz Özakıncı: Necdet Pamir: Necef sağ kalabilmiş tek evladının liseyi terk edip, habersiz Güzel Sanatlar Özbekis- Amerika Ulusal Uğurlu: Akademisi’ne yazıldığını öğrenen babası yıkıldı. “Resim yapmak onu mutlu tan’ın En Lozan Enerji Bir eden tek şeydi” “Türkiye’de resim yapılamaz. Türkiye’de sergi açılmaz. Büyük Antlaşmasını Politikası İnsanlık Türkiye’de resim anlaşılmaz” engellerini aşanlardandı. Nişanı Verildi Neden Nasıl Skandalı Sh: 10 Onaylamadı Olur? Sh: 68 Prof. Dr. Sh: 40 Sh: 51 Yaşar Öztürk: Haberal’a Cihangir Dumanlı: Tekin Enver Bilim Genç Cumhuriyette Özertem: Ercan Ödülü Bağımsız Yargı Eğer... Sh: 18 Sh: 13 Sh: 103 Abone “Gökler karışmaz aklın işine!” -Dante- Yazar Berk Yüksel, Ana Tanrıça Serisi’nin ikinci romanı olan Karanlığa Başkaldırı’da okuyucuyu gizemin derinliklerine sürüklüyor. Martin Luther, Francis Olun Bacon, Nostradamus, Leonardo Da Vinci, Mediciler, Gül-Haç Kardeşliği, Johann Valentin Andreae, Paracelsus, Fama Fraternitatis, Dante, Shakespeare, Şövalyeler derken bu gizemli macera, okuyucunun elinden bırakamayacağı bir tarihi dönem romanı haline dönüşüyor. Bütün Dünya Berk Yüksel’in altıncı kitabı olan bu romanda, aydınlığın karanlığa karşı verdiği mücadele tarihin bu kesitinde iki ana kahramanın gözünden yansıtılıyor. “Mücadelen kadar varsın!” diyor yazar. Taassup ve dogmanın ve her devrin hegemonlarının ışığı hapsetme, aklı ve bilgiyi sınırlama çabasının prangalarını kıran Kapınıza ve karanlığa meydan okuyan “Kahramanlar” insanlığa ümit oluyor... Gelsin Bütün Dünya tüm okurlarına kaçırılmayacak bir fırsat sunuyor. Dergisine düzenli olarak ulaşmak isteyen okurlarımız yenilenen abonelik sistemimizle dergilerine daha kolay ulaşacak. Bir telefonunuz veya e-posta mesajınızla aboneliğinizi başlatın, bir yıl boyunca Bütün Dünya’nız her ay kapınıza gelsin. Öğrencilere Öğrencilerimize yönelik %50 indirimli avantaj kampan- %50 yası yeni yılda da devam ediyor. Öğrencilerimiz öğrenci belgelerinin fotoğrafını ileterek bireysel aboneliklerini başlatabilir, %50 indirimli dergilerini İndirim bir yıl boyunca her ay düzenli olarak alabilirler. Bütün Dünya Abone Servisi Tel-WhatsApp: 0541 725 74 11 E-posta: [email protected] BÜTÜN KİTAPÇILARDA Bütün Dünya BAfiKENT ÜN‹VERS‹TES‹ KÜLTÜR YAYINI 1 MAYIS 2018 Seçiciler Kurulu: Baflkent Üniversitesi Prof. Dr. Nevzat Bilgin (An›sal Baflkan) Ad›na Sahibi: Prof. Dr. Ahmet Mumcu Prof. Dr. Mehmet Haberal Prof. Dr. Solmaz Do¤anca Prof. Dr. Sevil Öksüz Anısal Yönetmen: Prof. Dr. Ender Varinlio¤lu, Mete Akyol Prof. Dr. Okay Eroskay Prof. Dr. Fuat Çelebio¤lu, Yay›n Genel Yönetmeni: Prof. Dr. Sedefhan O¤uz, Ufuk Akyol Prof. Dr. Levent Peflkircio¤lu, Kaya Karan, Ayhan Erten, ‹lhan Banguo¤lu, Görsel Yönetmen Ahmet Aydede, Ertan Karasu, Manuel Bilos ve Yay›n Genel Yönetmeni Sürekli Yazarlar: Yard›mc›s›: Yahya Aksoy, Yücel Aksoy, A. Erdem Akyüz, Prof. Dr. Kemal Arı, Turgut Keskin Sabriye Afl›r, Nuray Bartoschek, Kaya Boztepe, Sedem Demir, Sorumlu Yaz› ‹flleri Müdürü: Dr. Cihangir Dumanlı, Haluk Erdemol, Konur Ertop, Gülçin Orkut Akyol Gürbüz Evren, Metin Gören, Nilay Karatosun, Filiz Lelo¤lu Oskay, Cengiz Önal, Cengiz Özak›nc›, Teknik Yap›m Yönetmeni: Tekin Özertem, Yaflar Öztürk, Necdet Pamir, Zeki Sar›han, Faruk Güney Sezin San Sungunay, ‹zlen fien Toker, Melek fiirin Tolga, Necef U¤urlu, Dr. Mehmet Uhri, Yay›n Dan›flman›: Mehmet Ünver, Dr. Ö¤üt Yazman, Mustafa Y›ld›z Yaflar Öztürk Yönetim Merkezi: Türk Dili Dan›flman›: 10. Sokak No: 45, Bahçelievler, Ankara Haydar Göfer Tel: (0312) 212 80 16 E¤itim Dan›flman›: Faks: (0312) 212 31 33 Dr. Fatma Ataman ‹letiflim Adresi: Burhaniye Mah. Resmi Efendi Sk. No: 46 Düzeltme Sorumlusu: Altunizade, 34662 ‹stanbul Nükhet Aliciko¤lu Tel: (0216) 422 22 67 Abone Servisi: Abone Servisi: Hatice Taygan Tel: (0541) 725 74 11 [email protected] Baflkent Üniversitesi’nin bir Bask›: APA Uniprint Bas›m Sanayi ve Ticaret A.fi. kültür hizmeti olan Bütün Dünya Had›mköy, ‹stanbul Cad. Ömerli Mah. No: 159 2000, Baflkent Üniversitesi Arnavutköy, 34555 ‹stanbul kurulufllar›ndan Aküm Reklamc›l›k, Dan›flmanl›k Da¤›t›m: Yaysat ve Yay›nc›l›k Ajans› Sanayi ve Ticaret A.fi.’nin 1. Cadde No: 77, Bahçelievler, Ankara Bas›m Tarihi: 24 / 04 / 2018 adresinde haz›rlanm›flt›r. www.butundunya.com.tr • [email protected] 1 65 19 Mayıs 1919 Metin Gören YIL: 20 SAYI: 239 68 Bir İnsanlık Skandalı Necef Uğurlu 3 Zaman Dr. Ufuk Akyol 75 Menekşe Fedakâr Bir Anaydı 5 Yarbay Mustafa Kemal Mehmet Ünver Kaya Boztepe 79 Dert Dinlenir Nuray Bartoschek 83 Demokrasi’den Soğuduk mu? Barbaros Eneç 89 Osmanlı Devleti’nde Hukuk Av. Burcu Tayanç 95 En Tehlikeli Noktadayız Sabriye Aşır 101 İnsan Berk Yüksel 10 Prof. Dr. Haberal Özbekistan’da 103 Enver Ercan Yaşar Öztürk Çocuklardaki İlk Böbrek 108 Muazzez İlmiye Çığ’dan Nakline Öncülük Yaptı Mektup Var 13 Eğer... Tekin Özertem 111 Boğatepe Köyü ve Atatürk Devrimleri Ömer Dedeoğlu 18 Prof. Dr. Mehmet Haberal’a 117 Anne Babalığın Temel Taşları Bilim Ödülü Nilay Karatosun 21 Atatürk ve Dış Ticaret 121 Hıdırellez Metin Turan A. Erdem Akyüz 127 Mutfaktaki Meksika Dalgası 25 Genç Cumhuriyette Reha Tartıcı Bağımsız Yargı Dr. Cihangir Dumanlı 130 Bismarck Erhan Kanyılmaz 28 Hakimiyeti Milliye Yazıları 135 Troia Tulga Albustanlıoğlu 30 CHP’deki Gelişmeler 139 Hallstatt İzlen Şen Toker Cengiz Önal 143 Bağlanma Kuramı 35 Vehip Paşa Zeki Sarıhan Sedem Demir 39 Müebbet Mahkûmlar 147 Neler Olmuyor ki Dünyada Mete Akyol Sezin San Sungunay 40 Amerika Lozan Antlaşması’nı 50 Bilginizi Denetleyin Neden Onaylamadı? Cengiz Özakıncı 82 Dünyalık 51 Ulusal Enerji Politikası 100 İlk Dersimiz Türkçe Nasıl Olur? Necdet Pamir 151 Çözümler 56 Tarihi Aydınlatanlar, Tarihi 152 Yarının Büyükleri Karartanlar Konur Ertop 154 Bulmaca 61 Fransa’nın Anadolu’da 156 Satranç Yaptığı Katliamları Gizleme Politikası 158 Bize Gönderilen Kitaplardan Gürbüz Evren 160 Bir Fotograf Bin Sözcük 2 Metematik BD MAYIS 2018 Dr. Ufuk Akyol Zaman Ç ocuğunuzun ilk patiğini sakladınız değil mi? Yirmi sene sonra sandığın içinde birşeyler ararken karşınıza çıkıverdiğinde hayretle bakakaldınız. Ne kadar küçükmüş! Özenle tekrar yerine kaldırdınız. Odadan çıkarken komodinin üzerindeki bebeklik fotosuna ilişti gözleriniz. O tombul, yumuşacık yanaklardan şimdi fışkırırcasına çıkan sakallar geldi aklınıza. Ne güzel bir foto. Bir gülümseme ile çıktınız odadan, ne aradığınızı çoktan unuttunuz. Sonra belli belirsiz bir hüzün çöktü omuzlarınıza. Biliyorsunuz ki hepsi zamanla solup yok olacak bu anlarınız, anılarınız. Ne değerli anılarınız var yaşam boyu biriken. İlkokula başladığınız gün okul kapısında annenizle çekilmiş bir foto. O anı ne kadar da net hatırlıyorsunuz. Huysuzlanmış, poz vermek istememiştiniz babanıza. Ya üniversite mezuniyetiniz?.. Askerlik anılarınız da daha dün gibi aklınızda. İlk işe başladığınız gün, ilk arabanız, ilk sevgiliniz, daha sonrakiler... Hepsi, ama hepsi nasıl da değerli. Böylesi bir değer nasıl olur da yok olur? Zaman, elindeki palayı nereye vurduğunu önemsemeyen bir Amazon yerlisinin duyarsızlığıyla, arkadan gelenlere yolu açmak için herşeyi tüketiyor, yok ediyor. Ne kadar acımasız, ne kadar merhametsiz bu "zaman". [email protected] 3 BD NİSAN 2016 ATATÜRK’ÜN BUGÜNÜ DE AYDINLATAN ÖZDEYİŞLERİ Derleyen: GAZİ GÜDER Gençler cesaretimizi takviye ve idame eden sizlersiniz. Siz, almakta ol- duğunuz terbiye ve irfan ile insanlık ve medeniyetin, vatan sevgisinin, fikir hürriyetinin en kıymetli timsali olacaksınız. Yükselen yeni nesil, istikbal sizsiniz. Cumhuriyeti biz kurduk, onu yükseltecek ve yaşatacak sizsiniz. Gençler cesaretimizi takviye ve idame eden sizlersiniz. Siz, almakta ol- duğunuz terbiye ve irfan ile insanlık ve medeniyetin, vatan sevgisinin, fikir hürriyetinin en kıymetli timsali olacaksınız. Yükselen yeni nesil, istikbal sizsiniz. Cumhuriyeti biz kurduk, onu yükseltecek ve yaşatacak sizsiniz. Genç fikirli demek, doğrultuyu gören ve anlayan hakikî fikirli demektir. Milletin hakîm emelleri, görüş noktası budur. Hepimiz ona uymaya mecbu- ruz. (1925) Türk çocuklarında kabiliyet her milletinkinden üstündür. Türk kabiliyet ve kudretinin tarihteki başarıları meydana çıktıkça, büsbütün Türk çocukla- rı kendileri için lâzım gelen hamle kaynağını o tarihte bulabileceklerdir. Bu tarihten Türk çocukları bağımsızlık fikrini kazanacaklar, o büyük başarıları düşünecekler, harikalar yaratan adamları öğrenecekler, kendilerinin aynı kandan olduklarını düşünecekler ve bu kabiliyetle kimseye boyun eğmeye- ceklerdir. Spor, yalnız beden kabiliyetinin bir üstünlüğü sayılamaz. İdrak ve zekâ, ahlâk da bu işe yardım eder. Zekâ ve kavrayışı kısa olan kuvvetliler, zekâ ve kavrayışı yerinde olan daha az kuvvetlilerle başa çıkamazlar. Ben sporcu- nun zeki, çevik ve aynı zamanda ahlâklısını severim. 4 Gençliğin Dünyası BD MAYIS 2018 Kaya Boztepe KADERİN CİLVESİ 19. Tümen Kumandanı Yarbay Mustafa Kemal Kendisini çok iyi yetiştirmişti. Çok zekiydi. Müthiş bir mate- matik kafası vardı. Seneler sonra öz Türkçe olarak dilimize kattığı mate- matik terimleri henüz çocuk yaşta onun kafasında oluşmaya başlamıştı. Meraklıydı. Merak ettiği bir konuyu tüm detaylarına kadar araştırıp öğrenmeden huzur bulmazdı. Askeri okulda herkes yattıktan sonra gizli gizli battaniyenin altında fener yakarak kitap okur, bazen okuyarak sabahlardı. Bilgiye olan açlığını sadece kitaplarla değil, yabancı yazarların makaleleri ve basını da takip ederek bastırmaya çalışırdı. Felsefeden sanata, tarihten edebiyata 5 BD MAYIS 2018 kadar her konuda çok derin bilgi konuşmadan bir oldu bitti ile sahibiydi. “Ordular, ilk hede- Osmanlı’yı savaşa sokan Enver finiz Akdenizdir, ileri” emrini Paşa, en büyük iki destekçisi Talat vermeden önce yaptığı hazırlık ve Cemal Paşa ile beraber bir hayal ve uyguladığı taktik dost, düşman aleminde yaşamaktaydılar. Mustafa herkesin hayranlığını uyandırmıştı. Kemal bu savaşa, savaşın şekline, “Büyük Zafer” sonrası kendisine zamanına ve Almanların bu derece “Bu eşi benzeri görülmemiş bir Osmanlı makamlarının içine girerek taktik, tebrikler” diyenlere “Hayır” söz sahibi olmalarına karşıydı. Bu demişti. “Hannibal’in Cannes’da konuda fikirlerini açıkça paylaş- uyguladığı manevranın aynısı”! maktan da çekinmiyordu. Bu parlak zekâ, bilgi, kültür ve karizmasıyla birleştiğinde ortaya çıkan resim her ne kadar hayranlık uyandırıyorsa, bir o kadar da korku ve kıskançlık yaratıyordu. Özellikle de bulun- dukları makamlara hak etmeden gelen ittihatçılar onu potansiyel bir tehlike olarak görmekteydi- ler. Öyle ya, bu adam bir anda ayaklarını kaydırabilirdi. Her ortamda bir yıldız gibi parlayan ve insanları kolayca etkisi altına almayı başarabilen bu yakışıklı “Sarı Kurt”, göz önünde olma- malıydı. Bu yüzden de vatana hizmet için kıvranan Mustafa Kemal’in kaderinde devamlı sürgünde olmak vardı. Sofya’ya askeri Enver Paşa ateşe olarak gönderilmişti. Hayatı boyunca Mustafa Kemal’i hasım Mustafa Kemal yanlış gördüğü gören Enver Paşa, 1914 yılında kararları ve itirazlarını üst makam- Padişah Abdülmecit’in torunu lara bildiriyor, bıkmadan, usanma- Naciye Sultan ile evlenip saraya dan uyarılarda bulunuyor ancak damat olduktan sonra haketmediği bu uyarılarına cevap alamıyordu. makamları üçer, beşer basamak Bir fırsatını bulup da Genelkur- atlayarak yükselmiş ve henüz 34 may’da yüksek bir makamı işgal yaşinda saltanatın en kudretli ismi eden sözde dostuna ulaşıp fikirle- olmuştu. Kimseye danışmadan, rini anlattığı zaman arkadaşı onun 6 BD MAYIS 2018 sözünü kesmiş, “Kemal, Kemal, bizi rahat bırak” diye seslenmişti. “Biz öyle şeyler yapacağız ki sen de memnun kalacaksın, dünya da hayretler içinde kalacak” demişti. Sarı Kurt acı bir tebes- süm ile dinlemiş ve “Evet, çok şeyler yapacaksınız. Fakat yapacağınız şeyler korkarım ki memleketi çıkıl- maz bir girdaba sokmaktan başka bir şeye yaramayacak- Enver Paşa'nın tır. Eğer ben ve benim gibi düşü- nenler o zaman hayatta bulunursak, sorumlusu olduğu sizin bugün söylediklerinizi takdirle Sarıkamış faciası anmayacağız. Dilerim ki o zaman bizi çıkılmaz zorluklar içinde terk tarihimize bir etmeyesiniz” demişti. kara leke olarak Sarı Kurt artık Sofya’da kordip- lomat olarak oturup olup biteni kazınmıştır. salonlardan izleyecek biri değildir. Israrla görev talep etmektedir. Bu bu macera tarihimize bir kara leke savaşı o istememiş, karşı çıkmış olarak kazınmıştır. Savaş başladı- ve uyarılarda bulunmuştur ancak ğında merkezi Erzurum’da bulunan madem ki savaş çıkmıştır, ona Üçüncü Ordu’nun önlem aldığı düşen cepheye gidip çarpışmaktır. sınır bölgelerinde hareketlenmeler Evinden de çıkar, eşyalarını boşaltır, de başlamış ancak kış aylarının gider sefarete yerleşir. Tayin haberi gelmesiyle beraber bu hareketler çıkar çikmaz vakit kaybetmeden durulmuş Türk ordusu da sınırın cepheye koşmak istemektedir. epey gerisinde bulunan Köprüköy’e İstediği görev gelmezse cepheye bir mevzilenmişti. Sarp kayalar, geçit er olarak gidip çarpışmayı bile göze vermez dağlardan oluşan bu bölge almıştır. özellikle de kış aylarında bir tehlike Bu sıkıntılı bekleyiş sırasında içermemekteydi. Enver Paşa bir başka hayal uğruna Doğu cephesini teftiş sırasında Doğu Cephesi’ne gitmiş, başlamış yanında bulunan Alman subayların olan soğuklara, askerin hazırlık- etkisinde kalarak bir taaruz emri sız olmasına rağmen zamansız ve veren Enver Paşa’ya başta Üçüncü lüzumsuz bir maceraya girişmiş, Ordu Kumandanı Hasan İzzet Paşa 7 BD MAYIS 2018 olmak üzere tüm Türk subayları ise kesin bir dille onu uyarmış karşı gelerek kendisini uyardılar. ve Sarıkamış’a önce kendisinin Enver Paşa kendisini uyaran ve gireceği emrini vermiştir. Bir hafta kurmay okulundan kendisinin kadar önce emrine verilen 40.000 hocası olan Hasan İzzet Paşa’yı mevcutlu 10. Kolordu’dan geriye görevden aldı ve cephe gerisine kalan yorgun, bitkin, aç ve susuz gönderdi. Hiç bir silahlı mücadele- asker sayısı 1800’dür. Kendi nin içinde bulunmamış, bir birlik, komuta ettiği 9. Kolordu ise ancak kolordu veya ordudan vazgeçtik, bir alay büyüklüğündedir ancak askerlik hayatında henüz bir taburu bütün bu şartlara rağmen Enver’in bile yönetmemiş, bu konuda hiç bir kafasında Beyaz atı ile Sarıkamış’a bilgi, beceri ve tecrübesi olmadan girmek vardır. Emir verir. “Derhal saray salonlarında göğsünü nişan- taaruz’a geçilecek!” larla doldurmuş olan Enver Paşa bir Napolyon edasıyla gülümsedi. Sarıkamış çukuru önlerinde Cehaletin verdiği güç ve egosunun Rus çevirmesinden son anda etkisiyle emri yineledi, “Taaruz kurtulan Enver Paşa geriye kaçarken edilecek.” İşte bu emir ile beraber İsmail Hakkı Paşa etrafına bakar Sarıkamış faciası başlamış, koskoca ve 40.000 kişi başladığı yürüyüşten bir ordu adeta son neferine kadar geri kalan 80 kişiyi görünce diz eriyerek, çoğu asker bir fişek bile çöker ve hıçkırarak ağlamaya başlar sıkamadan donarak can vermiş, ve haykırır, “Her şey bitti!” şehit olmuştur. Bütün bunlar olurken Mustafa Ayağında çarığı bile olmayan Kemal’e nihayet görev emri çıkmış- askerler vardır. Yazlık üniformalar, tır. Bu üzücü olaylardan hemen araçsız, gereçsiz, iaşesiz, hazırlıksız sonra görev kağıdını alıp uçarcasına gençleri sınıra 40 kilometre mesa- İstanbul’a gelen Mustafa Kemal fede Sarıkamış mevzisine süren Enver Paşa’yı beklemektedir. Enver Paşa hatasını görmüyor, görse Enver Paşa bütün basını durdurur de kabul etmiyordu. Arada sıkışan, ve Sarıkamış hakkında tek kelime birbirleriyle bağlantılarını kaybe- yazılmamasını emreder. Sivas’tan den, aç, susuz, bitkin kalıp süratle haber gönderir. Sarıkamış konu- erimeye başlayan asker, eksi 30 sunda tüm açıklamaları sadece ve derecede, inanılmaz bir kar fırtınası, sadece kendisi yapacaktır. Basın’ın ve tipi altında ezilmekteydiler. büyük bir bölümü zaten iktidarda Gençliğinden arkadaşı olan ve güçlü olan Enver Paşa’yı ya aynı zamanda kendisi de hanedan desteklemekte ya da korkularından damadı olan Hafız İsmail Hakkı eleştirme cesaretini gösterememek- Paşa 10. Kolordu’nun başında biraz tedir. Mustafa Kemal de İstanbul’da daha kendi başına buyruk olarak onunla konuşmayı beklemektedir. sol mevzide açılmıştır. Enver Paşa Enver Paşa gelir ve ağzından ilk 8
Description:The list of books you might like
