Архів Коша Нової Запорозької Січі. Корпус документів. 1734-1775. Т. 5: Реєстр Війська Запорозького Низового 1756 року

527 Pages·5.091 MB·Ukrainian

by  Гісцова Л.З. (ст. упор.)

DÛERELA Z ISTORI}
UKRA}NS|KOHO KOZACTVA
Serig zasnovano 1992 r.
1
DERÛAVNYJ KOMITET
ARXIVIV UKRA}NY
•
CENTRAL|NYJ DERÛAVNYJ
ISTORYÇNYJ ARXIV UKRA}NY,
m. KY}V
•
NACIONAL|NA AKADEMIQ NAUK
UKRA}NY
•
INSTYTUT UKRA}NS|KO} ARXEOHRAFI}
TA DÛERELOZNAVSTVA im. M. S. HRUÍEVS|KOHO
•
ARXEOHRAFIÇNA KOMISIQ
2
KY}V 2008
3
BBK 63.3 (4 Ukr) 46
A 87
U p’qtomu tomi serijnoho vydannq dokumentiv Arxivu Koßa
Novo] Zaporoz\ko] Siçi opublikovano dokumenty spravy 28 fon-
du 229, wo zberihagt\sq v Central\nomu derΩavnomu istoryç-
nomu arxivi Ukra]ny, m. Ky]v, a same: re[str kozakiv 38 kureniv
Vijs\ka Zaporoz\koho Nyzovoho (1756), vidomosti pro kil\kist\
starßyny ta sluΩyteliv u Vijs\ku, pro kozakiv, qki perebuvaly
na promyslax, pro zymivnyky vidomstva Kodac\ko], Samars\ko],
Buho©ardivs\ko] ta Kal\mius\ko] palanok, a takoΩ lystuvannq
Koßa z het\manom Kyrylom Rozumovs\kym i palankovog star-
ßynog wodo skladannq cyx dokumentiv.
Vydannq rozraxovane na naukovciv, vykladaçiv i studentiv,
kra[znavciv, usix, xto cikavyt\sq istori[g Ukra]ny.
H o l o v n a r e d a k c i j n a k o l e h i q:
P. S. Soxan\ (holova), H. V. Borqk, V. A. Brexunenko, I. L. Butyç ,
D. V. Burim, L. Z. Hiscova, Q. R. Daßkevyç, A. I. Ûukovs\kyj, O. O. Mavrin,
G. A. Mycyk, O. V. Muzyçuk, O. S. Onywenko, V. A. Smolij
U p o r q d n y k y t o m u:
L. Z. Hiscova (starßyj uporqdnyk), L. Q. Demçenko,
T. L. Kuzyk, L. M. Muravceva
Naukovyj redaktor tomu  I. L. Butyç
© P. S. Soxan\, L. Z. Hiscova,
ISBN 966-02-0104-4 L. Q. Demçenko, T. L. Kuzyk,
966-02-4004-X L. M. Muravceva, 2007
4
PPPPPrrrrryyyyysssssvvvvvqqqqqçççççuuuuu[[[[[ttttt\\\\\sssssqqqqq sssssvvvvviiiiitttttllllliiiiijjjjj pppppaaaaammmmm’’’’’qqqqqtttttiiiii
IIIIIvvvvvaaaaannnnnaaaaa LLLLLuuuuukkkkkyyyyyçççççaaaaa BBBBBuuuuutttttyyyyyçççççaaaaa
VVVVVIIIIIDDDDD UUUUUPPPPPOOOOORRRRRQQQQQDDDDDNNNNNYYYYYKKKKKIIIIIVVVVV
•
U p’qtomu tomi korpusu dokumentiv “Arxiv Koßa Novo] Zaporoz\ko]
Siçi”1 opublikovano materialy spravy 28, opysu 1, fondu 229, Kiß Novo]
Zaporoz\ko] Siçi, wo zberiha[t\sq v Central\nomu derΩavnomu istoryçnomu
arxivi Ukra]ny, m. Ky]v2. Ce Re[str Vijs\ka Zaporoz\koho 1756 r. ta lystu-
vannq pro joho skladannq. Pidhotovku dokumentiv do vydannq zdijsnyly
spivrobitnyky c\oho arxivu j Instytutu ukra]ns\ko] arxeohrafi] ta dΩerelo-
znavstva im. M. S. Hrußevs\koho NAN Ukra]ny. Publikaciq dokumentiv spra-
vy okremym tomom spryçynena ]] unikal\nistg, qka vplyva[ na strukturu
vydannq ta obsqh skladovyx. Zokrema, imennyj pokaΩçyk do dokumentiv za
obsqhom majΩe dorivng[ obsqhu Re[stru. Bezpereçno, dane vydannq pryverne
uvahu ne lyße istorykiv i movoznavciv, a j nabahato ßyrßoho kola çytaçiv.
Sprava sklada[t\sq z dokumentiv za 1755–1757 rr. i mistyt\ lystuvannq
Koßa z het\manom Kyrylom Rozumovs\kym, predstavnykom het\mana v Zapo-
roΩΩi sotnykom Myrhorods\koi sotni Vasylem Zarudnym, polkovnykamy
Kal\mius\ko], Kodac\ko], Samars\ko], Pereviz\ko] ta Buho©ardivs\ko] pa-
lanok pro orhanizacig perepysu zaporoΩciv i, wo [ najvaΩlyvißym, re[stry
kozakiv 38-my kureniv ta vidomosti pro zaporoΩciv, qki perebuvaly na pro-
myslax i v zymivnykax na terytori] palanok.
Podi], wo staly poßtovxom do poqvy Re[stru 1756 r., maly, bezpereçno,
polityçne zabarvlennq, xoça pytannq pro joho skladannq cars\kyj urqd po-
v’qzuvav takoΩ iz suto ekonomiçnymy problemamy. Ce, zokrema, pidvywennq
Ωaluvannq Vijs\ku Zaporoz\komu ta zvil\nennq vid mytnyx zboriv tovariv, wo
vvozylysq v ZaporoΩΩq i vyvozylysq zvidty: neobxidnym bulo ob©runtuvannq
dlq obçyslennq kil\kosti hroßej i tovariv dlq zabezpeçennq Ωytt[diql\nosti
Siçi. Tomu spravu 28 docil\no vyvçaty odnoçasno zi spravog 273. Qk svidçat\
1 Arxiv Koßa Novo] Zaporoz\ko] Siçi: Korpus dokumentiv. 1734–1775. – K., 1998. –
T. 1. – 696 s.; K., 2000. – T. 2. – 752 s.; K., 2003. – T. 3. – 952 s.; K., 2006. – T. 4. – 888 s. (dali –
Arxiv Koßa …. – T. 1; T. 2 i t. d. ). Serig rozpoçato perevydannqm opysu fondu: Arxiv
Koßa Novo] Zaporoz\ko] Siçi: Opys sprav. – K.: Naukova dumka, 1994. – 232 s. (dali – Arxiv
Koßa … Opys … ).
2 UprodovΩ 1943–1992 rr. oficijna nazva ustanovy bula takog: Central\nyj der-
Ωavnyj istoryçnyj arxiv URSR u m. Ky[vi. Dlq zruçnosti nadali vΩyva[mo skoroçenu nazvu –
CDIAK Ukra]ny.
3 Dyv.: Arxiv Koßa … – T. 4. – S. 476–733.
5
]xni dokumenty, pozytyvne vyrißennq mytnoho i terytorial\noho pytan\, a ta-
koΩ zbil\ßennq rosijs\kym urqdom Ωaluvannq Vijs\kovi stavylosq v zaleΩ-
nist\ vid zhody Koßa na obmeΩennq avtonomi] ZaporoΩΩq, likvidacig vybornos-
ti starßyny, zokrema usunennq rqdovoho kozactva vid uçasti u vyborax kerivno]
verxivky Siçi, a z tym i zhody na pryznaçennq cars\kym urqdom koßovoho otamana
j vijs\kovo] starßyny, na aktyvizacig borot\by Koßa z hajdamakamy ta rozßuku
na Siçi rosijs\kyx soldativ-dezertyriv i selqn-kripakiv, a, holovne, vstanovlennq
kontrolg za osobovym skladom Vijs\ka Zaporoz\koho towo. Zhadajmo, qk
dosyt\ nastyrlyvo c\oho domahalasq Ky]vs\ka huberns\ka kancelqriq v 40-x –
na poçatku 50-x rokiv 18 st.4 U “Mn∆nyy”5 ky]vs\koho heneral-hubernatora
M. Leont\[va, nadislanomu 24 lystopada 1750 r. do Kolehi] inozemnyx sprav,
ißlosq pro te, “kakymæ naylutçymæ sposobomæ zaporoΩskyxæ kozakovæ ot
vorovstva i yn¥xæ proderzostej y svoevolstvæ vozderΩat\ y dobroj porqdokæ
v Voyske ZaporoΩskomæ uçredyt\ nadleΩytæ”, odnym iz zaxodiv dlq zdijsnennq
kontrolg za Vijs\kom Zaporoz\kym (porqd z propozyci[g pro vidmovu vid vybor-
nosti starßyny, pryznaçennq ßtabs-oficera dlq nahlqdu za koßovym otama-
nom, vvedennq v Siç odnoho pol\ovoho polku i 500 çolovik husariv) bulo skla-
dannq re[stru6.
Propozycig Ky]vs\ko] huberns\ko] kancelqri] central\nyj urqd ne
pidtrymav i vyznav nesvo[çasnog, prote do ]] osnovnyx zasad pry nahodi
povertalysq, zokrema pid ças perehovoriv peterburz\kyx çynovnykiv z
deputatamy vid Vijs\ka Zaporoz\koho Danylom Hladkym, Petrom
4 Andryevskyj A. Dela, kasagwyesq zaporoΩcev, s 1715–1774 h. // ZOOYD. – Odessa,
1886. – T. 14. – S. 321–323, 423–424, 455–482.
5 CDIAK Ukra]ny, f. 59, op. 1, spr. 1710, ark. 35–39.
6 Dyv.: tam samo, ark. 36 zv.–37: “3. A çtob otnn∆ vpred\, hde-lybo samovoln¥e zapo-
roΩskye kozaky na kakomæ zlod∆ystve y druhyxæ proderzostqxæ qvqtsq, vsehda bez sumn∆-
nyq v∆dat\ y uverqtca b¥lo moΩno, y dab¥ uΩe ot Vojska ZaporoΩskoho takov¥xæ otho-
vorokæ, kakæ preΩde b¥lo, çto ne yx v∆domstva y ne zaporoΩskye kozaky na zlod∆jstvax
qvlqgtca, y u nyx takov¥x zlod∆evæ v kurenqx ne b¥valo, proysxodyt\ ne mohlo, o tomæ
nadl∆Ωytæ vsexæ onoho Vojska vsex kazakovæ, daΩe do edynoho çelov∆ka, kurenn¥mæ
atamanamæ perepysat\, to est\ uçynyt\ ym imqnn¥e spysky s oteçestv¥ y s prozvywy, a
potomæ v¥ßepysannomu ßtapæ-afyceru, kto pry koßevom atamane vmesto prystava opre-
delenæ budetæ, on¥e ymqnn¥e spysky deystvytelno osvyd∆telstvovat\ i vo okonçanye pry-
vest\ obwe s koßev¥mæ atamanomæ y z starßynog; a po okonçaniy zaruçyt\ te imqnn¥e
spysky emu, ßtapæ-afyceru, y koßevomu atamanu iz starßynog po lystamæ, y, zaruça, otdat\
on¥e spysky dlq soxraneniq v arxyve emu, koßevomu, yz starßynog s rospyskog. A takov¥
Ωæ, druhye, pryslat\ k komande, takoΩ i vo vse kureny rozdat\ s t¥xæ spyskov za rukog
toho ßtapæ-afycera toçn¥e kopiy, i velet\ o sostoqniy on¥xæ kazakovæ, o nalyçn¥xæ y
otluçn¥xæ, y kuda y dlq çeho v otluçke, takæ Ωe y o umerßyxæ, y o ub¥l¥x podavat\
kurenn¥mæ atamanomæ koßevomu atamanu iz starßynog eΩemesqçno v∆domosty, dab¥ vsehda
koßevoj ataman yz starßynog v∆daly: hd∆, kto y dlq çeho v otluçke, y kto umre, y kakym
sluçaemæ ub¥l. 5. A kto y otkuda vpred\ v zaporoΩskye kozaky pryb¥vat\ budutæ, takov¥xæ,
kohda, y kto, y otkuda pryb¥læ, zapys¥vat\ vo osoblyvug, s pozvolenyq koßevoho atamana
yz starßynog, v Vojskovoj kancelqryy knyhu, a po zapyske ots¥lat\ yxæ, kto v kotoroj
kuren\ poΩelaet, pry pysmenn¥xæ k kurenn¥mæ atamanamæ predloΩenyqxæ. Y tako, skolko
vnov\ kozakovæ prybudetæ y v kotor¥e kureny opredelen¥, vsehda vydymo b¥t ym∆etæ”.
Opubl.: Andryevskyj A. Dela, kasagwyesq zaporoΩcev … – S. 480–481.
6
Kalnyßevs\kym ta Ivanom Çuhu[vcem 1755–1756 rr. U lystax deputaci] z
Peterburha vid 29 serpnq i 19 veresnq 1755 r. çyta[mo: “… i çyslo Vojsku
zd∆lat\ xot\ iz spyskov, po kotorym v kurµnqx kaznu rozdagt\ … ”7 “… ibo
bµz toho spyska o prybavæky kazny n∆çµho nµ budµt\ … ”8.
Oçevydno, wo osnovog Re[stru 1756 r. staly kurinni spysky vyplaty
Ωaluvannq za 1753 r., oskil\ky Kiß u nakazi vid 1 veresnq 1756 r. vymahav
vid polkovnykiv palanok nadislaty imenni spysky kozakiv, qki pryjßly na
kozactvo 1754–1756 rr. (dok. # 47). Nyzka takyx spyskiv, skladenyx u pa-
lankax, naqvna u spravi, wo publiku[t\sq. Odnoçasno, za napolqhannqm urq-
dovyx ustanov, Kiß zobov’qzuvavsq vesty oblik ta zabezpeçuvaty vidpovid-
nymy pasportamy j biletamy osib, qki perebuvaly v zymivnykax i na promys-
lax, a takoΩ tyx, wo vid’]ΩdΩaly iz ZaporoΩΩq dlq kupec\koho ta inßyx
promysliv. Podibni zaxody pov’qzuvalysq z borot\bog z hajdamakamy, z
rozßukom u ZaporoΩΩi rosijs\kyx selqn-utikaçiv i soldativ-dezertyriv, a,
po suti, ce bulo prahnennq vstanovyty kontrol\ za peremiwennqm pryjßlo-
ho naselennq i zaporoΩciv u meΩax i za kordony Vol\nostej Vijs\kovyx
(dok. # 49).
Iz dokumentiv spravy baçymo, wo zahal\noho, bil\ß-menß povnoho re[st-
ru Vijs\ka do 1756 r. ne isnuvalo. Prote Kiß u donesenni vid 19 Ωovtnq
1755 r. het\manovi Kyrylu Rozumovs\komu vyznaça[ çysel\nist\ kozakiv qk
27 tysqç (dok. # 2)9. Na dumku deputativ, taku cyfru “po mn∆nyg, a nµ po
isçyslµnyg obqvlµnæno”10. U Peterburzi na cg kil\kist\ ne pohodylysq,
“ybo y my ·deputaty – prymitka uporqdnykiv‚ po mn∆nyg pokazaly, tak nµ
prynqto v d∆jstvo, poka ot Koßa toçnoho isçyslµnyq nµ pryslanno”11, i
“ … çto nµ uv∆rqtsq, a trµbugtæ nµotm∆næno podl∆nænoho çysla, y bµ∫
toho ø prybavky Ωalovanq n∆çµho nµ uçynyt\”12.
Qk svidçat\ dokumenty, Kiß ne pospißav skladaty re[str. Tak, perßyj
order het\mana Kyryla Rozumovs\koho pro provedennq danoho zaxodu bulo
nadislano na Siç 28 çervnq 1755 r., pislq c\oho buly nahaduvannq, zokrema
6 Ωovtnq ta 2 lystopada toho Ω roku, v siçni ta 7 lgtoho 1756 r. (otrymanyj
Koßem 13 bereznq)13. Virohidno, perepys zdijsneno v berezni–kvitni: 16 be-
reznq datovano re[str kozakiv Dins\koho kurenq (dok. # 31), 9 kvitnq –
Levußkivs\koho (dok. # 19). Zhodom, pry raporti Koßa vid 16 kvitnq
1756 r., bilovyj prymirnyk Re[stru bulo vidpravleno het\manovi Kyrylu
7 Dyv.: Arxiv Koßa … – T. 4. – S. 508.
8 Tam samo. – S. 528.
9 Dyv. takoΩ: Arxiv Koßa … – T. 4. – S. 507; Skal\kovs\kyj A. O. Istoriq Novo] Siçi abo
ostann\oho Koßa Zaporoz\koho. – Dnipropetrovs\k, 1994. – S. 60–62; Qvornyc\kyj D. I.
Istoriq zaporoz\kyx kozakiv. – K.: Naukova dumka, 1990. – T. 1. – S. 153–155; Holobuc\-
kyj V. O. Zaporoz\ka Siç v ostanni çasy svoho isnuvannq. – K., 1961. – S. 155–160.
10 Arxiv Koßa … – T. 4. – S. 552.
11 Tam samo.
12 Tam samo. – S. 553.
13 CDIAK Ukra]ny, f. 269, op. 1, spr. 1777, ark. 46 zv. – 47; Arxiv Koßa … – T. 4. –
S. 544; takoΩ dok. # 1 i # 4.
7
Rozumovs\komu do Peterburha (dok. # 43, # 45). Na pidstavi joho v Poxidnij
Heneral\nij vijs\kovij kancelqri] bulo skladeno “kratkug v∆domost\ –
kolykoµ çyslo j kakoho imqnno kurµnq t∆xæ zaporoΩskyxæ kozakovæ”, tobto
do Senatu podano uzahal\neni dani pro kil\kist\ kozakiv u Vijs\ku. 5 lgtoho
1756 r. Vijs\kova sxodka postanovyla vidmovytysq vid woriçnoho pereobran-
nq koßovyx otamaniv (dok. # 44).
Pytannq pro zbil\ßennq Ωaluvannq u 1756 r. tak i ne bulo vyrißeno,
xoç zaporoΩciv pidtrymuvav i het\man K. Rozumovs\kyj: zhidno z hramotog
imperatryci {lyzavety Petrivny vid 10 çervnq 1756 r. het\mans\kog admini-
straci[g v lypni toho Ω roku bulo vyrobleno i nadislano na uzhodΩennq
do Koßa “mn∆nyµ” pro pidstavy, za qkymy naleΩalo b pidvywyty rozmir
oplaty Vijs\kovi Zaporoz\komu14. Zreßtog, pytannq bulo vyrißeno zhidno
z ukazom Senatu vid 10 travnq 1759 r., koly hroßove Ωaluvannq bulo zbil\-
ßeno z 4660 do 6660 rub.15, use inße (boroßno, krupy, porox, svynec\) nadava-
losq v poperednix rozmirax.
Re[str 1756 r. sklada[t\sq z 38-my okremyx kurinnyx spyskiv i mistyt\
najmenuvannq 13085 kozakiv. Tak, Baturyns\kyj kurin\ vklgçav 318 osib,
Brgxovec\kyj – 279, Vasgryns\kyj – 513, Vedmedivs\kyj – 409, Velyç-
kivs\kyj – 360, Vywestebli]vs\kyj – 208, Derev’qnkivs\kyj – 267, DΩereliv-
s\kyj – 268, Dins\kyj – 202, Dqd\kivs\kyj – 316, Ivonivs\kyj – 454, Irkli-
]vs\kyj – 482, Kal\nybolots\kyj – 265, Kanivs\kyj – 682, Kyslqkivs\kyj –
286, Konelivs\kyj – 260, Korenivs\kyj – 402, Korsuns\kyj – 415,
Krylivs\kyj – 214, Kuwivs\kyj – 460, Levußkivs\kyj – 279, Myßastivs\-
kyj – 269, Mins\kyj – 447, Nezama]vs\kyj – 347, NyΩçestebli]vs\kyj – 180,
Paßkivs\kyj – 307, Pereqslavs\kyj – 370, Plastunivs\kyj – 441, Platny-
rivs\kyj – 301, Poltavs\kyj – 520, Popovyçivs\kyj – 301, Rohivs\kyj – 406,
Serhi]vs\kyj – 258, Tymoßivs\kyj – 343, Tytarivs\kyj – 330, Umans\kyj –
251, Íkuryns\kyj – 366 i Werbynivs\kyj – 309. Qk baçymo, za kil\kistg
osib najbil\ßym buv Kanivs\kyj kurin\ – 682 kozaky, najmenßym – NyΩçe-
stebli]vs\kyj – 180 kozakiv.
Do Re[stru vpysano kozakiv, qki perebuvaly u samij Siçi ta ]] blyΩçyx
okolycqx, a takoΩ tyx, koho kurinni otamany j, moΩlyvo, tovaryßi po kure-
ng, mohly zhadaty. Spysky Ω tyx, qki znaxodylysq v zymivnykax, na rybnyx,
solqnyx, myslyvs\kyx ta inßyx promyslax, skladalys\ u palankax dewo
pizniße. Tak, perepys kozakiv, wo prybuly na ZaporoΩΩq 1754–1756 rr.,
ta hospodariv zymivnykiv, molodykiv i najmytiv u Kal\mius\kij, Kodac\kij
ta Samars\kij palankax zdijsneno u veresni – Ωovtni 1756 r., u Buho©ar-
divs\kij (çastkovo) – lystopadi 1756 r. (dok. # 51–55, # 58–62), Pereviz\-
kij, i, znovu Ω taky, u Buho©ardivs\kij, zvaΩagçy na heohrafiçni osoblyvosti
palanok i specyfiku promysliv, – u kvitni–travni 1757 r. (dok. # 65–68).
Qk svidçat\ nadislani do Koßa materialy, do Re[stru vs\oho Vijs\ka
ne potrapyly kozaky riznyx kureniv, qki pryjßly na kozactvo 1754–1756 rr.
14 Arxiv Koßa… – T. 4. – S. 581–583.
15 CDIAK Ukra]ny, f. 229, op. 1, spr. 63, ark. 77–79.
8
i perebuvaly v Kal\mius\kij palanci, – 45 osib (dok. # 52), a takoΩ hospodari
ta meßkanci zymivnykiv – 63 osoby (dok. # 53). U spyskax kozakiv, qki znaxo-
dylysq v zymivnykax Kodac\ko] palanky, znaçat\sq 38 osib (dok. # 55), hos-
podariv zymivnykiv – 88 (dok. # 54). Prote, pry porivnqnni miΩ sobog ko-
dac\kyx spyskiv vyqvylosq, wo nyzka osib znaçyt\sq v obox dokumentax.
Kozakiv, qki prybuly v Samars\ku palanku 1754–1756 rr., naliçuvalosq 299
osib (dok. # 57); odnoçasno oblikovano hospodariv zymivnykiv ta osib, qki
perebuvaly v nyx, – 231 (dok. # 59); novoprybulyx kozakiv u Buho©ardivs\kij
palanci (za vidomistg vid 2 hrudnq 1756 r.) bulo 269 (dok. # 61), hospodariv
zymivnykiv – 27 (dok. # 62) ta za vidomistg vid 15 kvitnq 1757 r. – 373 (hospo-
dariv zymivnykiv ta ]xnix sluΩyteliv) (dok. # 66); Pereviz\ko] palanky
(vidomist\ vid 19 travnq 1757 r.) – 215 osib (dok. # 68).
Pry porivnqnni zhadanyx vywe vidomostej ta opysiv, podanyx palankamy,
z Re[strom us\oho Vijs\ka vyqvylosq, wo prybuli 1754–1756 rr. kozaky,
xoç i vvaΩaly sebe çlenamy pevnyx kureniv, u Re[stri vs\oho Vijs\ka ne
znaçylysq. Natomist\, najmenuvannq çastyny hospodariv zymivnykiv i tyx,
qki perebuvaly v nyx na sluΩbi, çy zaporoΩciv, wo znaxodylysq na promys-
lax, i pro qkyx pam’qtaly v kurenqx, znaxodymo takoΩ i v Re[stri.
U spravi zberihagt\sq takoΩ çernetky spyskiv novovpysanyx kozakiv
Vasgryns\koho kurenq, wo pryjßly na kozactvo 1756 r., do qkyx vneseno
35 osib (dok. # 63), ta Vedmedivs\koho, Derev’qnkivs\koho, Dqd\kivs\koho,
Irkli]vs\koho, Myßastivs\koho, Mins\koho, Pereqslavs\koho, Platnyrivs\-
koho, Serhi]vs\koho ta Werbynivs\koho – 111 osib (dok. # 64). Ci spysky
svidçat\, wo ne vsi materialy spravy zberehlysq, ]xnij fizyçnyj stan naba-
hato hirßyj za stan inßyx dokumentiv spravy. Zistavlennq z Re[strom Vijs\-
ka dozvolq[ stverdΩuvaty, wo spysky skladeno pislq vidpravlennq bilovoho
prymirnyka Re[stru het\manovi Kyrylu Rozumovs\komu, oskil\ky vklgçeni
do nyx najmenuvannq kozakiv u Re[stri vidsutni.
Nepovnotu Re[stru 1756 r. i dodatkiv do n\oho pidtverdΩugt\ svidçennq
kozakiv, zatrymanyx i dopytanyx u nastupni roky v Koßi, Ky]vs\kij hubern-
s\kij kancelqri] ta inßyx ustanovax. Tak, u cyx dokumentax ne znaçat\sq
kozaky DΩerelivs\koho kurenq Semen Perexrest i Popovyçivs\koho kurenq
Ostap Çaban, wo prybuly v Siç u 40-x rr., Krylivs\koho kurenq Fedir Vodo-
laha, Korenivs\koho kurenq Radko Rvaçevs\kyj, Baturyns\koho kurenq Ivan
Persqnyn, qki prybuly v Siç na poçatku 50-x rokiv16. U Re[stri ne zhadugt\sq
polkovnyky palanok Hryhorij Fedorovyç Horkußa, Qkym Lelek, Qkiv Iva-
novyç Horkußa, Demko Bilyj (Bilan), Josyf Kovalevs\kyj (Koval\), Ste-
pan Movçan i sam koßovyj otaman Hryhorij Fedorovyç Lantux towo.
Nepovnymy [ vidomosti j opysy zymivnykiv ta spysky ]xnix hospodariv i koza-
kiv, wo v nyx perebuvaly17, nadislani v Kiß palankamy. Prote dani nedoliky
ne zmenßugt\ znaçennq c\oho vaΩlyvoho dΩerela.
16 CDIAK Ukra]ny, f. 229, op. 1, spr. 74, ark. 3; spr. 109, ark. 1a; spr. 192, ark. 25;
f. 59, spr. 3431, ark. 3.
17 Porivn., zokrema, z Perelikamy zymivnykiv, xutoriv i zymiv’]v, opublikovanyx u po-
perednix tomax: Arxiv Koßa … – T. 1. – S. 648; T. 2. – S. 648; T. 4. – S. 821–823.
9
Re[stry qk vyd dokumentiv buly dosyt\ poßyrenymy v dilovodstvi usta-
nov Het\mans\ko] Ukra]ny ta ZaporoΩΩq druho] polovyny 17 – perßo] polo-
vyny 18 st. i vidznaçalysq velykog riznomanitnistg. Ce mohly buty re[stry
ruxomoho i neruxomoho majna, ozbro[nnq, prybutkiv i vydatkiv, grydyçnyx
paperiv, a takoΩ lgdej za riznymy oznakamy, zokrema social\nym stanom,
sered nyx – Re[stry 1649 i 1756 rr. Iz zaprovadΩennqm v ukra]ns\kyx
ustanovax Het\mans\ko] Ukra]ny u 20-x rokax 18 st. rosijs\koho dilovodstva
dokumenty takoho vydu poçaly nazyvaty vidomostqmy, spyskamy abo opy-
samy. Prote, porqd iz cymy terminamy nazva “re[str” we dosyt\ dovho zberi-
halasq v dilovodstvi qk central\nyx, tak i miscevyx ustanov, u tomu çysli j
ZaporoΩΩq. Tak, nazvu samoho dokumenta – “re[str”, vΩyto v najmenuvan-
nqx re[striv Korsuns\koho i Levußkivs\koho kureniv ta u raportax i doku-
mentax Kal\mius\ko] palanky, v orderi het\mana Kyryla Rozumovs\koho vid
7 lgtoho 1756 r. (dyv. u spravi ark. 10). U lystuvanni Ω Koßa z het\manom
i rosijs\kymy ustanovamy, a takoΩ z polkovnykamy Pereviz\ko], Buho©ar-
divs\ko], Samars\ko], Kodac\ko] palanok, v inßyx het\mans\kyx orderax na
oznaçennq re[striv vΩyvalysq terminy ta j sami dokumenty nazvano qk
vidomist\, opys, imennyj spysok.
Posta[ takoΩ pytannq wodo avtentyçnosti Re[stru 1756 r.: z çym ma[mo
spravu – çernetkog, oryhinalom çy vidpuskom, skil\ky prymirnykiv bulo
vyhotovleno u Vijs\kovij kancelqri]? Dosi vidomo, wo ]x bulo dva: odyn,
qkyj publiku[mo, zalyßavsq v Zaporoz\kij vijs\kovij kancelqri]; druhyj
prymirnyk, na naß pohlqd – bilovyj, bulo vidislano het\manovi do Peterbur-
ha, joho podal\ßa dolq nam nevidoma. Bil\ßist\ kurinnyx spyskiv, wo skla-
dagt\ Re[str, vykonano naleΩnym çynom, vsi magt\ pidsumkovi zapysy pro
kil\kist\ kozakiv u kureni, wo da[ moΩlyvist\ uvaΩaty danyj re[str oryhina-
lom. Na Ωal\, u fondi 269, Kancelqriq het\mana Kyryla Rozumovs\koho
(vlasne, ce Poxidna Heneral\na vijs\kova kancelqriq), wo zberiha[t\sq v
CDIAK Ukra]ny, Re[str 1756 r. vidsutnij. Ne vyqvleno pidtverdΩen\, wo
prymirnyky re[striv bulo peredano do kureniv, wo rehulqrna robota tam z
obliku zaporoΩciv, zmin u skladi kureniv, a z tym – j utoçnennq re[striv
tryvalo v nastupni desqtylittq, wo bulo skladeno novyj, povnißyj re[str
Vijs\ka, peredbaçenyj orderom het\mana Kyryla Rozumovs\koho vid 2 ve-
resnq 1756 r., i de naholoßuvalosq, wo skladannq joho spryqlo b urqdovi
v borot\bi z hajdamakamy (dok. # 49). Prote, v atestatax i svidçennqx çasom
traplqgt\sq taki vyslovy: “Onæ, Myxajlo Lozovskij, v bytnost µho v S∆çy
ZaporoΩskoj po µho dobromu postoqnstvu i çµstnomu obxodytelstvu i Ωµla-
nyg y v sluΩbµ v Vojsko ZaporoΩskoµ v çyslo kurµnq Kuw∆vskoho tovary-
stva prynqtæ i v rµµstræ kur∆nnoj vpysanæ …”18. MoΩlyvo, detal\ne vy-
vçennq dokumentiv Arxivu Koßa ta fondiv Rosijs\koho derΩavnoho arxivu
davnix aktiv dozvolyt\ vysvitlyty pytannq podal\ßoho obliku Vijs\ka
Zaporoz\koho.
18 Arxiv Koßa… – T. 1. – S. 530.
10