8 / Garih (Sıradışı Bir Musevi'nin Portresi) Tarih kendini kusuyor Garih Cinayeti sosyologlara, ilahiyatçılara, psikologlara, siyaset-bilimcilere ve tarihçilere araştırılması gereken pek çok bakir alan gösteriyor. Tarihin, bize 'okutu bakış kitaplığı lanlardan' ibaret olmadığını biliyorduk, ama bu kadarını da Biyografi Dizisi:2 beklemiyorduk. Tarihin de bir sabrı var; günü geliyor, ken dini bir biçimde kusuyor. Tarihi sadece resmi kaynaklardan GARİH okumanın yeterli olmadığını anlamak için Üzeyir Garih ya (Sıradışı Bir Musevi'nin Portresi) da bir başka insanın umulmadık yerlerde umulmadık ABDULLAH MURADOĞLU şekilde ölmesini beklemek yerine, Türkiye'nin gizli tarihine el atmak daha doğru olmaz mı? Belki de toplumsal kurtu ©bakış yayınları luşun formülü oradadır. Toplumlar ya da bireyler-hoşumuza gitmese bile-kendi Teknik Hazırlık tarihlerini iyi okudukları takdirde hem bugünü doğru Nahide Akkuş yorumlayacak hem de geleceğe daha sağlam adımlarla yürüyebilecekler. Dünde ne varsa bugünde de o var; çirkin likler de güzellikler de, kötülükler de iyilikler de, düşmanlıklar da dostluklar da.. Üzeyir Garih Cinayeti'nin Kapak Tasarım öğrettiği en iyi gerçek şu, "tarihimizden korkmayalım", Ahmet Mayalı çünkü o bize ait. Abdullah Muradoğlu-Ekim 2001 -İstanbul Baskı İstanbul Mücellit Kasım 2001 Bakış Yayınları Büyük Reşit Paşa Cad. Yumni İş Hanı İstanbul Kitap ve Kültür Merkezi No: 22/40 Vezneciler/İst. Tel: (0212)512 77 38 [email protected] Osmanlı Hayranı Bir Musevi 38 IÇINDEKILER "Kimseden Ayrımcılık Görmedim" 39 Varlık Vergisi CHP'nin Eseri . .40 Ödemeyenleri Aşkale'ye Gönderin 41 Munis Tekinalp Affediliyor 42 ÖNSÖZ 7 "Çakmak, Yahudilerin Müdafiiydi" 43 BÖLÜM I Alaton ile Garih Nasıl Tanıştı 44 Ölümü Bekleyen Mezar 11 "Kadın Milletine Güvenilmez" 45 Müslüman Mezarlığında Musevi Cesedi 12 Filipinlilerin Fahri Konsolosuydu 46 "Senin İçin Öldü Diyorlar Beni Ara" 13 Demokrat Parti'den Destek Gördüler 47 Eyüp'te Ne Arıyordu 13 Alarko Kırk Yılda Çok Büyüdü 48 Yorumlar Çok Farklı 14 Atölye'den Holdinge 49 Yine Şeyh'ine Gidiyordu 15 İSKİ Skandalı'nda Yara Aldı 50 Şeyhi Küçük Hüseyin Nakşibendi 16 BÖLÜM IV Ustabaşı Cemal Sırrı Açıklıyor 16 Garih'in Dilinden Yahudiler 53 Şeyh'ini Ziyaretten Hiç Vazgeçmedi 17 Savaş Olsa Türkiye'yi Tutarım 54 Mezarını Yeşile Boyattı 18 Osmanlı Museviler'e Kucak Açtı 54 Cumartesileri Ortadan Kaybolurdu 19 Tek Sığınakları Osmanlı Oldu 55 Yazgısını Rüyası Çizdi 20 Siyonistler Çanakkale'de Türk Kanı Döktü 56 Şeyh Yahya Herkesi Seviyordu 20 Dergahta Kimler Yok ki! 21 BÖLÜM V Rüya Her Toplumda Etkili 22 Garih İyi Bir Mason'du .59 Rüyasında Gördü Müridi Oldu 23 Dul Kadın Şifre'si Neydi? 60 "Üzeyir Bey İyi Bir Mason'du" 60 BÖLÜM II Beyaz Enerjide Dul Kadın 61 Üzeyir Garih Ailesi Nereden Geldi? 25 Hiran Usta Efsanesi 62 Bağdat'ın Carıhları İstanbul'da Garih'ler Oldu 26 Masonluğun Gizli Sırları 64 Amcası Abdülhamid'in Doktoruydu 27 Azra Garih "Kararol" Örgütündendi 27 BÖLÜM VI "Babası Gizli Müslümandı" 28 Garih Refah-Yol İçin Lobi Yaptı ... .65 "Müslüman Olduğunu Gizliyordu" 29 BÖLÜM VII Dişçi Koltuğunda Başlayan "Muhabbet" 30 GARİH HEP SAĞ'A YAKIN OLDU Saint Joseph'de okuyamadı 32 Garih ve Alaton Rol mü Yapıyordu? 69 Gençliğinde Haham Eğitimi Aldı 32 Yalçın Küçük'e İş Teklif Etti 70 Okul Arkadaşları "Tanıdık" İsimler 33 Türkeş Alarko'yu Niçin Ziyaret Etti 71 BÖLÜM III Türkeş ile Dostluğu Devam Etti 71 VARLIK VERGİSİ VE ALARKO Turancı Musevi Kim? 73 İshak Alaton Anlatıyor 35 Museviler Türkeş'i Seviyordu 74 Varlık Vergisi Evlerini Aldı 36 Sazak'ı İsrailli Bakanla Kim Tanıştırdı? 75 "Ben Muhafazakarım, Mü'minim" 37 Sosyete Kadınları da Şeyh'e Gidiyor 105 BOLUM VIII Torunu Hayyam Şarapçısıyla Evlendi 106 FETHULLAH GÜLEN VE ENVER ÖREN İLİŞKİSİ Doktor Salih Alazraki de Müridiymiş 106 Enver Ören ile Yakın Dost idi 77 Hatice Suat'ın annesi de Nakşi 107 Selefi'lere Karşı Işıkçılık 78 BÖLÜM XI Fethullah Gülen'le Çok Şey Paylaştı 79 FEVZİ ÇAKMAK YAHUDİLERİN SHİNDLER'İ MİYDİ? Ortak Paydaları Diyalogdu 79 Fevzi Çakmak Mürid Değil ! 109 Gülen'e Mektubunda Neler Söyledi 80 Nazileri Destekleyen Subaylar 110 Gülen: Dostumu Kaybettim 80 Tırakya Olaylarını Kim Yaptırdı? '. 111 Amerika'da Bile Gülen'i Savundu 81 Çakmak Musevileri Nasıl Kolladı? 112 "Üzeyir Garih'i İyi Bilirdik" 82 Garih'in Ölümü Tartışmaları Canlandırdı 112 Sinagog'da Gözler Garih'i Aradı 83 Toktamış Ateş Neden Rahatsız Oldu 113 BÖLÜM IX Yenilikçi Fikirlere Açık Bir Tarikat 114 GARİH İÇİN KİM NELER SÖYLEDİ "Beni Şeyhimin Ayak Ucuna Gömün" 115 Musevi Cemaati Şok Oldu 89 Maraşal Çakmak Kim? 116 "Her Musevi'de Şaron Aramayalım" 86 Çakmak'ın Partisi MHP'ye Dönüştü 117 Ilımlı Kişiliği Ön Plandaydı 87 Maraşal'in Dedesi Kadiriydi 118 "Üzeyir Bey İçki İçmezdi" 88 Gizli Müslüman Zahiren Yahudiler 119 Denklemi Bıçak Darbeleri Çözdü 89 Koru: Garih Dinince Dinlensin 90 BÖLÜM XII "Mü'min Olmanın Önemini Hatırlattı 91 ARUSİLİK NASIL BİR TARİKAT "Kaynaşmış Bir Toplumun Temelleri Atılıyor" 92 Museviler'i Koruyan Tarikat Arusiler 121 Ölümü Gerçekleri Ortaya Döktü 92 İlk Arusi Filibeli Ahmet Hilmi 122 "Yahudileri Sevmiyorlar" 94 Tef Çalıyor Diye Kuyuya Atıldı 122 Şalom Yazarı Toker'e Neden Kızdı 94 Arusi Filibeli'yi Kim Zehirledi 123 Türk Arusiler'in İlk Şeyhi: Ömer Fevzi Mardin 125 BÖLÜM X Şerif Mardin'in Amcasıydı 125 Garih'in Şeyhi Kimdi? 97 Ömer Fevzi Nasıl Arusi Oldu? 126 Mevlevi Usta'ya Çıraklık 98 İsmet İnönü'ne Niçin Mektup Yazdı? 127 Midilli'de Geçen Sürgün Günleri 99 Museviler'e Yardım Ettiler 128 "Ateşli Bakışları Vardı" 100 Arusi Şeyhleri Kimlerdi? 128 Bilim Küpü'nün Babası da Nakşiydi 100 Ömer Fevzi Mardin'in Museviler'e Bakışı 129 Şiire Düşkün Bir Şeyhti 101 Kore'ye Asker Göndermeyi Savundu 130 Topçu'nun Şeyhi de Küçük Hüseyin'in Talebesi 101 Afrikalı Arusiler Türkler'i Seviyor 131 Özbekler Tekkesi Önemli Bir Merkez 102 Kıbrıs Harekatında Arusilerin Kerameti 131 Tekke'de Küçük Hüseyin Etkili Oldu 103 Türkeş, Arusiler'e Niçin Teşekkür Etti 132 Karakol Örgütünün Üssüydü 103 Gün Sazak'ın Eşi Arusiler'e Yardım Etti 133 Çakmak'ın Büyük Dedesi İlk Nakşilerden 104 Başörtüsü Sorununa Farklı Bir Bakış 133 Dünya Çapında Tıpçık Mürid Oldu 105 BOLUM XIII Garih'i MOSSAD'mı öldürdü 169 GARİH CİNAYETİNİN PANAROMASI Üç Kişilik MOSSAD Timi 169 Tinar'la Bir Gün Önce Görüştü 137 Rugidin Neler Dedi 170 Mezarlığa Yalnız Gidiyordu 138 MOSSAD'ı suçlayan ajan öldürüldü 171 Alo Mezarlıkta Bir Ceset Var! 138 Cinayette Bulgar Pastası İlişkisi 172 600 Milyon Dolarlık Pasta 173 BÖLÜM XIV Katil "Tinerci Fuat" 141 Ceylan Holding İsrail'de de Kaybetti 173 Deli Fuat Arkadan Saldırmış 142 BÖLÜM XX "Üzeyir Bey Keyifliydi" 142 Kaynak'tan Şok Yorumlar 175 Fuat N, "Ben Suçsuzum" 143 Yermez'in Firarisi Bir Senaryo mu? 176 Cinayet Masası Harekete Geçiyor 143 Garih İsrail'in Önün'de Bir Engeldi 176 Bakan Yücelen Herkesi Şaşırttı 144 Ölümü Daha Çok Konuşulacak 177 BÖLÜM XV Tel Aviv'den Gelen Gelene 147 MOSSAD Devreye Girdi mi? 148 BÖLÜM XVI Kayıp Telefon Sinyal Verdi 151 Sinyal Hastal Kışlasından Geldi 152 Kaç Tane Yermez Vardı? 152 Kışladan Esrarengiz Firar 153 Bir Gün Öncede Çarşıdaymış 154 BÖLÜM XVII Beşiktaş Köşe Bucak Aranıyor 155 Garih'i Yener Öldürdü 155 Daha Önce de Cinayet İşlemiş 156 Eymür Kafaları Karıştırdı 157 Sürpriz Tanıklar Ortaya Çıkıyor 157 Yücelen'den Skandal Sözler 158 BÖLÜM XVIII Pınar Bilinen Kadın Suna'ydı 161 Yermez Kayseri'de Yakalandı 162 "Dua Ederken Bıçakladım" 163 Pınar, Mezarlıkta Sevişmem Dedi 164 Cinayette Örgüt Yok 165 BÖLÜM XIX Yener'in Donundan 450 Dolar Çıktı 167 Dolar Dona Nasıl Girdi 168 Garih (Sıradışı Bir Musevi'nin Portresi) / 7 ÖNSÖZ Garih'in labirenti Türkiye Musevi işadamı Üzeyir Garih'in 25 Ağustos günü Eyüp Sultan Mezarlığı 'nda bir Nakşibendi Şeyhi olan Küçük Hüseyin Efendi ile Kurtuluş Savaşı komutanlarından Mareşal Fevzi Çakmak'ın kabirlerinin yanı başında 11 yerinden bıçaklanarak öldürülmesiyle yakın tarihinin bilinmeyen gerçekleri de gün ışığına çıkmaya başladı. Garih Cinayeti pek çok konuyu da yeniden tartışmaya açtı. Neredeyse Cumhuriyet ile aynı yaşta olan Garih, farklı kişiliği, açıklamaları ve ilginç yorumlarıyla, alışılagelen Musevi tipinin dışında kalan bir isim. Garih'in adeta bir labirente benzeyen, ancak kendi içinde de son derece tutarlı olduğu anlaşılan gizli dünyası bir bakıma Türkiye'nin toplumsal/kültürel dokusunun haritasını çiziy or. Üzeyir Garih'in labirenti adeta yüz yıllık bir tarih galerisini andırıyor. 1900'lerin başında Bağdaf'takı karışıklıklar nedeniyle Osmanlı başkenti İstanbul'a yerleşen bir musevi ailenin yüzyıl sonraki kişisi olan Üzeyir Garih, kaderin garip bir cilvesiyle Cumhuriyet döneminin en krizli en karışık döneminde yaşama veda etti dramatik bir biçimde. Garih (Sıradışı Bir Musevi'nin Portresi) / 11 BÖLÜM I Ölümü bekleyen mezar Bir sıcak Ağustostu. Eyüp Sultan her zamankinden biraz daha kalabalıktı. Öğle sıralarında siyah mercedesli bir adam Eyüp Sul tan Camii'nin yanındaki otoparkta durdu. Üzerinde bir gömlek ve pantalonu vardı. Türbenin etrafında biriken kalabalığa göz attıktan sonra yavaş adımlarla mezarlığa açılan daracık yola girdi. Eyüp Mezarlığının Piyer Loti'ye doğru açılan patikasında yürüyordu. Mezarlık yolu avuçlarını açarak dilenen küçük çocuklarla doluydu. Adam bir kız çocuğuna cebindeki bozuklukları çıkarıp verdi, diğer çocuklar da adama doğru koştular, "Çocuklar cebimde bozukluk kalmadı" dedikten sonra yoluna devam etti. Sakin adam yol boyun ca mezar taşlarını okuyarak devam ediyordu. Mezar taşlarını dik katle okuyor, hatta bazılarını cebinde taşıdığı küçük not defterine de yazıyordu. Mezarlık yolu bir taraftan Piyer Loti çay bahçesine gitmek isteyenler diğer taraftan da vefat etmiş yakınlarını ziyaret etmek isteyen, kadın, erkek ve çocuklarla doluydu. Her cumartesi bu yol böyle kalabalıktı. Piyer Loti'ye 50 metre mesafedeki büyük çe bir mezarın yanında durdu; ellerini açarak yarı aralanmış dudak larından bir şeyler mırıldandı. Mezar, Atatürk'ün yakın silah arka daşlarından Mareşal Fevzi Çakmak'ındı. Çakmak'in eşi ve kızı da aynı mezarlıktaydı. Duasını bitiren adam bir iç çektikten sonra Garih (Sıradışı Bir Musevi'nin Portresi) Garih (Sıradışı Bir Musevi'nin Portresi) / 13 Çakmak'in mezarının yanındaki dar patikada gözden kayboldu. cinayet haberi üzerine hemen cep telefonundan eşini aradı, karşı Daha aşağıda kadm-erkek, genç-yaşh müminler Hz. Muham- daki telefon cevap vermiyordu. Cumartesi günleri eşinin belli saat med'in yakın arkadaşlarından Eyüp El Ensari'nin türbesinde Al lerde telefonunu kapalı tuttuğunu bilen Lili Garih, eşinin öldürül lah'a yakarıp, dua ediyorlardı. Eyüp El Ensari'nin çok yaşlı olma müş olabileceğine ihtimal vermek istemiyordu. Üzeyir Garih'in öl sına rağmen, Arap İslam ordularıyla birlikte İstanbul kuşatmasına dürüldüğüne ilişkin bir açıklama da henüz yapılmamıştı. katıldığı ve burada öldüğüne inanılıyor. Müminler Eyüp Sultan Pek çok telefon geldi Lili Garih'e. Kuşkulan giderek artıyordu. Türbesi'nde Allah'a avuç açıyorlardı. Takvimler 25 Ağustos'u gös Son bir kez daha eşinin numarasını çevirdi, yine ses yoktu. Son ça teriyordu. re olarak cep telefonuna sesli mesaj bıraktı. Mesajta, "Seni öldüre- ceklermiş, hatta öldü diyenler var. Kendine dikkat et. Meraktayım. Müslüman mezarlığında Musevi cesedi Beni hemen ara" diyordu Lili Garih. Oysa Üzeyir Garih çoktan ya Saat öğleden sonra üçü gösteriyordu. Gazetelerin ve televiz şama veda etmişti. Fazla geçmeden ölüm haberi doğrulandı. Lili yonların haber merkezlerine bomba gibi bir haber düştü. "Polisi Garih, aile dostları işadamı Şarık Tara'nın gönderdiği bir özel arayan bir kişi, -arayan kişinin erkek ya da kadın olduğu konusun uçakla Cumartesi saat 18.30'da İstanbul'a hareket etti. 45 yıllık eşi da net bir açıklama yapılmadı-Eyüp Mezarhğı'nda bir erkek cese artık yoktu. di olduğunu söyledi. İlk incelemeleri bitiren polis, Üzeyir Garih'in Fevzi Çakmak'ın Cesedin Musevi iş adamı Alarko Holding'in EŞ Başkanı Üze- kabrinin yakınında öldürülmüş olarak bulunduğunu açıkladı. Açık yir Garih olduğundan kuşkulanılıyor.". 15 dakika sonra kamera lamalara göre Garih yedi yerinden bıçaklanarak öldürülmüştü. manlar, muhabirler Eyüp Mezarlığı'ndaydılar. Bu arada gazeteler Polis, "Üzeyir Garih'in neden buraya geldiğini araştırıyoruz" de Üzeyir Garih'in evine ve Alarko Holding'e ulaşmaya çalışıyor diyordu. lardı. Garih'in eşi ve çocukları Bodrum'daydılar. Alarko Holding Musevi bir işadamının bir müslüman mezarlığında ne işi olabi yetkilileri ise Üzeyir Garih'in öğle sıralarında Holding binasında lirdi? olduğunu, öğle sıralarında ofisten çıktığını da eklediler. Bulgar He- yeti'yle görüşme yaptığını söylediler. Ancak Üzeyir Garih'e ulaşa Eyüp'te ne arıyordu? mamışlardı, cep telefonu cevap vermiyordu. İhbar üzerine Eyüp Ertesi gün herkes bu sorunun cevabını arıyordu. Musevi bir iş Mezarlığı'na giden polis, ikinci aramada Fevzi Çakmak'ın mezarı adamı Eyüp Mezarhğı'nda ne arıyordu? Alışılmadık , beklenmedik nın yanında bıçaklanarak öldürülmüş bir erkek cesedi buldular. Ce- bir ölümdü; belki dünyada bir başka benzeri de yoktu. Üzeyir Ga sed Üzeyir Garih'indi. rih'in seveni çoktu, doğal olarak düşmanı da. Ölüm tehditleri aldı Garih'in elbiselerini kontrol eden polisleri en çok şaşırtan, üze ğı bilinen Garih, korumasız olarak neden Eyüp Mezarlığı'na git rinden halk arasında cevşen tabir edilen küçük bir Müslüman dua mişti? Polis, Garih'in ,şoförünün izinli olduğunu ve mezarlığa kitabı çıkmasıydı. Yanı sıra İbranice yazılmış başka dualar da var muhtemelen yalnız gelmiş olabileceğini açıkladı. Öte yandan gaze dı. Eyüp Mezarlığı'nı kuşatan polis, hiçbir kimseyi mezarlığa yak telerde yer alan iddialara göre, Garih kaçırıldıktan sonra öldürüle laştırmadılar. Olay Yeri İlk İnceleme ekipleri ve Cinayet Masası rek Fevzi Çakmak'ın mezarının yanına bırakılmıştı. Ya da kaçırılıp ekipleri cesedin bulunduğu yerde araştırmalarını sürdürüyorlardı. mezarlığa getirilerek orada infaz edilmişti. Çakmak hem Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucuları arasında olmakla Türk bağımsızlığını "Senin için öldü diyorlar, beni ara" simgeliyor hem de dindar kişiliğiyle halkın saygı duyduğu tarihi bir kişilikti. 1950 Nisan'ındaki vefatında hükümetin milli yas ilan Bodrum'un Ortakent Beldesi'ndeki Yeşilyurtlular Sitesi'ndeki etmemesi üzerine dindarların başı çektiği kalabalıklar, cenazeyi yazlığında tatil yapan Garih'in eşi Lili Hanım da kendisine ulaşan Garih (Sıradışı Bir Musevi'nin Portresi) / 15 14/Garih (Sıradışı Bir Musevi'nin Portresi) men gazını kendi ülkesi üzerinden geçmesini istiyor. İran'ın da bu omuzlarına alarak Eyüp Mezarlığı'na kadar taşımışlardı. Bu olay, büyük bir projesi. Tabii ki'gazın milliyeti yoktur. Boru hatları he kemalist çevreler tarafından irticanın gövde gösterisi olarak yo men hemen hazır. Hazar denizinde aslında zenginliklerin paylaşı rumlanmıştı. Çakmak'in ölümünden bir ay sonra yapılan gelen se mı kavgası var. İran için Türkiye Batıya açılan bir kapıdır. Gösteri çimlerde Demokrat Parti, CHP'ye fark atarak iktidara gelmişti. Ki yapan uçakların Türkiye tarafından bir gözdağı, düşmanlık olarak mi yorumlara göre Çakmak'ın vefatına gösterilen vefasızlık Cum algılanmaması gerekir. Eğer algılanıyorsa da onların bir kötü niye huriyet Halk Partisi'nin sonunu getirmişti. ti var demek ki. İran'ın kendi içinde problemleri var. Bunu mu unutturmak mı istiyor bilmiyorum. Aslında burada bir saman alevi Yorumlar çok farklı var. Bu alev de Kıvrıkoğlu'nun Türkiye'ye dönüşü ile sönecektir. Üzeyir Garih'in delik deşik edilmiş cesedinin Mareşal Çak Neticede Baku-Ceyhan Boru Hattı 2005'de devreye girecek ve mak'ın mezarının yanı başında bulunmasından ilginç yorumlar çı Türkiye'ye zenginlik getirecek. karıldı. AK Parti ile ilgili TV'lerde görüntüler ortaya çıktı. İnsanlar za Bu nedenle akla gelen ilk ihtimal, Musevi işadamı Üzeyir Ga manla değişebilir. Eski düşünceyle yeni düşünce arasında Türki rih'in aşırı dinci örgütler tarafından öldürülmüş olabileceği idi. ye'de de bazı değişiklikler oldu. İnsanların düşünceleri günün şart İkinci ihtimal de, -polisin de ilk günden itibaren üzerinde durduğu- larına göre değişebilir. Ben gençliğinde çok koyu komünist olanla kişisel nedenlerden ötürü öldürülmüş olabileceği şeklindeydi. Bir rın sonra çok koyu kapitalist olduklarını gördüm. Bir zamanlar di üçüncü ihtimal Garih'in iş bağlantıları nedeniyle, dördüncü ihtimal ne, şeriate uygun devlet kurmak isteyenler bunun mümkün olmadı Garih'in uluslararası bağlantıları ve ticari yatırımlarından rahatsız ğını görüp fikir değiştirmiş olabilirler. Değişmemişse de iyi olmaz lık duyan aşırı milliyetçi paramiliter güçler tarafından öldürülmüş diye düşünüyorum. Ben 1978'de İKV'de görev yapıyordum. O za olabileceği idi. Çakmak'ın yanı başında öldürülmesi, bir mesajdı. manki iktidarda bulunan Ecevit ile Erbakan'a Yunanistan ile bera Garih öldürülmeden önceki akşam(24 Ağustos 2001) TV8 Ana ber bizim müracaatta bulunmamız gerektiğini söylemiştim. Onlar Haber Bülteni'nde Haftanın Ekonomik ve Siyaset Yorumu'unun kabul etmemişlerdi. Ama bugün durum ortada. Biz bugün, demok konuğu olarak yaptığı açıklamalar yüzünden öldürüldüğü de orta rasi, globalleşme diyoruz. Zihniyet değişmiştir diye ümit etmekte ya atıldı. yim" TV 8'de yaptığı konuşma, Garih'in kamuoyu önünde yaptığı son konuşma oldu. Garih konuşmasında Türkiye'nin enerji politikaları üzerinde duruyor, öte yandan da güncel bir konu olan AK-Parti ve Recep Yine şeyhine gidiyordu Tayyip Erdoğan hakkında bazı yorumlarda bulunuyordu. O günler Türkiye kamuoyu Üzeyir Garih cinayetinin şokunu yaşarken, de Erdoğan'ın 7-8 yıl önce yaptığı bir konuşmanın video kasetleri basında Garih'in sık sık Eyüp Mezarlığı'na tek başına gelerek Ma yayımlanıyordu. Bazı gazeteler ve televizyonlarda kaset, Erdo reşal Fevzi Çakmak'ın kabrini ziyaret ettiğine dair bilgiler yer al ğan'ın değişmediğini gösteren bir kanıt olarak sunuluyordu. Garih maya başladı. konuşmasından Genelkurmay Başkanı Org. Hüseyin Kıvrıkoğ- Pazar günkü Hürriyet'in manşeti ise "Yine şeyhine gidiyordu" lu'nun Baku ziyareti, Türkiye'nin Orta Asya atağı ve son İran ger şeklindeydi. Mezarlık çevresindeki esnaflar da Garih'in haftada, ginliği ile ilgili bir soru üzerine , Hazar denizinin dünyada büyük onbeş günde ya da ayda bir cumartesi günleri Eyüp Mezarlığı'na enerji rezervleri bulunan ve üzerinde hukuki tartışmalar olan bir geldiğini doğruluyordu. Hatta Garih'i Çakmak'ın kabri başında yer olduğunu kaydederek şunları söylemişti: dua ederken görenler olmuştu. İddialara göre Çakmak, Garih'in "Tabii Türkiye'nin de burada büyük çıkarları var. Türkiye'nin babasının yakın dostuydu. Diş hekimi olan Baba Garih, Birinci alacağı Türkmen gazı projesi bir yere bırakılsa bile Türkiye bura Dünya Savaşı yıllarında Çakmak'ın yanında askeri doktor olarak da büyük bir aktör ve Azerbaycan'a destek veriyor. İran da Türk- Garih (Sıradışı Bir Musevi'nin Portresi) / 17 16/Garih (Sıradışı Bir Musevi'nin Portresi) Sultan Mezarlığı'mn giriş kapısıdır. Garih'in konuşmasına anlam görev yapmıştı. Öte yandan Mareşal Çakmak'ın İkinci Dünya Sa veremeyen ve kafası karışan Cumali usta sözleşüen gün randevu vaşı yıllarında Musevileri koruduğu iddia ediyordu. Üzeyir Garih yerinde hazır oluyor. Mezarlık girişinde buluşan Garih ve Cumali hem baba dostu olduğu hem de Musevileri koruduğu için Mareşal ayaküstü hoş beşten sonra Piyer Loti'ye uzanan daracık yoldan Çakmak'ın mezarını ziyaret ederek vefa borcu ödüyordu. ilerlemeye başlıyorlar. On dakika sonra Fevzi Çakmak'ın mezarı Bu öyle bir vefa borcu olmalıydı ki Garih öğle saatlerinde, ara na gelirler. Cumali Usta, bugüne kadar Mareşal Çakmak'ın meza larında Bulgaristan Başbakan Yardımcısının da bulunduğu bir Bul rının burada olduğundan dahi haberi bulunmamaktadır. Cumali gar heyetini ofisinde kabul ettikten sonra üzerini bile değiştirme Usta'nın şaşkınlığına bir yenisi daha eklenir. Çakmak'ın mezarının den ve kimseye haber vermeden arabasına atladığı gibi soluğu hemen yanındaki bir başka kabirin başına giden Garih, Cumali us Eyüp Mezarliğı'nda almıştı. Garih'i mezarlığa koşturan "neden" taya dönerek herkesten sakladığı sırrını açıklar: "Bak Cemal! Bu çok önemli olmalıydı. rada sana anlatacaklarım sadece ikimizin arasında kalacak.'Burada yatan zat benim için çok değerlidir. Onu babamın bana anlattığı Şeyhi Küçük Hüseyin, Nakşibendi! şekliyle gıyaben tanıyorum. Babam bana doğumumdan itibaren Bu arada ilginç bir gelişme daha oldu. Garih'in fabrikasında Mevlana Küçük Hüseyin'in sık sık evimize geldiğini anlatırdı. Bu çalıştıktan sonra emekliye ayrılmış, mutemet adamı açıkladı: "Ga zat benim başımı okşar ve babama (Bu çocuk ülkesine büyük hiz rih Çakmak'ın değil Küçük Hüseyin Efendi'nin mezarını ziyaret metlerde bulunacak) dermiş. Onu dünya gözüyle hiç görmedim, en ediyordu. Küçük Hüseyin Efendi, Çakmak'ın da şeyhiydi." azından görecek yaşa eremedim. Ancak ben onu dün gece rüyam Kafalar iyice karışmıştı. Musevi işadamı Garih'in 1930'da ve da gördüm." diyerek söze başlar. Küçük Hüseyin Efendi rüyasında fat etmiş olan bir Nakşi şeyhiyle ne ilişkisi olabilirdi? Garih, din Garih'ten mezarını yaptırmasını istiyor. Esrarengiz telefonun anla dar çevrelerin husumetini kazanmış bir isim değildi, aksine bu çev mı ortaya çıkıyor. Garih, Cumali Usta'dan Hüseyin Efendi'nin me- relerle yakın ilişkisi olan bir işadamıydı. Ama bu özelliği bile Ga zarıyla yakından ilgilenmesini istiyor. Bütün masrafları kendisi rih'in Küçük Hüseyin Efendi'nin kabrini ziyaret etmesini açıkla karşılayacaktır. Böylece Cumali Usta, patronu Garih'in sırrına or maya yetmiyordu. Daha başka bir neden olmalıydı. Sorunun ceva tak oluyor. Garih'in ölümüne kadar da bu olaydan kimselere söz et bı gecikmeden geldi: Küçük Hüseyin Efendi, baba Garih'in yakın miyor. dostuydu. Garih'in öldürüldüğü mezarlık bölgesi Nakşi tarlası ola rak biliniyordu. Bu bölgede İstanbul'un tanınmış Nakşi şeyhleri Şeyhini ziyaretten hiç vazgeçmedi yatıyordu.Avusturalya'da trafik kazasında vefat eden İskenderpaşa Garih ve Cumali zaman zaman Küçük Hüseyin Efendi'nin me Cemaati'nin şeyhi Prof. Esat Coşan'da aynı bölgede toprağa veril zarında buluşuyorlar. Garih, sırrını emanet edecek kadar güvendi di. Coşan'ın kabri Garih'in yürüdüğü yolun kenarındaydı. Üzeyir ği Cumali Usta'ya daha pek çok şeyler anlatıyor. Garih, babasının Garih'in vahşice öldürülmesi, en yakınlarından bile sakladığı il Hüseyin Elendi ile çok yakın dost olduklarını, sık sık bir araya gel ginç bir sırrı açığa çıkarıyordu. diklerini anlatıyor. Hatta uzun süre çocuğu olmayan Azra Garih, Nakşi Şeyhi Hüseyin Efendi'den kendisi için dua etmesini de rica Ustabaşı Cemal sırrı açıklıyor ediyor. Rivayetlere göre Hüseyin Efendi, Azra Garih'e, "Bir erkek Alarko Şirketler Topluluğu'nda 30 yıl ustabaşı olarak çalıştık çocuğunuz olacak. Adını da Üzeyir koyun.". Azra Garih, Üzeyir tan sonra emekli olan ve Kırklareli'nin Babaeski İlçesi'ne bağlı doğduğunda Hüseyin Efendi'nin isteğini yerine getiriyor. Musevi Torbalı'da yaşayan 82 yaşındaki Cemal Cumalı, patronu Üzeyir ler arasında Üzeyir ismi pek kullanılmamasına rağmen isim konu Garih'i ölüme götüren sırrı açıklıyordu. Cemal Cumalı'ya eski pat lur. Üzeyir Garih üç yaşlarında iken Küçük Hüseyin Efendi vefat ronu Üzeyir Garih'ten 1992'de bir telefon geliyor. Garih, "Cumali ediyor. I950'li yıllarda Azra Garih de yaşama veda ediyor. Bir gün usta atla gel. Seninle özel bir işimiz var" diyor. Randevu yeri, Eyüp
Description: