00 Tarih Book.indb

26 Pages·2015·4.6 MB·Turkish

Serkan Aksoy
KPSS TARİH KONU ANLATIMLI
ISBN 978-605-318-091-3
Kitapta yer alan bölümlerin tüm sorumluluğu yazarına aittir.

© Pegem Akademi
Bu kitabın basım, yayın ve satış hakları
Pegem Akademi Yay. Eğt. Dan. Hizm. Tic. Ltd. Şti’ye aittir.
Anılan kuruluşun izni alınmadan kitabın tümü ya da bölümleri,
kapak tasarımı, mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik, kayıt
ya da başka yöntemlerle çoğaltılamaz, basılamaz, dağıtılamaz.
Bu kitap T.C. Kültür Bakanlığı bandrolü ile satılmaktadır.
Okuyucularımızın bandrolü olmayan kitaplar hakkında
yayınevimize bilgi vermesini ve bandrolsüz yayınları
satın almamasını diliyoruz.
“Bu kitapta yer alan geçmiş yıllarda ÖSYM'nin yapmış olduğu sınavlardaki ÇIKMIŞ
SORULAR'ın her hakkı ÖSYM'ye aittir. Hangi amaçla olursa olsun, tamamının veya bir
kısmının kopya edilmesi, fotoğraflarının çekilmesi, herhangi bir yolla çoğaltılması ya da
kullanılması, yayımlanması ÖSYM'nin yazılı izni olmadan yapılamaz. Pegem Akademi
Yayıncılık telif ücreti ödeyerek bu izni almıştır.”
27. Baskı: Temmuz 2015, Ankara
Yayın-Proje Yönetmeni: Ayşegül Eroğlu
Dizgi-Grafik Tasarım: Kezban Öztürk
Kapak Tasarımı: Gürsel Avcı
Baskı: Ayrıntı Basım Yayın ve Matbaacılık Ltd. Şti.
İvedik Organize Sanayi 28. Cadde 770. Sokak No: 105/A
Yenimahalle / ANKARA
(0312 394 55 90)
Yayıncı Sertifika No: 14749
Matbaa Sertifika No: 13987
İletişim
Karanfil 2 Sokak No: 45 Kızılay / ANKARA
Yayınevi: 0312 430 67 50 - 430 67 51
Yayınevi Belgeç: 0312 435 44 60
Dağıtım: 0312 434 54 24 - 434 54 08
Dağıtım Belgeç: 0312 431 37 38
Hazırlık Kursları: 0312 419 05 60
İnternet: www.pegem.net
E-ileti: [email protected]
SUNU
Değerli Adaylar;
Bu kitap Kamu Personeli Seçme Sınavı (KPSS) Genel Kültür Testi'nde
önemli bir yer tutan “Tarih” kapsamındaki 27 soruyu etkili bir şekilde çözebilmeniz amacıyla
hazırlanmıştır.
Kitap, sorulmuş ve sorulması olası soruların titizlikle incelenmesiyle meydana getirilmiş olup;
ü İslamiyet Öncesi Türk Tarihi,
ü Türk-İslam Tarihi,
ü Osmanlı Tarihi,
ü Osmanlı Yenileşme ve Demokratikleşme Hareketleri,
ü Avrupa’da Yaşanan Gelişmeler ve Bu Gelişmelerin Türk-İslam Dünyasına Etkileri,
ü XX. Yüzyılda Osmanlı Devleti,
ü Kurtuluş Savaşı'nın Hazırlık Dönemi
ü Kurtuluş Savaşı Muharebeler ve Antlaşmalar Dönemi
ü Cumhuriyet Dönemi
ü Atatürk Dönemi Türk Dış Politikası ve
ü Çağdaş Türk ve Dünya Tarihi bölümlerinden oluşmaktadır.
Kitapta; bölümlerin sınav formatına uygun ve soru çözümünü kolaylaştıracak bir şekilde ele
alınmasına ve bilgilerin açık ve anlaşılır bir dille ifade edilmesine, bilginin resim, şekil, şemalarla
somutlaştırılmasına, kavram haritaları, tablolar, grafik ve etkinliklerle akılda kalıcı biçimde
sunulmasına özen gösterilmiştir.
Her ünitenin sonunda,
ü özet,
ü etkinlik,
ü bulmaca,
ü boşluk doldurma,
ü çözümlü testler,
ü cevaplı testler ve
ü çıkmış sorulara;
yer verilmiştir.
Bu kitabın hazırlanmasında yardım, destek ve katkılarını esirgemeyen meslektaşlarıma,
PEGEM AKADEMİ yayınevi ve dershanesi çalışanlarına ve öğrencilerime teşekkürü bir
borç bilirim.
Bu kitap, uzun bir birikimin ve yoğun bir emeğin ürünüdür. Kitapla ilgili görüş ve
önerileriniz bu ürünün niteliğini daha da artıracaktır. Değerli görüş ve önerilerinizi lütfen bizimle
[email protected] aracılığıyla paylaşınız.
Kitabın çalışmalarınızda yararlı olması dileğiyle, KPSS’de ve meslek hayatınızda başarılar.
Serkan Aksoy
İÇİNDEKİLER
1. BÖLÜM İslamiyet Öncesi Türk Tarihi
Türk Adının Anlamı, Türklerin Ana Yurdu ve Türk Göçleri..............................3
İslamiyet Öncesi Türk Devletleri ......................................................................3
İskitler (Sakalar) (MÖ VII. yy.) ....................................................................3
Büyük Hun İmparatorluğu (Asya Hunları) ..................................................4
Kavimler Göçü (375) ...................................................................................4
Avrupa Hunları (375 - 469) .........................................................................5
Göktürk (I. Kök Türk) Devleti (552-659) ......................................................5
II. Göktürk-Kök Türk (Kutluk) Devleti (682-744) ..........................................6
Uygur Devleti (744-840) ..............................................................................6
Orta Asya’da Kurulan Diğer Türk Devletleri.....................................................7
1. Kırgızlar ...................................................................................................7
2. Sabirler (Sibirler-Sabarlar) ......................................................................7
3. Akhunlar (Eftalitler) .................................................................................7
4. Hazarlar ..................................................................................................7
5. Türgişler ..................................................................................................7
6. Karluklar ..................................................................................................7
7. Avarlar .....................................................................................................8
8. Bulgarlar ..................................................................................................8
9. Macarlar ..................................................................................................8
10. Peçenekler ............................................................................................8
11. Kıpçaklar (Kumanlar) ............................................................................8
12. Oğuzlar (Uzlar) ......................................................................................8
İslamiyet Öncesi Türk Devletlerinde Kültür ve Medeniyet ...............................9
A. Devlet Yönetimi ......................................................................................9
B. Ordu (Sü) ..............................................................................................10
C. Din ve İnanış ........................................................................................10
D. Hukuk (Könilik) .....................................................................................11
E. Sosyal ve Ekonomik Hayat ...................................................................12
F. Yazı, Dil ve Edebiyat .............................................................................13
G. Bilim ve Sanat ......................................................................................13
H. Müzik ....................................................................................................14
Özet ...............................................................................................................15
Boşluk Doldurma ...........................................................................................16
Bulmaca.........................................................................................................18
Çözümlü Test .................................................................................................19
Cevaplı Test ...................................................................................................22
Çıkmış Sorular ...............................................................................................25
v PEGEM AKADEMİ
2. BÖLÜM Türk - İslam Tarihi
Türklerin İslamiyet’i Kabulü................................................................................31
Talas Savaşı (751) ........................................................................................31
İlk Türk - İslam Devletleri ...................................................................................31
Karahanlılar (840-1212) ................................................................................31
Gazneliler (963-1187) ...................................................................................32
Tolunoğulları (868-905) .................................................................................33
Akşitler (Ihşitler) (935-969) ............................................................................33
Büyük Selçuklu Devleti (1040-1157) .............................................................33
Harzemşahlar (1097-1231) ...........................................................................35
İlk Türk – İslam Devletlerinde Kültür ve Medeniyet ...........................................35
A. Devlet Yönetimi ........................................................................................35
B. Ordu ..........................................................................................................37
C. Toprak Yönetimi ........................................................................................38
D. Ekonomik Yapı .........................................................................................38
E. Sosyal Hayat ve Hukuk ............................................................................39
F. Bilim, Dil ve Edebiyat ................................................................................39
G. Sanat ve Mimari .......................................................................................40
Türkiye Tarihi .....................................................................................................41
Malazgirt Savaşı’ndan Sonra Anadolu’da Kurulan İlk Türk Beylikleri ...........41
Saltuklular (1072-1202) ............................................................................41
Mengücekliler (1080-1228) .......................................................................42
Danişmentliler (1080-1178) ......................................................................42
Artuklular (1102-1409) ..............................................................................42
Çaka Beyliği (1081-1093) .........................................................................42
Anadolu (Türkiye) Selçuklu Devleti (1077-1308) ..............................................42
Uçlar ve Anadolu Beylikleri ...........................................................................43
Kösedağ Savaşı Sonucunda Kurulan Beylikler .............................................43
Karamanoğulları (1256-1487) ..................................................................43
Hamitoğulları (1300-1423) ........................................................................44
Eşrefoğulları (1284-1326) .........................................................................44
Dulkadiroğulları (1337-1515) ....................................................................44
Ramazanoğulları (1353-1608) ..................................................................44
Germiyanoğulları (1299-1429) .................................................................44
Saruhanoğulları (1313-1410) ...................................................................44
Aydınoğulları (1308-1426) ........................................................................44
Menteşeoğulları (1261-1424) ...................................................................44
Osmanoğulları (1299-1922) .....................................................................44
Karesioğulları (1304-1360) .......................................................................44
Candaroğulları (İsfendiyaroğulları) (1292-1461) ......................................44
Pervaneoğulları (1277-1322) ....................................................................44
Taceddinoğulları (Canik Beyliği) (1348-1428) ..........................................44
İnançoğulları (1276-1368) ........................................................................44
Sahip Ataoğulları (1275-1342) .................................................................44
Eretna Devleti (1335-1381) ......................................................................44
Kadı Burhaneddin Devleti (1381-1398) ....................................................44
PEGEM AKADEMİ vi
Anadolu Selçuklu Devleti ve Beylikler Döneminde Kültür ve Medeniyet .......45
A. Devlet Yönetimi .....................................................................................45
B. Ordu .......................................................................................................46
C. Toprak Yönetimi .....................................................................................46
D. Ekonomik ve Sosyal Hayat ....................................................................47
E. Hukuk ....................................................................................................47
F. Din ve İnanış ..........................................................................................48
G. Fikir, Dil ve Edebiyat ..............................................................................48
H. Bilim, Sanat ve Mimari ...........................................................................48
Orta Asya ve Yakın Doğu’da Kurulan Devletler .............................................50
Fatımîler (909 - 1171) ................................................................................50
Eyyûbîler (1174 - 1250) ..............................................................................51
Memlükler (1250 - 1517) ............................................................................51
Moğollar (1196 - 1227) ...............................................................................51
Timur Devleti (1370 - 1507) .......................................................................52
Babür Devleti (1526 - 1858) .......................................................................52
Karakoyunlular (1365 - 1469) ....................................................................52
Akkoyunlular (1350-1502) ..........................................................................52
Safeviler (1502 - 1736) ..............................................................................52
Özet ................................................................................................................53
Boşluk Doldurma ............................................................................................55
Bulmaca..........................................................................................................57
Çözümlü Test ..................................................................................................58
Cevaplı Test ....................................................................................................63
Çıkmış Sorular ................................................................................................66
3. BÖLÜM Osmanlı Tarihi
Kuruluş Dönemi (1299-1453) ........................................................................73
Yükselme Dönemi (1453 – 1579) ...................................................................76
Osmanlı Devleti Kültür ve Medeniyeti.............................................................79
A. Osmanlıda Devlet Anlayışı ...................................................................79
B. Merkez Teşkilatı ....................................................................................79
C. Memleket Yönetimi ...............................................................................83
D. Osmanlı Toprak Sistemi .......................................................................84
E. Ordu ve Donanma ................................................................................85
F. Ekonomik Hayat ....................................................................................87
G. Sosyal Hayat .........................................................................................90
H. Hukuk .................................................................................................90
I. Eğitim ....................................................................................................91
J. Dil ve Edebiyat ......................................................................................92
vii PEGEM AKADEMİ
K. Bilim Dünyası ve Fikir Hayatı ...................................................................93
L. Basın - Yayın ...........................................................................................94
M. Mimari ....................................................................................................94
N. Güzel Sanatlar ........................................................................................97
Özet ..................................................................................................................99
Boşluk Doldurma ............................................................................................102
Bulmaca..........................................................................................................104
Çözümlü Test ..................................................................................................105
Cevaplı Test .....................................................................................................111
Çıkmış Sorular .................................................................................................114
4. BÖLÜM Osmanlı Yenileşme ve Demokratikleşme Hareketleri
Duraklama Dönemi (17. Yüzyıl) (1579-1699) .................................................123
XVII. Yüzyıl Islahatları (Duraklama Dönemi) ..............................................126
Gerileme Dönemi (18. Yüzyıl) (1699 - 1792) ..................................................128
XVIII. Yüzyıl (Gerileme Dönemi) Islahatları ...............................................131
Dağılma Dönemi (19. Yüzyıl) (1792 - 1922) ...................................................133
19. Yüzyıl Islahatları (Dağılma Dönemi) ....................................................138
II. Mahmut Dönemi Islahatları (1808 - 1839) .........................................139
Tanzimat Dönemi Islahatları (1839 - 1876) ..........................................140
II. Abdülhamit Dönemi Islahatları ..........................................................143
Özet ................................................................................................................147
Boşluk Doldurma ............................................................................................149
Bulmaca..........................................................................................................151
Çözümlü Test ..................................................................................................152
Cevaplı Test ....................................................................................................157
Çıkmış Sorular ................................................................................................160
Avrupa’da Yaşanan Gelişmeler ve Bu Gelişmelerin
5. BÖLÜM
Türk-İslam Dünyasına Etkileri
Orta Çağ'da Avrupa ........................................................................................171
A. Kilise ve Papalık ...................................................................................171
B. Feodalite (Derebeylik) ...........................................................................171
C. Haçlı Seferleri ........................................................................................171
D. Magna Charta (Büyük Şart) (1215) .......................................................172
E. Yüzyıl Savaşları (1337-1453) ................................................................172
Yeni Çağ'da Avrupa ........................................................................................172
A. Coğrafi Keşifler ......................................................................................173
B. Rönesans ..............................................................................................173
PEGEM AKADEMİ viii
C. Reform ..................................................................................................174
D. Aydınlanma Çağı ..................................................................................175
E. Otuz Yıl Savaşları (Mezhep Savaşları) (1618-1648) ............................175
F. Yedi Yıl Savaşları (1756-1763)..............................................................175
G. Amerika Birleşik Devletleri’nin Kurulması (1787) .................................175
Yakın Çağ'da Avrupa .....................................................................................175
A. Fransız İhtilali (1789) ............................................................................175
B. Sanayi İnkılabı ......................................................................................176
Sanayi İnkılabı ve Osmanlı Devleti ......................................................176
C. 1830 İhtilalleri ......................................................................................176
D. 1848 İhtilalleri ......................................................................................176
E. İtalya ve Almanya’nın Siyasi Birliklerini Kurmaları ...............................176
Özet ...............................................................................................................177
Boşluk Doldurma ...........................................................................................178
Bulmaca.........................................................................................................180
Çözümlü Test .................................................................................................181
Cevaplı Test ...................................................................................................186
Çıkmış Sorular ve Açıklamaları ....................................................................188
6. BÖLÜM XX. Yüzyılda Osmanlı Devleti
Trablusgarp Savaşı (1911-1912) ....................................................................191
Balkan Savaşları (1912 - 1913) ......................................................................192
I. Balkan Savaşı .........................................................................................192
II. Balkan Savaşı (1913) .............................................................................193
Osmanlı Devleti’nin Balkan Devletleri ile İmzaladığı Antlaşmalar ..............193
I. Dünya Savaşı (1914 - 1918)........................................................................194
I. Dünya Savaşı’nda Osmanlı Devleti ........................................................194
Paris Barış Konferansı (18 Ocak 1919) .....................................................198
Mondros Ateşkes Anlaşması ve Cemiyetler ...................................................200
Mondros Ateşkes Anlaşması (30 Ekim 1918) ............................................200
İzmir’in İşgali ve Kuvayimilliye ........................................................................204
İzmir’in İşgali (15 Mayıs 1919) ...................................................................204
Kuvayimilliye’nin Kurulması .......................................................................205
Özet ................................................................................................................206
Boşluk Doldurma ............................................................................................208
Bulmaca..........................................................................................................210
Çözümlü Test ..................................................................................................211
Cevaplı Test ....................................................................................................217
Çıkmış Sorular ................................................................................................221
ix PEGEM AKADEMİ
7. BÖLÜM Kurtuluş Savaşı Hazırlık Dönemi
Genelgeler ve Kongreler Dönemi ...................................................................227
1. Mustafa Kemal’in Samsun’a Çıkışı ........................................................227
2. Samsun Raporu .....................................................................................228
3. Havza Genelgesi (28 Mayıs 1919) .........................................................228
4. Amasya Genelgesi (Tamimi) (22 Haziran 1919) ....................................228
5. Erzurum Kongresi (23 Temmuz – 7 Ağustos 1919) ...............................229
6. II. Balıkesir Kongresi (26-30 Temmuz 1919) .........................................231
7. Alaşehir Kongresi (16-25 Ağustos 1919) ...............................................231
8. Sivas Kongresi (4-11 Eylül 1919) ...........................................................231
9. Amasya Görüşmeleri (Protokolü) (20-22 Ekim 1919) ............................232
10. Temsil Heyetinin Ankara’ya Gelişi (27 Aralık 1919) .............................233
11. Son Osmanlı Mebusan Meclisinin Toplanması (12 Ocak 1920) ...........234
12. Misakımilli Kararları (28 Ocak 1920) ....................................................234
13. İstanbul’un Resmen İşgali (16 Mart 1920) ...........................................235
I. TBMM Dönemi .............................................................................................236
Bilecik Görüşmesi (5 Aralık 1920) ..............................................................238
Milli Mücadele Dönemi Basın Yayın ...........................................................238
TBMM’ye Karşı Yapılan Ayaklanmalar .......................................................238
Düzenli Ordunun Kurulması (Aralık 1920) .................................................240
Özet ................................................................................................................241
Boşluk Doldurma ............................................................................................243
Bulmaca..........................................................................................................245
Çözümlü Test ..................................................................................................246
Cevaplı Test ....................................................................................................252
Çıkmış Sorular ................................................................................................255
8. BÖLÜM Kurtuluş Savaşı Muharebeler ve Antlaşmalar Dönemi
Kurtuluş Savaşı’nda Cepheler ........................................................................265
1. Doğu Cephesi ........................................................................................265
Gümrü Antlaşması (3 Aralık 1920) ........................................................265
Ermeni Sorunu ......................................................................................266
2. Güney Cephesi ......................................................................................266
3. Batı Cephesi ..........................................................................................267
I. İnönü Savaşı (6 -10 Ocak 1921) ........................................................267
Teşkilat-ı Esasiye Kanunu (20 Ocak 1921) ...........................................267
Londra Konferansı (23 Şubat - 12 Mart 1921) .......................................268
Afganistan’la Dostluk Antlaşması (1 Mart 1921) ...................................269
İstiklâl Marşı’nın Kabulü (12 Mart 1921) ................................................269
Moskova Dostluk ve Kardeşlik Antlaşması (16 Mart 1921) ...................269
PEGEM AKADEMİ x
II. İnönü Savaşı (23 Mart - 1 Nisan 1921) .................................................270
Eskişehir - Kütahya Muharebeleri (10 - 24 Temmuz 1921) .......................271
Tekalif-i Milliye Emirleri (Milli Yükümlülükler) (7-8 Ağustos 1921 )........271
Sakarya Meydan Muharebesi (23 Ağustos - 13 Eylül 1921) .....................272
Kars Antlaşması (13 Ekim 1921) ..........................................................272
Ankara Antlaşması (20 Ekim 1921) ......................................................273
İtilaf Devletleri’nin Ateşkes Teklifleri (22 Mart 1922) .............................273
İtilaf Devletleri’nin Barış Teklifleri (26 Mart 1922) .................................273
Büyük Taarruz (26 Ağustos - 9 Eylül 1922) ...............................................273
Çanakkale Olayı ........................................................................................274
Mudanya Ateşkes Anlaşması (11 Ekim 1922) ...............................................274
Saltanatın Kaldırılması (1 Kasım 1922) .........................................................275
Lozan Barış Antlaşması (24 Temmuz 1923)..................................................276
1. Sınırlar .............................................................................................276
2. Kapitülasyonlar .................................................................................277
3. Azınlıklar ..........................................................................................277
4. Boğazlar ...........................................................................................277
5. İstanbul’un Boşaltılması ...................................................................277
6. Borçlar ..............................................................................................277
7. Yabancı Okullar ................................................................................277
8. Patrikhane ........................................................................................277
9. Mısır, Sudan, Kıbrıs ..........................................................................277
10. Ticaret, Sağlık ve Adalet .................................................................277
11. Savaş Tazminatları .........................................................................277
Özet ...............................................................................................................279
Boşluk Doldurma ...........................................................................................280
Bulmaca.........................................................................................................282
Çözümlü Test .................................................................................................283
Cevaplı Test ...................................................................................................286
Çıkmış Sorular ...............................................................................................289
9. BÖLÜM Cumhuriyet Dönemi
II. Türkiye Büyük Millet Meclisi Dönemi ..........................................................301
İnkılap Kavramı...............................................................................................301
Siyasi Alanda Yapılan İnkılaplar .....................................................................301
1. Saltanatın Kaldırılması (1 Kasım 1922) .................................................301
2. Ankara'nın Başkent Oluşu (13 Ekim 1923) ............................................302
3. Cumhuriyetin İlanı (29 Ekim 1923) .........................................................302
4. Halifeliğin Kaldırılması (3 Mart 1924) .....................................................303
5. 1924 Anayasası (20 Nisan 1924) ...........................................................303