Anna Boguska . Z ycie na wyspach Chorwacka współczesna proza insularna k u a N mii e d a k A ej ki s Pol zna ki yc 13 y t t s h ut Slawiscja Slawi L aniczac yt da ITERATURA gr nst Fun Po I a n . Z ycie na wyspach Literatura na Pograniczach [Borderland Literatures] 13 Redaktor Naczelna [Editor-in-Chief] Dr hab. GRAŻYNA BOBILEWICZ, prof. IS PAN, Instytut Slawistyki Polskiej Akademii Nauk, Warszawa, Polska [Institute of Slavic Studies, PolishAcademy of Sciences, Warsaw, Poland] Rada Naukowa [Scientific Board] Prof. PhDr. JOSEF DOHNAL, CSc., Masarykova univerzita, Brno, Českárepublika [Masaryk University, Brno, Czech Republic] Dr hab. ANDRZEJ DUDEK, prof. UJ, Uniwersytet Jagielloński, Kraków, Polska [Jagiellonian University, Cracow, Poland] Проф. КОРНЕЛИЈА ИЧИН, Универзитет у Београду, Београд, Србија [Prof. Kornelija Ičin, University of Belgrade, Belgrade, Serbia] Dr hab. MAGDALENA KOCH, prof. UAM, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Poznań, Polska [Adam Mickiewicz University inPoznań, Poznań, Poland] Д-р иск. НАТАЛИЯ ЗЛЫДНЕВА, Институт слaвяноведения, Российская академия наук, Mocква, Российская Федерация [D-risk.Nataliia Zlydneva, Institute of Slavic Studies, Russian Academy ofSciences, Moscow, Russian Federation] Anna Boguska . Z ycie na wyspach CChorwacka współczesna proza insularna k u a N mii e d a k A ej ki s Pol zna ki yc y t t s wis wi a ut Slacja Sl t a Warszawa 2020 y d t n ns Fu I Recenzje wydawnicze [Editiorial Reviews] Dr hab. Krystyna Pieniążek-Marković, prof. UAM Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Poznań, Polska [Adam Mickiewicz University in Poznań, Poznań, Poland] Dr hab. Patrycjusz Pająk Uniwersytet Warszawski, Warszawa, Polska [University of Warsaw, Warsaw, Poland] Publikacja dofinansowana z programu „Doskonała Nauka” Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego. [The work was financed from the “Excellent Science” Programme of the Polish Minister of Science and Higher Education] Projekt okładki i stron tytułowych [Cover, Halftitle and Title Page Design] Barbara Grunwald-Hajdasz Zdjęcie na okładce [Photo on the Cover by] Anna Boguska Redaktor prowadzący [Editorial Supervision] Barbara Grunwald-Hajdasz Indeks osobowy [Name Index] Barbara Grunwald-Hajdasz Skład [Typesetting] Nadia Ivanets © Copyright by Anna Boguska, 2020 This is an Open Access book distributed under the terms of the Creative Commons Attribution 3.0 PL License (creativecommons.org/licenses/by/3.0/pl/), which permits redistribution, commercial and noncommercial, provided that the book is properly cited. ISBN: 978-83-66369-20-7 ISSN: 1234-9852 (Literatura na Pograniczach) Instytut Slawistyki Polskiej Akademii Nauk [Institute of Slavic Studies, Polish Academy of Sciences] ul. Bartoszewicza 1b/17, 00-337 Warszawa tel. 22 826 76 88, [email protected], www.ispan.waw.pl SPIS TREŚCI WSTĘP ....................................................................... 9 CZĘŚĆ PIERWSZA WYSPA-PUSTYNIA ............................................................ 21 I. Petra Šegedina pustynia na pustyni ...................................... 21 1. Pustynia to pustka ................................................... 25 2. Pustynia jako chora ................................................. 35 II. Damira Miloša miraże na pustyni ........................................ 41 1. Postmodernistyczna pustynia miejscem obietnicy .................... 43 2. Ironicznie zarysowany ideał. Wyspa Snów jako figura odwrócenia .... 47 3. Wyspa Snów pustynnym mirażem ................................... 60 CZĘŚĆ DRUGA WYSPA-WIĘZIENIE............................................................ 67 I. Slobodana Novaka panoptyczne więzienie ............................... 67 1. Życie z Innym jako więzienie ......................................... 73 2. Więzienie we mnie samym .......................................... 76 3. Los: zamiast więziennego ładu królestwo chaosu .................... 81 ecstacity II. Renata Bareticia więzienie utopii ........................................ 86 1. Zagrzeb: w niewoli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87 Utopii 2. Trećić (odsłona pierwsza): wyspa zesłania .......................... 90 3. Trećić (odsłona druga): z więziennego piekła do idylli ......... 94 4. Utopia jako pułapka ................................................. 102 CZĘŚĆ TRZECIA WYSPA-TEATR ŚWIATA........................................................ 107 I. Ranka Marinkovicia teatr absurdu ....................................... 107 1. Wyspa jako parodia Homeryckiej Itaki ............................... 112 2. Wyspa jako scena ................................................... 118 II. Pavla Pavličicia teatr tragiczny........................................... 125 1. Raj Wszechobdarowanej ............................................. 128 2. Atlantyda czarnoksiężników ......................................... 135 Spis treści 6 CZĘŚĆ CZWARTA WYSPA-OGRÓD................................................................ 145 I. Slobodana Novaka ogród melancholii .................................... 145 1. Świat Wyspy jako średniowieczny ogród ziemski ..................... 146 2. Wyspa jako arkadyjski ogród ........................................ 152 3. Wyspa symbolem straty ............................................. 160 II. Senka Karuzy ogród filozofii ............................................. 164 1. Ogród turystycznych rozkoszy ....................................... 164 2. Ogróg filozofii – filozofia ogrodu..................................... 173 Zamieszkiwać jak Heidegger i Bachelard.......................... 175 Uprawiać ogród nieobrobiony jak Montaigne ..................... 186 Żyć jak Sokrates i jak Epikur...................................... 192 ZAKOŃCZENIE ................................................................ 197 BIBLIOGRAFIA................................................................ 205 INDEKS OSOBOWY............................................................ 219 O AUTORCE; STRESZCZENIE................................................... 227 ABOUT THE AUTHOR; SUMMARY.............................................. 229 Panu P.