Y nesli üzerine sosyolojik bir analiz

133 Pages·2015·1.68 MB·Turkish

by  Tuna çağlar Topgül

Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
Sosyoloji Anabilim Dalı

Y NESLİ ÜZERİNE SOSYOLOJİK BİR ANALİZ

Tuna Çağlar TOPGÜL

Yüksek Lisans Tezi

Ankara, 2015

Y NESLİ ÜZERİNE SOSYOLOJİK BİR ANALİZ

Tuna Çağlar TOPGÜL

Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
Sosyoloji Anabilim Dalı

Yüksek Lisans Tezi

Ankara, 2015

BİLDİRİM
Hazırladığım tezin/raporun tamamen kendi çalışmam olduğunu ve her alıntıya kaynak
gösterdiğimi taahhüt eder, tezimin/raporumun kağıt ve elektronik kopyalarının Hacettepe
Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü arşivlerinde aşağıda belirttiğim koşullarda saklanmasına
izin verdiğimi onaylarım:

 Tezimin/Raporumun tamamı her yerden erişime açılabilir.
 Tezim/Raporum sadece Hacettepe Üniversitesi yerleşkelerinden erişime açılabilir.
 Tezimin/Raporumun …… yıl süreyle erişime açılmasını istemiyorum. Bu sürenin sonunda
uzatma için başvuruda bulunmadığım takdirde, tezimin/raporumun tamamı her yerden
erişime açılabilir.

13.01.2015

Tuna Çağlar TOPGÜL
iii

TEŞEKKÜR
Lisans ve Yüksek Lisans öğrenimim boyunca sosyoloji alanındaki bilgilerimin ve
çalışmalarımın ilerlemesinde beni cesaretlendiren, bilgilerini ve emeklerini benden
esirgemeyen Hacettepe Üniversitesi Sosyoloji Bölümü’ndeki bütün hocalarıma;
Yalnızca tez sürecimde değil tüm sosyoloji eğitimim boyunca hayatımdaki tüm
kilometre taşlarında bilgisinin ve tecrübesinin yanında sabrını ve manevi desteğini hiç
esirgemeyen, bu zorlu süreci benim için alabildiğine kolaylaştıran, bilmediğim, eksik
kaldığım, çıkışı göremediğim tüm noktalarda her zaman yanımda olan değerli hocam
Yard. Doç. Dr. Nilüfer Özcan Demir’e,
Lisans mezuniyetim sonrası yüksek lisansa devam etmem için beni yüreklendiren ve
beni içinde olmaktan gurur duyduğum bu sürece ikna eden Doç.Dr. Birsen Şahin
Kütük’e;
Çalışmayı okuyarak, eleştirilerini ve önerilerini dile getiren, desteğinin bir telefon
uzağımda olduğu güvenini bana veren ve yüksek lisansım süresince tüm yardımları için,
Oğuzcan Karakaya’ya
Beni bugünlere getiren, yaşamımın her anından beni destekleyen, kararlarıma saygı
duyan ve bana huzurlu bir ortam sağlayan emeklerini ömrüm boyunca ödeyemeyeceğim
annem Emine Topgül, babam Servet Topgül ve kardeşim Hülya Ceren Topgül’e;
Bana büyük bir sabır ve özveri gösteren, bu süreçte beni yüreklendiren, iş yükümü
hafifletmek için elinden geleni yapan, desteğini her an hissettiğim eşim Çağla Topgül’e;
Ve beni bir tek gün dahi yalnız bırakmayan dostlarım, Cem Serkan Atlı, Soner Doğan,
Emrah İşçi ve Erdem Öger’e;
En içten teşekkürlerimi sunarım.
iv

ÖZET
TOPGÜL, Tuna Çağlar. Y Nesli Üzerine Sosyolojik Bir Analiz, Yüksek Lisans Tezi, Ankara 2015
Nesiller ve bu nesillerin birbirinden farklı özellikler göstermesi anlayışından hareket eden
çalışmanın konusu, Y Nesli olarak adlandırılan ve literatürde 1983-2002 seneleri arasında
doğmuş olan bireylerin diğer nesillerden farklılaşmasını ve bu farklılaşmaların kırılma
noktalarını konu edinir. Çalışma genellikle psikolojinin, antropolojinin ve tarihin konusu olmuş,
nesil anlayışının aynı zamanda sosyolojinin de bir inceleme konusu olduğunu ortaya koyarak,
kültürün ve kültürlemenin ve sosyal mühendislik çalışmalarının etkilerine bir bakış sunmayı
amaçlamıştır.
Bu konu ve amaçlar çerçevesinde Ankara’da neslin çalışma ortamında gözlenmesi sağlanmış,
seçilen örneklem grubuyla yarı yapılandırılmış görüşme tekniğiyle görüşmeler yapılmıştır.
Gözlem ve görüşmeler sonucunda bireylerin Avrupa ve Amerika’da aynı neslin bireyleriyle
benzer sosyalizasyon süreçlerinden geçtiği, globalleşme ve medya etkisiyle sunulan benzer
vaatlere, benzer beklentiler oluşturdukları gözlenmiştir. Değişen dünya koşullarında
gerçekleşme fırsatı yakalayamayan beklentiler sonucunda bireylerin istenmeyen durumlar
(depresyon, yabancılaşma vb.) yaşadığı sonucu da elde edilmiştir.

Anahtar Sözcükler:
Y nesli, kültürleme, sosyal mühendislik, nesiller,
v

ABSTRACT
TOPGÜL, Tuna Çağlar. A Sociological Analysis on Generation Y, Graduate Thesis, Ankara
2015
Research that work on Generation and different characteristics of generations about, Generation
called “Y” who born between 1983-2002 years in the literature, why different from other
generations and the milestones of that differences. That subject is generally used in psychology,
anthropology and history. This study shows that notion of generation is also subject of
sociology with, culture, cultivation, social engineering and their effect.
Within the framework of these issues and objectives, selected sample of Generation Y in
Ankara were observed in their work environments and interviewed by semi-structered
questionery.
As a result of observations and interviews of that sample, under the same socialization process ,
effect of globalization and promises of the media; create same expectations like the
generation’s other members in Europe and the United States. And also results show that,
generation’s expectations that could not get real in changing world and that causes unintended
consequences like depression and alienation.

Keywords:
Generation Y, cultivation, social engineering, generations,
vi

İÇİNDEKİLER
KABUL VE ONAY .......................................................................................................... i
BİLDİRİM ....................................................................................................................... ii
TEŞEKKÜR ................................................................................................................... iii
ÖZET ............................................................................................................................... iv
ABSTRACT ..................................................................................................................... v
İÇİNDEKİLER .............................................................................................................. vi
TABLOLAR DİZİNİ ..................................................................................................... ix
GİRİŞ ............................................................................................................................... 1
1. BÖLÜM : ARAŞTIRMANIN KAPSAMI VE YÖNTEMİ ..................................... 3
1.1. ARAŞTIRMANIN KONUSU VE TEMEL PROBLEMLERİ ......................... 3
1.2. ARAŞTIRMANIN AMACI VE ÖNEMİ ........................................................... 4
1.3. ARAŞTIRMANIN YÖNTEMİ ........................................................................... 5
1.3.1. Araştırmanın Evreni ve Örneklemi .................................................................. 8
1.3.2. Verilerin Toplanması ....................................................................................... 9
1.3.3. Verilerin Analizi .............................................................................................. 9
1.4. ARAŞTIRMA SIRASINDA KARŞILAŞILAN GÜÇLÜKLER .................... 10
2. BÖLÜM : ARAŞTIRMANIN KAVRAMSAL ÇERÇEVESİ ............................... 11
2.1. NESİLLER KAVRAMI ..................................................................................... 11
2.1.1. Strauss Ve Howe’da Nesil Kavramı ............................................................. 12
2.1.2. “Bebek Patlaması” Nesli ................................................................................ 18
2.1.3. “X” Nesli....................................................................................................... 19
2.1.4. “Y” Nesli........................................................................................................ 20
2.2. YABANCILAŞMA KAVRAMI ........................................................................ 26
vii

2.2.1. Yabancılaşmanın Boyutları............................................................................ 27
2.2.2. Modern Yabancılaşma ................................................................................... 28
2.2.3. Örgütlerde Yabancılaşma .............................................................................. 29
2.2.4. Yabancılaşmanın Sonuçları ........................................................................... 29
3. BÖLÜM : ÇALIŞMA YAŞAMI VE TÜRKİYE .................................................... 31
3.1. DEĞİŞEN ÇALIŞMA YAŞAMI BİÇİMLERİ ................................................ 31
3.2. TÜRKİYE’DE ÇALIŞMA YAŞAMI ............................................................... 33
3.2.1. Demografik Durum ........................................................................................ 33
3.2.2.Genç İşsizliği .................................................................................................. 34
3.2.3. Hizmet Sektörü Ve Alışveriş Merkezleri....................................................... 35
4. BÖLÜM : Y NESLİNİN FARKLILAŞMASINA ETKİ EDEN SÜREÇLER ..... 38
4.1. YETİŞTİRİLME ŞEKLİ VE AİLE YAPISI ................................................... 38
4.1.1. Bebek Patlaması Nesli’nin Doğduğu Ortam Ve Yetiştirilme Şekli ............... 39
4.1.2. X Nesli’nin Doğduğu Ortam Ve Yetiştirilme Şekli....................................... 41
4.1.3. Y Nesli’nin Yetiştirilme Şekli ....................................................................... 43
4.2. ÖZ-SAYGI HAREKETİ .................................................................................... 46
4.2.1. Öz-Saygı Hareketinin Yükselişi .................................................................... 47
4.2.2. Avrupa ve Amerika’da Öz-Saygı Hareketi .................................................... 49
4.2.3. Türkiye’de Öz-Saygı Hareketi ....................................................................... 51
4.3. BÜYÜK TOPLUMSAL HAREKETLERİN YOKLUĞU .............................. 52
4.3.1. Bebek Patlaması Neslinin Yaşadığı Toplumsal Hareketler ........................... 53
4.3.2. X Nesli’nin Yaşadığı Toplumsal Hareketler ................................................. 54
4.3.3. Toplumsal Hareketlerin Değişimi Ve Yeni Toplumsal Hareketler ............... 55
4.3.4. Y Nesli Ve Toplumsal Hareketler ................................................................. 59
4.3.5. Türkiye’de Büyük Toplumsal Hareketler ...................................................... 61