VOLDOET DE PACHTWET AAN DE NODEN VAN DE HUIDIGE SAMENLEVING? RECHTSVERGELIJKEND ONDERZOEK VLAANDEREN – ENGELAND Aantal woorden: 71.200 Celine Van De Velde Studentennummer: 01307915 Promotor: Prof. dr. Geert Van Hoorick Commissaris: Mevr. Jennifer Callebaut Masterproef voorgelegd voor het behalen van de graad master in de Rechten Academiejaar: 2017-2018 DANKWOORD “Moeilijk betekent niet onmogelijk. Het betekent dat je hard moet werken”. Het resultaat van het harde werken is deze omvangrijke masterproef. Dit werkstuk vormt de laatste etappe van de vijfjarige rechtenopleiding en is totstandgekomen dankzij enkele personen die ik hierbij zou willen bedanken. Vooreerst gaat mijn dank uit naar professor dr. Geert Van Hoorick om mij de mogelijkheid te geven over dit onderwerp te schrijven. Bedankt om tijd vrij te maken voor het enthousiast beantwoorden van mijn vragen en het meegeven van nuttige tips. Ook mevrouw Jennifer Callebaut verdient het om in de bloemetjes te worden gezet. Zij stond altijd klaar met goede raad en een luisterend oor tijdens enkele moeizame momenten. Haar enthousiasme over het vastgoedrecht werkte aanstekelijk en motiveerde mij om door te zetten. Dank aan de heer Herman De Croo, Minister van Staat en Vlaams volksvertegenwoordiger en de heer Raf Van Bedts, adviseur binnen het Vlaams Parlement. Zij bezorgden mij belangrijke informatie en stonden altijd ter beschikking voor verdere vragen. Dank aan mevrouw Emmeline Blondeel en de heer Wim Stoop van het Departement Landbouw en Visserij voor het kritisch beantwoorden van mijn vragen. Dank aan meester Jan Opsommer, advocaat bij de balie van Oudenaarde. Zijn tips over dit onderwerp vormden een grote hulp en zijn passie voor het agrarisch recht kon ik ten zeerste appreciëren. Het volgen van deze opleiding was bovendien niet mogelijk zonder de steun van mijn papa en Vanessa. Bedankt om in mij te geloven en om tijdens de late lesuren de zorg van mijn geliefde viervoeters op jullie te nemen. Mijn dank gaat ook uit naar oma Rosanne. De kaarsjes die zij tijdens de examenperiodes deed branden, hebben zeker en vast geluk gebracht. De talrijke papers die ik tijdens deze opleiding heb geschreven, zouden niet dezelfde zijn geweest zonder de opbouwende opmerkingen van tante Leen. Bedankt daarvoor. Tot slot wil ik mijn vriend Dieter bedanken. Bedankt om in mij te geloven, mij aan te moedigen en om er altijd voor mij te zijn. Celine Van De Velde Brakel, 12 mei 2018. I INHOUDSOPGAVE INLEIDING ........................................................................................................................................................ 1 METHODOLOGIE .............................................................................................................................................. 3 TITEL I: OVERZICHT VAN DE KNELPUNTEN ........................................................................................................ 6 TITEL II: RECHTSVERGELIJKEND ONDERZOEK VLAANDEREN EN ENGELAND ...................................................... 9 HOOFDSTUK 1: TOEPASSINGSGEBIED VAN DE REGELINGEN ............................................................................................... 9 Afdeling 1: Toepassingsvoorwaarden ............................................................................................................ 9 Afdeling 2: Cultuurcontracten of seizoenpachten ........................................................................................ 18 § 1: Het principe van cultuurcontracten of seizoenpachten ...................................................................................... 18 § 2: Het Cassatiearrest van 29 april 2010 .................................................................................................................. 21 HOOFDSTUK 2: VORM EN BEWIJS VAN DE PACHTOVEREENKOMST .................................................................................... 25 Afdeling 1: Geschrift verplicht? .................................................................................................................... 25 Afdeling 2: Bewijs van de pachtovereenkomst ............................................................................................. 29 HOOFDSTUK 3: DUUR VAN DE PACHTOVEREENKOMST EN ALTERNATIEVE CONTRACTEN ........................................................ 33 Afdeling 1: Het principe: pachtovereenkomst van negen jaar ..................................................................... 33 § 1: Overzich van de huidige regeling ........................................................................................................................ 33 § 2: Kritiek op de huidige regeling en eventuele alternatieven ................................................................................. 37 Afdeling 2: Langere pachtovereenkomsten .................................................................................................. 43 § 1: Loopbaanpacht ................................................................................................................................................... 43 § 2: Pacht van zevenentwintig jaar of langlopende pachtovereenkomst .................................................................. 46 HOOFDSTUK 4: DE PACHTPRIJS ................................................................................................................................. 50 Afdeling 1: Berekening van de pachtprijs ..................................................................................................... 50 § 1: Berekeningswijze ................................................................................................................................................ 50 § 2: Pachtprijzencommissies ...................................................................................................................................... 53 Afdeling 2: Herziening van de pachtprijs mogelijk? ...................................................................................... 56 § 1: Wet tot beperking der pachtprijzen… ................................................................................................................. 56 § 2: … versus regeling uit de Pachtwet ....................................................................................................................... 57 HOOFDSTUK 5: DE TEELTVRIJHEID VAN DE PACHTER ...................................................................................................... 64 Afdeling 1: Het principe van de teeltvrijheid ................................................................................................ 64 Afdeling 2: Ruimte voor milieuvriendelijke landbouw binnen de Pachtwet? ............................................... 69 HOOFDSTUK 6: ONDERPACHT EN PACHTOVERDRACHT................................................................................................... 73 Afdeling 1: Onderpacht en pachtoverdracht versus ruilpacht ...................................................................... 73 Afdeling 2: Principieel verbod op onderpacht en pachtoverdracht en uitzonderingen ................................ 75 § 1: Nood aan een schriftelijke toestemming van de verpachter .............................................................................. 75 § 2: Uitzonderingen ................................................................................................................................................... 78 A: Familiale onderpacht of pachtoverdracht ........................................................................................................ 78 B: Bevoorrechte pachtoverdracht ......................................................................................................................... 79 III Afdeling 3: Sanctie in geval van een niet-toegelaten onderpacht of pachtoverdracht ................................ 87 HOOFDSTUK 7: BEËINDIGING VAN DE PACHTOVEREENKOMST ......................................................................................... 90 Afdeling 1: Enkele algemene beschouwingen .............................................................................................. 90 Afdeling 2: Opzeggingsmogelijkheden in hoofde van de verpachter ......................................................... 101 § 1: Bouw- en industriegronden .............................................................................................................................. 101 A: Doel van de opzeggingsreden ......................................................................................................................... 101 B: Begrippenkader............................................................................................................................................... 101 C: Verschillende variaties binnen de opzegging van bouw- en industriegronden .............................................. 102 § 2: Opzeggingsmogelijkheden van een openbaar bestuur ..................................................................................... 106 § 3: Opzegging voor persoonlijke exploitatie ........................................................................................................... 108 A: Begunstigden van de opzegging ..................................................................................................................... 108 B: Begrip “exploitatie” ........................................................................................................................................ 108 C: Bekwaamheids- en leeftijdsvereisten ............................................................................................................. 109 D: Stopzetting van de exploitatie ........................................................................................................................ 110 E: Hoofdberoep in de landbouw? ....................................................................................................................... 111 F: Verschil in behandeling tussen de verpachter en de pachter? ....................................................................... 112 G: Retroactiviteit van de rentabiliteitsoppervlakes ............................................................................................ 114 H: Speciaal geval: verpachter die eigenaar werd van het pachtgoed door ruil ................................................... 117 I: Opzegging voor eigen gebruik in kwetsbare gebieden?................................................................................... 118 § 4: Opzegging van de pensioengerechtigde pachter .............................................................................................. 119 § 5: Andere opzeggingsmotieven............................................................................................................................. 125 HOOFDSTUK 8: HET VOORKOOPRECHT VAN DE PACHTER ............................................................................................. 129 Afdeling 1: Het principe van het voorkooprecht ......................................................................................... 129 § 1: Wanneer beschikt de pachter over een voorkooprecht? ................................................................................. 129 § 2: Uitzonderingen op het voorkooprecht ............................................................................................................. 132 A: Geen persoonlijke exploitatie ......................................................................................................................... 132 B: Verkoop aan een wettelijk bevoorrecht familielid van de verpachter ............................................................ 134 C: Verkoop aan een openbaar bestuur of publiekrechtelijke rechtspersoon ..................................................... 134 D: Verkoop van bouw- of industriegrond ............................................................................................................ 138 E: Verkoop van onteigende grond ...................................................................................................................... 141 Afdeling 2: Verkeerdelijk aanbieden van het voorkooprecht en miskenning van het voorkooprecht ........ 142 § 1: Verschillende mogelijke situaties ...................................................................................................................... 142 § 2: Wat te doen bij twijfel over de eigenlijke toestand van het onroerend goed?................................................. 143 § 3: Gevolgen van het verkeerdelijk aanbieden van het voorkooprecht en eventuele sancties ............................. 145 § 4: Actiemogelijkheden van de pachter bij miskenning van het voorkooprecht .................................................... 148 TITEL III: CONCLUSIE ..................................................................................................................................... 149 BIBLIOGRAFIE ............................................................................................................................................... 154 BIJLAGE I: STANDPUNT LANDELIJK VLAANDEREN ......................................................................................... 173 BIJLAGE II: STANDPUNT ALGEMEEN BOERENSYNDICAAT ............................................................................. 181 IV BIJLAGE III: STANDPUNT BOERENBOND ....................................................................................................... 187 BIJLAGE IV: STANDPUNT KONINKLIJKE FEDERATIE VAN BELGISCHE NOTARISSEN ........................................ 190 BIJLAGE V: STANDPUNT VERENIGDE EIGENAARS ......................................................................................... 195 V LIJST GEBRUIKTE AFKORTINGEN ABS Algemeen Boerensyndicaat BS Belgisch Staatsblad CLA Country Land and Business Association DEFRA Department for Environment, Food and Rural Affairs KFBN Koninklijke Federatie van Belgische Notarissen LV Landelijk Vlaanderen NFU National Farmers Union VE Verenigde Eigenaars VLIF Vlaams Landbouwinvesteringsfonds VLM Vlaamse Landmaatschappij SALV Strategische Adviesraad voor Landbouw en Visserij TFA Tenant Farmers Association TRIG Tenancy Reform Industry Group VI
Description: