Turkiye Buyuk Millet Meclisi Albumu 1960 - 1983 Cilt 4

326 Pages·2010·12.65 MB·Turkish

by  Anonim

TTBBMMMM AALLBBÜÜMMÜÜ •• 11992200--22001100
44.. CCİİLLTT •• 11996600--11998833
TBMM Albümü
TBMM Basın ve Halkla İlişkiler Müdürlüğü Yayınları No: 1
TBMM ALBÜMÜ (1920 - 2010)
TBMM Genel Sekreterliği
Basın ve Halkla İlişkiler Müdürlüğü
Birinci Basım: Nisan 2010
İkinci Basım: Haziran 2010
Yayın Koordinatörleri
Feridun KEŞİR
Fatih ÖREN
Necati SUNGUR
Editörler
Sema YILDIRIM
Behçet Kemal ZEYNEL
Araştırma
Mehmet ŞAHİN
Dizgi
Berna ÇUHADAR
Grafik-Tasarım
Uğur SAÇI
Grafik-Tasarım Asistanları
Murat GÜLBEK
Gamze KOCABIYIK
Aslı AYDIN
Uğur SARIER
Katkıda Bulunanlar
Prof. Dr. Ali BİRİNCİ
Sabit DEMİRTUNÇ
İsmail HACIFETTAHOĞLU
Sema YILDIRIM DURSUN
Sezen BAŞ
Ünzile ARICI
Şerife BARDAKCIOĞLU
Haydar AKTAŞ
Katkıda Bulunan Birimler
Türk Parlamento Tarihi Araştırma Grubu
Genel Evrak ve Arşiv Müdürlüğü
Personel ve Özlük İşleri Müdürlüğü
Bilgi İşlem Müdürlüğü
Baskı-Cilt
GÖKÇE OFSET Matbaacılık Limited Şirketi
Yayın ve İletişim Adresi
TBMM Basın ve Halkla İlişkiler Müdürlüğü Bakanlıklar/Ankara
Tel: [phone]
e-posta: [email protected]
ISBN: 978-975-8805-05-1
II III
TBMM Albümü
Gazi Mustafa Kemal ATATÜRK (1881 - 1938)
II III
TBMM Albümü
Büyük Millet Meclisi, Türk Milleti'nin
yüzyıllar süren arayışının bir özeti ve
onun kendisini yönetme bilincinin canlı bir örneğidir.
IV V
TBMM Albümü
İÇİNDEKİLER
SUNUŞ .....................................................................................................................................................................................................VII
A. YASAMA ORGANLARI ve TARİHSEL AKIŞ TABLOLARI ...................................................................................................................IX
B. CUMHURİYET SENATOSU ÜYELERİNİN SEÇİMİ KANUNU ...........................................................................................................XI
C. KURUCU MECLİS KANUNLARI ..........................................................................................................................................................XVI
C.1. KURUCU MECLİS TEŞKİLİ HAKKINDA KANUN (1960) .......................................................................................................XVI
C.2. KURUCU MECLİS HAKKINDA KANUN (1981)......................................................................................................................XXII
D. CUMHURİYET SENATOSU BAŞKANLARI; TEMSİCİLER MECLİSİ VE DANIŞMA MECLİSİ BAŞKANI ............................XXIX
E. HÜKÜMETLER (1920-1983) ...............................................................................................................................................................XXX
F. SİYASİ PARTİ ADLARI VE KISALTMALARI .....................................................................................................................................XXXI
G. TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ ÜÇÜNCÜ BİNASI ...............................................................................................................XXXII
I. KURUCU MECLİS
1) MİLLÎ BİRLİK KOMİTESİ ..............................................................................................................................................................1623
1.1. MİLLÎ BİRLİK KOMİTESİ ÜYELERİNİN ÖZGEÇMİŞLERİ ..............................................................................................1625
2) TEMSİLCİLER MECLİSİ ...............................................................................................................................................................1635
2.1. TEMSİLCİLER MECLİSİ BAŞKANININ ÖZGEÇMİŞİ – Kâzım Orbay ....................................................................1637
2.2 TEMSİLCİLER MECLİSİ ÜYELERİNİN ÖZGEÇMİŞLERİ..............................................................................................1639
II. CUMHURİYET SENATOSU
1) CUMHURİYET SENATOSU BAŞKANLARININ ÖZGEÇMİŞLERİ ......................................................................................1691
1.1. Suat Hayri Ürgüplü ..........................................................................................................................................................1691
1.2. Enver Aka ............................................................................................................................................................................1692
1.3. İbrahim Şevki Atasağun .................................................................................................................................................1693
1.4. M. Tekin Arıburun .............................................................................................................................................................1694
1.5. Sırrı Atalay ...........................................................................................................................................................................1695
1.6. İhsan Sabri Çağlayangil ..................................................................................................................................................1696
2) CUMHURİYET SENATOSU ÜYELERİNİN ÖZGEÇMİŞLERİ ................................................................................................1697
III. KURUCU MECLİS
1) MİLLÎ GÜVENLİK KONSEYİ
1.1. MİLLÎ GÜVENLİK KONSEYİ ÜYELERİNİN ÖZGEÇMİŞLERİ .......................................................................................1785
2) DANIŞMA MECLİSİ .....................................................................................................................................................................1789
2.1. DANIŞMA MECLİSİ BAŞKANININ ÖZGEÇMİŞİ – Sadi Irmak ................................................................................1791
2.2. DANIŞMA MECLİSİ ÜYELERİNİN ÖZGEÇMİŞLERİ ...................................................................................................1793
İNDEKS
İNDEKS (Alfabetik) ......................................................................................................................................................................................1823
İNDEKS (Seçim Bölgelerine Göre) .........................................................................................................................................................1828
KAYNAKÇA ................................................................................................................................................................................................1833
GENEL İNDEKS .............................................................................................................................................................................................1835
IV V
TBMM Albümü
VI VII
TBMM Albümü
SUNUŞ
TBMM Albümü IV. Ciltte, 27.05.1960 tarihinden 06.12.1983 tarihine kadar olan dönemde Kurucu Meclisler
ve Cumhuriyet Senatosu üyelerinin özgeçmiş bilgileri yer almaktadır. İlk bölümde Milli Birlik Komitesi ve Tem-
silciler Meclisi’nin oluşturduğu Kurucu Meclis, ikinci bölümde Cumhuriyet Senatosu ve üçüncü bölümde de
Milli Güvenlik Konseyi ile Danışma Meclisinin oluşturduğu Kurucu Meclis üyelerinin özgeçmişleri bulunmak-
tadır.
Yasama organı üyelerinin özgeçmiş bilgileri, öğrenim durumları, bildikleri diller, uzmanlık alanları, görev-
leri (yaptıkları işler), siyasi parti kurucu üyeliği ve genel başkanlık bilgileri, yasama organı görevleri, yürütme
görevleri, aldıkları ödül ve madalyalar ile medeni durum şeklinde sıralanmıştır. Uzmanlık alanlarının yanında
alınan en son askeri rütbe ile akademik unvanlar gösterilmiştir.
Bazı üyelerin yasama görevlerini yaparken kullandıkları isimlerinin farklı olması nedeniyle parantez içe-
risinde vukuatlı nüfus kayıt örneklerindeki isimleri yazılmıştır. Mazbatalarda yazılı olan, beyanlarda belirtilen
ya da yasama çalışmalarında kullanılan isimlerin, resmi yazışmalarda geçen isimlerle aynı olmaması nedeniyle
farklılıkların bu şekilde belirtilmesi uygun görülmüştür. Ayrıca birden fazla yasama dönemlerinde görev yapan
üyelerden, farklı dönemlerde değişik isim kullananların bilgileri de dipnotlarda belirtilmiştir.
Cumhuriyet Senatosu üyelerinin mensup oldukları partiler isimlerinin altında gösterilmiştir. Siyasi parti
listesinden bağımsız seçilenler ise parti adı kısaltmasının yanında parantez içerisinde yazılmıştır. Temsilciler ve
Danışma Meclisleri üyelerinin ise seçim şekilleri özgeçmişleri içerisinde ve başlıkta gösterilmiştir.
Kurucu Meclis üyelerinin özgeçmiş bilgileri, bu yasama organında görev yapılan tarihlerle sınırlandırılmış-
tır. Cumhuriyet Senatosu üyelerinin özgeçmiş bilgileri ise 1961-1980 tarihleri arasında, seçimle gelme, Cum-
hurbaşkanınca atanma ve tabii üye olma durumuna göre ayrıştırılmamış, farklı tarihlerdeki üyelik bilgileri ilk
üyelik bilgisinde birleştirilmiştir.
Cumhuriyet Senatosu üyeliklerinde, Cumhurbaşkanınca seçilme ve tabii üye olma durumunda siyasi parti
adaylıkları söz konusu olmadığından, üye isimlerinin altında parti adı belirtilmemiştir. Ancak, bu şekilde üyeliği
bulunan kişilerin adlarının altında siyasi partilere ait parti kısaltmaları bulunuyorsa, siyasi parti üyeliği bir ilden
seçim kazanarak Cumhuriyet Senatosu üyesi olarak görev yapılan döneme ilişkin bilgidir.
Görevleri ve medeni durum bilgileri ise seçildikleri tarih ve dönem itibariyle verilmiştir. Çocuk sayıları-
na vefat eden çocuklar da dahil edilmiştir. Ölüm tarihi, özgeçmiş bilgisi altında belirtilmiştir. Ölüm tarihlerine
ilişkin farklı tarihler bulunuyorsa dipnotlarda açıklama yapılmıştır. Yasama dönemi içerisinde vefat edenlerin
ölüm tarihleri, vukuatlı nüfus kayıt örnekleriyle farklıysa Başbakanlık tezkeresi esas alınmış, vukuatlı nüfus kayıt
örneğindeki bilgi ise dipnotta gösterilmiştir.
Üyelerin Kurumumuz kayıtlarında bulunan fotoğraflarının Albüme, seçilen/atanan tarihe göre yerleştiril-
mesi için çaba gösterilmiştir. Albüm hazırlanırken üyelerin özlük dosyaları, sicil kütükleri, ad defterleri, tuta-
naklar başta olmak üzere yıllıklar, Türk Parlamento Tarihi Araştırma Grubunun hazırladığı üyelere ait dosyalar
incelenmiştir.
Kurucu Meclislerin ve Cumhuriyet Senatosu Başkanlarının ayrıntılı özgeçmişleri de ilgili bölüm başlarına
konulmuştur. Türkiye Büyük Millet Meclisinin halen görev yaptığı yerleşkesine ilişkin açıklayıcı bilgi cilt başında
yer almıştır.
1960-1980 tarihleri arasında, yasama meclislerinin tarihsel akış tabloları, T.C. Hükümetlerinin tarihleri, Ku-
rucu Meclislerin ve Cumhuriyet Senatosu Başkanlarının isimleri, siyasi partilerin açık yazılışları cildin başında
verilmiştir. Alfabetik ve seçim bölgelerine göre hazırlanan indeks ise cilt sonuna konulmuştur. Ayrıca bu cilt
sonunda 4 cildi de kapsayan alfabetik ve seçim bölgelerine göre genel indeks de verilmiştir.
Albümün yetkinleşmesi için sürdürülecek çalışmalarda, saptanacak eksiklik ve yanlışlar için iletileriniz
önem taşımaktadır. Albümün kullanıcılar açısından yararlı olmasını umuyoruz.
VI VII
TBMM Albümü
VIII IX
TBMM Albümü
A. YASAMA ORGANLARI VE TARİHSEL AKIŞ TABLOLARI
Tablo 1
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ
Dönemi Seçim Tarihi Meclise Katılma Tarihi Dönem Sonu
I. 23 Nisan 1920 11 Ağustos 1923
II. Haziran-Temmuz 1923 11 Ağustos 1923 1 Kasım 1927
III. 2 Eylül 1927 1 Kasım 1927 4 Mayıs 1931
IV. 25 Nisan 1931 4 Mayıs 1931 1 Mart 1935
V. 8 Şubat 1935 1 Mart 1935 3 Nisan 1939
VI. 26 Mart 1939 3 Nisan 1939 8 Mart 1943
VII. 28 Şubat 1943 8 Mart 1943 5 Ağustos 1946
VIII. 21 Temmuz 1946 5 Ağustos 1946 22 Mayıs 1950
IX. 14 Mayıs 1950 22 Mayıs 1950 14 Mayıs 1954
X. 2 Mayıs 1954 14 Mayıs 1954 1 Kasım 1957
XI. 27 Ekim 1957 1 Kasım 1957 27 Mayıs 1960
MİLLÎ BİRLİK KOMİTESİ*
KURUCU MECLİSİ (MİLLÎ BİRLİK KOMİTESİ - TEMSİLCİLER MECLİSİ)
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ
MİLLET MECLİSİ CUMHURİYET SENATOSU**
Meclise
Dönemi Seçim Tarihi Dönem Sonu İl Grubu Seçim Tarihi Dönem Sonu
Katılma Tarihi
15 Ekim 1961 2 Haziran 1968
I. (XII) 15 Ekim 1961 25 Ekim 1961 10 Ekim 1965
A Grubu 2 Haziran 1968 5 Haziran 1977
5 Haziran 1977 12 Eylül 1980
II. (XIII) 10 Ekim 1965 22 Ekim 1965 12 Ekim 1969
15 Ekim 1961 5 Haziran 1966
B Grubu 5 Haziran 1966 12 Ekim 1975
III. (XIV) 12 Ekim 1969 22 Ekim 1969 14 Ekim 1973
12 Ekim 1975 12 Eylül 1980
15 Ekim 1961 7 Haziran 1964
IV. (XV) 14 Ekim 1973 24 Ekim 1973 5 Haziran 1977
7 Haziran 1964 14 Ekim 1973
C Grubu
14 Ekim 1973 14 Ekim 1979
V. (XVI) 5 Haziran 1977 13 Haziran 1977 12 Eylül 1980
14 Ekim 1979 12 Eylül 1980
* Tablo 2'de gösterilmiştir.
** 1961 Anayasası ile Cumhurbaşkanına, dönemler itibariyle 15 üye seçimi yetkisi verilmiştir.
VIII IX
TBMM Albümü
Tablo 2
MİLLÎ BİRLİK KOMİTESİ
Başlama Tarihi Bitiş Tarihi
27 Mayıs 1960 25 Ekim 1961
KURUCU MECLİS
MİLLÎ BİRLİK KOMİTESİ – TEMSİLCİLER MECLİSİ
Başlama Tarihi Bitiş Tarihi
6 Ocak 1961 25 Ekim 1961
Tablo 3
MİLLÎ GÜVENLİK KONSEYİ
Başlama Tarihi Bitiş Tarihi
12 Eylül 1980 6 Aralık 1983
KURUCU MECLİS
(MİLLÎ GÜVENLİK KONSEYİ – DANIŞMA MECLİSİ)
Seçim Tarihi Başlama Tarihi Bitiş Tarihi
15 Ekim 1981 23 Ekim 1981 6 Aralık 1983
X XI