tc istanbul kültür üniversitesi sosyal bilimler enstitüsü bağımsız denetimde analitik inceleme PDF
Preview tc istanbul kültür üniversitesi sosyal bilimler enstitüsü bağımsız denetimde analitik inceleme
TC İSTANBUL KÜLTÜR ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ BAĞIMSIZ DENETİMDE ANALİTİK İNCELEME PROSEDÜRLERİ VE UYGULAMASI YÜKSEK LİSANS TEZİ Simge TÜZÜN ŞAHMAROĞLU 1210202001 Anabilim Dalı: İŞLETME Programı: İŞLETME UZAKTAN EĞİTİM Tez Danışmanı : Prof. Dr. Peyami ÇARIKÇIOĞLU OCAK 2016 TC İSTANBUL KÜLTÜR ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ BAĞIMSIZ DENETİMDE ANALİTİK İNCELEME PROSEDÜRLERİ VE UYGULAMASI YÜKSEK LİSANS TEZİ Simge TÜZÜN ŞAHMAROĞLU 1210202001 Anabilim Dalı: İŞLETME Programı: İŞLETME UZAKTAN EĞİTİM Tez Danışmanı : Prof. Dr. Peyami ÇARIKÇIOĞLU Jüri Üyeleri : Doç. Dr. Taylan ALTINTAŞ Yrd. Doç. Dr. Levent POLAT OCAK 2016 i ÖNSÖZ Bu çalışmanın her aşamasında değerli katkılarını esirgemeyen başta tez danışmanım Sayın Prof. Dr. Peyami ÇARIKÇIOĞLU’na, her türlü destekleri ve anlayışları için Yüzüncü Yıl Üniversitesi Erciş İşletme Fakültesi’ndeki değerli hocalarıma, çalışma süresince sabırla bana katlanan ve desteğini esirgemeyen sevgili eşime, biricik oğlum EYMEN’e ve canım kızım AZRA’ya çok teşekkür ederim. Simge TÜZÜN ŞAHMAROĞLU 2016, İstanbul ii İÇİNDEKİLER KISALTMALAR………………………………………………………………………… vii TABLO LİSTESİ………………………………………………………………………... ix ŞEKİL LİSTESİ…………………………………………………………………………. xi SİMGE LİSTESİ………………………………………………………………………… xii TÜRKÇE ÖZET…………………………………………………………………………. xiii YABANCI DİL ÖZET…………………………………………………………………… xiv GİRİŞ…………………………………………………………………………………….. 1 BİRİNCİ BÖLÜM BAĞIMSIZ DENETİM İLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR 1.1. Bağımsız Denetim Kavramı…………………………………………………3 1.1.1. Bağımsız Denetimin Tanımı ve Özellikleri…………………………..3 1.1.2. Bağımsız Denetimin Tarihçesi ve Gelişimi…………………………. 11 1.1.3. Bağımsız Denetimin Amaçları ve Hedefleri………………………… 13 1.1.4. Bağımsız Denetimin Gerekliliği ve Yararları……………………….. 18 1.2. Denetim ve Denetçi Türleri………………………………………………… 22 1.2.1. Denetçinin Tanımı ve Türleri…………………………………………. 22 1.2.1.1. Bağımsız Denetçiler……………………………………….. 23 1.2.1.2. İç Denetçiler………………………………………………… 24 1.2.1.3. Kamu Denetçileri…………………………………………… 24 1.2.2. Denetim Türleri……………………………………………………….. 25 1.2.2.1. Yapılış Nedenine Göre Denetim Türleri…………………. 25 1.2.2.2. Amaçlarına Göre Denetim Türleri………………………… 26 1.2.2.3. Denetçinin Statüsüne Göre Denetim Türleri…………….. 29 iii İKİNCİ BÖLÜM DENETİM STANDARTLARI 2.1. Genel Kabul Görmüş Denetim Standartları……………………………… 33 2.1.1. Genel (Denetçiye İlişkin) Standartlar………………………………… 34 2.1.2. Çalışma Alanı Standartları……………………………………………. 37 2.1.3. Raporlama Standartları……………………………………………….. 39 2.2. Uluslararası Denetim Standartları………………………………………….. 42 2.3. Türkiye’de Bağımsız Denetimin Gelişimi ve Yasal Çerçevesi………… 44 2.3.1. Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) Düzenlemeleri……………………. 46 2.3.2. 3568 Sayılı Meslek Yasası Kapsamında Getirilen Denetime İlişkin Düzenlemeler………………………………………………….. 49 2.3.3. Bankacılık Alanındaki Düzenlemeler………………………………... 51 2.3.4. Sigorta Murakabe Kanunu Kapsamında Getirilen Düzenlemeler… 52 2.3.5. Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu (EPDK) Düzenlemeleri………. 52 2.3.6. Yeni Türk Ticaret Kanunu ile Denetime Getirilen Düzenlemeler…. 53 2.3.7. Kamu Gözetimi Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu (KGK) Düzenlemeleri…………………………………………………. 55 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM BAĞIMSIZ DENETİM SÜRECİ VE AŞAMALARI 3.1. Müşteri Seçimi ve İşin Alınması…………………………………………… 58 3.2. Denetim Planlaması………………………………………………………… 60 3.3. Denetim Programının Yürütülmesi……………………………………….. 63 3.4. Denetimin Tamamlanması ve Raporlama……………………………….. 66 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM ANALİTİK İNCELEME PROSEDÜRLERİ 4.1. Analitik İnceleme Prosedürlerinin Tanımı, Türleri ve Amaçları……… 69 4.2. Analitik İnceleme Prosedürlerinin Uygulanma Aşamaları……………. 76 iv 4.3. Analitik İnceleme Prosedürlerinin Uygulanmasında Zamanlama…… 80 4.4. Analitik İnceleme Prosedürlerinin Denetimin Uygulama Aşamasında Kullanılması....................................................................... 82 4.4.1. Analitik İnceleme Prosedürlerinin Planlama Aşamasında Kullanılması……………………………………………………………… 82 4.4.2. Analitik İnceleme Prosedürlerinin Kanıt Toplama Aşamasında Maddi Doğruluk Testi Olarak Kullanılması…………………………… 84 4.4.3. Analitik İnceleme Prosedürlerinin Denetimin Tamamlanması Aşamasında Kullanılması …………………………………………….. 92 4.5. Analitik İnceleme Prosedürlerinde Kullanılan Teknikler………………. 94 4.5.1. Karşılaştırmalı Tablolar Analizi………………………………………… 95 4.5.2. Dikey Analiz (Yüzde Yöntemi ile Analiz)……………………………… 98 4.5.3. Trend Analizi (Eğilim Yüzdeleri Yöntemi ile Analiz)………………….100 4.5.3.1. Basit Trend Analizi…………………………………………. 101 4.5.3.2. Regresyon Analizi…………………………………………..103 4.5.4. Oran Analizleri……………………………………………………………104 4.5.4.1. Likidite Oranları…………………………………………….. 107 4.5.4.2. Mali Oranlar………………………………………………….111 4.5.4.3. Faaliyet Oranları……………………………………………. 114 4.5.4.4. Karlılık Oranları…………………………………………….. 119 4.5.5. Ussallık Testleri…………………………………………………………. 122 4.5.6. Zaman Serisi Analizleri………………………………………………… 124 4.5.7. Yapay Sinir Ağları………………………………………………………. 126 4.5.8. Benford Kanunu…………………………………………………………. 129 BEŞİNCİ BÖLÜM TÜRKİYE’DE KGK’DAN YETKİ ALMIŞ BAĞIMSIZ DENETİM FİRMALARI VE BAĞIMSIZ DENETÇİLER ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA 5.1. Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu Hakkında Genel Bilgiler……………………………………………………… 134 5.1.1. Bağımsız Denetim Kuruluşlarının KGK Tarafından Yetkilendirilmesi………………………………………………………………... 135 v 5.1.2. Bağımsız Denetçilerin KGK Tarafından Yetkilendirilmesi…………..137 5.2. Araştırmanın Amacı………………………………………………………….. 138 5.3. Araştırmanın Kapsamı……………………………………………………….. 138 5.4. Araştırmanın Metodolojisi…………………………………………………… 139 5.4.1. Araştırmanın Modeli, Veri ve Bilgi Toplama Yöntemi………………. 139 5.4.2. Verilerin Analiz Yöntemi……………………………………………….. 139 5.5. Araştırmada Elde Edilen Bulguların Yorumlanması............................. 140 5.5.1. Denetim Sürecinde Analitik İnceleme Prosedürlerinin Kullanılma Aşamaları……………………………………………………………….. 140 5.5.2. Denetim Sürecinde Yararlanılan Analitik İnceleme Prosedürleri….. 143 5.5.3. Denetim Sürecinde Kullanılan Analitik İnceleme Teknikleri……….. 145 5.5.4. Denetim Sürecinde Analitik İnceleme Prosedürlerini Kullanma Nedenleri………………………………………………………………… 147 5.5.5. Denetim Amaçlarına Ulaşmada Analitik İnceleme Prosedürlerinin Etkinliği………………………………………………………………….. 148 5.5.6. Analitik İnceleme Tekniklerinin Uygulanmasında Bilgisayar Programı Kullanımı………………………………………………………………… 151 5.5.7. Analitik İnceleme Prosedürleri Uygulanırken Karşılaşılan Zorluklar………………………………………………………………… 152 5.5.8. Güvenilirlik Analizi……………………………………………………… 152 5.5.9. Hipotez Testleri………………………………………………………… 154 SONUÇ..................................................................................................................158 KAYNAKÇA…………………………………………………………………………….. 161 EK 1....................................................................................................................... 172 EK 2……………………………………………………………………………………… 175 vi KISALTMALAR ABD : Amerika Birleşik Devletleri AICPA : American Institute of Certified Public Accountants AİP : Analitik İnceleme Prosedürleri BCBS : Basel Committe on Banking Supervision BDS : Bağımsız Denetim Standartları CPSS : Committee on Payment and Settlement Systems EPDK : Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu FSF : Financial Stability Forum GKGDS : Genel Kabul Görmüş Denetim Standartları GKGMİ : Genel Kabul Görmüş Muhasebe İlkeleri IAASB : International Auditing and Assurance Standart Board IAIS : International Association of Insurance Supervisors IAPC : International Auditing Practices Committee IASB : International Accounting Standarts Board IFAC : International Federation of Accountants IMF : International Monetary Fund IOSCO : International Organization of Securities Commissions ISAs : International Standards on Auditing KGK : Kamu Gözetimi Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu KR : Kontrol Riski KVYK : Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar MDV : Maddi Duran Varlıklar OECD : Organization of Economic Co-operation and Development SAS : Statement on Auditing Standards SMMM : Serbest Muhasebeci Mali Müşavir SPK : Sermaye Piyasası Kurulu TCMB : Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası TFRS : Türkiye Finansal Raporlama Standartları TMS : Türkiye Muhasebe Standartları TMSK : Türkiye Muhasebe Standartları Kurulu TMUDESK : Türkiye Muhasebe ve Denetim Standartları Kurulu vii TTK : Türk Ticaret Kanunu TÜDESK : Türkiye Denetim Standartları Kurulu TÜRMOB : Türkiye Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları Birliği UDS : Uluslararası Denetim Standartları UVYK : Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar YMM : Yeminli Mali Müşavir viii TABLO LİSTESİ Tablo 1.1. Denetim Uygulamalarında Kullanılan Yaklaşımlar Tablo 1.2. İşletme İçi ve İşletme Dışı Bilgi Kullanıcıları Tablo 1.3. Amaçlarına Göre Denetim Türleri Tablo 2.1. FSF’nin Yayınladığı 12 Standart Tablo 4.1. Denetim Aşamalarına Göre Kullanılan Analitik Prosedürlerin Niteliği ve Amaçları Tablo 4.2. Kanıt Türlerinin Sınıflandırılması Tablo 4.3. Destekleyici Kanıtlar ve Denetim Arasındaki İlişki Tablo 4.4. Bilanço Kalemleri, Yönetim Beyanları ve Analitik İnceleme Prosedürleri Arasındaki İlişkiler Tablo 4.5. Oran Analizinde Kullanılan Oranlar Tablo 4.6. Benford Kanunu’na Göre Bir Sayının İlk Dört Basamağındaki Rakamların Ortaya Çıkış Frekansları Tablo 5.1. KGK Tarafından Verilen Yetki İle Denetimi Yapılan Şirketler Tablo 5.2. Denetim Sürecinde Analitik İnceleme Prosedürlerinin Kullanılma Aşamaları Tablo 5.3. Analitik İnceleme Prosedürlerinin Denetim Aşamalarında Kullanım Sıklığı Tablo 5.4. Denetim Sürecinde Analitik İnceleme Prosedürleri İçin Ayrılan Toplam Zamanın Denetim Aşamalarına Göre Dağılımı Tablo 5.5. Analitik İnceleme Prosedürlerini Kullanma Sıklığı Tablo 5.6. Analitik İnceleme Tekniklerine Başvurma Sıklığı Tablo 5.7. Analitik İnceleme Prosedürlerini Kullanma Nedenleri Tablo 5.8. Denetim Amaçlarına Ulaşmada Analitik İnceleme Prosedürlerinin Etkinliği Tablo 5.9. Analitik İnceleme Teknikleri Uygulanırken Bilgisayar Programından Yararlanma Oranı Tablo 5.10. Analitik İnceleme Prosedürlerinin Uygulanmasında Karşılaşılan Zorluklar Tablo 5.11. Güvenilirlik Analizi ix
Description:The list of books you might like
