tc inönü üniversitesi eğitim bilimleri enstitüsü matematik ve fen bilimleri eğitimi ana bilim dalı ma

372 Pages·2017·8.55 MB·Turkish

T.C
İNÖNÜ ÜNİVERSİTESİ
EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ
MATEMATİK VE FEN BİLİMLERİ EĞİTİMİ ANA BİLİM DALI
MATEMATİK EĞİTİMİ BİLİM DALI

GEOGEBRA DESTEKLİ MİKRO ÖĞRETİM UYGULAMASI VE
OYUNLAŞTIRILMIŞ TEKNOLOJİK PEDAGOJİK ALAN BİLGİSİ
(TPAB) ETKİNLİKLERİNİN İLKÖĞRETİM MATEMATİK
ÖĞRETMEN ADAYLARININ TPAB DÜZEYLERİNE ETKİSİ

DOKTORA TEZİ

Kübra AÇIKGÜL

MALATYA-2017
T.C
İNÖNÜ ÜNİVERSİTESİ
EĞİTİM BİLİMLERİENSTİTÜSÜ
MATEMATİK VE FEN BİLİMLERİ EĞİTİMİ ANA BİLİM DALI
MATEMATİK EĞİTİMİ BİLİM DALI

GEOGEBRA DESTEKLİ MİKRO ÖĞRETİM UYGULAMASI VE
OYUNLAŞTIRILMIŞ TEKNOLOJİK PEDAGOJİK ALAN BİLGİSİ
(TPAB) ETKİNLİKLERİNİN İLKÖĞRETİM MATEMATİK
ÖĞRETMEN ADAYLARININ TPAB DÜZEYLERİNE ETKİSİ

DOKTORA TEZİ

Kübra AÇIKGÜL

Danışman: Prof. Dr. Recep ASLANER

Malatya-2017
KABUL ve ONAY

T.C.
İnönü Üniversitesi
Eğitim Bilimleri Enstitüsü
Matematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı
Matematik Eğitimi Bilim Dalı

Kübra AÇIKGÜL tarafından hazırlanan “Geogebra Destekli Mikro
Öğretim Uygulaması ve Oyunlaştırılmış Teknolojik Pedagojik Alan Bilgisi
(TPAB) Etkinliklerinin İlköğretim Matematik Öğretmen Adaylarının
TPAB Düzeylerine Etkisi” başlıklı bu çalışma, 28.02.2017 tarihinde
yapılan sınav sonucunda başarılı bulunarak jürimiz tarafından Doktora tezi
olarak kabul edilmiştir.

İmza

Başkan: Prof. Dr. Cengiz ALACACI
Üye (Tez Danışmanı): Prof. Dr. Recep ASLANER
Üye : Prof. Dr. Bülent GÜVEN
Üye : Prof. Dr. Bilal ALTAY
Üye : Doç. Dr. Süleyman Nihat ŞAD

ONAY

……/…../201..
Doç. Dr. Niyazi ÖZER
Enstitü Müdürü
ONUR SÖZÜ

Prof. Dr. Recep ASLANER’in danışmanlığında doktora tezi olarak
hazırladığım “Geogebra Destekli Mikro Öğretim Uygulaması ve
Oyunlaştırılmış Teknolojik Pedagojik Alan Bilgisi (TPAB)
Etkinliklerinin İlköğretim Matematik Öğretmen Adaylarının TPAB
Düzeylerine Etkisi” başlıklı bu çalışmanın bilimsel ahlak ve geleneklere
aykırı düşecek bir yardıma başvurmaksızın tarafımdan yazıldığını ve
yararlandığım bütün yapıtların hem metin içinde hem de kaynakçada
yöntemine uygun biçimde gösterilenlerden oluştuğunu belirtir, bunu
onurumla doğrularım.

Kübra AÇIKGÜL

i
TEŞEKKÜR
Bugünlere gelene kadar benden desteklerini hiçbir zaman esirgemeyen,
hayatlarını benim çalışmalarıma göre düzenleyen, hep daha iyisini yapmam gerektiğini
ve yapabileceğimi söyleyerek araştırmam süresince beni sabırla motive eden babama ve
anneme, araştırmam süresince bana yol gösteren ve yardımcı olan ablama, enişteme ve
kardeşime desteklerinden ve sabırlarından ötürü bütün kalbimle teşekkür ederim. Yüksek
lisans tezimle birlikte kendisiyle çalışma imkânına eriştiğim, bilgisini ve desteğini benden
hiç esirgemeyen danışmanım Prof. Dr. Recep ASLANER hocama en içten teşekkürlerimi
sunarım. Araştırmam süresince sorduğum tüm sorulara sabırla ve içtenlikle cevap veren
değerli fikirleriyle araştırmama rehberlik eden Doç. Dr. Mustafa Serdar KÖKSAL’a, Tez
İzleme Komitesi’nde yer alarak değerli katkılarıyla araştırmamın niteliğinin artmasına
yardımcı olan Prof. Dr. Bilal ALTAY ve Doç. Dr. Sülyman Nihat ŞAD’a çok teşekkür
ederim. Ayrıca, lisans ve lisansüstü öğrenimim boyunca bana emeği geçen, araştırma
sürecimde beni hep cesaretlendiren, iş yaşamımda hep destekleyen, bana yol gösteren
bölüm hocalarıma en içten teşekkürlerimi sunarım. Bana birçok konuda yardımcı olan
arkadaşlarım Arş. Grv. Esra MACİT, Arş. Grv. Sema NACAR’a ve Arş. Grv. Bilal
ÖZÇAKIR’a çok teşekkür ederim. Tezimin dil ve anlatımına yönelik olarak yardımlarını
esirgemeyen ve araştırma sürecimde her zaman yanımda olan Arş. Grv. Ferda ATLI’ya
teşekkürlerimi sunarım. Lisansüstü öğrenimim boyunca bana maddi destek sağlayan
TÜBİTAK’a çok teşekkür ederim.

ii
ÖZET
GEOGEBRA DESTEKLİ MİKRO ÖĞRETİM UYGULAMASI VE
OYUNLAŞTIRILMIŞ TEKNOLOJİK PEDAGOJİK ALAN BİLGİSİ (TPAB)
ETKİNLİKLERİNİN İLKÖĞRETİM MATEMATİK ÖĞRETMEN ADAYLARININ
TPAB DÜZEYLERİNE ETKİSİ

AÇIKGÜL, Kübra
Doktora, İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü
Matematik Eğitimi Bilim Dalı

Tez Danışmanı: Prof. Dr. Recep ASLANER

Şubat-2017
Bu araştırmanın amacı, Geogebra Destekli Mikro Öğretim Uygulaması ve
Oyunlaştırılmış TPAB Etkinliklerinin ilköğretim matematik öğretmen adaylarının TPAB
yeterlilik ve TPAB öz-yeterlilik algı düzeylerine etkisini belirlemektir. Ayrıca ilköğretim
matematik öğretmen adaylarının TPAB yeterlilik düzeyleri ile TPAB öz-yeterlilik algı düzeyleri
arasındaki ilişkiyi belirlemek amaçlanmıştır. Araştırma deneysel desenlerden 2x2 faktöriyel
desen kullanılarak yürütülmüştür. Araştırmanın katılımcılarını 2014-2015 Eğitim-Öğretim yılının
bahar döneminde İlköğretim Matematik Öğretmenliği Programı’nda 3. sınıfta okutulmakta olan
Özel Öğretim Yöntemleri II dersini alan 88 öğretmen adayı oluşturmuştur. Araştırmanın
Geogebra Destekli Mikro Öğretim Uygulaması ve Oyunlaştırılmış TPAB Etkinlikleri olmak
üzere 2 bağımsız değişkeni bulunmaktadır. Bağımsız değişken sayısı dikkate alınarak
araştırmanın deneysel kısmında öğretmen adayları rastgele atama yoluyla 4 uygulama grubuna
(G1, G2, G3, G4) ayrılmıştır. G1’deki öğretmen adayları Mikro Öğretim Uygulaması ve
Oyunlaştırılmış TPAB Etkinlikleri; G2’deki öğretmen adayları Geogebra Destekli Mikro Öğretim
Uygulaması; G3’teki öğretmen adayları Mikro Öğretim Uygulaması; G4’deki öğretmen adayları
Geogebra Destekli Mikro Öğretim Uygulaması ve Oyunlaştırılmış TPAB Etkinlikleri uygulama
süreçlerine katılmıştır. Araştırma kapsamında 7. sınıf çokgenler konusu ile ilgili kazanımlar
üzerinde durulmuştur. Bu bağlamda öğretmen adaylarının TPAB düzeyleri Alan Bilgisi (AB),
Pedagojik Alan Bilgisi (PAB), Teknolojik Alan Bilgisi (TAB) ve Teknolojik Pedagojik Alan
Bilgisi (TPAB) boyutlarıyla sınırlandırılmıştır. Verilerin toplanmasında öğretmen adaylarının
iii
yeterlilik düzeylerinin belirlenmesi için Çokgenler Konusunda Çoktan Seçmeli Başarı Testi ve
Soru Formları ile Ders Planı Hazırlama Yöntemi ve Katılımcı Raporu; öz-yeterlilik algı
düzeylerinin belirlenmesi için Geometri Konusunda TPAB Ölçeği kullanılmıştır. Veri analiz
süreci iki aşamada gerçekleştirilmiştir. İlk aşamada elde edilen nitel veriler nicelleştirilmiş, ikinci
aşamada nicel veriler fark testleri kullanılarak analiz edilmiştir.
Araştırmanın sonucunda, ön testlerden elde edilen AB, PAB, TAB, TPAB yeterlilik ve
öz-yeterlilik algı puanlarının grup değişkeni açısından anlamlı düzeyde farklılaşmadığı
belirlenmiştir. Benzer şekilde öğretmen adaylarının son test puanlarının karşılaştırılmasına ilişkin
sonuçlar, çoktan seçmeli başarı testinden alınan AB yeterlilik puanlarında grup değişkeni
açısından istatistiksel olarak anlamlı farklılık olmadığını göstermiştir. Diğer taraftan soru
formlarından elde edilen PAB, TAB ve TPAB son test yeterlilik puanlarında grup değişkeni
açısından istatistiksel olarak anlamlı farklılıklar olduğu belirlenmiştir. Ders planları ve katılımcı
raporlarından elde edilen yeterlilik puanları için AB ve PAB puanlarında grup değişkeni açısından
anlamlı farklılık tespit edilmezken, TAB ve TPAB puanlarında grup değişkeni açısından
istatistiksel olarak anlamlı farklılıklar olduğu görülmüştür.
Öz-yeterlilik algı puanlarına ilişkin sonuçlar ise, öğretmen adaylarının AB, PAB, TAB
ve TPAB son test algı puanlarının grup değişkeni açısından istatistiksel olarak anlamlı düzeyde
farklılaşmadığını ortaya çıkarmıştır. Araştırmada öğretmen adaylarının çoktan seçmeli başarı testi
ve soru formlarından elde edilen yeterlilik düzeylerindeki gelişime ilişkin sonuçlar, AB
boyutunda G1 , G2 , G3 , G4 , G3 , G4 ve PAB, TAB, TPAB boyutlarında G1, G2,
alt alt alt alt orta orta
G3,G4 gruplarının ön test ve son test yeterlilik puanları arasında istatistiksel olarak anlamlı
farklılık olduğunu göstermiştir. Ders planları ve katılımcı raporlarından elde edilen yeterlilik
puanları incelendiğinde, AB, PAB, TAB ve TPAB boyutlarında tüm grupların (G1, G2, G3,G4)
ön test ve son test yeterlilik puanları arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık olduğu
belirlenmiştir. Adayların öz-yeterlilik algı düzeylerindeki gelişim incelendiğinde ise, AB
boyutunda G2, G3, G4gruplarının ve PAB, TAB, TPAB boyutlarında tüm grupların (G1, G2,

G3,G4)ön test ve son test algı puanları arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık olduğu tespit

edilmiştir. Ayrıca araştırmada farklı veri kaynaklarından elde edilen TPAB yeterlilik puanları ve
TPAB öz-yeterlilik algı puanları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki olmadığı
belirlenmiştir. Araştırmadan elde edilen sonuçlar doğrultusunda öneriler sunulmuştur.
Anahtar Sözcükler: Teknolojik Pedagojik Alan Bilgisi, Matematik Öğretmen Adayı,
Oyunlaştırılmış TPAB Etkinlikleri, Geogebra Destekli Mikro Öğretim Uygulaması.

iv
ABSTRACT
EFFECTS OF MICRO TEACHING APPLICATION SUPPORTED BY GEOGEBRA
AND GAME-BASED TECHNOLOGICAL PEDAGOGICAL CONTENT
KNOWLEDGE (TPACK) ACTIVITIES ON THE ELEMENTARY PROSPECTIVE
MATHEMATICS TEACHERS TPACK LEVELS

AÇIKGÜL, Kübra
PhD., Inonu University, Institute of Educational Sciences
Department of Math Education
Advisor: Professor Dr. Recep ASLANER
February-2017

The purpose of the study is to determine the effects of Micro Teaching Application
Supported by Geogebra and Game-Based TPACK Activities on the elementary prospective math
teachers TPACK efficacy and TPACK self-efficacy levels. On the other hand, it is also aimed to
investigate the possible relation between the TPACK efficacy and self-efficacy for prospective
math teachers. In the study, 2x2 factorial design was employed. The sample composed of 88
prospective teachers that were enrolled in the Elementary Math Teacher Education department
in 2014-2015 spring semester and participated in the course named: Special Teaching Methods
II. There are two variables in the study; Micro Teaching Application Supported by Geogebra and
Game-Based TPACK Activities. The independent variable amount considered and in the
empirical section the prospective teachers were separated into 4 groups randomly (G1, G2, G3
and G4). Prospective teachers in G1 were participated in Micro Teaching Applications and Game-
Based TPACK Activities, G2 participated in Micro Teaching Applications Supported by
Geogebra, G3 group participated in Micro Teaching Applications and finally G4 group was
participated in Micro Teaching Applications Supported by Geogebra and Game-Based TPACK
Activities. The study focused on the learning outcomes of polygons that is a subject for the 7th
v
grade. In that parallel, the TPACK levels of the prospective teachers was restricted respect to
Content Knowledge (CK), Pedagogical Content Knowledge (PCK), Technological Content
Knowledge (TCK), and Technological Pedagogical Content Knowledge (TPACK) dimensions.
In order to evaluate the prospective teachers’ efficacy levels in the collection of data, Multiple
Choice Success Test On Polygons, Question Forms, Lesson Plan Preparation Method and
Participant Report were used. Also, TPACK Regarding Geometry Instrument was used to
evaluate prospective teachers’ TPACK self-efficacy levels. The data analysis had two stages. In
the first stage, the qualitative data had been quantified, and in the second level, the quantitative
data analyzed via difference tests.
According to result of the study, there was not a statiscally significant difference for the
CK, PCK, TCK, TPACK efficacy and self-efficacy scores from the pre-test. Similarly the results
of comparing the post-test scores of the prospective teachers showed that there wasn’t a statiscally
significant difference in terms of group variable on the test results that were related to CK efficacy
scores from multiple choice success test. On the other hand, the results obtained from PCK, TCK
and TPACK efficacy scores of question forms presented significant differences in terms of group
variable. The efficacy scores obtained from the lesson plans and participant reports didn’t present
statiscally significant difference for CK and PCK scores, but showed statiscally significant
difference for TCK and TPACK scores in terms of group variable.
The test results for self-efficacy scores rejected the statiscally significant difference for
post-test scores in terms of group variable for all dimensions; CK, PCK, TCK and TPACK. On
the other hand, the results derived from the multiple choice success test and the question forms,
for CK measurement, G1 , G2 ,G3 , G4 , G3 , G4 and for PCK, TCK, TPACK
sub sub sub sub medium medium
measurement G1, G2, G3, G4 groups proved the existence of statiscally significant difference
between pre-test and post-test scores. When the efficacy scores from the lesson plans and the
participant reports investigated, it was determined CK, PCK, TCK and TPACK efficacy scores
of all groups (G1, G2, G3, G4) had significant differences between pre-test and post-test results.
If the self-efficacy levels improvement investigated, for CK measurement in groups G2, G3, G4;

for PCK, TCK, TPACK measurement all groups (G1, G2, G3, G4)had statiscally significant

difference between pre-test and post-test scores. Also, according to the results obtained from
different data sources in the study, for the TPACK efficacy scores and TPACK self-efficacy
scores there is no significant relation. In the last part of the study, suggestions were presented in
accordance with the results obtained from the research.

Keywords: Technological Pedagogical Content Knowledge, Prospective Mathematics Teacher,
Game-Based TPACK Activities, Micro Teaching Application Supported by Geogebra.

vi
İÇİNDEKİLER
ÖZET ............................................................................................................................... iii
ABSTRACT ...................................................................................................................... v
EKLER LİSTESİ .......................................................................................................... xvii
KISALTMALAR LİSTESİ ......................................................................................... xviii
BÖLÜM I .......................................................................................................................... 1
GİRİŞ ................................................................................................................................ 1
1.1. Problem Durumu ..................................................................................................... 1
1.1.1. Teknoloji Entegrasyonunda Öğretmenin Rolü ............................................... 2
1.1.2. Teknoloji Entegrasyonundaki Engellerin Ortadan Kaldırılması .................... 4
1.1.3. Teknoloji Entegrasyonunda Öğretmen Eğitimi .............................................. 6
1.1.4. Teknolojik Pedagojik Alan Bilgisi (TPAB) ................................................... 7
1.2. Araştırmanın Amacı .............................................................................................. 12
1.3. Araştırmanın Önemi ................................................................................................ 12
1.3.1. Matematik Öğretmen Adaylarının Eğitimlerinde TPAB Gelişimlerini
Sağlayacak Farklı Öğretim Yöntemlerinin Kullanılması ............................................... 13
1.3.2. Matematik Öğretmen Adaylarının TPAB’larının İçerik Alanına Özgü Ele
Alınması 20
1.3.3. TPAB’ı Ölçme Yolları ..................................................................................... 23
1.4. Araştırmanın Sınırlılıkları ..................................................................................... 28
1.5. Varsayımlar ........................................................................................................... 28
1.6. Tanımlar ................................................................................................................... 28
BÖLÜM II ...................................................................................................................... 30
KURAMSAL BİLGİLER VE İLGİLİ ARAŞTIRMALAR ........................................... 30
2.1. Kuramsal Bilgiler ..................................................................................................... 30
2.1.1. Matematik Eğitiminde Teknolojinin Kullanımı ............................................... 30
vii